Asya-Pasifik Ekonomik ??birli?i

Vikipedi, ozgur ansiklopedi
Asya Pasifik Ekonomik ??birli?i uyeleri ye?il ile gosterilmi?tir.

Asya Pasifik Ekonomik ??birli?i ya da APEC ( ?ngilizce : Asia-Pacific Economic Cooperation ) Buyuk Okyanus kıyısındaki 21 ulkenin katıldı?ı, dunya ekonomisinin %60'ını temsil eden [1] ve bolgesel ekonomik, i? birli?i, ticaret ve yatırım konularının payla?ıldı?ı uluslararası bir orguttur. Uye ulkelerin bakanlarının yıllık toplantıları da dahil olmak uzere orgutun tum eylemleri APEC Sekreterli?i tarafından yurutulur.

Orgutun duzenledi?i yıllık APEC Ekonomik Liderler Zirvesine uye ulkelerin devlet ba?kanları katılır. (Uye ulkelerden Tayvan bu toplantıya devlet ba?kanı duzeyinde de?il, bakan duzeyinde katılmaktadır.) Zirve her yıl farklı bir uye ulkede yapılmaktadır ve artık adet haline geldi?i uzere zirveye katılan uye ulke liderleri zirvenin yapıldı?ı ulkenin ulusal kostumunu giyer. En son zirve 16-17 Kasım 2019'da ?ili 'nin Santiago kentinde toplantısı olacaktı. Goru?melerde dijital ekonomi, bolgesel ba?lantısı ve kadınların ekonomik buyumedeki rolu uzerinde durulması bekleniyordu. ?ili'de daha once 2004'te APEC toplantısına ev sahipli?i yapmı?tır. 2019 zirvesi, devam eden protestolar nedeniyle 30 Ekim'de iptal edildi. Bu kararın ardından APEC 2020 Malezya'da Aralık 2019'dan Kasım 2020'ye kadar yıl boyunca ev sahipli?i yapıyor. Malezya daha oncesinde 1998'de bu toplantıya ev sahipli?i yapmı?tır.

APEC ozellikle ABD ve Japonya 'nın destekleriyle kurulmu?tur.

APEC'in temel hedefleri 1994'te Endonezya 'nın Bogor kentinde kararla?tırılmı?tır. Bogor hedefleri ?oyle sıralanır.

  • Ticaret ve yatırımın serbe?tle?tirilmesi
  • ?ktisadi ve ticari faaliyetlerin kolayla?tırılması
  • Ekonomik ve teknik i? birli?i

Bogor hedeflerinin hayata gecmesi icin 1995'te Osaka Eylem Ajandası hazırlanarak Bogor Hedeflerinin altyapısı hazırlanmı?tır. Temel amacı ekonomik konular olan APEC, Bangkok hedefleri ile uluslararası terorizmle mucadele ve kitle imha silahlarının yok edilmesi, Busan hedefleri ile genel sa?lık sorunları, Sydney hedefleri ile kuresel iklim de?i?ikli?i, enerji guvenli?i, Lima bildirgesi ile geli?mi? ve geli?memi? ulkeler arasındaki ucurum, ticaretin sosyal boyutları gibi konuları gundemine almı?tır.

APEC'in ust duzey komiteleri ?unlardır;

  • Liderler Zirvesi
  • Ticaret ve Yatırım Komitesi
  • Ekonomik Komite
  • Ust Duzey Yetkililer Ekonomik ve Teknik ??birli?i ?cra Komitesi
  • Butce ve Yonetim Komitesi

APEC'in di?er onemli kurumu ?? Dunyası Tavsiye Konsulu, i? dunyası perspektifinden raporlar hazırlamaktadır.

Tarihcesi [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

APEC ilk olarak 1980'lerin ortalarında ba?latılan ASEAN'ın bakanlık sonrası konferanslar serisinin hem geli?mi? hem de geli?mekte olan ekonomilerin bakanlık duzeyindeki temsilcileri arasında duzenli konferansların fizibilitesini ve de?erini gosterdi?inde ilham kayna?ı olmu?tur. 1996 yılına gelindi?inde, bakanlık sonrası konferanslar 12 uyeyi (ASEAN'ın altı uyesi ve altı diyalog orta?ı) kapsayacak ?ekilde geni?letildi. Geli?meler, Avustralya Ba?bakanı Bob Hawke 'nin bolge genelinde ekonomik konularda i?birli?i gerekti?ine inanmasına neden oldu. Ocak 1989'da Bob Hawke, Pasifik Kıyıları bolgesinde daha etkili bir ekonomik i?birli?i ca?rısında bulundu. Bu, Avustralya Dı?i?leri Bakanı Gareth Evans ba?kanlı?ında Kasım ayında Avustralya'nın ba?kenti Canberra 'da APEC'in ilk toplantısına yol actı. On iki ulkeden bakanların katıldı?ı toplantı, Singapur ve Guney Kore'de gelecekte yapılacak yıllık toplantılar icin taahhutlerle sonuclandı. On ay sonra, 12 Asya-Pasifik ekonomi ulkesi APEC kurmak icin Avustralya'nın Canberra kentinde bir araya geldi ve Singapur merkezli APEC Sekreteryası orgutun faaliyetlerini koordine etmek icin kuruldu.

Uye ekonomiler [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

Asya Pasifik Ekonomik ??birli?ine uye 21 ulke bulunmaktadır. Buyuk Okyanus kıyısındaki ulkelerin co?unun uye oldu?u orgut, uyelerinden "uye ekonomi" olarak soz eder.

Uye ekonomi Giri? tarihi
Avustralya Avustralya 1989
Brunei Brunei 1989
Kanada Kanada 1989
Endonezya Endonezya 1989
Japonya Japonya 1989
Malezya Malezya 1989
Filipinler Filipinler 1989
Yeni Zelanda Yeni Zelanda 1989
Singapur Singapur 1989
Güney Kore Guney Kore 1989
Tayland Tayland 1989
Amerika Birleşik Devletleri ABD 1989
Tayvan Tayvan [2] 1991
Hong Kong Hong Kong , Cin [3] 1991
Çin Cin [4] 1991
Meksika Meksika 1993
Papua Yeni Gine Papua Yeni Gine 1993
Şili ?ili 1994
Peru Peru 1998
Rusya Rusya 1998
Vietnam Vietnam 1998

Hindistan Hindistan orgute girmek icin ba?vuruda bulundu ve ABD , Japonya [5] ve Avustralya'dan destek gordu. Uye ekonomilerden yetkililer Hindistan'ın katılıp katılmaması yonunde goru?mektedirler. [6] [7] Batı Blo?u ulkeleri arasında, Hindistan'ın orgute girmesiyle guc dengesinin Asya'ya do?ru kayaca?ı endi?esi vardır. [8]

Olası Geni?lemeler [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

Hindistan , APEC uyeli?i talebinde bulundu ve ABD , Japonya , Avustralya ve Papua Yeni Gine 'den ilk desteklerini aldı. Yetkililer, Hindistan'ın mevcut uyelerin yaptı?ı Pasifik Okyanusu'nu sınırlamadı?ını du?unerek Hindistan'ın ce?itli nedenlerle katılmasına izin vermemeye karar verdiler. Ancak, Hindistan Kasım 2011'de ilk kez gozlemci olmaya davet edildi.

Banglade? , Pakistan , Sri Lanka , Makao , Mo?olistan , Laos , Kambocya , Kosta Rika , Kolombiya , Panama ve Ekvador APEC uyeli?i icin ba?vuran bir duzine ekonomi arasında yer alıyor. Kolombiya , APEC uyeli?i icin 1995 yılında ba?vurdu, ancak kurulu? 1993'ten 1996'ya kadar yeni uyeleri kabul etmeyi bıraktı?ı icin teklifi durduruldu ve moratoryum 1997 Asya Mali Krizi nedeniyle 2007'ye kadar uzatıldı. Guam ayrıca Hong Kong orne?inden hareketle aktif olarak ayrı bir uyelik arıyor, ancak bu talebe ?u anda Guam 'ı temsil eden ABD kar?ı cıkıyor.

Liderler [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

Uye Ulkeler Lider Pozisyonları Liderler
Avustralya Avustralya Ba?bakan Scott Morrison
Brunei Brunei Sultan Hassanal Bolkiah
Kanada Kanada Ba?bakan Justin Trudeau
Şili ?ili Ba?kan Sebastian Pinera
Çin Cin Ba?kan Xi Jinping
Hong Kong Hong Kong ?cra Kurulu Ba?kanı Carrie Lam
Endonezya Endonezya Ba?kan Joko Widodo
Japonya Japonya Ba?bakan Yoshihide Suga
Güney Kore Guney Kore Cumhurba?kanı Moon Jae-in
Malezya Malezya Ba?bakan Muhyiddin Yassin
Meksika Meksika Ba?kan Andres Manuel Lopez Obrador
Yeni Zelanda Yeni Zelanda Ba?bakan Jacinda Ardern
Papua Yeni Gine Papua Yeni Gine Ba?bakan James Marape
Peru Peru Ba?kan Francisco Sagasti
Filipinler Filipinler Ba?kan Rodrigo Duterte
Rusya Rusya Ba?kan Vladimir Putin
Singapur Singapur Ba?bakan Lee Hsien Loong
  Tayvan Ba?kan / Cumhurba?kanlı?ı Elcisi Tsai Ing-Wen ( Morris Chang tarafından temsil edilmektedir.) [a]
Tayland Tayland Ba?bakan Prayut Chan-o-cha
Amerika Birleşik Devletleri ABD Ba?kan Joe Biden
Vietnam Vietnam Ba?kan Nguy?n Phu Tr?ng

Yıllık APEC ekonomi liderleri toplantıları [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

APEC, 1989 yılında kurulu?undan itibaren bu yana, tum uye ekonomilerin temsilcileri ile yıllık toplantılar yapmı?tır. ?lk dort yıllık toplantıya bakanlık duzeyindeki yetkililer katıldı. 1993 yılından ba?layarak, yıllık toplantılara APEC Ekonomik Liderler Toplantıları adı verilmektedir ve Tayvan dı?ındaki tum uye ekonomilerin bakanları tarafından bakanlık duzeyindeki bir yetkilinin temsil etti?i hukumet ba?kanları katılır. Yıllık Liderler Toplantılarına zirve adı verilmemektedir.

Toplantı Geli?meleri [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

1997 yılında APEC toplantısı Vancouver 'da yapıldı. Kanada Kraliyet atlı polisi subaylarının protestoculara biber gazı sıkması uzerine tartı?ma ya?andı. Protestocular Endonezya Cumhurba?kanı Suharto gibi otokratik liderlerin varlı?ına itiraz ettiler. [9] [10] [11] [12] [13] [14]

20-21 Ocak 2001'de yapılan ?anghay 'daki Liderler Toplantısı'nda APEC liderleri, yeni bir ticaret muzakere turu ve ticaret kapasitesi geli?tirme yardımı programı icin destek sa?ladılar ve bu da birkac hafta sonra Doha Kalkınma Gundemi'nin ba?latılmasına yol actı. Toplantıda ayrıca ABD tarafından onerilen ?anghay Anla?ması da onaylanarak acık pazarların uygulanması, yapısal reform ve kapasite in?ası vurgulandı. Anla?manın bir parcası olarak APEC ?effaflık standartlarını geli?tirme ve uygulama, Asya-Pasifik bolgesindeki ticaret i?lem maliyetlerini 5 yıl icinde yuzde 5 azaltma ve bilgi teknolojisi urunleri ve hizmetleriyle ilgili ticaret serbestle?tirme politikalarını izleme taahhudu izlendi.

2003 yılında Jemaah Islamiah lideri Riduan Isamuddun Ekim ayında Bangkok 'ta duzenlenecek olan APEC Liderler Toplantısına saldırı planlamı?tı. Saldırıyı planlamayı bitirmeden once 11 A?ustos 2003'te Tayland polisi tarafında Ayutthaya , Tayland 'da yakalandı.

?ili , 2004 yılında Liderler Toplantısı'na ev sahipli?i yapan ilk Guney Amerika ulkesi oldu. O yılın gundemi terorizm ve ticaret, kucuk ve orta olcekli i?letmelerin geli?imi ve serbest anla?maların ve bolgesel ticaret anla?malarının tefekkurune odaklandı.

2005 Liderler Toplantısı Guney Kore , Busan 'da yapıldı. Toplantı Doha Dunya Ticaret Orgutu (DTO) muzakerelerine odalandı ve Aralık ayında Hong Kong 'da yapılan 2005 DTO Bakanlar Konferansı'na goturuldu. Haftalar once, ABD 'de ve Avrupa Birli?i de dahil olmak uzere DTO uyeleri arasında tarım ticaret engellerini azaltmaya odaklanan Paris 'te ticaret goru?meleri yapıldı. Zirvede APEC liderleri Avrupa Birli?i'nin ciftlik subvansiyonlarını azaltmayı kabul etmeye ca?ırdı. APEC ?klim A?ı calı?ma grubunun olu?turdu?u iklim bilgi payla?ım giri?iminin devamında, liderler tarafından Busan 'a APEC ?klim Merkezi kurulmasına karar verildi. APEC'e kar?ı barı?cıl protestolar Busan'da yapıldı, ancak toplantı programına herhangi bir etkisi bulunmadı.

19 Kasım 2006'da Hanoi 'de duzenlenen Liderler Tolantısında APEC liderleri, terorizm ve di?er guvenlik tehditlerini kınayarak kuresel serbest ticaret muzakerelerine yeni bir ba?langıc ca?rısında bulundular. APEC ayrıca Kuzey Kore 'yi o yıl bir nukleer test ve bir fuze testi ba?latması nedeniyle ele?tirerek ulkeyi nukleer silahsızlanmaya do?ru ''somut ve etkili'' adımlar atmaya ca?ırdı. Ekonomik konuların yanı sıra bolgelerdeki nukleer silahların yayılmasına ili?kin endi?eler tartı?ıldı. ABD ve Rusya , Rusya'nın Dunya Ticaret Orgutu 'ne katılma teklifinin bir parcası olarak bir anla?ma imzaladı.

2007'de APEC Liderler Toplantısı 2-9 Eylul 2007 tarihlerinde Avustralya 'nın Sidney kentinde gercekle?tirildi. Siyasi liderler, ekonomik kalkınmaya ba?lı olarak %25'lik bir enerji yo?unlu?unun azaltılmasının ''arzulanan hedefi'' kabul ettiler. Beklenen protestoculara ve potansiyel teroristlere kar?ı havadaki keskin ni?ancılar ve kapsamlı celik ve beton barikatlar gibi a?ırı guvenlik onlemleri uygulandı. Bununla birlikte, protesto faaliyetleri barı?cıl ve guvenlik zarfına, biri El-Kaide lideri Usama bin Ladin 'e benzemek icin giyinmi? olan Avustralya televizyon programı The Chaser uyeleri tarafından yonetilen sahte bir diplomatik yolla girdi.

Asıl tarihi 16-17 Kasım 2019'da ?ili 'de yapılacak olan APEC ?ili 2019, nufusunun e?itsizli?i, ya?am maliyeti ve polis baskısı uzerindeki bolumleri tarafından devam eden protestolar nedeniyle iptal edildi.

Zirve tablosunun tamamı ?oyle:

Tarih Ulke ?ehir
1. 6 ? 7 Kasım 1989   Avustralya Canberra
2. 29 ? 31 Temmuz 1990   Singapur Singapur
3. 12 ? 14 Kasım 1991   Guney Kore Seul
4. 10 ? 11 Eylul 1992   Tayland Bangkok
5. 19 ? 20 Kasım 1993   ABD Seattle
6. 15 ? 16 Kasım 1994   Endonezya Bogor
7. 18 ? 19 Kasım 1995   Japonya Osaka
8. 24 ? 25 Kasım 1996   Filipinler Manila ve Subic
9. 24 ? 25 Kasım 1997   Kanada Vancouver
10. 17 ? 18 Kasım 1998   Malezya Kuala Lumpur
11. 12 ? 13 Eylul 1999   Yeni Zelanda Auckland
12. 15 ? 16 Kasım 2000   Brunei Bandar Seri Begavan
13. 20 ? 21 Ekim 2001   Cin ?anghay
14. 26 ? 27 Ekim 2002   Meksika Los Cabos
15. 20 ? 21 Ekim 2003   Tayland Bangkok
16. 20 ? 21 Kasım 2004   ?ili Santiago
17. 18 ? 19 Kasım 2005   Guney Kore Busan
18. 18 ? 19 Kasım 2006   Vietnam Hanoi
19. 8 ? 9 Eylul 2007   Avustralya Sidney
20. 22 ? 23 Kasım 2008   Peru Lima
21. 14 ? 15 Kasım 2009   Singapur Singapur
22. 13 ? 14 Kasım 2010   Japonya Yokohama
23. 12 ? 13 Kasım 2011   ABD Honolulu
24. 9 ? 10 Eylul 2012   Rusya Vladivostok
25. 5 ? 7 Ekim 2013   Endonezya Bali
26. 10 ? 11 Kasım 2014   Cin Pekin
27. 18 ? 19 Kasım 2015   Filipinler Manila
28. 19 ? 20 Kasım 2016   Peru Lima
29. 10 ? 11 Kasım 2017   Vietnam Da Nang
30. 17 ? 18 Kasım 2018   Papua Yeni Gine Port Moresby
31. 16 ? 17 Kasım 2019 (?ptal edildi)   ?ili Santiago
32. 20 Kasım 2020 (?yi ?anlar)   Malezya Kuala Lumpur
33. 12 Kasım 2021 (?yi ?anlar)   Yeni Zelanda Auckland
34. 18 ? 19 Kasım 2022   Tayland Bangkok

Not listesi [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

  1. ^ Kaynak hatası: Gecersiz <ref> etiketi; ChinTaipei isimli refler icin metin sa?lanmadı (Bkz: Kaynak gosterme )

Kaynakca [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

  1. ^ "(World Bank)" . 24 Eylul 2007 tarihinde kayna?ından ar?ivlendi . Eri?im tarihi: 19 Eylul 2007 .  
  2. ^ Birle?mi? Milletler tarafından bir uye olarak tanınmadı?ından oturu, Tayvan orgut icinde "Cin Taipei" olarak tanınmaktadır. Tayvan Cumhurba?kanı yıllık liderler zirvesine katılmamakta ve yerine bakanlık duzeyinde resmi bir gorevli gondermektedir.
  3. ^ Hong Kong 1991 yılında Buyuk Britanya yonetimi altındayken APEC'e katılmı?tır. 1997 yılında Cin 'in ozel yonetilen bir bolgesi haline gelmi? ve orgut icindeki adı "Hong Kong, Cin" olmu?tur.
  4. ^ Hong Kong ve Makao ayrı ekonomiler olarak goruldu?unden, yalnızca anakara Cin'i temsil etmektedir.
  5. ^ "APEC 'too busy' for free trade deal, says Canberra" . 2 Ocak 2008 tarihinde kayna?ından ar?ivlendi . Eri?im tarihi: 19 Eylul 2007 .  
  6. ^ "India's membership issue" . 10 Ocak 2008 tarihinde kayna?ından ar?ivlendi . Eri?im tarihi: 19 Eylul 2007 .  
  7. ^ "Extend a hand to an absent friend" . 23 Aralık 2007 tarihinde kayna?ından ar?ivlendi . Eri?im tarihi: 19 Eylul 2007 .  
  8. ^ "Ar?ivlenmi? kopya" . 14 Kasım 2007 tarihinde kayna?ından ar?ivlendi . Eri?im tarihi: 19 Eylul 2007 .  
  9. ^ Pue, W. Wesley (2000). Pepper in our Eyes: the APEC Affair . Vancouver, British Columbia, Canada: UBC Press. ISBN 978-0-7748-0779-1 .
  10. ^ Wallace, Bruce (21 Eylul 1998). "APEC Protest Controversy". Maclean's via The Canadian Encyclopedia . Historica Foundation of Canada. Orijinalinden 2 Mayıs 2020'de ar?ivlendi. 2 Mayıs 2020'de alındı.
  11. ^ Nuttall-Smith, Chris (27 November 1997). "APEC summit gets nasty at UBC". Varsity News . Sarah Galashan. Varsity Publications, Inc. Orijinalinden 2 Mayıs 2020'de ar?ivlendi. 2 Mayıs 2020'de alındı.
  12. ^ Schmidt, Sarah (6 January 1998). "Student protesters fight back for civil rights". Varsity News . Varsity Publications, Inc. Orijinalinden 2 Mayıs 2020'de ar?ivlendi. 2 Mayıs 2020'de alındı.
  13. ^ "Civil rights group denounces attack on UBC students' APEC protests" (Press release). British Columbia Civil Liberties Association (BCCLA). 23 November 1997. Orijinalinden 2 Mayıs 2020'de ar?ivlendi. 2 Mayıs 2020'de alındı.
  14. ^ "Student member of BCCLA executive arrested!" (Press release). British Columbia Civil Liberties Association (BCCLA). 25 November 1997. Orijinalinden 2 Mayıs 2020'de ar?ivlendi. 2 Mayıs 2020'de alındı.
" https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Asya-Pasifik_Ekonomik_??birli?i&oldid=32875658 " sayfasından alınmı?tır