Vikipedi, ozgur ansiklopedi
Feyzullah Ubeydullayevic Hocayev
(
Ozbekce
: Fayzulla Ubaydulloyevich Xo‘jayev, Файзулла Убайдуллоевич Х?жаев;
Rusca
: Файзулла Убайдуллаевич Ходжаев) (d.
Buhara
1896- 13 Mart 1938
Moskova
)
Ozbek
politikacı.
Ubaydullahoca Kasimhoca o?lu'nun
cocu?u olarak
Buhara Emirli?i
doneminde
Buhara
'da do?du. 1907 yılında babası tarafından
Moskova
'ya gonderildi. 1916'da
Pan-Turkist
Cedid
hareketine katıldı ve babasının deste?iyle
Genc Buharalılar Partisi'ni
kurdu. 1917'deki
Buyuk Ekim Sosyalist Devrimi
'ni bir ?ans olarak gorup hareketiyle birlikte
Bol?evikler
'e katılıp
Ta?kent Sovyeti
'ne girdiler.
Buhara Emirli?i
'ni 1917'de guc kullanarak devirmeye calı?salar da bu giri?im ba?arısız olunca Hocayev
Ta?kent
'ten kactı ve bir daha ancak Eylul 1920'de
Kızıl Ordu
'nun
Buhara
'yı bombalayıp ele gecirmesiyle geri donebildi.
Haziran-A?ustos 1920'de
Rusya Komunist Partisi (Bol?evik)
'ne katılmasıyla Eylul 1920'de
Buhara Sovyet Halk Cumhuriyeti
'nin ba?ına getirildi. Bu donemde
Basmacı Ayaklanması
lideri
Enver Pa?a
tarafından suikastten kurtuldu.
Sovyet Orta Asyası
'nın tekrar ?ekillenmesi uzerine Hocayev, yeni olu?turulan
Ozbekistan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti
'ne girdi ve 1923-1924 arasında
Ozbek milliyetcilerinin
temizlenmesinden sonra 5 Kasım 1924 tarihinde
Ozbek SSC
'nin Devrimci Komitesi'nin ba?kanı oldu. 17 Ocak 1925 tarihinde
Halk Komiserli?i Konseyi
'nin ba?kanı oldu. 21 Mayıs 1925 tarihinde
Ozbekistan SSC
Merkezi Yurutme Komitesi
ba?kanı oldu ve
Ozbekistan SSC
, resmen
SSCB
'nin federal bir parcası haline geldi.
Politik temizleme dalgaları
Hocayev'i de vurdu.
Ozbekistan Komunist Partisi
7. Kongresi'nde parti Hocayev'i halk du?manı ilan etti. 17 Haziran 1937 tarihinde butun mevkilerden alınıp 9 Temmuz 1937 tarihinde tutuklandı. Mart 1938'de
Anti-Sovyet Sa?cılar ve Trockistler Blo?u Davası
'nda Sa?cılık ve Trockistlik suclamalarından
Moskova
'da yargılandı. Yargılama sonucu 13 Mart 1938 tarihinde idam edildi.
[1]
Andrew DW Forbes, Hocayev'in "olu karde?ini ?slami torenlere gore gommekle suclandı?ını" da yazmaktadır.
[2]
Resmi olarak 1966 yılında onuru iade edilen Hocayev, modern Ozbekistan'ın en tartı?ılan ki?ilerinden biri oldu. Kimilerine gore vatanını Sovyetlere satmı? bir hain, kimilerine gore ise
Turkistan
'ın ozgurlu?u ve modernle?mesi icin mucadele vermi? ama kontrolu dı?ındaki guclerce durdurulmu? bir idealist olarak gorulmu?tur.
[3]