| Bu maddenin daha do?ru ve guvenilir bilgi sunması icin
guncellenmesi
gerekmektedir.
Daha fazla bilgi icin
tartı?ma sayfasına
bakınız.
(
Ekim 2023
)
|
Eurovision ?arkı Yarı?ması
(
?ngilizce
:
Eurovision Song Contest
,
Fransızca
:
Concours Eurovision de la chanson
), kısaca
ESC
veya
Eurovision
,
Avrupa Yayın Birli?i
(EBU) tarafından her yıl duzenlenen ve co?unlukla Avrupalı ulkelerinden katılımıyla gercekle?en uluslararası ?arkı yarı?masıdır. Katılımcı ulkelerin her biri televizyon ve radyo aracılı?ıyla canlı yayınlanacak bir ?arkı secer, yarı?ma EBU'ya ba?lı yayıncılar tarafından canlı yayınlanır ve katılımcı ulkeler kendi dı?ında kalan ulkelerin ?arkılarını puanlayarak kazananı belirler.
1956 yılındaki ba?langıcından bu yana (
COVID-19 pandemisi
nedeniyle 2020 haric) her yıl aralıksız duzenlenen yarı?ma, dunyanın en uzun soluklu
televizyon programlarından
birisidir. Bunlara ek olarak, sporla ilgili olmayan uluslararası etkinlikler arasında en cok izlenen programlardan birisidir; son yıllarda izlenme oranlarının 100 milyon ila 600 milyon ki?i arasında de?i?ti?i gozlemlenmi?tir. Eurovision, Avrupalı ve di?er katılımcı ulkeler dı?ında; Amerika Birle?ik Devletleri, Arjantin, Avustralya, Brezilya, Cin, Filipinler, Guney Kore, Hindistan, Kanada, Kolombiya, Meksika, Mısır, Japonya, Surinam, Tayland, Tayvan, Urdun ve Yeni Zelanda gibi ulkelerde de yayınlanmaktadır. 2000 yılından bu yana yarı?ma, Eurovision internet sitesi uzerinden de gosterilmektedir.
Eurovision ?arkı Yarı?ması'nı kazanmak, ?arkıcılara daha iyi tanınması ve kariyerlerini ilerletmeleri gibi ?anslar sa?lar. 1958 yılında "
Nel blu dipinto di blu
" (yaygın olarak kullanılan ismi "Volare") isimli ?arkı ile ucuncu gelen ?talyan
Domenico Modugno
; 1974 yarı?masını "
Waterloo
" isimli ?arkı ile ?svec adına kazanan muzik grubu
ABBA
; 1988 yarı?masını ?svicre adına "
Ne partez pas sans moi
" isimli Fransızca ?arkı ile kazanan Kanadalı
Celine Dion
; eserleri dunya capında 300 milyonun uzerinde satan ?spanyol
Julio Iglesias
, 1981 yarı?masını "
Making Your Mind Up
" isimli ?arkı ile Birle?ik Krallık adına kazanan muzik grubu
Bucks Fizz
ve 2021 yarı?masını "
Zitti e buoni
" ?arkısı ile ?talya adına kazanan muzik grubu
Maneskin
yarı?maya katılımlarının ardından uluslararası ba?arılar kazanan ?arkıcılar arasında gosterilebilirler.
2004 ile 2014 arasında (sol) ve 2015 yılından beri (sa?) kullanılan yarı?ma logosu.
1950'li yıllarda
II. Dunya Sava?ı
'nın ardından kendini yeniden in?a etmeye ba?layan Avrupa'da bir
ad hoc
komite onderli?inde halkları "ı?ıltılı bir e?lence programı" aracılı?ıyla bir araya getirmek amacıyla
Avrupa Yayın Birli?i
(AYB),
?svicre
'de kuruldu. Soz konusu komite 1955 yılının Ocak ayında
Monako
'da bir araya geldi?inde komiteye ba?kanlık eden ?svicre televizyonu genel muduru
Marcel Bezencon
, birli?e uye olan tum ulkelerin devlet kanallarının aynı anda
televizyonda
gosterece?i bir ?arkı yarı?ması fikrini ortaya attı. ?talya'da gercekle?tirilen
Sanremo Muzik Festivali
, yarı?maya esin kayna?ı oldu.
Eurovision ?arkı Yarı?ması'na katılmak icin Avrupa kıtasında bulunmaya gerek yoktur.
Avrupa Yayın Birli?i
'ne uye olan her ulke katılabilir.
Eurovision ?arkı Yarı?ması'na elli bir ulke en az bir kez katılmı?tır. 1956'dan itibaren katılım ?oyledir:
Yıl
|
Ulke
|
1956
|
Belcika
,
Fransa
,
Almanya
a
,
?talya
,
Luksemburg
,
Hollanda
,
?svicre
|
1957
|
Avusturya
,
Birle?ik Krallık
,
Danimarka
|
1958
|
?svec
|
1959
|
Monako
|
1960
|
Norvec
|
1961
|
Finlandiya
,
?spanya
,
Yugoslavya
b
|
1964
|
Portekiz
|
1965
|
?rlanda
|
1971
|
Malta
|
1973
|
?srail
|
1974
|
Yunanistan
|
1975
|
Turkiye
|
1980
|
Fas
|
1981
|
Kıbrıs Cumhuriyeti
|
1986
|
?zlanda
|
1993
|
Bosna-Hersek
,
Hırvatistan
,
Slovenya
|
1994
|
Estonya
,
Macaristan
,
Litvanya
,
Polonya
,
Romanya
,
Rusya
,
Slovakya
|
1998
|
Makedonya Cumhuriyeti
|
2000
|
Letonya
|
2003
|
Ukrayna
|
2004
|
Arnavutluk
,
Andorra
,
Belarus
,
Sırbistan-Karada?
|
2005
|
Bulgaristan
,
Moldova
|
2006
|
Ermenistan
|
2007
|
Cek Cumhuriyeti
,
Gurcistan
,
Karada?
,
Sırbistan
|
2008
|
Azerbaycan
,
San Marino
|
2015
|
Avustralya
c
|
- a) 1990'daki
iki Almanya'nın yeniden birle?mesinden
once "
Batı Almanya
" olarak temsil edilmi?tir.
- b) "
Yugoslavya
"dan katılan yarı?malar
Yugoslavya Sosyalist Federal Cumhuriyeti
'ni temsilen yarı?maya katılmı?lardır, sadece 1992 senesinde yarı?macı
Yugoslavya Federal Cumhuriyeti
'ni temsil etmi?tir.
- c) Avustralya yarı?maya konuk olarak katılmı?tır. Daha sonra kalıcı katılımcı olarak devam etmi?tir.
Eurovision ?arkı Yarı?ması, her yıl bir onceki yıl kazanan ulkede gercekle?tirilir. ?u ana kadar Eurovision'a ev sahipli?i yapmı? en buyuk yer,
Dusseldorf
'taki
Esprit Arena
'dır. Eurovision'a en cok ev sahipli?i yapmı? olan ulke ise
Birle?ik Krallık
'tır.
[1]
Birle?ik Krallık
Eurovision'a tam 8 defa ev sahipli?i yapmı?tır.
Eurovision ?arkı Yarı?ması'nda oylama, %50 halk ve %50 juri oyu ile yapılır.
[2]
Her ulke en be?endi?i 10 ?arkıyı 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 10 ve 12 puanla odullendirir. Bunlar juri oylarından olur.
[3]
Daha sonra halk oyları havuzda toplanarak teker teker ulkelere da?ıtılır.
Eurovision ?arkı Yarı?ması'nın uzun, teknik kuralları vardır ve her gecen gun de?i?mektedir. Kuralların co?u kendi televizyon yayınını kapsamaktadır. Ancak daha onemli, yarı?manın sonuclarını etkileyen kurallar vardır.
Eurovision ?arkı Yarı?ması'na her ulke sadece bir ?arkıyla katılabilir.
Yarı?manın finalinde yakla?ık 26 ?arkı yarı?ır.
Sonra ?unlar uygulanır:
- Buradaki "5 buyuk" ulke (
?talya
,
Birle?ik Krallık
,
Fransa
,
Almanya
ve
?spanya
) yarı?ma icin 5 buyuk ekonomik katkı kayna?ı sa?lamaktadır ve finalde otomatik olarak odullendirilmektedirler.
- Salı gunu yarı?ma oncesi 1. Yarı final'de 10 eleme yapılır.
- Per?embe gunu yarı?ma oncesi 2. Yarı final'de 10 eleme yapılır.
?lk yarı?masında, her ulkenin uc dakika suresi vardır ve en fazla iki ?arkı icin izin verilir. Gunumuzde hala ?arkıların uc dakikayı gecmemesi gerekir, bircok sanatcının ?arkı kaydı daha uzun olsa da, yarı?mada kısaltılmı? surumuyle performans gostermek zorundadır.
Katılımcı ulkelerin sayısı yarı?ma tarihi boyunca buyudu ve 1993 yılından bu yana
Sovyet
ve
Yugoslav
cumhuriyetleri,
Var?ova Paktı
ulkeleri ve di?erlerinin yarı?maya katılabilmesi icin kurallarda de?i?iklikler yapıldı.
Yarı?mada ba?ka sanatcılara ait veya daha onceden yayınlanmı? ?arkıların katılmasına izin verilmiyor.
Tum ?arkılar soz ve enstrumantasyonlar acısından tamamen ozgun olmalıdır ve kamuya 1 Ekim tarihinden once duyurulmamalıdır.
1956 ve 1965 yılları arasında ilk yarı?madan bu yana ve yine 1973'ten 1976'ya kadar olan sure itibarıyla diller uzerinde hicbir kısıtlama olmadı. 1966'dan 1972'ye kadar ve 1978'den 1998'e kadar olan surede ?arkıların ulusal dilde soylenmesine karar verildi. Ulusal dilde soyleme kuralı aslında 1977 yılından kısa bir sure once uygulamaya konuldu, ancak bazı ulkelerde ulusal dilde soylenmeyen ?arkılar secildi?i icin o ulkelere izin verildi.
1997 yılındaki yarı?mada, kısıtlama tekrar kaldırıldı ve ?arkılar herhangi bir dilde gercekle?tirilebildi. 1997 yılındaki yarı?maya
Turkiye
,
?ebnem Paker
- Dinle ?arkısı ile katılmı? ve ucuncu olmu?tur.
Sonuc olarak, ?arkıların bir kısmını veya tamamını ?ngilizce olarak soyleyen ulkeler de oldu. 2003 yılında Belcika sozde serbest bir dil olan sadece ?arkı icin olu?turulmu? yapay bir dille
Urban Trad
tarafından soylenen
Sanomi
ile yarı?maya katıldı. Aynı takti?i 2006 yılında Hollanda kısmen yapay bir dille uyguladı ve yine Belcika tarafından 2008 yılında Julissi ile aynı taktik gercekle?tirildi.
Turkiye
'de 2007 yılında
Kenan Do?ulu
'nun Eurovision ?arkısının nakaratında
Turkce
bir kelime kullanmı?tır.
Bazen, bir dil ya da cok nadir, dilin lehceleri bir ?arkı icin kullanılmı?tır:
- 1971, 1996 & 2003, Avusturya (Vorarlbergish ve Steiermarkish), Viyana'da ?arkı soylerken: tum lehce
Almanca
- 2012'de
Avusturya
Trackshittaz grubu
Bavyeraca
(Woki Mit Deim Popo) ?arkısı ile katılmı?tır.
- 2012'de
Rusya
,
Buranovskiye Babu?ki
grubu ile
Udmurtca
a?ırlıklı ve sadece nakarat kısmı
?ngilizce
olan "Party For Everybody" adlı ?arkıyla yarı?arak 2. olmu?tur.
Yarı?macıların ?arkıları soylemek icin 3 dakika sureleri vardır.
- Katılımcıların hicbiri on altı ya?ından kucuk olmamalıdır. 1989 yılındaki yarı?maya Fransa'dan
Nathalie Paque
ve ?srail'den
Gili & Galit
'in icindeki Gili olmak uzere iki tane 16 ya?ın altında ?arkıcı katılmı?tır. 1986 yılındaki yarı?mayı da
Sandra Kim
13 ya?ındayken kazanmı?tır.
[4]
Ama 1990 yılında bugunku Hırvatistan sınırları icinde bulunan Zagreb'de yapılan 1990 Eurovision ?arkı Yarı?ması'nda ve ondan sonraki yarı?malarda 16 ya?ından kucuklerin katılması yasaklanmı?tır.
- ^
?ki birincili?i bulunmasına ra?men
Almanya
bir butun olarak yarı?mayı 2010 yılında olmak uzere yalnızca bir defa kazanmı?tır.
Alman yeniden birle?mesinden
once, Almanya Federal Cumhuriyeti (Batı Almanya olarak da bilinir) da yarı?mayı 1982 yılında olmak uzere bir defa kazanmı?tı. Batı Almanya ve Yugoslavya gibi eski ulkelerin birincilikleri sa? ust ko?ede ifade edilmi?tir.
|
---|
|
|
|
|
---|
1950'ler
| |
---|
1960'lar
| |
---|
1970'ler
| |
---|
1980'ler
| |
---|
1990'lar
| |
---|
2000'ler
| |
---|
2010'lar
| |
---|
2020'ler
| |
---|
|
|
Mekanlar
|
---|
1950'ler
| |
---|
1960'lar
| |
---|
1970'ler
| |
---|
1980'ler
| |
---|
1990'lar
| |
---|
2000'ler
| |
---|
2010'lar
| |
---|
2020'ler
| |
---|
Congratulations:
50 Years of
Eurovision
| |
---|
Eurovision ?arkı Yarı?ması'nın
Harika Hitleri
| |
---|
|
|
|