Kultur veya ekin , toplumların kendilerine ozgu olan ve gelecek nesillere aktardıkları maddi veya manevi her ?ey.

?nsana ili?kin bir kavram olarak kultur, tarih icerisinde yaratılan bir anlam ve onem sistemidir. Bir grup insanın bireysel ve toplu ya?amlarını anlamada, duzenlemede ve yapılandırmada kullandıkları inanclar ve adetler sistemidir. ^[1]

Turk Dil Kurumu sozlu?une gore ise, kultur ( ekin , eski dilde hars ) kavramının tanımı ?u ?ekildedir:

Sosyolojik olarak, kultur bizi saran, insanlardan o?rendi?imiz toplumsal mirastır . Kulturun olu?masında iki surec vardır; birinci surecte insan pasif ve alıcı konumdadır. Belli bir co?rafi cevrede ya?ıyor, beslenme ve barınma ihtiyaclarını orada gideriyordur. Do?ayla kurulan bu oncul ili?ki, yani ihtiyacları do?rultusunda edindi?i bilgi, dili, davranı?ları ve maddi uretim ve tuketim aletleri kulturun yaratılmasında birinci a?ama olarak kar?ımıza cıkar. ?kinci a?amada ise insan alıcı konumdan cıkar ve uretmeye ba?lar; yani ya?adı?ı cevreye etkin ve aktif bir guc olarak katılır. Bu surec ilk aletlerin yaratılmasıyla sınırlı olarak ba?layıp Neolitik Ca? ’la birlikte hız kazanmı?tır. Kultur birikimle birlikte ivmesi artan bir toplumsal yapı bile?enidir. Giderek her nesil miras aldı?ı kulture maddi ve manevi bir katkı yapar ve onu kendinden sonrakilere miras bırakır.

Bireyler icin ise yargılama, zevk ve ele?tirme yeteneklerinin o?renme ve tecrubeler yoluyla geli?tirilmi? olan bicimine o ki?inin kulturu denir. Bireyin edindi?i bilgileri anlatmak icin de kultur sozcu?u kullanılır.

Etimolojisi [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

Kultur sozcu?u Latince cultura dan gelir. Cultura , in?a etmek, i?lemek, suslemek, bakmak anlamlarına gelen Colere'den turetilmi?tir. Orne?in Romalılar 'mera i?lenmesine' agri cultura demi?lerdir.

Turkcenin batı dilleri etkisine girmesinden once ( Cumhuriyet doneminde de) kullanılan hars sozcu?u ise Arapcadır ve "tarla surmek" anlamına gelir. ^[3]

Her iki kelimenin de tarımla ilgili olmasından kaynaklanıyor olsa gerek, 20. yuzyıl 'da Turk Dil Kurumu tarafından uygun gorulen ekin sozcu?u, bu yabancı kokenli kelimelere alternatif olarak onerilmi?tir.

Kulturler kavramı [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

Kulturler, kultur kavramına ili?kin olarak bir sıfat halini ifade etmektedir. Tek ba?ına kullanıldı?ında kultur, a?a?ı yukarı insan ya?amının tumunu ifade eder. Kulturler kavramı ise, kulturun olu?um yonune atıfta bulunmaktadır. ?? kulturu, uyu?turucu kulturu, siyasi ve kultur terimleri ya?amın ilgi alanlarını, kavramla?tırma, sınırlama, yapılanma ve duzenlenme bicimleri de dahil denetleyen inanc ve adetler icin kullanılır. E?cinsel , genclik, kitle ve calı?an sınıf kulturu gibi terimler bu grupların toplum icindeki yerlerini ve ic ve dı? ili?kilerini yurutme bicimlerini ifade eder. ^[4] Mesleki bran?la?ma ve uzmanlık alanlarına, herhangi bir sektore yonelik bir atıfla kultur kavramı da yerle?ik kullanım halindedir.

Kulturel surecler [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

Kulturel surecler, kultur gibi sosyal antropolojinin kavramsal arac ve gereclerdir. Kulturel surecler olu?um bicimlerine gore be? tanedir.

Kulturlenme [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

Kulturlenme (enculturation) , ya da edilgen bicimiyle kulturlenme , bireylerin icinde ya?adıkları kulturun gerekliliklerini o?rendikleri, davranı? normları ve de?er yargılarını edindikleri surectir. ^[5] Bu surecte bireyi bicimlendiren, sınırlandıran ya da yonlendiren etkiler ebeveynler, di?er yeti?kinler ve ya?ıtlardan olu?ur. Kulturleme ba?arılı olursa dilde, de?er yargılarında ve mantıksal rituellerinde yeterlikle sonuclanır. ^[5]

Kulturle?menin toplumsalla?ma ile ili?kisi vardır. Kimi akademik alanlarda toplumsalla?ma, bireyin kasıtlı bicimlendirilmesi anlamına gelir. Kimi alanlardaysa toplumsalla?ma sozcu?u hem kasıtlı hem resmi olmayan kulturlenmeyi kapsar. ^[5]

Kulturle?me [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

Ana Madde: Kulturle?me

?ki ya da daha fazla kulturun etkile?imleri sonucu benze?me yonunde de?i?meye u?ramalarıdır. Kulturel sureclere ornekler ?oyle sıralanabilir:

• Su?i'nin Avrupa'da populer olması
• Birinin yeni bir dil o?renmesi
• Birinin bir yere goc ettikten sonra aksanının de?i?mesi

Kulturel yayılma [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

Bir kulturde ortaya cıkan maddi veya manevi kultur o?esinin dunyadaki ba?ka kulturlere yayılmasıdır.

Kultur ?oku [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

Kendi kultur ortamından ba?ka bir kultur ortamına katılan bireylerin ya?adıkları bunalım ve uyumsuzluk durumudur.

Kulturel asimilasyon [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

Kulturel asimilasyon, ikincil grubun, anadilini ve kulturunu dominant kultur grubunun baskısıyla yitirmesi surecidir. Ornek olarak;

• ??galci a toplumunun, i?gal edilen b toplumunun kulturel rituellerini ya?amalarını engellemesi ve bunun yerine onlara a toplumunun kulturel rituellerini uygulatması b toplumunun asimile olmasına neden olur.

Ancak asimilasyonun bu yonunun ulus-devletlerin ilk cıktı?ı zamana dayanan bir strateji oldu?u bilinmelidir. Asimilasyonun tarihin her doneminde var oldu?unu soylemek mumkundur. Ulus-devletlerin ilk ortaya cıktı?ı donemki strateji ise esasen asimilasyonculuk stratejisi olarak bilinmelidir. Buna gore farklılıkların eninde sonunda hakim kultur icerisinde erimeleri kacınılmazdır. Ancak ozellikle 70'lerden sonra geli?tirilen teoriler asimilasyonu daha cift yonlu, yani azınlıklarla birlikte hakim kulturun de asimilasyondan etkilendi?i bir surec olarak gostermi?tir. ^[6]

Kaynakca [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

Ayrıca bakınız [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]