??ci Partisi
(
?ngilizce
:
Labour Party
),
20. yuzyılın
ilk yıllarından beri
Birle?ik Krallık
'ta
sol
kanadın en buyuk
siyasi partisidir
.
Ba?ımsız ??ci Partisi (ILP) ile ??ci Sendikaları Kongresi'nin (TUC) i?birli?iyle, 1900'de kurulan ??ci Temsil Komitesi, 1906'da ??ci Partisi adını aldı.
I. Dunya Sava?ı
sırasında ce?itli koalisyon hukumetlerine katıldı.1918 genel secimlerinden ikinci buyuk parti olarak cıkarak ulkenin muhalefet partisi durumuna geldi.
Ramsay MacDonald
'in 1924'te liberallerin deste?iyle kurdu?u ilk ??ci Partisi hukumeti 1931'e de?in iktidarda kaldı. Bunu izleyen secimlerde ??ci Partisi a?ır bir yenilgiye u?radı ve
Winston Churchill
'in
II. Dunya Sava?ı
sırasında kurdu?u koalisyon hukumetine katılana de?in (1940) muhalefette kaldı.
1945 secimlerinde ezici bir zafer kazanan ??ci Partisi, 1950 secimlerinde ise
Avam Kamarası
'nda co?unlu?u cok az bir farkla sa?layabildi. Secimlerden sonra kurulan ??ci Partisi hukumeti ertesi yıl du?unce,
Muhafazakar Parti
iktidara geldi (1951).
Partinin geleneksel sosyalist cizgisinin refah toplumuna nasıl uyarlanaca?ı sorunu, ozellikle de sanayi kurulu?larının devletle?tirilmesine ili?kin goru? ayrılıkları, 1950'lerde parti icinde bolunmelere neden oldu. Bevancılar olarak bilinen
Aneurin Bevan
yanlıları, ekonomide devletci bir politika izlenmesini ve dı? politikada
ABD
'ye ba?ımlılı?ın azaltılmasını savunuyordu. 1964'te yeniden iktidara gelen ??ci Partisi, bu tarihten 1979'a kadar Muhafazakarlarla donu?umlu olarak iktidara geldiler.
1980'de partinin sosyalist cizgisine ba?lılı?ıyla tanınan Michael Foot liderli?e secildi. Partinin orgutsel yapısında da de?i?ikliklerin yapıldı?ı kongreden kısa bir sure sonra sa?cı tutumlu 12 ??ci Partisi milletvekili partiden ayrılarak, Sosyal Demokrat Parti (SDP) adlı yeni bir parti kurdular. Boylece Muhafazakarlar, 1983 secimlerinde bolunmu? bir muhalefet kar?ısında rahat bir zafer kazandılar.
1983 secimlerini kaybeden ??ci Partisi lideri Michael Foot istifa etti ve yerine 2 Ekim 1983'te Neil Kinnock secildi. Neil Kinnock liderli?inde ??ci Partisi 1987 secimlerini
Margaret Thatcher
'e kar?ı ve 1992 secimlerini yeni Muhafazakar Parti lideri ve ba?bakan
John Major
'a kar?ı kaybetti. 1992 secimlerini kaybeden Neil Kinnock ??ci Partisi liderli?inden istifa ederek ayrıldı. Yerine John Smith secildi. 1994'te ??ci Partisi lideri John Smith'in beklenmedik ani olumunun ardından liderli?e
Tony Blair
secildi.
1997 secimlerinde ??ci Partisi buyuk co?unlukla 18 yıllık bir aradan sonra tekrar iktidara geldi. ??ci Partisi lideri olan Tony Blair ba?bakan oldu. 2002 ve 2005'te yapılan
Avam Kamarası
secimlerin de ??ci Partisi kazandı.
Haziran 2007'de Tony Blair ba?bakanlık ve ??ci Partisi liderli?inden cekilece?ini acıkladı. 27 Haziran 2007'de
Gordon Brown
, ??ci Partisi lideri olu?unun 3. gununde ba?bakanlık koltu?una oturdu.
Mayıs 2010 yılındaki yapılan secimlerde ??ci Partisi
Avam Kamarası
'nda bulunan toplam 650 milletvekilli?inden 268'ini aldı. 307 milletvekili ile en buyuk parti olan
Muhafazakar Parti
de mutlak co?unlu?u elde edemedi ama 57 milletvekilli?i kazanan
Liberal Demokrat Parti
bir koalisyon hukumeti kurunca ??ci Partisi muhalefete du?tu.
2010 secimini kaybeden Gordon Brown ba?bakanlıktan ayrıldı?ı gun ??ci Partisi liderli?inden de istifa etti. Yapılan parti liderli?i seciminden sonra 2010 secimlerinden onceki ??ci Partisi hukumetinde "Enerji ve ?klim De?i?mesi Bakanlı?ı" yapmı? olan
Ed Milliband
??ci Partisi lideri oldu.
Secim
|
Oy
|
Sandalye
|
Kazandı
|
Sonuc
|
#
|
%
|
#
|
±
|
1900
|
62.698
|
%1,8
|
|
|
|
Muhafazakar
co?unluk
|
1906
|
321.663
|
%5,7
|
|
27
|
|
Liberal
co?unluk
|
Oca-1910
|
505.657
|
%7,6
|
|
11
|
|
Liberal
azınlık
|
Ara-1910
|
371.802
|
%7,1
|
|
2
|
|
Liberal
azınlık
|
1918
|
2.245.777
|
%21,5
|
|
15
|
|
Koalisyon co?unluk
|
1922
|
4.076.665
|
%29,7
|
|
85
|
|
Muhafazakar
co?unluk
|
1923
|
4.267.831
|
%30,7
|
|
49
|
|
??ci azınlık
|
1924
|
5.281.626
|
%33,3
|
|
40
|
|
Muhafazakar
co?unluk
|
1929
|
8.048.968
|
%37,1
|
|
136
|
|
??ci azınlık
|
1931
|
6.339.306
|
%30,8
|
|
235
|
|
Ulusal Hukumet
co?unluk
|
1935
|
7.984.988
|
%38
|
|
102
|
|
Ulusal Hukumet
co?unluk
|
1945
|
11.967.746
|
%49,7
|
|
239
|
|
??ci co?unluk
|
1950
|
13.266.176
|
%46,1
|
|
78
|
|
??ci co?unluk
|
1951
|
13.948.883
|
%48,8
|
|
20
|
|
Muhafazakar
co?unluk
|
1955
|
12.405.254
|
%46,4
|
|
18
|
|
Muhafazakar
co?unluk
|
1959
|
12.216.172
|
%43,8
|
|
19
|
|
Muhafazakar
co?unluk
|
1964
|
12.205.808
|
%44,1
|
|
59
|
|
??ci co?unluk
|
1966
|
13.096.629
|
%48
|
|
47
|
|
??ci co?unluk
|
1970
|
12.208.758
|
%43,1
|
|
76
|
|
Muhafazakar
co?unluk
|
?ub-1974
|
11.645.616
|
%37,2
|
|
13
|
|
??ci azınlık
|
Ekim-1974
|
11.457.079
|
%39,2
|
|
18
|
|
??ci co?unluk
|
1979
|
11.532.218
|
%36,9
|
|
50
|
|
Muhafazakar
co?unluk
|
1983
|
8.456.934
|
%27,6
|
|
60
|
|
Muhafazakar
co?unluk
|
1987
|
10.029.807
|
%30,8
|
|
20
|
|
Muhafazakar
co?unluk
|
1992
|
11.560.484
|
%34,4
|
|
42
|
|
Muhafazakar
co?unluk
|
1997
|
13.518.167
|
%43,2
|
|
148
|
|
??ci co?unluk
|
2001
|
10.724.953
|
%40,7
|
|
6
|
|
??ci co?unluk
|
2005
|
9.562.122
|
%35,3
|
|
57
|
|
??ci co?unluk
|
2010
|
8.601.441
|
%29,1
|
|
98
|
|
Muhafazakar
?
Lib Dem
co?unluk
|
2015
|
9.339.818
|
%30,5
|
|
26
|
|
Muhafazakar
co?unluk
|
2017
|
12.874.985
|
%40
|
|
30
|
|
Muhafazakar
azınlık
|
2019
|
10.269.076
|
%32,2
|
|
60
|
|
Muhafazakar
co?unluk
|
- Keir Hardie
, 1906?08
- Arthur Henderson
, 1908?10
- George Nicoll Barnes
, 1910?11
- Ramsay MacDonald
, 1911?14
- Arthur Henderson
, 1914?17
- William Adamson
, 1917?21
- John Robert Clynes
, 1921?22
- Ramsay MacDonald
, 1922?31
- Arthur Henderson
, 1931?32
- George Lansbury
, 1932?35
- Clement Attlee
, 1935?55
- Hugh Gaitskell
, 1955?63
- Harold Wilson
, 1963?76
- James Callaghan
, 1976?80
- Michael Foot
, 1980?83
- Neil Kinnock
, 1983?92
- John Smith
, 1992?94
- Tony Blair
, 1994?2007
- Gordon Brown
, 2007?2010
- Ed Miliband
, 2010?2015
- Jeremy Corbyn
, 2015?2020
- Keir Starmer
, 2020?
1922'den beri ??ci Partisi Ba?kan Yardımcıları
[
de?i?tir
|
kayna?ı de?i?tir
]
- John Robert Clynes
, 1922?32
- William Graham
, 1931?32
- Clement Attlee
, 1932?35
- Arthur Greenwood
, 1935?45
- Herbert Morrison
, 1945?55
- Jim Griffiths
, 1955?59
- Aneurin Bevan
, 1959?60
- George Brown
, 1960?70
- Roy Jenkins
, 1970?72
- Edward Short
, 1972?76
- Michael Foot
, 1976?80
- Denis Healey
, 1980?83
- Roy Hattersley
, 1983?92
- Margaret Beckett
, 1992?94
- John Prescott
, 1994?2007
- Harriet Harman
, 2007?15
- Tom Watson
, 2015?2019
- Angela Rayner
, 2020?
1924'ten beri ??ci Partisi Lordlar Kamarası Ba?kanları
[
de?i?tir
|
kayna?ı de?i?tir
]
- Richard Haldane
, 1924?28
- Charles Cripps
, 1928?31
- Arthur Ponsonby
, 1931?35
- Harry Snell
, 1935?40
- Christopher Addison
, 1940?52
- William Jowitt
, 1952?55
- Albert Victor Alexander
, 1955?64
- Frank Pakenham
, 1964?68
- Edward Shackleton
, 1968?74
- Malcolm Shepherd
, 1974?76
- Fred Peart
, 1976?82
- Cledwyn Hughes
, 1982?92
- Ivor Richard
, 1992?98
- Margaret Jay
, 1998?2001
- Gareth Williams
, 2001?2003
- Valerie Amos
, 2003?2007
- Catherine Ashton
, 2007?2008
- Janet Royall
, 2008?2015
- Angela Smith
, 2015?gunumuz
- ^
Brivati, Brian; Heffernan, Richard (2000).
The Labour Party: A Centenary History
. Basingstoke [u.a.]: Macmillan [u.a.]
ISBN
9780312234584
.
On 27 February 1900, the Labour Representation Committee was formed to campaign for the election of working class representatives to parliament.
- ^
Thorpe, Andrew (2008).
A History of the British Labour Party
(3. bas.). Macmillan. s. 8.
ISBN
9781137114853
. 22 Temmuz 2015 tarihinde kayna?ından
ar?ivlendi
. Eri?im tarihi:
2 Haziran
2015
.
- ^
Robertson, Adam (27 Temmuz 2023).
"Labour Party lose 10k members in just two months"
.
The National
. 27 Temmuz 2023 tarihinde kayna?ından
ar?ivlendi
. Eri?im tarihi:
28 Temmuz
2023
.
- ^
Nordsieck, Wolfram (2019).
"United Kingdom"
.
Parties and Elections in Europe
. 11 Ekim 2012 tarihinde kayna?ından
ar?ivlendi
. Eri?im tarihi:
21 Ocak
2020
.
- ^
Worley, Matthew (2009).
The Foundation of the British Labour Party:Identities, Cultures, and Perspectives,1900?39
. Farnham: Ashgate.
ISBN
978-0-7546-6731-5
.
- ^
Adams, Ian (1998).
Ideology and Politics in Britain Today
(illustrated, reprint bas.). Manchester: Manchester University Press. ss. 144-145.
ISBN
978-0-7190-5056-5
. 26 Aralık 2018 tarihinde kayna?ından
ar?ivlendi
. Eri?im tarihi:
21 Mart
2015
– Google Books vasıtasıyla.
- ^
Busky, Donald F. (2000). "Democratic Socialism in Great Britain and Ireland".
Democratic Socialism: A Global Survey
. Westport, CT: Greenwood Publishing Group.
ISBN
978-0-275-96886-1
.
- ^
Bakker, Ryan; Jolly, Seth; Polk, Jonathan (14 Mayıs 2015).
"Mapping Europe's party systems: which parties are the most right-wing and left-wing in Europe?"
.
London School of Economics
/ EUROPP ? European Politics and Policy. 26 Mayıs 2015 tarihinde kayna?ından
ar?ivlendi
. Eri?im tarihi: 26 Mayıs 2015
.
- ^
Giddens, Anthony (17 Mayıs 2010).
"The rise and fall of New Labour"
.
New Statesman
. 21 Temmuz 2015 tarihinde kayna?ından
ar?ivlendi
. Eri?im tarihi: 26 Mayıs 2015
.
- ^
Peacock, Mike (8 Mayıs 2015).
"The European centre-left's quandary"
.
Reuters
. 26 Mayıs 2015 tarihinde kayna?ından
ar?ivlendi
. Eri?im tarihi: 26 Mayıs 2015
.
A crushing election defeat for Britain's Labour party has laid bare the dilemma facing Europe's centre-left.
- ^
Dahlgreen, Will (23 Temmuz 2014).
"Britain's changing political spectrum"
. YouGov. 26 Mayıs 2015 tarihinde kayna?ından
ar?ivlendi
. Eri?im tarihi: 26 Mayıs 2015
.
- ^
[8]
[9]
[10]
[11]
- ^
a
b
"Labour Party Rule Book 2008"
(PDF)
. The Labour Party. 6 Mart 2012 tarihinde
kayna?ından
(PDF)
ar?ivlendi
. Eri?im tarihi: 12 Mayıs 2010
.
When the party is in opposition and the party leader, for whatever reason, becomes permanently unavailable, the deputy leader shall automatically become party leader on a pro-tem basis.