Aziz
Dmitri ?vanovic Donskoy
(
Rusca
:
Дми?трий Ива?нович Донско?й
, ayrıca Dimitrii ya da Demetrius olarak bilinir), ya da Don'lu Dmitri, bazen basitce
Dmitri
(d. 12 Ekim 1350,
Moskova
) - (o. 19 Mayıs 1389, Moskova), II. ?van'ın (1326?1359) o?lu. 1359'dan itibaren Moskova Buyuk Prensi ve 1363'ten itibaren Vladimir Buyuk Prensi olarak olumune kadar hukmetmi?tir. Rusya'daki
Mo?ol
otoritesine acıkca meydan okuyan ilk Moskova prensiydi. Donskoy (yani "
Don
'un") takma adıdır, Don Nehri uzerinde gercekle?en
Kulikovskaya Muharebesi
'nde (1380)
Tatarlara
kar?ı buyuk zaferini ifade eder.
[1]
19 Mayıs'ta kutlanan ziyafet gunuyle Ortodoks Kilisesi'nde bir Aziz olarak kabul edilmektedir.
[2]
[3]
Dmitri, Moskova Prensli?i tahtına 9 ya?ındayken yukseldi. Cocukluk doneminde Rusya Metropoliti Aleksey, hukumeti yonetti. 1360 yılında
Altın Orda Devleti
Hanı
ru
[
Hızır Han
]
, Rus prenslikleri arasında en de?erli olan Vladimir Prensli?i'ni, Nizhniy Novgorod'lu Dmitri Konstantinovic'e devretti. 1363 yılında, Prens'in gorevden alınmasından sonra, Dmitri ?vanovic, Vladimir'de tac giydi. Uc yıl sonra, Dmitri Konstantinovic ile barı? yaptı ve kızı
Eudoxia
ile evlendi. 1376'da, ortak orduları Volga Bulgaristan'ı harap etti.
Dmitri'nin erken donem hukumdarlı?ı sırasında en onemli olay
Moskova Kremlini
'ni in?a etmeye ba?lamasıdır; 1367'de tamamlandı. Yeni kale sayesinde ?ehir, Litvanya-Muskovit Sava?ı (1368-72) sırasında
Litvanyalı
Algirdas tarafından iki kere ku?atıldı?ında ayakta kaldı. Sava?, Lyubutsk Antla?ması ile sona erdi. 1375 yılında Dmitri, kendi yararı icin, Tver'li II. Mihail ile olan catı?masında, Vladimir'e yerle?ti. Kuzey Rusya'nın di?er prensleri onun yetkisini kabul ettiler ve Altın Orda Devleti'ne kar?ı yakla?makta olan mucadeleye katkıda bulundular. Egemenli?inin sona ermesiyle Dmitri, Moskova Prensli?i topraklarını ikiye katladı.
Mo?ol
hakimiyeti Dmitri'nin otuz yıllık hukumdarlı?ı sırasında Rusya'da cokmeye ba?ladı.
Altın Orda Devleti
, ic sava? ve hanedan rekabetleriyle ciddi bicimde zayıfladı. Dmitri, Mo?ol otoritesinin cokmesinin avantajından yararlanarak
Tatarlara
acıkca meydan okudu.
Tum Rusya'da vergi toplamak icin Han'ın imtiyazını elinde tutmasına ra?men Dmitri, Mo?ollar'a kar?ı ilk Rus askeri zaferi kazanmasıyla unludur. Bir Mo?ol generali ve tahta hak iddia eden
Mamay Mirza
, Dmitri'yi gucunu artırmaya te?ebbus etmesi uzerine onu durdurmaya calı?tı. 1378'de Mamay Mirza bir Mo?ol ordusu gonderdi, ancak Vodha Nehri Muharebesi'nde Dmitri'nin gucleri tarafından yenildi. ?ki yıl sonra Mamay ?ahsen Moskova'ya kar?ı buyuk bir kuvvete liderlik etti. Dmitri ile
Kulikovskaya Muharebesi
'nde kar?ı kar?ıya geldi ve yenildi.
Ma?lup olan Mamay Mirza o anda rakibi olan Mo?ol generali
Toktamı? Han
tarafından satıldı. Han artık Mo?ol egemenli?i olan Rusya'nın parcalarını yeniden duzenledi ve Dmitri'nin Mamay Mirza'ya direni?i icin Moskova'yı gecti. Ancak Dimitri, Toktamı?'a ve Altın Orda'ya sadakat sozu verdi ve Mo?ol'un ana vergi toplayıcısı ve Vladimir'in Buyuk Duku olarak yeniden hizmet aldı. 1389'da olumuyle Dimitri, Han'a danı?madan o?lu Vasili'ye unvanını verece?i ilk Buyuk Duk oldu.
Nizhniy Novgorod'lu Dmitri Konstantinovic ile
Rostov
'lu Vasilisa'nın kızı
Eudoxia
ile evlendi. En az 12 cocukları oldu:
- Daniil Dmitriyevic (y. 1370 ? 15 Eylul 1379).
- I. Vasili
(30 Eylul 1371 – 27 ?ubat 1425).
- Sofia Dmitriyevna. Ryazan Prensi Fyodor Olegovic (1402?1427 yılları arası hukumdar) ile evlendi.
- Yuri Dmitriyevic
,
Zvenigorod
ve
Galich
Duku (26 Kasım 1374 – 5 Haziran 1434). Ye?eni
II. Vasili
'ye kar?ı Moskova tacını talep etti.
- Maria Dmitriyevna (o. 15 Mayıs 1399).
Lengvenis
ile evlendi.
- Anastasia Dmitriyevna. Kholm Prensi ?van Vsevolodovic ile evlendi.
- Simeon Dmitriyevic (o. 11 Eylul 1379).
- ?van Dmitriyevic (o. 1393).
- Andrey Dmitriyevich,
Mozhaysk
Prensi (14 A?ustos 1382 – 9 Temmuz 1432).
- Pyotr Dmitriyevic,
Dmitrov
Prensi (29 Temmuz 1385 – 10 A?ustos 1428).
- Anna Dmitriyevna (d. 8 Ocak 1387). Yury Patrikiyevic ile evlendi. Kocası,
Starodub
Prensi
Patrikas
ile karısı Helena'nın o?luydu. Kocasının baba tarafından dedesi
Narimantas
'tı. Bu evlilik, onun Moskova'ya ba?lı
Boyar
rolunu guclendirdi.
- Konstantin Dmitriyevic,
Pskov
Prensi (14 Mayıs/15 Mayıs 1389 ? 1433).
|
Wikimedia Commons'ta
Dmitri Donskoy
ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır.
|
- Cawley, Charles,
RUSSIA, Rurik
, Medieval Lands database, Foundation for Medieval Genealogy