Uzay sondası , Dunya'nın cekim alanından kurtulup, Ay 'a, di?er gokcisimlerine, gezegenler arası ya da galaksiler arası uzay bo?lu?una gonderilerek veri toplamaya yarayan robotik uzay aracı ve bu aracın yerine getirdi?i goreve verilen addır. Halihazırda etkin durumda yakla?ık 20 uzay sondası gorev yapmaktadır. ?u an uzayda sondası bulunan ulkeler ve birlikler, Rusya , Ukrayna , ABD , AB , Japonya , Hindistan ve Cin 'dir.

Turleri [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

Bir gezegen ya da astronomik varlık icin uzaya gonderilen sondanın yaptı?ı gorev, "alcak ucu?", "darbe", "yorunge" ya da " ini? " olarak adlandırılır. Alcak ucu? gorevi en kolay tamamlanan gorev turu olarak bilinmektedir. Bunun nedeni, darbe gorevinde gerekli do?ru olcumlere gerek duymaması ve yorungeye girmek icin gerekli itici gucu harcamak zorunda olmamasıdır. ?ni? gorevi yapan sondalar ise uzerine indikleri astronomik varlı?a ce?itli izciler bırakırlar.

Gezegenlerarası yorungeler [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

Sondanın yorungesi Dunya'nın etki alanından cıkmasının ardından Gune? tarafından belirlenir. Farklı bir gezegene yonelmek icin uygulanacak en basit yontem bir Hohmann aktarım yorungesine girmektir. Yercekimsel sapan gibi daha karma?ık yontemler daha verimlidir ancak bunlar sondanın aktarım suresini uzatır. Cok az itici guc gerektirmesine kar?ın uzun zaman alan farklı bir yontem ise Gezegenlerarası Ta?ıma A?ı uzerindeki bir yorungeye gecmektir.

Kaydade?er sondalar [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

Luna 1 :
?lk kısmen ba?arılı uzay sondası denemesi, Ay uzerinde alcak ucu? gorevi yapan Sovyet Luna 1 ' dir. 1959'da fırlatılan Luna 1 Dunya 'nın kurtulma hızını a?arak 83 saatte Ay yuzeyinin hemen ustunde 5995 km yol almı?tır. Sondanın asıl gorevi Ay uzerine carparak "darbe" turunde bir gorevdi fakat Dunya yorungesinden ayrılmadan once ust bolumun arızalanması nedeniyle ate?lenme gecikti ve aslen carpmak icin gitti?i Ay'ı ıskalayarak teknik olarak gorevini ba?aramamı?tır. Buna ra?men elde edilen bilgiler ve Dunyadan 115 km uzaklıkta Sodyum gazı ile yaptı?ı deneyle yapay kuyrukluyıldız olu?turarak verdi?i bilgiler de goz onune alındı?ında gorevi kısmen tamamlayabilmi?tir denilebilir. Aynı zamanda Gune? etrafında yorungeye oturan ilk insan yapımı nesnedir. ?u an ise yorungesi Dunya ile Mars arasındadır.

Venera 7 :
Sovyetler Birli?i 'nin 1970'te Venus 'e gonderdi?i Venera 7 , ba?ka bir gezegene ba?arılı bir ?ekilde yumu?ak ini? yapan ve ba?ka bir gezegenden Dunya'ya veri gonderen ilk uzay aracı olmu?tur.

Huygens sondası :
Avrupa Uzay Ajansı (ESA) tarafından yaratılan Huygens sondası , Saturn 'un uydusu Titan 'a yonelik Cassini-Huygens gorevinin bir parcasıydı. Huygens , yorungeyi turlamakla gorevlendirilen Cassini' den 25 Aralık 2004'te ayrıldı ve 14 Ocak 2005'te Titan'a indi. Huygens, Dunya'ya ?u ana dek 350 foto?raf gondermi?tir.

Spirit ve Opportunity :
Mars Ke?if ?zcileri Spirit ve Opportunity Mars yuzeyini ve gezegenin jeolojik yapısını incelemek amacıyla Mars'a indiler. 2003'te fırlatılan ve 2004'te hedeflerine ula?an bu izciler 24 Ocak 2007 itibarıyla uzaydaki ucuncu yıllarını tamamladılar. Opportunity 6 ?ubat 2007 tarihine dek Mars yuzeyinde 10 km ilerlemi?tir. ^[1]

Voyager 1 :
Voyager 1 5 Eylul 1977'de fırlatılmı? olan 733 kg'lık bir sondadır. Halihazırda i?levsel olan bu sonda NASA 'nın ?u ana dek gercekle?en en uzun soluklu gorev projesidir. Jupiter ve Saturn 'u ziyaret etmi? olan Voyager 1 bu gezegenlere ait ayrıntılı foto?rafları Dunya'ya gonderen ilk sonda olma unvanını da ta?ımaktadır.

Voyager 1 , Dunya 'dan en cok uzakla?an insan yapımı aractır. Sondanın 9 Mayıs 2008 tarihi itibarıyla Gune?'ten uzaklı?ı 15,89 terametre (15,89×10 ¹² metre, 15,89×10 ⁹ km, 106,26 AU , 14,72 ı?ık saati, 9,87 milyar mil)dir. Voyager 1' in gonderdi?i sinyaller Dunya'ya 14 saatte ula?maktadır. Voyager 1 ve Voyager 2 Gune?'in kurtulma hızını a?mı?tır. Bu nedenle, sondaların uzerinde bulundu?u yorunge onları Gune? Sistemi'ne dondurmeye yetecek gucte de?ildir.

Voyager 1 , Voyager 2 , Pioneer 10 ve Pioneer 11 galaksilerarası sondalardır .

Ayrıca bakınız [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

• Voyager 1
• Venera
• Uzay Ajansları Listesi

Kaynakca [ de?i?tir | kayna?ı de?i?tir ]

• Derin Uzay: NASA Gorev Raporları , Robert Godwin (2005) ISBN 1-894959-15-9