Loyola'lı ?gnatius
(
Baskca
:
Inigo Loiolakoa
,
?spanyolca
:
Ignacio de Loyola
; 23 Ekim 1491,
[1]
Guipuzcoa
, Bask bolgesi -
?spanya
? 31 Temmuz 1556,
Roma
,
Papalık Devleti
), Bask ?spanyol asıllı katolik din adamı ve mistiktir;
Cizvitler
(Latince:
Societas Jesu
, Turkce: ?sa Cemiyeti) tarikatının kurucusu.
1534'te altı arkada?ıyla birlikte
Cizvitler
tarikatının temelini attı.
[2]
1540'ta
Papa
'nın izniyle resmi olarak kurulan tarikatın ba?ına gecti. 1556 yılında olen Loyola'lı ?gnatius, 1622 yılında
Aziz
ilan edilmi?tir.
?gnatius; 23 Ekim 1491
[1]
tarihinde, Guipuzcoa eyaletinde, Azpeitia yakınında bulunan Loyola ?atosunda, zengin ve asil bir ailenin 13 cocu?undan en kucu?u olarak do?mu?tur.
Cocukluk yıllarını ailesinin mulku olan Loyola ?atosunda geciren ?gnatius, 14 ya?ındayken ebeveynlerinin her ikisini de kaybetmi?tir. Yakın arkada?ı Luis Gonzalez de Camara'nın aktardı?ı ?ekilde, kaygısız bir ?ekilde gecirdi?i genclik yıllarını ?oyle betimlemi?tir:
“
|
"Ben; debdebe icerisinde ya?ayan, dı? gorunu?ume son derece dikkat eden, kadınlarla ili?kisi iyi olan, gururuma dokunan hareketlere kar?ı keskin ve korkusuz bir ?ekilde cevap veren, kendimin ve ba?kalarının hayatını kucumseyen biriydim"
|
?
|
|
Bir yeti?kin olmaya ba?ladı?ı sıralarda askere katılmı?, ce?itli sava?larda bulunmu?tur. ?spanya ile Fransa arasında cıkan sava?ta, ?spanya kralı
I. Ferdinand'ın
hizmetinde yer almı?tır. 1521'de
Pamplona
kentinin ku?atması sırasında yaralanmı?tır. Kendisi bu olay konusunda ?unları soylemi?tir:
“
|
"?sabet eden top gullesi sonucu bir aya?ım yaralandı, di?eri ise kırıldı."
|
?
|
|
?gnatius, sava? yaralarına yapılan tıbbi mudahale sonucu hayatta kalmı?tır, ancak hayatının sonuna kadar hareket kabiliyetinde aksaklıklar ya?amı?tır. ?yile?me surecinde Loyola ?atosunda istedi?i ?ovalyeler hakkındaki kitaplar bulamayan ?gnatius, ?sa'nın ve Hristiyan azizlerinin hayatını anlatan
Vita Christi (Mesih’in Hayatı)
ve
Azizlik ?iirleri Derlemesi
gibi kitaplar okumu?tur ve bu surec icerisinde ruhani bir donu?um ya?amı?tır.
[4]
[5]
?gnatius, bu donemde okudu?u kitaplar hakkında ?unları soylemi?tir:
“
|
"Burada kahramanlık anlatılır ve bu kahramanlık, benim gostermi? oldu?um kahramanlıkdan daha ustundur. Acaba ben, bu tur eylemleri yapabilir miyim?"
|
?
|
|
Bu donemden itibaren, hayatını de?i?tirmek icin karar almı?tır. Bir hacı olarak Yeru?alem'e gitmeye karar vermi?tir.
Kudus'e do?ru yolculu?a cıkmı?tır ve arada, Barselona yakınlarındaki Montserrat Benediktci rahiplerin manastırında konaklamı?tır.
[6]
Buradaki hayat, onun bakı? acısını de?i?tirmi? ve butun elbiselerini dilencilere da?ıtarak bir rahip olmu?tur. Vaktinin onemli bir bolumunu onceki gunahlarının affedilmesi icin tovbe etmekle gecirmi?tir
[7]
.
Manresa kasabasının yakınındaki bir ma?arada ?gnatius, Mesih’in hayatı uzerine tefekkur etmi? ve
Mesih'e Benzemek
kitabını ke?fetmi?tir, bu kitap O’na hayatı boyunca e?lik edecektir. Sıkı bir oruc ve dua hayatını benimsemi?tir. Sac ve tırnaklarının uzamasına izin vermi?tir. ?ehire vardıktan kısa bir sure sonra ise ruhsal bir kuraklık ya?amı?, ?uphe duymu? ve hatta intiharı bile du?unmu?tur.
Kendisinin ?uphe duymasına sebep olan ?ey olmasına ra?men ic dunyasını inceleyerek huzur bulmu? ve kendisini do?rultmaya ba?lamı?tır. Nihayetinde a?ırı cilecili?ine bir son vermi? ve kendisini Tanrı’nın yonlendirmesine izin vermeye karar vermi?tir. O vakit icsel aydınlanmalar ya?amı?tır. Kendisini Tanrı tarafından do?rudan e?itiliyormu? gibi hissetmi?tir. Bu kounda ?oyle demi?tir :
“
|
"Cayın kenarında giderken, durup suya baktım. Birden basiret gozum acılmaya ba?ladı ve bana ce?itli dini ve dunyevi meseleleri anlama gucu verildi. E?er ?u anda aldı?ım ilmi ve gucu, omrum boyu Tanrı'dan aldı?ım yardımla kar?ıla?tırırsam; o anda aldı?ım ilmin cok daha ustun olaca?ına hic ?uphem yoktur. Bana oyle geliyor ki, tamamen ba?ka bir insana donu?mu?um. Tum bunlar uc dakikadan kısa surdu."
|
?
|
|
Bu donemde,
Manresa
’da di?er insanları da kendisinin buldu?u gibi Tanrı’yı bulmalarına yardımcı olacak bir arac olarak kullanmak istedi?i
Ruhsal Egzersizler
kitabını yazmaya ba?lamı?tır. Kitabı bitirmesi yakla?ık 20 yıl surmu?tur
[7]
.
?gnatius, ki?isel deneyimini
Ruhsal Egzersizler
(
?ngilizce
:
The Spiritual Exercises
) adlı eserine yazar.
[8]
[9]
Bu kitabı, ibadet sırasında edindi?i deneyimler uzerine aldı?ı notlardan derlemi?tir.
?gnatius, yo?un
Ruhsal Egzersizler
iceren ve katı ke?i?lik kurallarına sahip otuz gunluk bir program da tasarlamı?tır
[7]
.
?gnatius'a gore insan, saflı?a ula?mak icin bir takım a?amalardan gecmelidir. Bu a?amaların her birinin ?artını, "hafta" olarak adlandırmı?tır.
[10]
?nsan ilk haftada gunahlarını du?unur ve onlardan uzakla?manın yollarını acıklar. Bundan sonra "e?itim" adı verilen ikinci hafta gelir. Bu a?amada ?sa'nın hayatı hakkında du?uncelere dalınır ve bu konuda dualar edilir. Daha sonra ?sa ile birlikte carmıha gerilmi? ve olmu? hisseder. Son a?amada ise onunla birlikte dirilinir ve go?e yukselinir. Sonunda insan, Tanrı'daki her ?eyi ve Tanrı'yı sevmeye ba?lar.
1523 yılının sonbaharında
Kutsal Topraklar
'a cok da zorlanmadan varmayı ba?arır. Hristiyanların hurmet etti?i mekanları gezerek ve kalan hayatı orada gecirmeyi umarak iki hafta gecirir. Kutsal Topraklar'daki hac yerlerinden sorumlu olan
Fransiskenler
onun bu kararından endi?e duyarlar ve kendisine Avrupa’ya donme emri verirler, ?gnatius isteksizce kabul eder.
Nihayetinde Kudus'i ziyaretinden sonra, ?spanya'ya donmek zorunda kalmı? ve e?itim almaya karar vermi?tir. Ya?ı buyuk olmasına ra?men, okula ba?lamı?, sonra universiteye devam etmi?tir. Bu donem, aldı?ı e?itime ek olarak
misyonerlik
faaliyetleri ile de me?gul olmu?tur. Bu yuzden
engizisyon
ile arasında sorun cıkmı?tır ve ?spanya'yı terk ederek Paris'e gitmi?tir. Burada altı yıl
Latin dili
,
felsefe
,
dil bilgisi
,
geometri
,
astronomi
,
matematik
ve
ilahiyat
e?itimi gormu? ve doktora diploması almı?tır. 1533’te felsefe diplomasını almı?, 1535’te teoloji e?itimini tamamlamak icin Paris’ten ayrılmı?tır. Boylece, o?retmenlik yapma ve bilimsel tartı?malara katılma hakkı kazanmı?tır.
Paris Universitesi
'nde e?itim alırken, gelecekte ona yardım edecek ki?iler olan
Pierre Favre
,
Francesco de Xavier
,
Diego Laynez
,
Alfonso Salmeron
,
Nicholas Bobadilla
,
Simao Rodrigues
ile arkada?lık kurmu?tur
[7]
. Bu ki?ilerin hepsi, ?sa ile ilgili yeni bir cemiyet kurmak isteyen insanlardı. 1534 yılında Paris'in
Montmartre
mahallesinin
Aziz Dionisius kilisesinde
hep beraber yoksulluk, bekaret ve Kutsal Topraklar'da
misyonerlik
yemini etmi?lerdir. Yeminin bir ?artına gore, dort yıl boyunca Kudus'e gidemezseler, Roma'ya donup, Papa'ya hizmet edeceklerdir. Ayrıca ?gnatius,
Ruhsal Egzersizler
adlı eserini de, bu arkada?larına sunar.
[11]
?gnatius daha sonra ?spanya'ya donmu? ve yuruyerek ?talya'ya gitmi?tir. Oradaki sa?lık merkezinde meslekta?ları ile kar?ılıksız ve herkese e?it olarak hizmet vermi?lerdir. Bir sure sonra hepsi papaz unvanını almı?tır. Bu donemde Osmanlı Devleti ile Venedik arasındaki sava? yuzunden, Kudus'e gitmeleri imkansız olmu?tur. Ignatius, Papa
3. Pavlus
'la yuz yuze konu?mu? ve onu, olu?turdu?u toplulu?a yardım etmesi icin ikna etmi?tir. Bu topluluk, yeni bir rahip ni?anı yaratma kararını vermi?tir. Papa 3. Paulus, bu toplulu?un tuzu?unu "do?rudan ve kar?ılıksız Papa'ya uymak" ?artıyla kabul etmi?tir. 19 Nisan 1541 tarihinde kurulan
Cizvitler
tarikatı, ba?kanları olarak Ignatius'u secmi?tir.
?gnatius, daha sonra tarikatın kurumsal i?leriyle u?ra?mı?, ayrıca kendi anılarını yazmı?tır.
Cemiyetin Anayasası (Tuzu?u) ve Yazı?malar
[
de?i?tir
|
kayna?ı de?i?tir
]
Cizvitlerin ilk lideri secildikten sonra ?gnatius kalan hayatını Roma’da gecirmi?, Cemiyetin tuzu?unu yazmı? aynı zamanda di?er dunyanın her bir yanına gonderilmi? Cizvitler, krallar, kardinaller, episkoposlar arasındaki yazı?maları yonetmi?tir.
Cemiyetin Anayasası (Tuzu?u) 1541 yılında yazılmaya ba?lanmı?tır, muzakerelerden sonra 1553’te yayınlanmı?tır. Bu tuzuk 1558’de Papa 4. Pavlus’un onayından aynı zamanda ?gnatius’un halefini secerkenki olumunden iki yıl sonra, ?sa Cemiyetice kabul edilmi?tir.
Di?er tarikatlerin tuzukleri ile kıyaslandı?ında, ?sa Cemiyeti’nin tuzu?u oldukca geli?mi? ve uzundur. Bu uzunlu?un sebebi genc Cizvitlerin olu?turulması sorununa verilen onemdir. Metnin esnekli?i ile bilinir, tum uygulama ve yonergelerinde ılımlılı?ı onermektedir. Kurallar ancak Toplulu?un hedeflerine yardımcı oluyorlarsa uygulanmalıdır, bu hedeflerde 7. bolumde (603 nolu) belirtildi?i uzere Papa’nın ca?rıda bulunaca?ı tum gorevler icin hazır olan guvenilir ki?iler sa?lamaktır.
"Papa hazretleri tarafından misyona gonderilmi? olan birisi oncelikle en onemli olarak muamele gorecektir, Toplulu?un ona ettirdi?i Mesih’in vekilli?i yeminin mazereti olmadı?ı bilinmelidir, ister imanlılar arasına ister kafirler arasına olsun, Tanrı’nın yuce gorkemi ve ruhların esenli?i icin, O’nun (Papa’nın) uygun gordu?u her yere gitmeleri gerekmektedir..."
Tuzuk 10 parca halinde hazırlanmı?tır ve her ?eyden once bir kurallar butunu de?il, tum Cizvitlerin icinden gecmesi gereken manevi yolculu?un derlemesidir. 9. parca gorevine sadık kalmak isteyen Cizvitlerin ornek alması gereken ki?i de olarak, Cemiyetin Generalinin bir Cizvit olarak ideal profilini detaylı olarak anlatmaktadır.
B?r Cizvit olarak Generali (Ba?rahip) ?gnatius ?u ?ekilde tarif eder:
"- Tanrımız ve Rabbimiz ile yakın bir birlikteli?i olmalı ve tum eylemlerinde ve dualarında ona benzemeye calı?malıdır... (723 nolu)
- Hayırseverli?i goz kama?tırıcı olmalıdır... (725 nolu)
- Aynı zamanda tum tutkulardan onları kontrollu tutarak ve oldurerek ba?ımsız olmalı... (726 nolu)
- Durust bicimde ve gerekli yo?unlukta nezaket ve kibarlıkla sosyalle?mesini bilmeli... (727 nolu)
- Ruhta yucegonulluluk ve metanet de aynı ?ekilde bircoklarının zayıflı?ını ta?ıyabilmesi icin gereklidir... (728 nolu)"
Monumenta’da
-
Monumenta Historica Societatis Iesu;
?sa Cemiyeti’nin erken donemi ve kokeni hakkında yazılmı? dokmanların bugun 157’i bulan koleksiyonudur, Loyola’lı ?gnatius’un hayatı ve yazılarını da icerir -
?gnatius kendi ruhsal pratiklerini ve rehberliklerine bir pencere acar. 6 000 mektubunun etkileyici ?eyler icerdi?i kesindir ancak koleksiyonu inceleyenlerin fark edece?i uzere, co?u notlardan olu?maktadır. ?gnatius’un Cemiyetinin genel i?lerinde delegelere anlattı?ı, onerdi?i ya da cesaret verdi?i notlarıdır.
1536’da bir Benedikten rahibesi olan Teresa Rejadell’e yazdı?ı mektubunda ?gnatius du?manın (?eytan) genelde nasıl bizimle u?ra?tı?ını acıklar:
"Dikkatlice du?unup ta?ınmalıyız. E?er du?man bizi yuceltirse, biz kendimizi gunahlarımızı ve sıkıntılarımızı sayarak alcaltmalıyız. E?er o bizi alcaltır ve sıkıntıya bo?ar ise, kendimizi Rabbin bize verdi?i lutufları hatırlayarak ve bizi kurtarmak icin yuce sevgisi ve ilgisi ile bekledi?ine icten bir inanc ve umit ile kaldırmalıyız. Unutmamalıyız ki du?man bizi yoldan cıkardı?ı surece gerce?i mi yalanı mı soyledi?ini umursamaz..."
Birincil
- Kim bu Cizvitler? Yeru?alim'e Giden Hacı'nın Oykusu - Cizvitlerin Kurucusunun Otobiyografisi - Avemedya - 978-605-5322-20-5
- Loyola, (St.) Ignatius (1900). Joseph O'Conner (Ed.).
The Autobiography of St. Ignatius
. New York: Benziger Brothers.
[12]
- Loyola, (St.) Ignatius (1992). John Olin (Ed.).
The Autobiography of St. Ignatius Loyola, with Related Documents
. New York: Fordham University Press. 0-8232-1480-X.
- Foss, Michael (1969).
The Founding of the Jesuits, 1540
. Londra: Hamilton. 0-241-01513-8.
- Ganss, George E (1991).
Ignatius of Loyola, The Spiritual Exercises and selected Works,
Paulist Press, NY 1991. 0-8091-0447-4
?kincil
- Vuqar ?liyev
,
"?qnati Loyola"
,
"C?miyy?t v? Din"
q?zeti, № 33 (033), 17-23 dekabr 2009.
(Azerice)
- Grand Master Ansiklopedisi
/ Cilt - 2 (
Milliyet gazetesi
)
|
---|
|
Tarihi
| |
---|
Cizvit Azizleri
| |
---|
Papa
| |
---|
Cizvit Ustun Generali
| Feshinden onceki donem
| |
---|
Feshinden sonraki donem
| |
---|
|
---|
Cizvit Teologları
| Feshinden onceki donem
| |
---|
Feshinden sonraki donem
| |
---|
|
---|
Cizvit Bilim ?nsanları
| |
---|
Cizvit Universiteleri
| |
---|
Cizvit kiliseleri
| |
---|
Hristiyan Mistikler
|
---|
|
Antik Donemi - 1. - 9. Yuzyıl
| |
---|
Ortaca? Donemi - 10. - 15. Yuzyıl
| Katolik
| |
---|
Ortodoks
| |
---|
Ermeni - Suryani
| |
---|
|
---|
Modern Donemi - 16. - 19. Yuzyıl
| Katolik
| |
---|
Ortodoks
| |
---|
Anglikan
| |
---|
Protestan
| |
---|
|
---|
Ca?da? Donemi - 20. - 21. Yuzyıl
| Katolik
| |
---|
Ortodoks
| |
---|
Anglikan
| |
---|
Protestan
| |
---|
|
---|