Para sa ibang mga gamit ng kataga, tingnan ang
Katolisismo
.
Founder Hesukristo
Ang
Simbahang Katoliko Romano
, na kilala rin bilang
Iglesya Katolika Apostolika Romana
,
Simbahang Romano Katoliko
[8]
ay ang pinakamalaking
Kristiyanong
simbahan
na pinamumunuan ng
Obispo ng Roma
Ang pamamahala nito ay naka-sentro sa
Lungsod ng Vaticano
.
Ang Griyegong salita na καθολικ?? (
katholikos
), kung saan nagmula ang salitang;
Katoliko
, ay may kahulugang
Unibersal
. Ang terminong
Katoliko
ay unang ginamit ni
San Ignacio
sa kanyang liham sa mga taga-Smyrna noong 110 CE.
[9]
Ang m mga tagasunod ng Simbahang Romano Katoliko ay tinatawag na
Romano Katoliko
upang itangi ito sa kasapi ng ibang mga denominasyon ng Kristiyanismo na nag-aangking sila ay Katoliko rin gaya ng
Simbahang Silangang Ortodokso
(na ang pangalang opisyal ay
Simbahang Katolikong Ortodokso
),
Asiryong Simbahan ng Silangan
(na ang pangalang opisyal ay
Banal an Apostolikong Katolikong Asiryong Simbahan ng Silangan
),
Simbahang Ortodoksong Oriental
at
Simbahan ng Silangan
.
Ang salitang
Katoliko
ay matatagpuan sa
Kredong Niceno
na pinagkasunduan ng ilang mga obispo sa
Unang Konseho ng Nicaea
noong 325 CE nang tipunin ito ni Emperador
Dakilang Constantino
upang pagkaisaihin ang mga magkakatunggaling sekta ng
Kristiyanismo
sa kanyang
Imperyo Romano
.
[Ngunit ang mga nagsasabing: 'May isang panahong na Siya ay hindi;' at 'Siya ay hindi bago Siya gawin;' at 'Siya ay ginawa mula sa wala' o 'Siya ay nang ibang sustansiya' o 'esensiya' o 'Ang Anak ng Diyos ay nilikha' o 'nagbabago' ay 'mababago'-sila ay kinokondena ng
banal na Katoliko at apostolikong Simbahan
.]
Inaangkin ng Simbahang Romano Katoliko, na ito ang
isang tunay na simbahan
na itinatag ni
Hesukristo
noong Unang siglo sa
Herusalem
[10]
, na ang mga
obispo
nito ay ang mga kahalili ng mga
apostol
ni Kristo, at ang
Papa
ang kahalili ni
San Pedro
na kung saan ipinagkaloob ni Kristo ang primasiya
[11]
. Inaangkin na naipanatili nito ang orihinal na pananamapalatayang
Kristiyanismo
, sa pamamagitan ng sagradong tradisyon
[12]
Gaya ng ibang mga sekta ng
Kristiyanismo
gaya ng mga
Simbahang Ortodokso
, ang Simbahang Romano Katoliko ay nag-aangkin na ang tradisyon nito ay itinatag ni
Hesus
. Sa teolohiya ng Simbahang Romano Katoliko, ang doktrinang
paghaliling apostoliko
ay nag-aangkin na ibinigay ni
Hesus
ang buong sakramental na kapangyarihan sa simbahan sa 12 apostol sa sakramento ng mga Banal na Kautusan at gumagawa sa mga itong unang obispo. Sa pagkakaloob ng kabuuan ng sakramento ng mga Banal na Kautusuan, ang mga ito ay binigyan ng kapangyarihan na magkaloob ng sakramento sa iba pa at nagpapasagrado sa maraming mga obispo sa isang direktang linya na nagmumula sa mga Apostol at kay Hesus. Ang doktrina ng
Apostolikong paghalili
ay hindi lang natatangi sa Romano Katoliko at ang iba't ibang mga sekta ng Kristiyanismo ay nag-aangkin rin ng teolohiyang ito gaya ng mga
Simbahang Ortodokso
, mga
Lutherano
at iba pa. Ayon sa Simbahang Katoliko Romano si
Pedro
na
apostol
ni Hesus ang unang
obispo ng Roma
at gumawa sa isang nagngangalang
Linus
bilang kahalili niyang obispo at kaya ay nagpasimula ito ng isang linyang paghalili ng mga obispo mula kay Pedro na kinabibilangan ng mga kasalukuyang
papa
ng Romano Katoliko. Gayunpaman, isinaad sa
mga konstitusyong apostoliko
na si
Linus
ang
unang obispo ng Roma
at inordinahan ni
Apostol Pablo
at si Linus ay hinalinhan ni
Clemente
na inordinahan naman ni Pedro. Ayon sa mga eskolar at historyan, ang opisinang
Monarkikal na Obispo
ay lumitaw lamang noong ikalawang siglo CE. Sa mga liham lamang ni
Ignacio ng Antioquia
sa kanyang pagtungo sa Roma noong ika-2 siglo na kanyang inilarawan at ikinatwiran na ang mga simbahan ay pinangunahan ng isang obispo na inaalalayan ng mga presbitero at deakono.
[13]
Ayon kay propesor
Richard McBrien
, "dapat maalala na salungat sa banal na paniniwala ng Katoliko--ang monoarkikal na istrukturang episkopal ng simbahan (na kilala bilang episkopatang monarkikal kung saan ang bawat diyoses ay pinamumunuan ng isang obispo) ay hindi pa umiiral sa Roma sa panahong ito.
[14]
Ayon kay Padre
Francis A. Sullivan
, "ang makukuhang ebidensiya ay nagpapakita na ang simbahan sa Roma ay pinamunuan ng isang kolehiyo ng mga presbitero sa halip na isang obispo sa loob ng hindi bababa sa ilang mga dekada ng ikalawang siglo CE.
[15]
Ayon din kay Fr. Sullivan, "Ang
Bagong Tipan
o ang sinaunang kasaysayang Kristiyano ay hindi nag-aalok ng suporta sa nosyon ng
paghaliling apostoliko
bilang 'isang hindi naputol na linya ng ordinasyong episkopal sa pamamagitan ng mga apostol sa mga siglo tungo sa mga obispo ngayon'" at "Ang Bagong Tipan ay hindi nag-aalok ng suporta para sa teoriya ng paghaliling apostoliko na nagpapalagay na ang mga apostol ay humirang o nag-ordina ng isang obispo para sa bawat mga simbahang kanilang itinatag".
[16]
Ang mga kondisyon sa
imperyo Romano
ay nagpadali sa pagkalat ng mga bagong ideya. Ang mga mahuhusay na lansangan at mga daanang pantubig ay pumayag sa madaling paglalakbay samantalang ang
Pax Romana
ay gumawa sa paglalakbay mula sa isang rehiyon tungo sa isa pa na ligtas. Ang mga sinaunang Kristiyano ay nakaakay ng mga pamayanang
Hudyo
sa buong
Dagat Meditteraneo
.
[17]
[18]
Bagaman ang karamihan ng mga naakay sa Kristiyanismo ay mula sa Imperyo Romano, ang mga kilalang pamayanang Kristiyano ay itinatag rin sa
Armenia
,
Iran
at sa kahabaan ng
Baybaying Malabar
.
[19]
[20]
Ang bagong
relihiyon
na Kristiyanismo ay pinakamatagumpay sa mga lugar na urbano at kumalat muna sa mga
alipin
at mga tao na may mabababang mga katayuan sa lipunan.
[21]
Sa simula, ang
Hudaismo
at Kristiyanismo ayon sa mga eskolar ay hindi pa hiwalay at ang mga Kristiyano ay sumasambang kasama ng mga Hudyo na tinatawag ng mga historyan na
Hudyong Kristiyano
gaya ng mga
Ebionita
. Ang mga Hudyong Kristiyano ang bumubuo sa karamihan ng mga Kristiyano sa unang siglo ng Kristiyanismo at sumusunod pa rin sa mga Kautusan ni
Moises
ayon sa
Mga Gawa ng mga Apostol
.
[22]
Gayunpaman, dahil ang mga ibang Kristiyano ay nagsimulang umakay sa mga
hentil
(hindi Hudyo), nagkaroon ng alitan sa pagitan ng mga Kristiyano kung dapat pang sundin ng mga
hentil
(hindi-Hudyo) ang mga kautusan ni Moises. Upang malutas ang mga magkakatunggaling pananaw tungkol sa Kautusan ni Moises, ang
konseho ng Herusalem
ay tinipon ng mga haligi ng iglesia (simbahan) na sina Pedro at Santiago (
Galacia 2:9
). Nagpasya si
Santiago ang Makatarungan
na ang mga
hentil
(hindi-Hudyo) ay maaaring maging mga Kristiyano nang hindi sumusunod sa
ilang
mga kautusan ni Moises gaya ng pagtutuli ngunit
kailangan
pa ring silang sumunod sa ilang mga kautusan ni Moises gaya ng paglayo sa
mga pagkaing inihandog sa mga diyos-diyosan at binigti at dugo, imoralidad...sapagkat ang kautusan ni Moises ay ipinapangaral sa bawat lungsod mula pa nang unang panahon at binabasa ito sa mga sinagoga bawat araw ng Sabat
(
Mga Gawa
*
).
[23]
Gayunpaman, ayon
Mga Gawa
*
, tinuli ni Pablo si Timoteo at sa pagtahak nila sa mga lungsod, ibinigay nila Pablo sa mga iglesia ang pinagpasiyahan ng mga
apostol
at ng mga nakakatanda sa
konseho ng Herusalem
na kanilang dapat sundin.
[17]
[24]
[25]
Ang alitan tungkol sa pagsunod sa Kautusan ni Moises ay hindi natapos sa
konseho ng Herusalem
. Ayon sa
Mga Gawa
*
, nabalitaan ng mga Hudyo patungkol kay Pablo,
na tinuturuan mo ang lahat ng mga Hudyo na nasa mga hentil, ng pagtalikod kay Moises. Sinabi mo na huwag tuliin ang kanilang mga anak, ni mamuhay ng ayon sa mga kaugalian...Dalisayiin mo ang iyong sarili kasama nila. Bayaran mo ang kanilang magugugol upang magpaahit sila ng kanilang mga ulo. Upang malaman ng lahat na hindi totoo ang mga bagay na nabalitaan nila patungkol sa iyo. At malalaman din na ikaw ay lumalakad ng maayos na tumutupad ng kautusan.
". Ayon sa
Galacia 2:11?14
, kinompronta at sinaway ni Pablo si
Pedro
dahil sa pamimilit ni Pedro sa mga hentil na sumunod sa kautusan ni Moises. Taliwas sa pinagpasyahan sa
Konseho ng Herusalem
na bawal kainin ang pagkaing inihandog sa diyos-diyosan, binigti at dugo, isinaad ni Pablo sa
1 Corinto 10:25
, "
anumang ipinagbibili sa pamilihan ay kainin ninyo"
.
[26]
[27]
at sa
1 Corinto 8:4?8
ay "
hindi tayo nagiging katanggap-tanggap sa Diyos sa pamamagitan ng pagkain
". Ang pagkain ng mga inihandog sa diyos-diyosan ay ipinagbawal rin ni
Hesus
sa
Pahayag 2:20,14
.
Bagaman nakapasok sa kanon na Katoliko ang mga
sulat ni Pablo
, ang mga sulat na ito ay itinakwil ng mga
Hudyong-Kristiyanong
Ebionita
na naniniwalang si
Apostol Pablo
ay isang
natalikod at impostor na
apostol
.
[28]
[29]
[30]
[31]
Ang ilang mga pamayanang Kristiyano sa ikalawang siglo CE ay nagebolb sa isang mas may istrukturang hierarka na ang isang sentral na obispo ay may autoridad sa siyudad at humantong sa pagpapaunlad ng
Obispong Metropolitan
. Ang organisasyon ng Simbahang Kristiyano ay nagsimulang gumaya sa organisasyon ng Imperyo Romano. Ang mga obispo sa mga siyudad na mas mahalaga sa politika ay naglapat ng mas malaking autoridad sa mga obispo sa mga kalapit na siyudad.
[32]
[33]
Ang mga simbahan sa
Antioquia
,
Alehandriya
at
Roma
ang humawak ng pinakamatataas na mga posisyon.
[34]
Kabilang sa mga magkakatunggaling pananaw na Kristiyanong lumaganap noong ika-2 siglo ang
Marcionismo
,
Gnostisismo
,
Montanismo
,
Docetismo
. Si
Marcion
ang pinaniniwalang ang unang nagtipon ng isang
kanon
na binubuo lamang 11 mga aklat na isang Ebanghelyo ni Lucas at 10
sulat ni Pablo
. Ang ibang mga aklat nang kalaunang naging
kanon
ng Bagong Tipan ay itinakwil ni Marcion. Si
Irenaeus
ang unang nagmungkahi ng pagtanggap lamang sa apat na ebanghelyo at nangatwiran laban sa mga ibang pangkat na Kristiyano na gumagamit ng mga ebanghelyo na kaunti o higit pa sa 4. Kanyang binatikos ang
Gnostisismo
at itinakwil ang
Ebanghelyo ng Katotohanan
dahil sa nilalamang
gnostiko
nito. Tinangka ni
Victor
na obispo ng Roma na ideklarang
erehiya
at itiwalag ang mga nagdiriwang ng paskuwa sa Nisan 14. Bago ni Victor, may isang pagkakaiba sa petsa ng pagdiriwang ng Paskuwa sa pagitan ng mga obispo ng Asya menor at Kanluran. Ipinagdiriwang ito ng mga simbahan sa Asya menor tuwing ika-14 ng buwang Nisan ng mga Hudyo na araw bago ang paskuwa ng mga Hudyo nang hindi isinasaalang kung anong araw ng linggo ito mahulog na kanilang binatay sa
Ebanghelyo ni Juan
sa
Juan 18:28
at
Juan 19:14?15
.
[35]
Ang kasanayang ito ay sinunod ni
Policarpio
na obispo ng
Smyrna
sa Asya (na inangking alagad ni Apostol Juan) gayundin ni
Melito ng Sardis
. Salungat sa Ebanghelyo ni Juan, ang
Marcos 14:12?18
,
Mateo 26:17?21
at
Lucas 22:8
ay nagsasaad na ang Huling Hapunan ang Seder na
Paskuwa
na isinasagawa ng mga Hudyo sa simula ng
Nisan
15. Ipinagdiriwang ng Kanluran ang Paskuwa tuwing linggo kasunod ng ika-14 ng Nisan. Ang mga synod ay idinaos sa
Palestina
,
Pontus
at
Osrhoene
sa
silangan
at
Roma
at
Gaul
sa
kanluran
na ang bawat isa ay nagpasyang ang pagdiriwang ng paskuwa ay dapat tuwing linggo. Ang isang pagpupulong sa Roma ay idinaos na pinangasiwaan ni Victor at nagpadala ng liham kay
Polycrates ng Efeso
at mga simbahan sa probinsiya ng Asya. Sa parehong taon, tinipon ni Polycrates ang isang pagpupulong sa
Efeso
na dinaluhan ng mga obispo sa buong probinsiya ng Asya at nagpasya silang sawayin si Victor at panatilihin ang kanilang tradisyon ng paskuwa.
[35]
Pinutol ni Victor ang kanyang kaugnayan sa mga obispong gaya nina
Polycrates
ng
Efeso
na sumalungat sa kanyang mga pananaw tungkol sa Paskuwa. Ang isyu ng paskuwa ay sinagot sa
Unang Konseho ng Nicaea
noong 325 CE na nagpasyang ang paskuwa ay dapat idaos tuwing linggo kasunod ng buong buwan pagkatapos ng equinox na tagsibol. Itinakwil rin ni Victor si
Theodotus ng Byzantium
dahil sa kanyang paniniwalang
adopsiyonismo
tungkol kay Kristo. Naniwala si Theodotus na si Hesus ay ipinanganak bilang isang hindi-Diyos na tao at kalaunan lamang "inampon" ng Diyos sa kanyang bautismo at naging Diyos pagkatapos ng kanyang pagkabuhay muli.
Isinaad ni Duffy na noong ikatlong siglo CE, ang obispo sa Roma ay nagsimulang umasal bilang korte ng pag-aapela sa mga problema na hindi malutas ng ibang mga obispo sa ibang mga siyudad.
[36]
Ang ilang mga Kristiyano na humahawak ng paniniwalang
proto-ortodokso
na kilala bilang mga
ama ng simbahan
ay nagsimulang maglarawan ng mga katuruan nito bilang pagsalungat sa ibang mga pangkat ng Kristiyano gaya ng
Gnostisismo
.
[37]
[38]
Hindi katulad ng karamihan ng mga
relihiyon
sa Imperyo Romano sa panahong ito, ang mga Kristiyano ay inaatasan na magtakwil ng ibang mga
diyos
na isang kasanayang minana mula sa
Hudaismo
. Ang pagtanggi ng mga Kristiyano na lumahok sa mga pagdiriwang na
pagano
ay nangangahulugang hindi nito magawang makilahok sa karamihan ng buhay pampubliko na nagtulak sa mga hindi Kristiyano kabilang ang pamahalaan ng Imperyo Romano na matakot na ginagalit ng mga Kristiyano ang mga diyos at nagiging banta sa kapayapaan at kasaganaan ng imperyo. Sa karagdagan, ang pagiging malapit ng mga lipunang Kristiyano at pagiging masikreto sa mga kasanayan nito ay lumikha ng mga tsismis na ang mga Kristiyano ay nagsasagawa ng
insesto
at
kanibalismo
. Ito ay nagresulta sa mga pag-uusig na Romano sa mga Kristiyano na karaniwan ay lokal at bihira bago ang ikaapat na siglo CE.
[39]
[40]
Ang isang sunod sunod na mas sentral na organisadong mga pag-uusig sa Kristiyano ay lumitaw noong ikatlong siglo nang inatas ng mga emperador na ang mga krisis sa militar, pampolitika at pang-ekonomiya ng imperyo ay sanhi ng galit ng mga diyos. Ang lahat ng mga mamamayan ay inatasang maghandog sa mga diyos o kundi ay paparusahan.
[41]
Ang mga Hudyo ay hindi isinama hangga't nagbabayad ang mga ito ng
fiscus Judaicus
(buwis ng Hudyo). Ang ilang mga kristiyano ay pinaslang, lumisan sa imperyo o tumakwil sa kanilang paniniwalang Kristiyano. Ang mga hindi pagkakasunduan sa papel sa Iglesia (kung meron man) na dapat magkaroon ang mga tumalikod na ito ay humantong sa mga
paghahati
ng mga
Donatista
at
Novatianista
.
[42]
[43]
Ang mga relasyon sa pagitan ng pamayanang Kristiyano at Imperyo Romano ay hindi konsistente: Ninais na
Tiberius
na ilagay ang Kristo sa
panteon
ng mga diyos at tumanggi sa simula na usigin ang mga Kristiyano. Ang ilang mga emperador ay umusig sa mga Kristiyano ngunit ang iba gaya nina
Commodus
at iba pa ay pumapabor sa mga Kristiyano.
[44]
Noong Abril 311 CE, si Galerius na nakaraang nangungunang pigura sa mga pag-uusig ng mga Kristiyano ay naglabas ng isang kautusan na pumapayag sa pagsasanay ng relihiyong Kristiyano sa ilalim ng kanyang pamumuno.
[45]
Mula 313 hanggang 380 CE, ang Kristiyanismo ay nagtamasa ng isang katayuan bilang isang legal na relihiyon sa loob ng Imperyo Romano. Noong 380 CE, Ang Kristiyanismo ang naging relihiyong pang-estado ng Imperyo Romano.
[46]
[47]
Ayon sa mga manunulat na Kristiyano, nang maging emperador si Dakilang Constantino I ng
Kanlurang Imperyo Romano
noong 312 CE, kanyang itinuro ang kanyang pagkapanalo sa isang labanan sa
Diyos
ng Kristiyanismo. Inangkin ng mga sangguniang Kristiyano na si Constantino I ay tumingin sa araw bago ang
labanan sa tulay na Milvian
at nakita ang isang krus ng liwanag sa itaas nito na may mga salitang "ΕΝ ΤΟΥΤΩ ΝΙΚΑ" ("sa pamamagitan nito, sumakop!"). Iniutos ni Constantino sa kanyang mga hukbo na palamutian ang kanilang mga kalasag ng isang simbolong Kristiyano (
Chi Ro
) at pagkatapos nito ay nanalo sa labanan.
Pagkatapos ng labanan sa tulay ng Milvian, ang bagong emperador na Constantino I ay hindi pumansin sa mga dambana ng
mga diyos na Romano
sa
Capitolino
at hindi rin nagsagawa ng mga handog ayon sa kustombreng Romano upang ipagdiwang ang pagpasok ng pagwawagi sa Roma. Sa halip nito, siya ay tuwirang tumungo sa palasyo ng emperador. Gayunpaman, ang karamihan ng mga maimpluwensiyal na tao sa imperyo Romano lalo na ang mga opisyal ng militar ay hindi nagpaakay sa Kristiyanismo at nanatiling lumalahok sa
relihiyon ng Sinaunang Roma
. Sa pamumuno ni Constantino I, kanyang sinikap na pahupain ang mga paksiyong ito na hindi Kristiyano. Ang mga salaping Romano na inilimbag hanggang 8 taon pagkatapos ng labanan sa tulay na Milvian ay naglalaman pa rin ng mga imahen ng mga
diyos na Romano
. Ang mga monumentong unang kinomisyong itayo ni Constantino I gaya ng
Arko ni Constantino
ay hindi naglalaman ng anumang reperensiya sa
Kristiyanismo
.
[48]
Sa halip, ang mga munting estatwa ng diyos na Romanong si
Sol Invictus
na dala dala ng mga tagapagdala ng pamantayan ay lumilitaw sa tatlong lugar sa mga relief ng
Arko ni Constantino
. Ang mga opisyal na barya ni Constantino I ay patuloy na naglalaman ng mga imahen ni
Sol Invictus
hanggang noong 325/6 CE.
Kasama ng emperador ng
Silangan Imperyo Romano
na si
Licinius
, si Constantino ay naglabas ng
Kautusan ng Milan
na nag-atas ng pagpayag ng lahat ng mga
relihiyon
sa imperyo kabilang ang mga
tradisyonal na relihiyong Romano
at ang
Kristiyanismo
. Ang kautusang ito ay humigit din sa mas maagang Kautusan ni
Galerius
noong 311 dahil sa pagbabalik nito ng mga kinumpiskang mga pag-aari ng Simbahang Kristiyano. Gayunpaman, ang atas na ito ay may kaunting epekto sa mga saloobin ng tao.
[49]
Ang mga bagong batas ay nilikha upang isabatas ang ilan sa mga paniniwala at kasanayang Kristiyano.
[Note 1]
[50]
Ang pinakamalaking epekto sa Kristiyanismo ni Constantino ang kanyang pagtangkilik sa relihiyong ito. Siya ay nagkaloob ng malalaking regalo ng mga lupain at salapi sa simbahan at nag-alok ng mga eksempsiyon sa buwis at iba pang mga legal na katayuan sa mga pag-aari ng simbahan at mga tauhan nito.
[51]
Ang pinagsamang mga regalong ito at ang mga kalaunan pang regalo ni Constantino sa simbahan ay gumawa sa simbahan na pinakamalaking may ari ng lupain sa Kanluranin noong ikaanim na siglo CE.
[52]
Ang karamihan sa mga regalong ito ay pinondohan sa pamamagitan ng malalang mga pagbubuwis sa mga kultong
pagano
.
[51]
Ang ilang mga kultong pagano ay pinwersang tumigil sa kawalan ng mga pondo. Nang ito ay mangyari, pinalitan ng simbahang Kristiyano ang nakaraang papel ng mga kulto sa pagkalinga sa mga mahihirap ng lipunan.
[53]
Sa isang repleksiyon ng tumaas na katayuan ng kaparian sa imperyo Romano, ang mga ito ay nagsimulang magsuot ng kasuotan ng mga sambahayan ng mga maharlika.
[54]
Sa paghahari ni Emperador
Constantino I
, ang tinatayang kalahati ng mga Kristiyano ay hindi sumusunod sa kalaunang nagwaging bersiyon ng Kristiyanismo
[55]
at may pagkakaiba iba sa mga paniniwala ang mga Kristiyano.
[56]
Natakot si Constantino na ang kawalang pagkakaisa ay magpagalit sa
Diyos
at humantong sa mga problema sa imperyo. Dahil dito, siya ay nagsagawa ng mga kautusang militar at panghukuman upang lipulin ang ilang mga sekta ng Kristiyanismo.
[57]
Upang lutasin ang ibang mga alitan, si Constantino ay nagsimula ng kasanayan na tumatawag sa mga
konsehong ekumenikal
upang matukoy ang mga nagtataling interpretasyon ng doktrina ng Kristiyanismo.
[58]
Pinagtibay sa
Unang Konseho ng Nicaea
noong 325 CE ang pananaw ng ilang mga obispo na si
Hesus
na Anak ay isang tunay na Diyos mula sa Tunay na Diyos, ipinanganak at hindi nilalang, at nang isang substansiya o kaparehong substansiya sa Ama (
homoousios
sa Griyego). Kinondena ng Unang Konseho ng Nicaea ang mga katuruan ng heterodoksong teologong si
Arius
na may suporta ng ilang mga obispo na ang Anak ay nilikhang nilalang ng Ama,
mas mababa sa Diyos Ama
, may pasimula at hindi kapwa walang hanggan sa Ama at ang Ama at Anak ay ng isang
katulad na substansiya
(
homoiousios
) ngunit
hindi ng kaparehong substansiya
. Kabilang sa mga talatang ginamit ni Arius upang suportahan ang kanyang pananaw ang
Juan 14:28
,
Colosas 1:15
,
Kawikaan 8:22
(
Nilikha ako ng Panginoon sa pasimula ng kanyang gawa
) at iba pa. Sa tinatayang mga 250?318 Kristiyano na dumalo, ang lahat maliban sa 2 ang bumoto laban sa pananaw ni
Arius
. Si
Atanasio
na kalahok sa Unang Konseho ng Nicaea noong 325 CE ay nagsaad na napilitang gumamit ang mga obispo ng terminolohiyang
homoousios
na hindi matatagpuan sa kasulatan dahil ang mga pariralang biblikal na kanilang nais gamitin ay inangkin ng mga
Ariano
na mapapakahulugan sa itinuring ng mga obispong isang kahulugang
eretiko
.
[59]
Dahil dito, "
kanilang sinunggaban ang wala sa kasulatan na katagang
homoousios
(parehong substansiya) upang ingatan ang mahalagang ugnayan ng Anak sa Ama na itinanggi ni
Arius
".
[60]
[61]
Sa Unang konseho ng Nicaea, si
Eusebio ng Caesarea
ay nagmungkahi ng isang kredong kompromiso na ang Anak ay "Diyos ng Diyos, ang unang ipinanganak sa lahat ng mga nilalang, ang bugtong ng Ama bago ang lahat ng panahon". Ang mga obispong anti-Ariano ay umayon dito at kahit ang mga
Ariano
ngunit ang partido ni
Alejandro
ang malakas na tumutol dito. Sa pang-uudyok ni
Hosius
, iminungkahi ni Emperador
Constantino I
sa Unang Konseho ng Nicaea na ipasok ang katagang
homoousios
(parehong substansiya) sa
Kredong Niceno
ngunit ito ay hindi inayunan ng mga Ariano na nagmungkahi ng katagang homoiousios (katulad na substansiya).
[62]
Si
Hosius
na pinakamalapit na tagapayo at kompidante ni Emperador
Constantino I
sa lahat ng mga bagay na pangsimbahan ay maaaring nagtulak sa konseho na tanggapin ang homoousios. Sa karagdagan, itinuro ni
Atanasio
ang pagkatha ng
kredong Niceno
kay
Hosius
. Ang kontrobersiya ay hindi nagtapos dito at maraming mga kleriko sa
Silangan
Kristiyanismo ay tumakwil sa terminong
homoousios
(parehong substansiya) dahil sa mas maagang pagkondena ng ilang Kristiyano sa paggamit nito ni Pablo ng Samosata. Sa karagdagan, ang relihiyong
Arianismo
ay yumabong sa labas ng imperyo Romano.
[63]
Pinaniniwalaang ipinatapon ni Constantino I ang mga tumangging tumanggap sa
Kredong Niceno
kabilang ang mismong si
Arius
, ang deakonong si Euzois at ang mga obispong Libyano na sina Theonas ng Marmarica at Secundus ng Ptolemais gayundin ang mga obispong lumagda sa
kredong Niceno
ngunit tumangging sumali sa pagkokondena kina Arius, Eusebio ng Nicomedia at Theognis ng Nicaea. Inutos rin ni Constantino I na sunugin ang lahat ng mga kopya ng
Thalia
na aklat na pinaghayagan ni
Arius
ng kanyang mga katuruan.
Noong 331 CE, kinomisyon ni Constantino I si
Eusebio ng Caesarea
na maghatid ng 50
bibliya
para sa
Simabahan ng Constantinopla
. Itinala ni
Atanasio
na ang mga 40 eskribang
Alehandriyano
ay naghanda ng mga bibliya para kay Constans. Pinaniniwalaang ang mga bibliyang inutos ni emperador Constantino ang naging dahilan upang likhain ang mga
kanon
.
Bagaman nakatuon si Constantino I sa pagpapanatili ng
Kredong Niceno
, si Constantino ay naging determinado na papayapain ang sitwasyon at kalaunan ay naging mas maluwag sa mga kinondena at ipinatapon ng
Unang Konseho ng Nicaea
. Pinayagan ni Constantino I si
Eusebio ng Nicomedia
na protege ng kanyang kapatid na babae at si Theognis na bumalik matapos lumagda ng isang hindi malinaw na pahayag. Ang dalawang ito at ibang mga kaibigan ni Arius ay gumawa para sa rehabilitasyon ni Arius. Sa Unang Synod ng Tyre noong 335 CE, sila ay nagdala ng mga akusasyon laban kay
Atanasio
na obispo ng
Alehandriya
at tagapagtaguyod ng pananampalatayang
Niceno
. Si Atanasio ay ipinatapon ni Constantino na tumuring sa kanyang isang hadlang sa pakikipagkasunduan. Kalaunan ay naakay si Dakilang Constantino I sa
Arianismo
at binautismuhan ng obispong
Ariano
na si
Eusebio ng Nicomedia
noong 2 Mayo 337 CE bago mamatay si Constantino. Si
Eusebio ng Nicomedia
ay napakaimpluwensiyal sa Imperyo kahit pagkatapos ng kanyang kamatayan na pinakinggan ni anak ni Constantino na si Emperador
Constantius II
ang kanyang payo at ni
Eudoxus ng Constantinople
na tangkaing akayin ang
Imperyo Romano
sa
Arianismo
sa pamamagitan ng paglikha ng mga Konsehong Ariano at opisyal na mga doktrinang Ariano.
[64]
Dahil kay Eusebio ng Nicomedia na "Sa kabuuan, si Constantino at ang kanyang mga kahalili sa trono ay gumawang miserable sa mga pinuno ng Simbahan na naniwala sa
Niseno
at sa pormulang
Trinitariano
nito."
[65]
Si Constantino I ay namatay noong 337 CE na nag-iwan sa kanyang anak na si
Constantius II
na pumabor sa
Arianismo
bilang emperador ng
Silangang Imperyo Romano
at ang isa pang anak ni Constantino I na si
Constans
na pumabor naman sa
Kredong Niseno
bilang emperador ng
Kanlurang Imperyo Romano
. Ang isang konseho sa
Antioquia
noong 341 CE ay naglabas ng isang pagpapatibay ng pananampalataya na hindi nagsama ng sugnay na
homoousion
(ng parehong substansiya). Si Constantius na nakatira sa
Sirmium
ay nagtipon ng Unang Konseho ng Sirmium noong 347 CE. Ito ay sumalungat kay Photinus na obispo ng Sirmium na isang Anti-Ariano na may paniniwalang katulad kay Macellus. Noong 350 CE, si Constantius ang naging tanging emperador ng parehong Silangan at Kanluran ng Imperyo na naging dahilan ng isang temporaryong paglakas ng
Arianismo
. Sa Ikalawang Konseho ng Sirmium noong 351 CE, si Basil na obispo ng Ancyra at pinuno ng mga semi-Ariano ay nagpatalsik kay Photinus. Ang mga semi-Ariano ay naniwala na ang Anak ay "ng katulad na substansiya" (
homoiousios
) sa Ama. Ang mga konseho ay idinaos sa Arles noong 353 CE at Milan noong 355 CE kung saan kinondena ang pro-Nicenong si
Atanasio
. Noong 356 CE, si
Atanasio
ay ipinatapon at si George ay hinirang na obispo ng
Simbahan ng Alehandriya
. Ang Ikatlong Konseho ng Sirmium noong 357 CE ay isang mataas na punto ng Arianismo. Ang Ikapitong Konpesyong Ariano (Ikalawang konpesyong Sirmium) ay nagsaad na ang parehong
homoousio
(ng parehong isang substansiya) at
homoiousios
(ng katulad ngunit hindi parehong substansiya) ay hindi
biblikal
at ang
Ama ay mas dakila sa Anak
. Ang isang konseho sa Ancyra noong 358 CE na pinangasiwaan ni Basil ay naglabas ng isang pahayag na gumagamit ng terminong
homoousios
. Gayunpaman, ang ikaapat na Konseho ng Sirmium noong 358 ay nagmungkahi ng isang malabong kompromiso na ang Anak ay
homoios
(katulad na substansiya) ng Ama. Sa dalawang mga konseho noong 359 CE sa Rimini at Seleucia ay tinangka ni Constantius na ipataw ang pormulang
homoios
ng Sirmium IV sa Simbahang Kristiyano. Ang
Konseho ng Constantinople noong 360 CE
ay sumuporta sa isang kompromiso na pumapayag sa parehong magkatunggaling pananaw na
Niceno
at
Arianismo
. Ang isang konseho sa Constantinople noong 361 CE ay nagpatibay ng
homoios
(katulad sa substansiya) na nagsasaad na ang Anak ay "katulad ng Ama na nagpanganak sa kaniya". Itinakwil din nito ang ousia (substansiya). Gayunpaman, sa kamatayan ni Constantius noong 361 CE, ang
partidong Niceno
na nagpatibay ng
homoosuios
(ng parehas na substansiya) ay nagpalakas ng posisyon nito. Sa kamatayan ni
Athanasio
noong 373 CE, ang mga
mga amang Capadocio
ay nanguna sa pagsuporta ng
pananampalatayang Niceno
.
Sa kanyang pamumuno, kailangang komprontahin ni Emperador
Valens
ang pagkakaiba sa mga teolohiya ng Kristiyanismo na nagsisimulang lumikha ng pagkakahati sa Imperyo. Tinangka ni
Emperador Julian
(361?363) na muling buhayin ang mga relihiyong
pagano
. Gayunpaman, sa kabila ng malawak na suporta, ang kanyang aksiyon ay nakitang malabis at bago mamatay ay kinamuhian. Tulad ng mga magkapatid na mga Emperador na si
Constantius II
at
Constans
, sina Emperador
Valens
at
Valentinian I
ay nag-aangkin ng magkaibang mga pananaw teolohikal. Si Valens ay isang
Ariano
samantalang si Valentinian I ay naniwala sa
Kredong Niceno
. Pinaboran ni Valens ang pangkat na gumamit ng pormulang
homoios
(ng katulad na substansiya) na teolohiyang kilala sa karamihan ng Silangan at sa ilalim ng mga anak ni Constantino ay tumibay sa Kanluran. Gayunpaman, nang mamatay si Valens, ang sanhi ng
Arianismo
sa Romanong Silangan ay nagwakas. Noong 380 CE, ang
Kristiyanismong Niceno
bilang pagsalungat sa
Arianismo
ay naging opisyal na
relihiyon
ng Imperyo Romano.
[66]
Itinaguyod ng kanyang kahaliling emperador na si
Theodosius I
ang
Kredong Niceno
na interpretasyon na pinaniniwalaan ng Simbahan sa Roma at
Simbahan sa Alehandriya
. Noong 27 Pebrero 380 CE, sina
Theodosius I
,
Gratian
at
Valentinian II
ay naglimbag ng "Kautusan ng Tesalonica" upang ang ihayag ng lahat ng kanilang mga nasasakupan ang pananampalataya ng mga obispo ng Roma na si
Papa Damaso I
at ng papa ng
Simbahan ng Alehandriya
na si
Papa Pedro II ng Alehandriya
na
pananampalatayang Niceno
.
[67]
Kanyang binigyan ng pinahintulutan ang mga tagasunod ng kautusang ito na kunin ang pamagat na "Katolikong Kristiyano".
[67]
Ang Kautusang ito ay inilabas sa ilalim ng impluwensiya ni
Acholius
at kaya ay ni
Papa Damaso I
na humirang sa kanya. Si Acholius ang obispo ng Tesalonika na nagbautismo kay Theodosius I pagkatapos nitong magkaroon ng malalang sakit. Noong 26 Nobyembre 380 CE, dalawang araw pagkatapos niyang makarating sa
Constantinopla
, kanyang pinatalsik ang obispong hindi-Niceno na si
Demophilus ng Constantinopla
at hinirang si
Meletius
patriarka ng
Antioquia
at
Gregorio ng Nazianzus
na isa sa mga
mga amang Capadocio
,
patriarka ng Constantinopla
. Noong Mayo 381 CE, hinimok ni Theodosius ang isang bagong
konsehong ekumenikal sa Constantinopla
upang kumpunihin ang pagkakahati sa pagitan ng Silangan at Kanluran sa batayan ng
ortodoksiyang Niceno
.
[68]
Inilarawan ng konseho ang ortodoksiya kabilang ang misteryosong Ikatlong Persona ng
Trinidad
, na
Banal na Espirito
na bagaman katumbas ng Ama ay nagmula sa kanya samantalang ang Anak ay ipinanganak ng Ama.
[69]
Hanggang noong mga 360 CE, ang mga debateng teolohikal ay pangunahing nauukol sa pagkadiyos ng Anak. Gayunpaman, dahil hindi nilinaw sa
Unang Konseho ng Nicaea
(325 CE) ang pagkadiyos ng
Banal na Espirito
, ito ay patuloy na naging paksa ng debate sa pagitan ng mga pangkat Kristiyano. Ang paniniwala ng sektang
Pneumatomachi
na ang
Banal na Espirito
ay isang nilalang ng Anak at lingkod ng Ama at Anak ay nagtulak sa
Unang Konseho ng Constantinople
(381 CE) na tinipon ni Theodosius I na idagdag sa
Kredong Niseno
ang, "
At sa Banal na Espiritu, ang Panginoon, ang Tagabigay ng Buhay, Na nagmumula sa Ama, na kasama ng Ama at Anak ay katumbas na sinasamba at niluluwalhati...
" Kinondena rin ng Konsehong ito (381 CE) ang mga paniniwalang Kristiyano na
Arianismo
,
Apollinarismo
at
Pneumatomachi
at niliwanag ang mga hurisdiksiyon ng simbahang estado ng Imperyo Romano ayon sa mga hangganang sibil at nagpasya na ang
Constantinopla
ay ikalawa sa karapatan sa pangunguna sa Roma.
[69]
Noong 383 CE, iniutos ni Theodosius I sa iba't ibang mga hindi-
Nicenong
sektang Kristiyano na
Arianismo
,
Anomoeanismo
,
Macedoniano
at
Novatian
na magsumite ng isinulat na mga kredo sa kanya na kanyang siniyasat at pagkatapos ay sinunog maliban sa kredo ng mga Novatian. Ang ibang mga sekta ay nawalan ng karapatan na magpulong, mag-ordina ng mga pari nito at ikalat ang kanilang mga paniniwala.
[70]
Ipinagbawal ni Theodosius I ang pagtira ng mga
eretiko
sa loob ng
Constantinopla
at noong 392 CE at 394 CE ay sinamsam ang kanilang mga lugar ng sambahan.
[71]
. Ang Ikatlong Konsehong Ekumenikal na
Unang Konseho ng Efeso
(431 CE) ay muling nagpatibay ng
orihinal na bersiyon
ng Kredong Niceno (325 CE)
[72]
at idineklara na "
hindi nararapat para sa anumang tao na magsulong o sumulat o lumikha ng isang
?τ?ραν
(na isinaling "iba", "kasalungat" at hindi "iba pa") na Pananampalataya na itinatag ng mga banal na ama na nagtipon kasama ng Banal na Multo sa Nicæa (i.e.
Kredong Niceno
noong 325 CE)
".
[73]
[74]
Ang ilang mga modernong eskolar ay naniniwalang ang kredong Niceno ng 381 CE ay isinaad ng mga obispo sa Constantinopla ngunit hindi prinomulga bilang isang opisyal na akto sa Konseho. Ang ilang mga skolar ay tumututol rin kung ang Kredong Niceno ng 381 CE ay isang simpleng pagpapalawig ng Kredong Niceno ng 325 CE o ng isang tradisyonal na kredo na kapareho ngunit hindi katulad ng kredong Niceno ng 325 CE. Noong 451 CE, tinukoy ng
Konseho ng Chalcedon
ang Kredong Niseno ng 381 CE bilang "
ang kredo...ng 150 banal na mga amang nagtipon sa Constantinopla.
"
[75]
Ang pag-uusig ng mga Kristiyano sa
paganismo
sa ilalim ni Theodosius I ay nagsimula noong 381 CE pagkatapos ng unang ilang taon ng kanyang pamumuno sa Silangang Imperyo Romano. Noong 380, inulit ni Theodosius I ang pagbabawal ni Constantino sa paghahandog na pagano, ipinagbawal ang
haruspicy
sa parusa ng kamatayan, pinangunahan ang kriminalisasyon ng mga Mahistrado na hindi nagpapatupad ng mga batas na anti-pagano, winasak ang mga ugnayang pagano at winasak ang mga templong pagano. Sa pagitan ng 389?391, kanyang inihayag ang mga atas na Theodosian na nagbabawal ng paganismo.
[76]
[77]
[78]
Siya ay nag-atas ng komprehensihibong batas na nagbabawal sa anumang paganong ritwal kahit sa pribasiya ng tahanan ng mga ito
[79]
at umapi sa mga
Manichean
.
[80]
Ang paganismo ay pinagbabawal na, isang "religio illicita."
[81]
Noong 385, ang bagong legal na autoridad na ito ng nananaig na bersiyon ng Kristiyanismo ay humantong sa unang paggamit ng parusang kamatayan na inihahayag bilang sentensiya sa
eretikong Kristiyanong
si
Priscillian
.
[82]
Sa panahong ito, ang kasalukuyang bersiyon
kanon
ng katoliko ng
bibliya
ay unang opisyal na inilatag sa mga
konseho ng simbahan
at synod. Bago ang mga konsehong ito, ang iba't ibang mga pangkat Kristiyano ay may kanya kanyang pinaniniwalaang
kanon
. Si
Marcion ng Sinope
na isang obispong Kristiyano ng
Asya menor
na tumungo sa Roma at kalaunang itiniwalag ng kanyang mga kalabang Kristiyano para sa kanyang
mga pananaw
ang pinaniniwalaan na kauna-unahang Kristiyano na nagmungkahi ng isang depinitibo, eksklusibo, at isang
kanon
ng mga kasulatang Kristiyano na kanyang tinipon sa pagitan nang 130?140 CE.
[83]
Kanyang itinakwil ang ibang mga ebanghelyo maliban sa kanyang bersiyon ng
Ebanghelyo ni Lucas
at 10 sa kanyang bersiyon ng mga
sulat ni Pablo
at hindi kasama ang
1 Timoteo
,
2 Timoteo
,
Tito
at
Sulat sa mga Hebreo
. Ang mga sektang Kristiyanong gaya ng mga
Ebionita
at iba pa ay tumakwil sa lahat ng mga
sulat ni Pablo
at tumuring kay
Apostol Pablo
na isang
impostor na apostol
. Ang isang sekta ng Kristiyanismo noong ca. 170 CE na tinawag ng kanilang kalaban na si
Epiphanius ng Salamis
na
alogi
ay tumakwil sa
Ebanghelyo ni Juan
(at posibleng ang
Aklat ng Pahayag
at mga sulat ni Juan) bilang hindi apostoliko at itinuro ng sektang ito ang
ebanghelyo ni Juan
na isinulat ng
gnostikong
si
Cerinthus
. Si Cerinthus ay tumanggap lamang sa isang ebanghelyo na
Ebanghelyo ni Mateo
. Ang isang
apat
na ebanghelyong kanon (Tetramorph) ay unang isinulong ni
Irenaeus
noong c. 180 CE. Si Ireneaus rin ang kauna-unahang Kristiyano na nagbanggit ng apat na ebanghelyo sa mga pangalan na Mateo, Marcos, Lucas at Juan. Sa kanyang akdang
Adversus Haereses
, kinondena ni Irenaeus ang mga sinaunang pangkat na sekta ng Kristiyanismo na gumamit lamang ng
isang ebanghelyo
gaya ng
Marcionismo
(na gumamit lamang ng
Ebanghelyo ni Lucas
) o mga
Ebionita
na tila gumamit ng isang bersiyong
Aramaiko
ng Ebanghelyo ni Mateo gayundin ang ilang mga pangkat na gumamit ng higit sa apat na mga ebanghelyo gaya ng mga
Valentinian
(A.H. 1.11). Ang dahilang ibinigay ni Irenaeus sa
kanyang
pagtanggap ng 4 na ebanghelyo ay, "
hindi posibleng may higit o kakaunti sa apat na ebanghelyo
" dahil ang daigdig ay may apat na sulok at apat na hangin (3.11.8). Ang may akda ng
Pragmentong Muratorian
na ipinagpapalagay na isinulat noong ca. 170 CE dahil sa pagbanggit sa Obispo ng Roma na si Papa
Pio I
(bagaman ang ilan ay naniniwalang isinulat ito noong ika-4
siglo
CE) ay nagtala ng karamihan ngunit hindi lahat ng mga aklat ng naging 27 aklat ng bagong tipan. Hindi binanggit sa Pragmentong Muratorian ang
Sulat sa mga Hebreo
,
Unang Sulat ni Pedro
,
Ikalawang Sulat ni Pedro
,
Sulat ni Santiago
at tumakwil sa mga liham na inangking isinulat ni
Apostol Pablo
na
Sulat sa mga taga-Laodicea
at
Sulat sa mga taga-Alehandriyano
na isinaad ng pagramentong Muratorian na "
pineke sa pangalan ni Pablo upang isulong ang erehiya ni Marcion.
" Ilan sa mga kasamang "kinasihang kasulatan" para kay
Origen
ang "
Sulat ni Barnabas
,
Pastol ni Hermas
at
1 Clemente
" ngunit ang mga aklat na ito ay inalis ni
Eusebio ng Caesarea
.
[84]
Ang mga mga aklat na ito ay tinawag ni
Eusebio ng Caesarea
na "
antilegomena
" o mga tinutulang aklat. Kabilang din sa antilegomena ang
Santiago
,
Judas
,
2 Pedro
,
2
at
3 Juan
,
Apocalipsis ni Juan
,
Apocalipsis ni Pedro
,
Didache
,
Ebanghelyo ayon sa mga Hebreo
,
Mga Gawa ni Pablo
.
[85]
Noong 331 CE, kinomisyon ni
Emperador Constantino
si
Eusebio ng Caesarea
na maghatid ng 50
bibliya
para sa
Simabahn ng Constantinople
. Itinala ni
Atanasio
na ang mga 40 skribang
Alehandriyano
ay naghanda ng mga bibliya para kay Constans. Pinaniniwalaang ang mga bibliyang inutos ni emperador Constantino ang naging dahilan upang likhain ang mga kanon. Noong 367 CE, si
Atanasio
na obispo ng
Simbahan ng Alehandriya
at tagapagtaguyod ng pananampalatayang
Niceno
ay nagbigay ng listahan ng eksaktong parehong mga aklat na naging 27 aklat na kanon ng Bagong Tipan
[86]
at kanyang ginamit ang salitang "kanonisado" (kanonizomena) tungkol sa mga ito.
[87]
Pinaniniwalaan ng ilan na sa
Konseho ng Roma
noong 382 CE nang i-atas ng Obispo ng Roma na si
Papa Damaso I
ang
kanon
na nagtatala ng mga tinanggap na aklat ng Lumang Tipan (kasama ang
Deuterokanoniko
) at 27 aklat ng Bagong Tipan. Gayunpaman, ang talaan ni Damaso (na isinaad na nagmula sa Konseho ng Roma) na isinama sa pseudepigrapikal na Decretum Gelasianum ay maaring hindi mula kay Damaso.
[88]
Noong 391 CE, kinomisyon ni Papa Damaso I si
Jeronimo
na isalin ang Lumang Tipan sa Latin na tinawag na
Vulgata
.
[89]
Ang mga pinakamaagang salin ni Jeronimo ng Lumang Tipan ay batay sa mga rebisyon ni
Origen
ng
Septuagint
ngunit kalaunang direktang bumase sa orihinal na tekstong Hebreo na iba sa Septuagint sa maraming mga lugar. Ang kanyang desisyon na gumamit ng tekstong Hebreo sa halip na nakaraang isinaling Septuagint ay sumalungat sa payo ng karamihang ibang mga Kristiyano kabilang si
Agustin ng Hipona
na naniwalang ang
Septuagint
ay kinasihan ng Diyos. Gayunpaman, ang mga modernong skolar ay nagdududa sa aktuwal na kalidad ng kaalamang Hebreo ni
Jeronimo
. Ang mga modernong skolar ay naniniwalang ang Griyegong
Hexapla
ang pangunahing sanggunian para sa saling "iuxta Hebraeos" ni Jeronimo ng Lumang Tipan.
[90]
Itinakwil rin ni Jeronimo ang
apokripa
. Gayunpaman, ang kanyang mga pananaw ay hindi nanaig. Noong 393 CE sa
Synod ng Hipona
, ang
Septuagint
(kasama ng
Deuterokanoniko
at 27 aklat ng
Bagong Tipan
) ay pinaniniwalaang kinanonisa dahil sa impluwensiya ni
Agustin ng Hipona
.
[91]
Si
Agustin ng Hipona
ay naghayag na ang isa ay "magnanais ng mga tinatanggap ng lahat ng mga Simbahang Katoliko kesa sa mga hindi tinatanggap ng ilan sa kanila". Isinaad ni Augstin na ang mga sumasalungat na simbahan ay dapat mas higitan sa timbang ng mga opinyon ng mas marami at mas matimbang na mga simbahan. Epektibong pinwersa ni Augustin ang kanyang opinyon sa Simbahan sa pamamagitan ng pag-uutos ng tatlong mga synod tungkol sa kanonisidad: Ang
synod ng Hipona
(393 CE),
synod ng Carthage
(397 CE) at isa pa sa Carthage (419 CE). Ang mga synod na ito ay tinipon sa ilalim ng kapangyarihan ni
Agustin ng Hipona
na tumuring sa kanon bilang sarado na.
[92]
[93]
[94]
Ang unang konseho na tumanggap ng kasalukuyang kanon ng mga aklat ng Bagong Tipan ay maaaring ang
Synod ng Hipona
sa
Hilagang Aprika
noong 393 CE. Kalaunang kinumpirma sa Mga Konseho ng Carthage noong 397 CE at 419 CE ang aksiyong kinuha sa Synod ng Hipona na muli ay dahil sa malaking impluwensiya ni Agustin ng Hipona.
[95]
[96]
Ang
Aklat ng Pahayag
ay idinagdag sa talaan noong 419 CE.
[97]
Ang kontrobersiya ay hindi natapos dito at hindi lahat ng mga Kristiyano ay tumatangap sa
naging kanon na 27 aklat
ng Bagong Tipan. Ang kanon ng Bagong Tipan ng Bibliyang
Peshitta
ng
Kristiyanismong Syriac
ay naglalaman lamang ng 22 aklat at hindi kasama rito ang
2 Pedro
,
2 Juan
,
3 Juan
,
Sulat ni Judas
at
Aklat ng Pahayag
. Ang kanon na may 22 aklat ng Bagong Tipan ang binanggit nina
Juan Crisostomo
at
Theodoret
mula sa eskwelang
Antioquia
. Ang kanon ng Bagong Tipan ng
Simbahang Etiopianong Ortodoksong Tewahedo
ay naglalaman naman ng 35 aklat. Tinangkang alisin ni
Martin Luther
(1483?1546) sa kanon ng Bagong Tipan ang
Sulat sa mga Hebreo
,
Sulat ni Santiago
,
Sulat ni Judas
at
Aklat ng Pahayag
. Gayunpaman, ito ay hindi pangkalahatang tinatanggap ng kanyang mga tagasunod. Ang mga aklat na ito ay nilagay sa huli ng
Bibliyang Luther
hanggang sa kasalukuyan.
[98]
Inilipat rin ni Luther ang mga
deuterokanoniko
sa isang seksiyong kanyang tinawag na
apokripa
. Sa
De Canonicis Scripturis
ng
Konseho ng Trent
(1545?1563) na pumasa sa isang boto (24 oo, 15 hindi, 16 nangilin) noong 1546, kinumpirma ng Konseho na ang mga aklat na
deuterokanoniko
ay kalebel ng ibang mga aklat ng kanon ng Lumang Tipan. Winakasan rin ng konseho ang debate sa
antilegomena
ng Bagong Tipan.
Pagkatapos ng
Konseho ng Efeso
noong 431 CE, ang
Iglesiang Assyrian ng Silangan
ay humiwalay sa ibang mga obispo ng simbahan sa
Bizantino
. Ang konsehong ito ay ipinatawag ng mga obispo upang lutasin at talakayin ang mga paniniwala ng mga
Nestorian
na isinulong ni
Nestorio
na
Patriarka ng Constantinople
noong 428?431 CE. Ang doktrina ni Nestorio ay nagbibigay-diin sa hindi pag-iisa ng kalikasang tao at diyos ni Hesus. Sa ibang salita, ang
Nestorianismo
ay nagtuturong si Hesus ay umiral bilang dalawang natatanging kalikasan na isang taong Hesus at isang diyos na anak ng diyos sa halip na pinag-isang persona at kaya ay tumutol rin sa paggamit ng
Theotokos
(Ina ng Diyos) para kay
Maria
na ina ni
Hesus
at sa halip ay gumamit ng Christotokos (Ina ni Kristo). Ang mga katuruang ito ni Nestorio ang nagdulot sa kanya sa pakikipag-alitan sa ibang mga mahalagang pinuno ng Iglesia na ang pinakilala dito ay si
Cirilo ng Alehandriya
. Si Nestorio at ang kanyang mga katuruan ay kalaunang kinondena ng
Konseho ng Efeso
noong 431 CE gayundin sa
Konseho ng Chalcedon
noong 451 CE. Ang pagkondenang ito sa Konseho ng Efeso ang nagtulak sa ibang mga simbahan ng Kristiyanismo na sumusuporta sa katuruan ni Nestorio na humiwalay sa
Simbahan sa Bizantino
. Ang mga simbahang ito na humiwalay ay naging
Simbahan ng Silangan
. Sa
Konseho ng Chalcedon
na nasa
Constantinople
noong 451 CE, ang di pagkakasunduan ay nabuo sa pagitan ng karamihan ng mga obispo sa mga sakop ng Kristiyano at sa mga obispo na nakatalaga sa
Ethiopia
,
Alehandriya
,
Armenia
,
Syria
at
India
hinggil sa paglalarawan ng pagkatao at pagkadiyos ni Hesus. Ang pakikipag-hiwalay ay dulot sa isang bahagi ng pagtanggi ni
Papa Dioscoro I ng Alehandriya
na
Patriarka ng Alehandriya
na tanggapin ang dogma na pinalaganap ng
Konseho ng Chalcedon
na si Hesus ay may dalawang kalikasan na isang diyos at isang tao sa isang persona. Ang pananaw ni Dioscoro ay sumusunod sa pananaw ni Cirilo ng "
isang kalikasan ng Diyos na Salitang naging tao
" na nangangahulugang pagkatapos ng pagkakatawang ni Kristo, ang kanyang pagkaDiyos at pagkatao ay buong nagkakaisa sa isang kalikasan kay Kristo. Isinaad ni Dioscoro na hindi niya tinatanggap "ang dalawang mga kalikasan pagkatapos ng pagkakaisa" ngunit hindi siya tumututol sa "mula sa dalawang mga kalikasan pagkatapos ng pagkakaisa". Para sa mga pinuno o hierarka na naging pinuno ng
Ortodoksong Oriental
, ang pananaw ng Konseho ng Chalcedon ay katumbas ng pagtanggap sa
Nestorianismo
. Ang Konseho ng Chalcedon ay kumondena sa posisyon ni
Dioscoro
na kanilang inalis sa tungkulin at pinatapon. Ang mga humiwalay na simbahan at tumakwil sa
Konseho ng Chalcedon
na tinatawag na
Kristiyanismong hindi-Chalcedoniano
ang mga
Simbahang Oriental na Ortodokso
. Ang sektang
Oriental na Ortodokso
sa kasalukuyang panahon ay kinabibilangan ng
Coptikong Simbahan ng Ehipto
,
Etiopianong Ortodoksong Simbahang Tewahedo
,
Simbahang Ortodoksong Syriac
,
Simbahang Armenianong Ortodokso
, at Simbahang Malankara (Indian) Ortodokso. Si Dioscoro ay namatay sa pagkakatapon noong 454 CE. Pinahintulutan ng
emperador
ang paglalagay ng obispo (partiarka) na Alehandriyanong si
Proterio
na humalili sa sede (diocese) ng
Alehandriya
, Ehipto. Ang pagkahirang kay Proterio na isang
Chalcedoniano
ay humantong sa pagkakabahagi sa pagitan ng
hindi-Chalcedonianong
Koptikong Ortodoksong Simbahan ng Alehandriya
at
Chalcedonianong
Simbahang Ortodoksong Griyego ng Alehandriya
na hindi kailanman na nalutas. Kalaunan, ang mga Kristiyano sa
Alehandriya
na sumusuporta kay Dioscoro ay naghimagsik sa hinirang na dayuhang obispo. Pinagsasaksak ng mga Kristiyanong Alehandriyano si Proterio, kanilang kinaladkad ang kanyang bangkay sa buong lungsod at pinagpuputol-putol ang kanyang bangkay at sinunog at ikinalat ang mga abo nito sa hangin. Si Proterio ay hinalinan ng
hindi-Chalcedonianong
si
Papa Timoteo II ng Alehandriya
ngunit noong 460 CE ay pinatalsik ng Emperador na naglagay sa Chalcedonianong si
Timoteo III
bilang Patriarka. Ang mga Alehandriyanong Kristiyano na
hindi-Chalcedoniano
ay tumugon sa pamamagitan ng muling paglalagay sa katunggaling patriarkang hindi-Chalcedoniano na si
Papa Timoteo II ng Alehandriya
. Ang pinakamahalagang pagkakabahagi ay naganap noong 1054 CE na nagdulot ng matinding pinsala sa pagkakaisa ng
Kristiyanismong Chalcedoniano
. Ito ay resulta sa ilang siglo na pagkakaibang kultural (o teolohikal) sa pagitan ng Silangan (Bizantino) at Kanlurang bahagi ng Iglesiang Kristiyano. Ito ay nangyari nang itiwalag ng
papa sa Roma
ang
patriarka ng Bizantino
at itiniwalag naman nang patriarka ng Bizantino ang papa sa Roma. Ang pagkakabahagi ay sanhi ng pag-aangkin na ang papa sa Roma ang pangkalahatang autoridad sa buong mga kristiyano. Kabilang din sa mga pinag-talunan ng mga ito ang araw na isasagawa ang
easter
, kung ang
purgatoryo
ay tamang konsepto, kung ang may
lebadura
o walang lebadurang tinapay ay ihahandog bilang
komunyon
at kakainin sa mga banal na araw gayundin ang katayuan ng
banal na espiritu
. Ang mga
Kristiyanong Bizantino
ay naniwalang ang banal na espiritu ay nagmula "lamang" sa Diyos Ama samantalang ang Kanlurang simbahan na nakabase sa Roma ay naniwalang ang banal na espiritu ay
nagmula sa parehong Ama at Anak
. Ang Silangang Kristiyanismo ay tinawag na
Simbahang Silangang Ortodokso
at ang Kanluraning Kristiyanismo ang naging Simbahang Katoliko Romano.
Pagkatapos ng pagbagsak ng imperyo Romano noong 476 CE, ang Simbahang romano katoliko ay nakipagtunggali sa
Arianismo
sa pang-aakay ng mga tribong barbarian.
[99]
Ang kombersiyon ng paganong haring si
Clovis
sa Kristiyano ay nakakita ng pagsisimula ng isang patuloy na pag-akyat ng Kristiyanismo sa Kanluranin.
[100]
Noong 530, isinulat ni
Benedicto ng Nursia
ang isang gabay na praktikal sa buhay ng pamayanang
monastiko
. Ang mensahe nito ay kumalat sa mga
monasteryo
sa buong Europa.
[101]
Sa simula ng ikawalong siglo CE, ang
ikonoklasmong Bizantino
ay naging pangunahing pinagmulan ng alitan sa pagitan ng mga
simbahang Silanganin
at Simbahang Kanluranin. Ipinagbawal ng mga emperador na
Bizantino
ang paglikha at benerasyon ng mga larawang relihiyoso o mga imahe bilang paglabag sa
ikalawang utos
ng
Hudaismo
na
Huwag kang gagawa ng imahen ng anumang nilalang na nasa langit, nasa lupa, o nasa tubig upang sambahin. Huwag mo silang yuyukuran ni sasambahin sapagkat akong si Yahweh na iyong Diyos ay mapanibughuing Diyos. Ang kasalanan ng mga magulang ay sinisingil ko sa kanilang mga anak hanggang sa ikatlo at ikaapat na salinlahi
(
Aklat ng Exodo
20:4-5). Para sa mag ikonoklasto (anti-ikono), ang tanging tunay na imahe ay dapat eksaktong wangis ng prototipo na parehong substansiya na kanilang itinuturing na imposible dahil ang kahoy at mga imahe ay hindi naglalaman ng espirito at buhay. Para sa mga anti-ikono, ang tanging tunay na ikono ni
Hesus
ang Eukarista na katawan at dugo ni Kristo. Si Papa
Gregorio III
ay hindi umayon.
[102]
Bilang tugon sa mga ikonoklasto, ang mga ikonodulo (pro-ikono) ay nangatwirang inutos ng Diyos kay
Moises
na gumawa ng dalawang mga estatwa ng
kerubin
sa Arko ng tipan (Exodus 25:18?22) at burdahan ang kurtina ng tabernakulo ng mga kerubin (Exodo 26:31). Sa karagdagan, kanila ring ikinatwiran na ang mga idolo ay kumakatawan sa mga taong walang realidad samantalang ang mga ikono ay naglalarawan ng mga tunay na persona. Samakatuwid sa kanilang pananaw, ang
lahat ng mga imahe na hindi ng kanilang pananampalataya ay mga idolo at ang lahat ng mga imahe ng kanilang pananampalataya ay mga ikonong pinapipitagan
na maihahambing sa kasanayan sa Lumang Tipan ng paghahandog
lamang
ng mga handog sa Diyos ng
Hudaismo
at hindi sa ibang mga Diyos ng ibang
relihiyon
. Ang Simbahang Kanluranin ay nanatiling matibay sa pagsuporta nito sa paggamit ng mga imahe sa panahong ito na humantong sa malaking paghahati ng mga tradisyong
simbahang Silanganin
at Simbahang Kanluranin. Ang
Konseho ng Hieria
ay tinipon ng emperador na Bizantinong si
Constantino V
noong 754 CE na nagpatibay sa posisyong ikonklasto (anti-ikono) ng emperador. Ideneklara ng konseho ng Hieria ang sarili nito bilang
ang ikapitong konsehong ekumenikal
ngunit ito ay hindi tinatanggap ng
Silangang Ortodokso
at
Romano Katoliko
.
[103]
Ang bagong
emperatris na si Irene
ay tumawag sa
Ikalawang Konseho ng Nicaea
noong 787 na muling bumuhay sa benerasyon ng mga ikono sa
Simbahang Silanganin
na muling nagsanhi ng pagkakaisa ng Simbahangang Silanganin sa Simbahang Kanluranin. Ideneklara ng
Ikalawang Konseho ng Nicaea
ang sarili nito bilang
ang ikapitong konsehong ekumenikal
. Sa pagtatapos, ang 300 mga obispo na pinangunahan ng mga kinatawan ni
Papa Adriano I
ay tumangap sa katuruan ng Papa na pabor sa mga ikono. Gayunpaman, ang
Konseho ng Constantinople noong 815
ay idinaos na muling nagbabalik ng pagbabawal sa mga ikono at tumatakwil sa desisyon ng mas maagang
Ikalawang Konseho ng Nicaea
at muling nagpapatibay ng desisyon ng
Konseho ng Hieria
.
Sa koronasyon ni
Carlomagno
ni papa
Leo III
noong 800, ang kapapahan ay nagkamit ng bagong protektor sa kanluran. Ito ay nagpalaya sa mga papa mula sa kapangyarihan ng emperador sa Constantinople. Ito ay humantong sa
paghahating Silangan-Kanluran
dahil ang mga emperador at ang mga
patriarka ng Constantinople
ay nagbigay kahulugan sa kanilang mga sarili na mga tunay na inapo ng imperyo Romano na may petsang bumabalik sa mga pagsisimula ng simbahan.
[104]
Tumanggi si Papa
Nicholas II
na kilalalin ang
Patriarkang Photios I ng Constantinople
na umatake naman sa papa bilang eretiko dahil pinanatili nito ang
filioque
sa kredo na tumutukoy sa banal na espirito na nagmumula sa diyos ama at anak. Ang kapapahan ay napalakas sa pamamagitan ng kanyang mga bagong alyansa na lumikha ng bagong problema para sa mga papa nang sa
kontrobersiyang imbestitura
, ang mga humaliling emperador ay naghangad na hirangin ang mga obispo at kahit ang panghinaharap na mga papa.
[105]
[106]
Pagkatapos ng disintegrasyon ng imperyo ni Carlomagno at paulit ulit na pananakop ng mga pwersang
Islamiko
, ang kapapahan nang walang anumang proteksiyon ay pumasok sa yugto ng isang malaking kahinaan.
[107]
Ang
repormang Cluniac
ng mga monasteryo na nagsimula noong 910 ay naglagay sa mga abbot sa ilalim ng direktang kontrol ng papa kesa sa sekular na kontrol ng mga panginoong
feudal
.
[108]
Sa ikalabingisang siglo CE, ang
Paghahating Silangan-Kanluran
ay permanenteng naghati sa Kristiyanismo.
[109]
Ito ay lumitaw sa isang alitan kung ang Constantinople o Roma ay may hurisdiksiyon sa Sicily at humantong sa mga mutual na pagtitiwalag ng papa sa patriarka at ng patriarka sa papa noong 1054.
[109]
Mula nito, ang Kanluran (Latin) na nasa Roma na sangay ng Kritiyanismo ay naging Romano Katoliko samantalang ang Silanganing (Griyego) na nasa Constantinople sangay ay naging
Simbahang Silangang Ortodokso
.
[110]
[111]
Ang ikalabingisang siglo CE ay nakakakita ng
kontrobersiyang imbestitura
sa pagitan ng emperador at papa sa karapatan na gumawa ng mga paghirang ng simbahan na isang pangunahing yugto ng paglalaban sa pagitan ng estado at simbahan sa mediebal na Europa. Ang kapapahan ang mga nanalo sa simula ngunit dahil ang mga Italyano ay nahati sa pagitan ng mga Guelph at Ghibelline sa mga paksiyon na kadalasang ipinapasa sa pamamagitan ng mga pamilya o estado hanggang sa wakas ng Gitnang Panhon, ang alitan ay unti unting nagpahina sa kapapahan.
Inilunsad ni Papa
Urban II
ang
Unang Krusada
noong 1095 nang makatanggap ito ng apela mula sa emperador na Byzantine na si
Alexius I Komnenos
upang pigilan ang mga pananakop ng Turko.
[112]
Si papa Urban II ay naniwala na ang Krusada ay makakatulong upang magdulot ng rekonsilyasyon sa Silanganing Kristiyanismo.
[113]
[114]
[115]
Ang sermon ni Urban II as Clermont ang simula ng walong buwang pangangaral na isinagawa ng papa sa buong Pransiya na humihimok ng
banal na digmaan
at humimok sa mga Kristiyano na ipagtanggol ang Byzantine laban sa mga
Muslim
. Siya ay nagpadala rin ng mga
mangangaral
sa buong Kanluraning Europa upang ipalaganap ang tungkol sa Krusada. Ang pangangaral na ito ni Urban II ay humimok ng isang pagsiklab ng karahasan laban sa ma Hudyo. Sa Pransiya at Alemanya, ang mga Hudyo ay nakita na mga kaaway ng mga Kristiyano gaya ng mga Muslim at pinaniniwalaang responsable sa pagpapapako kay
Hesus
.
[116]
[117]
Ang sunod sunod na mga kampanyang militar na tinatawag na mga
krusada
ay nagsimula noong 1096. Ang mga ito ay nilayon upang ibalik ang Banal na Lupain (
Israel
) sa kontrol ng mga Kristiyano. Ang layuning ito ay hindi naisakatuparan at ang mga episodyo ng brutalidad na isinagawa ng mga hukbo ng parehong panig ay nag-iwan ng isang legasiya ng mutual na kawalang pagtitiwala sa pagitan ng mga Muslim at mga Kristiyano.
[118]
Ang mga nagkrusada ay nabigo na magtatag ng mga permanenteng
estadong Kristiyano sa Banal na Lupain
. Ang pagsalakay sa
Constantinople
noong
Ikaapat na Krusada
ay nag-iwan sa mga Kristiyano sa Silanganin na mapoot sa kabila ng pagbabawal ni Papa Inosento III ng anumang gayong pag-atake.
[119]
Noong 1199, kasunod ng
Ikatlong Krusada
, inatas ni Inosente III na palayain ng mga nagpautang na Hudyo ang mga nagkrusada. Maraming mga nagkrusada ay nangailangan mangutang sa mga Hudyo upang bumili ng mga sandata para sa Krusada. Ang batas sa Pransiya noong ika-13 siglo ay nagrereplekta sa mga pagsisikap ng Simbahang Katoliko na buwagin ang mga pagpapautang ng mga Hudyo. Ang patakarang ito ay may malalang epekto sa mga Hudyo ng Pransiya dahil ang pagpapautang ang isa sa kakaunting tanging mga bukas na trabaho para sa kanila. Ang papa ay tumawag rin ng panloob na Krusada laban sa mga hindi mananampalataya ng Katolisismo, lalo na ang mga heretiko ng katimugang Pransiya. Ang masaker ng mga libo libong heretiko sa Bezier, Pransiya noong 1209 ay humantong sa pagmamasaker ng mga 800 Hudyo. Ang
Ikaapat na Krusada
na may autorisasyon ni Papa
Inosente III
noon 1202 na nilayong muling kunin ang Banal na Lupain ay sandaling pinabagsak ng mga
Venetian
na gumamit ng mga pwersa upang salakayin ang siyudad na Kristiyano ng Zara. Kalaunan, ang mga nagkrusada ay dumating sa Constantinople ngunit sa halip na tumuloy sa Banal na Lupain ay sinalakay ang Constantinople at ibang mga bahagi ng
Asya menor
na nagtatag ng Imperyong Latin ng Constantinope sa Gresya at Asya minor. Noong 2001, si Papa
John Paul II
ay humingi ng tawad para sa mga kasalanan ng Katoliko kabilang ang pagsalakay sa Constantinope noong 1204.
[120]
Ang mga impluwensiya at reporma ng mongheng
Cistercian
na si
Bernard ng Clairvaux
ay nagtulak kay Papa
Alexander III
na magpasimula ng mga reporma na humantong sa pagkakatatag ng
batas na kanon
ng Romano Katoliko.
[121]
Noong ikalabingdalawang siglo, ang Pransiya ay nakasaksi ng paglago ng
Catharismo
sa
Languedoc
, Pransiya. Ang Catharismo ay isang sektang Kristiyano na may pilosopiyang neo-manichean. Pagkatapos na akusahan ang mga Cathar ng pagpatay sa isang legato ng papa noong 1208, si Papa
Inosente III
ay nagdeklara ng
Krusadang Albigensian
na nag-aalok ng mga lupain ng mga heretikong Cathar sa sinumang Maharlikang Pranses na makikidigma sa mga Cathar.
[122]
Ang karahasan nito ay humantong sa pagkakamit ng Pransiya ng mga lupain na may malapit na ugnayang pampolitika at kultural sa Catalonia.
[123]
[124]
.
Ang
Inkisisyon
ay itinatag sa
Toulouse
noong Nobyembre 1229 at ang mga natirang mga elemento ng Catharismo ay nilipol sa rehiyon. Ang inkisisyong ito ay pumaslang sa aberahang tatlong katao kada taon sa tugatog nito.
[124]
[125]
Sa paglipas ng panahon, ang mga
inkisisyon
ay inilunsad ng mga pinuno ng Romano Katoliko upang usigin ang mga heretiko, upang tumugon sa banta ng pananakop ng mga
Moor
o para sa mga layuning pampolitika.
[126]
Ang mga nilitis ay hinikayat na bawiin ang kanilang heresiya at ang mga tumanggi ay pinarusahan ng mga pangungumpisal, mga multa, mga pagkabilanggo, pagpapahirap o pagpatay sa pamamagitan ng pagsunog.
[126]
[127]
Sa isang liham mula sa mga Consul ng Carcassone noong 1285 kay Jean Garland, inilarawan ito ng isang inkwisitor na:
Ang buhay para sa kanila ay isang pagdurusa at ang kamatayan ay isang kaginhawaan. Sa ilalim ng mga pagpipilit na ito, kanilang pinagtibay bilang totoo ang hindi totoo na piniling mamatay ng minsan kesa pahirapan ng maraming mga beses...kanilang inakusahan hindi lamang ang kanilang mga sarili kundi pati ang mga iba na inosente upang takasan ang kanilang paghihirap sa anumang paraan...ang mga nangumpisal ay naghayag kalaunan na ang kanilang sinabi sa Kapatid na mga Inkwisitor (mga Dominikano) ay hindi totoo at sila ay nangumpisal sa takot ng panganib ng sandali. Sa ilang mga saksi na iyong binanggit, ikaw ay nangako ng imunidad upang kanilang malayang kondenahin ang iba nang walang takot.
Ang mga kondemnasyon noong 1210?1277 ay isinabatas sa mediebal na Unibersidad ng Paris upang limitahan ang ilang mga katuruan na
heretikal
. Ang mga ito ay kinabibilangan ng ilang mga mediebal na katuruang teolohikal ngunit ang isa pinakamahalaga ang mga tratadong pisikal ni
Aristotle
. Ang mga imbestigasyon ng mga katuruang ito ay isinagawa ng mga obispo ng Paris. Ang tinatayang 16 na mga talaan ng mga hindi inaprobahang tesis ay inisyu ng Unibersidad ng Paris noong mga ika-13 at ika-14 siglo.
[128]
Ang mga talaan ng proposiyong ito ay tinipon sa isang sistematikong mga kalipunan ng mga pinagbawal na artikulo.
[129]
Sa huli at simula ng ikalabinglima at ikalabinganim na mga siglo CE, ang mga misyong Europeo at mga maglalayag ay nagpakalat ng Romano Katolisismo sa mga Amerika, Asya, Aprika at Oceania. Si Papa
Alexander VI
sa kanyang papal bull na
inter caetera
ay naggawad ng mga karapatang kolonyal sa karamihan ng mga bagong natuklasang lupain sa
Espanya
at
Portugal
.
[130]
Noong Disyembre 1511, bukas na sinuway ng prayleng Dominikano na si
Antonio de Montesinos
ang mga autoridad na Espanyol na namamahala sa
Hispaniola
sa masasamang pagtrato sa mga
katutubong Amerikano
na nagsasabi sa mga ito na "...kayo ay nasa mortal na kasalanan... para sa kalupitan at kabagsikan na ginagamit ninyo sa pakikitungo sa mga inosenteng taong ito."
[131]
[132]
[133]
Bilang tugon, isinabatas ni
Haring Ferdinand
ang
Mga Batas ng Burgos
. Ang pagpapatupad ay maluwag at ang ilan ay nagsisi sa Simbahang Katoliko sa hindi paggawa ng sapat upang mapalay ang mga Amerikanong Indiyano.
[134]
Ang isyung ito ay nagresulta sa krisis ng konsensiya noong ikalabing anim na siglong Espanya.
[133]
[135]
Ang pagbubuhos ng pagbatikos sa sarili at pagninilay nilay na pilosopikal sa mga teologong Katoliko ay humantong sa debate sa kalikasan ng mga
karapatang pantao
.
[133]
[136]
[137]
Noong ikalabinglimang siglo, Si
Nicolaus Copernicus
na isang astronomo ng
Renasimiyento
ay unang bumuo ng isang komprehensibong kosmolohiyang
heliosentriko
na nag-aalis sa planetang mundo mula sa sentro ng
uniberso
. Sa orihinal na paglilimbag ng
De revolutionibus orbium coelestium
, ang aklat ni Copernicus ay nagsanhi ng katamtamang kontrobersiya at hindi pumukaw ng anumang mga mabagsik na sermon mula sa simbahan tungkol sa pagsasalungat ng teoriyang ito sa
bibliya
. Pagkatapos ng tatlong taon noong 1546, ang Dominikanong si Giovanni Maria Tulosi ay bumatikos sa teoriya ni Copernicus sa kanyang papel na natatanggol sa absolutong katotohanan ng
bibliya
.
[138]
Kanya ring isinaad na pinlano ng Panginoon ng Sagradong Palasyo (i.e. ang hepe ng
censor librorum
ng Simbahang Katoliko) na Dominikanong si
Bartolomeo Spina
na kondenahin ang
De revolutionibus
ngunit napigilang gawin ito dahil sa pagkakasakit at kamatayan..
[139]
Pagkatapos ng 1610, nang publikong suportahan ni siyentipikong si
Galileo
ang
heliosentrismo
ni Copernicus siya ay nakatagpo ng mapait na pagsalungat mula sa ilang mga pilosopo at mga kaparian na ang dalawa ng mga pari ay kalaunang nagakusa sa kanya sa
inkisisyon
ng Simbahang Katoliko noong 1615. Ang karamihan ng mga astronomo at pilosopo sa panahong ito ay naniniwala pa rin sa
heosentrismong
pananaw na ang planetang daigdig ay nasa sentro ng uniberso.
[140]
Sa kanyang sermon noong 1614 (na ang paksa ay
Aklat ni Josue
10 kung saan pinatigil ni Josue ang araw), ang prayleng Dominikanong Tommmaso Caccini ang unang gumawa ng pag-atake kay Galileo. Si Galileo ay hinimok sa Roma upang litisin sa
Inkisisyon
at natagpuang "malalang suspek ng
heresiya
sa pagsunod sa posiyon ni Copernicus na salungat sa tunay na kahulugan at autoridad ng Banal na Kasulatan". Siya ay inilagay sa pagkakabilanggo sa kanyang tahanan sa natitira ng kanyang buhay. Ang isa pang biktima ng
Inkisisyon
ng Simbahang Katoliko si
Giordano Bruno
na lumagpas sa modelong Copernican at nagmungkahi na ang araw ay isang bituin at ang uniberso ay naglalaman ng walang hangganang bilang mga tinatahanang daigdig na tinatahanan ng ibang mga matatalinong nilalang. Pagkatapos ng inkisiyon ni Bruno, siya ay natagpuang nagkasala ng
heresiya
at ipinagsunog ng buhay. Noong 1521, sa pamamagitan ng pamumuno at pangangaral ng Portuges na maglalayag na si
Ferdinand Magellan
, ang unang mga Katoliko ay nabautismuhan sa unang bansang Krisityano sa Asya na Pilipinas.
[141]
Sa sumunod na taon, ang mga misyong Franciscan ay dumating sa Mehiko at naghangad na akayin ang mga Indiyano sa Katolisismo. Ang mga katutubong Indiyano ay inilarawan sa batas bilang mga bata at ang mga pari ay nagkaroon ng papel na pang-ama na kadalasang pinapatupad ng mga parusang pisikal.
[142]
Sa India, ang mga misyonaryong Portuges at Heswitang si Francis Xavier ay nang-akay ng mga hindi Kristiyano at isang pamayanang Kristiyano na nag-aangkin na itinatag ni
Apostol Tomas
.
[143]
Sa Europa, ang
Renasimiyento
ay nagmarka sa panahon ng binagong interest ssa pagkatutong sinauna at klasiko. Ito ay nagdulot rin sa muling pagsisiyasat ng mga tinatanggap na paniniwala. Ang pagtanggap sa europa ng
humanismo
ay nagkaroon ng mga epekto sa Simbahan na yumakap rin dito. Noong 1509, ang skolar na si
Erasmus
sa kanyang "
Ang Papuri sa Kahangalan
" ay bumihag ng isang malawak na pagkabalisa sa
korupsiyon
ng Simbahang Romano Katoliko.
[144]
Ang mismong kapapahan ay kinuwestiyon ng mga kousilarismo na inihayag sa mga konsilyo ng Constance at Basel. Ang mga tunay na pagbabago sa mga konsehong ekumenikal ay tinangka ng ilang mga beses ngunit napigilan. Ang mga ito ay nakitang kinakailangan ngunit hindi nagtagumpay dahil sa panloob na mga alitan sa simbahang Romano Katoliko
[145]
gayundin sa patuloy na mga alitan sa
imperyong Ottoman
at
Saracen
at sa
simoniya
at
nepotismo
na sinasanay sa Simbahang Romano Katoliko nang ika-15 at ika-16 na siglo.
[145]
[146]
Dahil dito, ang mga mayayaman, makapangyarihan at makamundong mga tao tulad ni Rodrigo
Borgia
na naging Papa
Alexander VI
ay nagawang manalo sa
halalan
ng kapapahan.
[146]
[147]
Ang
Ikalimang Konsehong Lateran
ay naglabas ng ilan ngunit mga maliliit na reporma noong Marso 1517. Pagkatapos ng ilang mga buwan noong 31 Oktubre 1517, ang paring Katoliko na si
Martin Luther
ay nagpaskil ng
Ang Siyamnaputlimang Tesis
sa publiko na umaasang magpasimula ng debate.
[148]
[149]
Ang kanyang tesis ay nagprotesta sa mga mahahalagang punto ng doktrinang Katoliko gayon din ang pagbebenta ng mga
indulhensiya
.
[148]
[149]
Ang iba pa gaya nina
Huldrych Zwingli
,
John Calvin
ay bumatikos rin sa mga katuruan ng Romano Katoliko. Ang mga hamong ito na sinuportahan ng mga makapangyarihang pwersang pampolitika sa rehiyon ay umunlad sa
Protestanteng Repormasyon
.
[150]
[151]
[152]
Sa Alemanya, ang Repormasyon ay nagresulta sa digmaan sa pagitan ng Protestang
Ligang Schmalkaldic
at emperador na Katolikong si
Charles V, Banal na Emperador Romano
. Ang unang siyam na taong digmaan ay nagwakas noong 1555 ngunit ang patuloy na mga tensiyon ay lumikha ng higit na malalang alitan na
TatlumpungTaong Digmaan
na sumiklab noong 1618.
[153]
Sa Pransiya, ang sunod sunod na mga alitang tinaguriang
Mga Digmaang Pranses ng Relihiyon
ay nilabanan mula 1562 hanggang 1598 sa pagitan ng mga
Huguenot
at mga pwersa ng
Ligang Katolikong Pranses
. Ang mga sunod sunod na papa ay pumanig at naging mga tagasuportang pinansiyal ng Ligang Katoliko.
[154]
Ito ay nagwakas sa ilalim ni Papa
Clemente VIII
na may pag-aatubiling tanggapin ang
Atas ng Nantes
ni Haring
Henry IV ng Pransiya
noong 1598 na nagkakaloob ng tolerasyong relihiyoso at sibil sa mga Protestante.
[153]
[154]
Ang
Repormasyong Ingles
ay maliwanag na batay sa pagnanais ni
Henry VIII ng Inglatera
sa pagpapawalang bisa ng kanyang
kasal
kay
Catherine ng Aragon
at sa simula ay mas pampolitika at kalaunang naging alitang teolohikal.
[155]
Ang
Mga Akto ng Supremasya
ay gumawa sa hari ng Inglatera na maging pinuno ng simbahan ng Inglatera at sa gayon ay sa pagkakatatag ng
Simbahan ng Inglatera
. Pagkatapos nito sa simula ng 1536, ang ilang mga monasteryo sa Inglater, Wales at ireland ay nahinto at ang mga simbahang Katoliko ay sinunggaban.
[156]
[157]
Nang mamatay si Henry noong 1547, ang lahat ng mga monasteryo, priaryo, mga kombento at ma dambana ay winasak o hininto.
[157]
[158]
Si
Maria I ng Inglatera
ay muling nagpaisa ng Simbahan ng Inglatera at Roma laban sa payo ng ambahador na Espanyol at inusig ang mga Protestante sa panahon ng mga pag-uusig na Marian.
[159]
[160]
Pagkatapos ng ilang probokasyon, ang sumunod na reynang si
Elizabeth I
ay napatupad ng Akto ng Supremasya. Ito ay pumigil sa mga Katoliko na maging mga kasapi ng propesyon, humawak ng opisyong pampubliko, pagboto o pagbibigay edukasyon sa mga anak nito.
[159]
[159]
[161]
[162]
Ang Simbahang Katoliko Romano
[163]
ay tumugon sa mga hamong pang doktrina at mga pang-aabuso na binigyang diin ng Repormasyon sa
Konseho ng Trent
(1545?1563). Ang konsehong ito ay naging nagpapatakbong pwersa ng
Kontra-Repormasyon
at muling pinagtibay ang mga sentral na doktrinang Katoliko gaya ng
transubsansiasyon
.
[164]
Ito ay nagbago rin sa ibang mga mahalagang sa simbahan gaya ng pag-iisa ng hurisdiksiyon ng
Roman Curia
.
[164]
[165]
[166]
Ang mga batikos ng Repormasyon ang kabilang na paktor na nagpasimula ng mga bagong orden kabilang ang mga theatine, Barnabite at Heswita.
[167]
Baroque, Panahon ng Kaliwanagan at mga himagsikan
[
baguhin
|
baguhin ang wikitext
]
Ang Konseho ng Trent ay lumikha ng isang muling pagbuhay sa buhay relihiyoso at mga debosyon kay Maria sa Simbahang Romano Katoliko. Sa panahon ng
Protestanteng Repormasyon
, ipinagtanggol ng Simbahang Katoliko ang ma paniniwala nito tungkol kay Marya laban sa mga pananaw dito ng mga Protestante. Ideneklara ni
Alexander VII
noong 1661 na ang kaluluwa ni Maria ay malaya mula sa
orihinal na kasalanan
. Ipinag-utos ni Papa
Clemente XI
ang pista ng Inmaculada Concepcion noong 1708. Ang pista ng Santo Rosaryo ay ipinakilala noong 1715 at ang pista ng Pitong Hapis noong 1727. Ang panalangin ng Angelus ay malakas na sinuportahan ni Papa
Benedict XIII
noong 1724 at ni Papa
Benedict XIV
noong 1742.
[168]
Ang
Panahon ng Kaliwanagan
ay bumubuo sa isang bagong hamon sa Kristiyanismo. Hindi tulad ng
Protestanteng Repormasyon
na kumuwestiyon ng ilang mga doktrina ng Romano Katoliko, ang
Panahon ng Kaliwanagan
ay kumuwestiyon sa Kristiyano sa kabuuan nito. Sa pangkalahatan, itinaas nito ang
katwiran
ng tao ng higit sa pahayag ng
diyos
at pinababa nito ang mga autoridad na pang-
relihiyon
gaya ng
kapapahan
batay dito.
[169]
Tinangka ng Simbahang Romano Katoliko na itaboy ang
Galicanismo
at
Councilarismo
na mga ideolohiyang nagbanta sa kapapahan at istruktura ng Simbahang Katoliko.
[170]
Tungo sa huling bahagi ng ika-17 siglo, nakita ni
Papa Inocencio XI
ang papataas na mga pag-atake ng Turko laban sa Europa na sinuportahan ng Pransiya bilang pangunahing banta sa Simbahang Katoliko. Kanyang itinatag ang koalisyong Polish-Austrian para sa pagkatalo ng mga Turko sa Vienna noong 1683. Ang ilang mga skolar ay tumatawag sa kanyang santong papa dahil kanyang nireporma ang mga pang-aabuso ng Simbahang Romano Katoliko kabilang ang
simoniya
,
nepotismo
at maaksayang mga paggasta ng papa na nagresulta sa kanyang magmana ng utang ng papa na 50,000,000
scudi
. Sa pagtanggal ng ilang mga honoraryong posisyon at pagpapakilala ng patakarang piskal, nagawa ni Inocente XI na muling makuha ang kontrol ng mga pinansiya ng Simbahang Romano Katoliko.
[171]
Sa Pransiya, nilabanan ng Simbahang Katoliko ang
Jansenismo
at
Gallicanismo
na sumuporta sa
Councilarismo
at tumakwil sa primasya ng kapapahan at humingi ng mga espesyal na konsesyon para sa Simbahang Katoliko sa Pransiya. Ito ay nagpahina sa kakayahan ng Simbahang Katoliko na tumugon sa mga taga-isip na Gallicanista gaya ni
Denis Diderot
na humamon sa mga pundamental na doktrina ng Simbahang Romano Katoliko.
[172]
Noong 1685, ang gallicanistang Haring si
Louis XIV
ay naglabas ng
Pagbawi ng Atas ng Nantes
na nagwakas sa isang siglo ng tolerasyong relihiyoso. Ang Pransiya ay pumwersa sa mga teologong Katoliko na suportahan ang councilarismo at itanggi ang
impalibilidad ng Papa
. Ang hari ay nagbanta kay Papa
Inocencio XI
sa isang pangkalahatang konseho at militar na pagsunggab ng estado ng papa.
[173]
Ang absolutong monarkiya ng estado ng Pransiya ay gumamit ng Gallicanismo upang makamit ang kontrol ng halos lahat ng mga pangunahing paghirang ng Simbahang Katoliko gayundin ang mga pag-aari ng Simbahan.
[171]
[174]
Ang autoridad ng Estado ng ibabaw sa Simbahang Katoliko ay naging sikat rin sa ibang mga bansa. Sa Alemanya at Belgium, ang Gallicanismo ay lumitaw sa anyo ng
Febronianismo
na tumakwil sa mga prerogratibo ng papa sa katulad na paraan.
[175]
Si Emperador
Joseph II, Banal na Emperador Romano
ng Austria (1780?1790) ay nagsanay ng
Josephinismo
sa pamamagitan ng pagkontrol sa buhay ng Simbahang Katoliko, mga paghirang at malawak na pagsunggab sa mga pag-aari ng Simbahang Katoliko.
[175]
Ang anti-klerikalismo ng
Himagsikang Pranses
[176]
ay nakakita ng mga direktang pag-atake sa kayamanan ng Simbahang Katoliko. Ang mga nauugnay na pagkasiphayo ay tumungo sa buong nasyonalisasyon ng pag-aari ng Simbahan gayundin ang mga pagtatangka na itatag ang pinapatakbo ng estado ng Simbahan.
[177]
Ang malalaking mga bilang ng mga pari ay tumanggi na tanggapin ang panunumpa ng pagsunod sa
Pambansang Asemblea
ng Pransiya na humantong sa pagbabawal sa Simbahan at pagpapalit ng isang bagong relihiyon ng "Katwiran".
[177]
Sa panahong ito, ang lahat ng mga monasteryo ay winasak, ang mga 30,000 mga pari ay pinatapon at ang mga daan daan ay pinatay.
[177]
Nang pumanig sa Papa
Pius VI
laban sa himagsikan sa
Unang Koalisyon
, sinakop ni
Napoleon Bonaparte
ang Italya. Ang 82 taong gulang na papa ay binihag sa bilanggo sa Pransiya noong Pebrero 1799 at namatay sa Valence noong 29 Agosto 1799 pagkatapos ng anim na buwan ng pagkakabihag. Upang makuha ang suportang popular sa kanyang pamumuno, muling itinatag ni Napoleon ang Simbahang Katoliko sa pamamagitan ng
Concordat ng 1801
.
[178]
Ang pagwawakas ng mga digmaang Napoleoniko ay naghudyat ng
Kongreso ng Vienna
at nagdulot ng muling pagbuhay sa Simbahang Katoliko at pagbabalik ng mga estado ng papa.
[179]
Ang muling pagbabalik ng mga Bourbon noong 1814 ay nagbalik ng maraming mga mayayamang dugong bughaw at may ari ng mga lupain na sumuporta sa Simbahan. Gayunpaman, ang mga monasteryo kasama ng mga malalawak na lupain nito at kapangyarihang pampolitika ay nawala. Ang karamihan ng mga lupain ay ibinenta sa mga negosyante na walang mga koneksiyong historiko sa lupain at mga magsasaka. Ang ilang mga bagong pari ay sinanay noong panahong 1790 hanggang 1814 at ang marami ay lumisan sa Simbahang Katoliko.
[180]
Ang mga konserbatibong Katoliko ay humawak ng kontrol ng pambansang pamahalaan noong 1820?1830 ngunit kadalasang gumagampan ng pangalawang papel na pampolitika o kailangang makipaglaban mula sa pag-atake mula sa mga republikano, soyalista at mga sekular.
[181]
[182]
Sa buong buhay ng Ikatlong Republika ng Pransiya, may mga labanan sa katayuan ng Simbahang Katoliko. Ang kapariang katoliko at mga obispo ay malapit na nauugnay sa mga Monarkista at marami sa hierarka nito ay mula sa mga pamilyang dugong bughaw. Ang mga republikano ay batay sa anti-klerikal na gitnang klaseng mamamayan na nakita ang alyansa ng Simbahan sa mga monarkista na isang bantang pampolitika sa republikanismo at banta sa modernong espirito ng pag-unlad. Namuhi ang mga Republikano sa simbahang Katoliko dahil sa mga ugnayang pampolitika at klase nito. Para sa mga republikano, ang simbahang katoliko ay kumakatawan sa mga lumang tradisyon,
superstisyon
at monarksimo. Ang mga republikano ay napalakas sa pamamagitan ng suporta ng mga Protestante at Hudyo. Ang maraming mga batas ay ipinasa upang pahinain ang Simbahang Katoliko. Noong 1879, ang mga pari ay hindi isinama sa mga komiteng pangangasiwa ng mga hospital at mga lupon ng
kawanggawa
. Noong 1880, ang mga bagong batas ay dinirekta laban sa mga kongregasyogn relihiyoso. Ang Concordat ni Napoleon ay nagpatuloy ngunit noong 1881, pinutol ng pamahalaan ang mga sahod ng mga paring hindi nito gusto.
[183]
Ang 1882 mga batas ng paaralan ng Republikanong si
Juley Ferry
ay nagtatag ng isang pambansang sistema ng mga eskwelang pampubliko na nagtuturo ng striktong puritanikal na
moralidad
ngunit walang
relihiyon
.
[184]
Nang maging papa si
Leo XIII
, sinubukan nitong pakalmahin ang mga relason ng Simbahan at Estado. Noong 1884, kanyang sinabi sa mga obispong Pranses na huwag umasal na laban sa Estado. Siya ay nag-isyu noong 1892 ng isang ensiklikal na pumapaygo sa mga katolikong Pranses na magrally sa Republika at ipagtanggol ang Simbahan sa pamamagitan ng pakikisali sa mga politikang Republikano. Ang pagtatangkang ito ng pagpapabuti ng relasyon ng Estado at simbahan ay nabigo. Ito ay pinagningas ng
Pangyayaring Dreyfus
. Ang mga katoliko ay karamihang anti-drefussard. Ang mga assumpsiyonista ay naglimbag ng mga artiklulong anti-semitiko at antirepublikano na nagpagalit sa mga politikong republikano na handang maghiganti. Si Combes bilang Punong Ministro noong 1902 ay determinado na buong talunin ang Katolisismo. Kanyang ipinasara ang lahat ng mga parokyal na eskwela sa Pransiya. Pagkatapos ay kanyang ipinatakwil sa parlimaneto ang autorisasyon ng lahat ng mga relihiyisong orden.
[185]
Noong 1905, ang Concordat ay pinawalang bisa at ang Simbahan at Estado ay sa wakas naging hiwalay. Ang lahat ng mga pag-aari ng simbahan ay sinunggaban. Ang Simbahan ay masamang napinsala at nawalan ng kalahati ng mga pari nito.
[186]
Bago ang Konseho ng Vatikano noong 1854, si Papa
Pius IX
na may suporta ng karamihan ng mga obispong Katoliko na kanyang kinonsulta noong 1851?1854 ay nagproklama ng dogma ng imakuladang paglilihi.
[187]
[188]
Sa unang konsehong Vatikano, ang ilang 108 mga ama ng konseho ay humiling na idagdag ang mga salitang "imakuladang birhen" sa aba ginoong marya. Ang ilang mga ama ay humiling na ang dogma ng imakuladang paglilihi na isama sa kredo ng simbahan na sinalungat ni
Pius IX
.
[189]
Maraming mga katolikong Pranses ay nagnais ng pagdodogma ng konsehong ekumenikal ng
inpalibilidad
ng papa at pag-akyat ni Marya .
[190]
Sa Unang konsehong Vatikano, ang siyam na mga petisyong marolohikal ay pumapabor sa isang dogma ng pag-akyat ni marya sa langit ngunit malakas na sinalungat ng ilang mga ama ng konseho lalo na sa Alemanya. Noong 1870, pinagtibay ng unang konsehong vatikano ang doktrina ng
inpalibilidad ng papa
kapag sinanay sa spesipikong nilarawang mga paghahayag.
[191]
[192]
Ang kontrobersiya dito at iba pang mga isyu ay nagresulta sa isang maliit na kilusang humiwalay na tinatawag na
Lumang simbahang Katoliko
.
[193]
Ang ika-20 siglo ay nakakita ng pagdami ng iba't ibang mga pamahalaan na laban sa kaparian at Simbahang Katoliko. Ang
Batas Calles
noong 1926 na naghihiwalay sa simbahan at estado sa Mehiko ay humantong sa
Digmaang Cristero
[194]
kung saan ang higit sa 3,000 mga pari ay ipinatapon o pinaslang, ang mga simbahan ay nilapastangan, ang mga serbisyo ay nilait, ang mga madre ay ginahasa at ang mga nabihag na pari ay binaril.
[194]
[195]
Sa
Unyong Sobyet
kasunod ng
Himagsikang Bolshevik
noong 1917, ang pag-uusig sa Simbahang Katoliko at mga Katoliko ay nagpatuloy hanggang noong mga 1930.
[196]
Sa karagdagan sa pagpapatapon at pagpaslang sa mga kleriko, monghe at taong lay, ang pagsunggab sa mga kasangkapan ng Simbahan at pagsasara ng mga simbahang Katoliko ay karaniwan.
[197]
Noong
Digmaang Sibil ng Espanya
noong 1936?39, ang hierarkang Romano Katoliko ay sumuporta sa mga pwersang rebeldeng Nasyonalista ni
Francisco Franco
laban sa pamahalaang
Prontang Popular
.
[198]
Binanggit ng simbahang Katoliko ang
Karahasang Republikan
na isinagawa laban sa simbahan.
[199]
Ang Simbahang Katoliko ay isang aktibong elemento sa politikang nagpopolarisa sa mga taon bago ang Digmaang Sibil.
[200]
Tinawag ni Papa
Pius XI
ang tatlong mga bansang ito na Teribleng Tatsulok at ang pagkaibigo na magprotesta sa Europa at Estados Unidos bilang isang konspirasiya ng Katahimikan.
Ang pamahalaan ng
Italya
ay palaging anti-klerikal hanggang sa Unang Digmaang Daigdig nang ang ilang mga kompromiso ay naabot.
[201]
Ang karamihan ng mga estado ng papa ay sinunggaban ng mga hukbo ni Haring
Victor Emmanuel II ng Italya
(1861?1878) at ang mismong Roma ay sinunggaban ng pwersa noong 1870 at ang papa ay naging bilanggo ng Vatikano. Upang paigtingin ang kanyang rehimeng diktaduryang Pasista, si
Benito Mussolini
ay sabik rin sa isang kasunduan sa Simbahang Katoliko. Ang kasunduan ay naabot noong 1929 sa
Mga Kasunduang Laterano
na nakatulong sa parehong mga panig.
[202]
Ayon sa mga termino ng unang kasunduan, ang siyudad ng Vatikano ay binibigyan ng soberanya bilang isang independiyenteng bansa kapalit ng pagsuko ng Vatikano sa pang-aangkin nito ng mga dating teritoryo ng mga Estado ng papa. Si Pius XI ay naging pinuno ng isang munting estado na may sarili nitong teritoryo, hukbo, estasyon ng radyo, at kinatawang diplomatiko. Ang Concordat noong 1929 ay gumawa sa Katolisismo na tanging relihiyon ng Italya (bagaman ang ibang mga relihiyon ay pinayagan din), nagpasahod sa mga pari at obispo, kumilala sa mga kasal ng simbahan (sa nakaraan ay kailangan ang isang
kasal
na sibil) at nagpasok ng mga pagtuturong relihiyoso sa mga paaralang pampubliko. Ang mga obispo ay sumumpa naman ng katapatan sa estadong Italyano na may kapangyarihang
beto
sa pagpili ng mga ito.
[203]
Ang Simbahang Katoliko ay hindi opisyal na inoobligahan na sumuporta sa rehimeng Pasista. Ang mga malakas na pagkakaiba ay nanatili ngunit ang mga alitan ay nagwakas. Inendorso ng Simbahang Katoliko ang mga patakarang pandayuhan nito gaya ng pagsuporta sa panig na anti-Komunista sa Digmaang Sibil ng Espanya at suporta sa pananakop ng Ethiopia.
[204]
Ang Simbahang Katoliko ay nagsagawa ng isang komprehensibong proseso ng reporma pagkatapos ng
Ikalawang Konsehong Vaticano
(1962?65).
[205]
Ito ay nilayon bilang pagpapatuoy ng
Unang Konsehong Vaticano
sa ilalim ni Papa
Juan XXIII
at ang konseho ay nagpaunlad ng makina ng modernisasyon.
[205]
[206]
Ito tinakdaan sa paggawa sa mga katuruang historikal ng Simbahan na malinaw sa modernong daigdig at gumawa ng mga pahayag sa mga paksa kabilang ang kalikasan ng simbahan, ang misyon ng laity at kalaayang pang-
relihiyon
.
[205]
Inaprobahan ng Konseho ang isang pagbabago ng liturhiya at pumayag sa mga
Liturhikal na rite na Latin
na gumamit ng mga wikang bernakular gayundin ang
Latin
sa pagsasagawa ng misa at iba pang mga sakramanto.
[207]
Ang mga pagsisikap ng Simbahang Katoliko na pabutihin ang
Pagkakaisang Krisityano
ay naging prioridad.
[208]
Sa karagdagan ng paghahanap ng karaniwang saligan sa mga simbahang
Protestante
sa ilang mga isyu, ang Simbahang Katoliko ay tumalakay din ng posibilidad ng pakikipag-isa sa Simbahang
Silangang Ortodokso
.
[209]
Ang mga pagbabago sa mga lumang rite at seremonya pagkatapos ng Vatikano II ay lumikha ng iba't ibang mga tugon. Ang ilan ay tumigil sa pagsisimba sa Simbahang Katoliko samantalang ang iba ay nagtangkang ingatan ang lumang liturhiya sa pamamagitan ng mga simpatetikong pari.
[210]
Ang mga ito ang bumuo ng saligan ng mga pangkat na
Tradisyonalistang Katoliko
na naniniwala na ang mga reporma ng Vatikano II ay higit na lumagpas. Ang mga Katolikong
Liberal
ay bumuo ng isa pang sumasalungat na pangkat na naniniwlang ang mga reporma ng Vatikano II ay hindi sapat na lumagpas. Ang mga liberal na pananaw ng mga teologong gaya nina
Hans Kung
at
Charles Curran
ay humantong sa pagbawi ng Simbahang Katoliko ng kanilang autorisasyon sa pagtuturo bilang mga Romano Katoliko.
[210]
[211]
Noong 2007, ang Papa
Benedict XVI
ay nagpagaan ng pagpapahintulot para sa opsiyonal na pagdaraos ng lumang misa sa kahilingan ng mga mananampalataya.
[212]
Ang isang bagong
Batas kanon
na
Codex Juris Canonici
na tinawag ni Papa
Juan XXIII
ay inihayag ni Papa
Juan Pablo II
noong 1983. Ito ay kinabibilangan ng maraming mga reporma at pagbabago sa batas ng Simbahang Katoliko at disiplina para sa Simbahang Latin. Ito ay pumalit sa bersiyon na inisyu noong 1917 ni Papa
Benedict XV
.
Ang isang totoong simbahan at paghaliling apostoliko
[
baguhin
|
baguhin ang wikitext
]
Idineklara sa
Ikaapat na Konsehong Laterano
na: "May isang unibersal na simbahan ng mga mananampalataya na sa labas nito ay absolutong walang kaligtasan".
[213]
Ito ay kilala bilang ang doktrinang
Extra Ecclesiam nulla salus
.
Inaangkin ng Simbahang Katoliko Romano na si
Pedro
na
apostol
ni
Hesus
ang unang
obispo ng Roma
at gumawa sa isang nagngangalang
Linus
bilang kahalili niyang obispo at kaya ay nagpasimula ito ng isang linyang paghalili ng mga obispo mula kay Pedro na kinabibilangan ng mga kasalukuyang
papa
ng Romano Katoliko. Gayunpaman, isinaad sa
mga konstitusyong apostoliko
na si
Linus
ang
unang obispo ng Roma
at inordinahan ni
Apostol Pablo
at si Linus ay hinalinhan ni
Clemente
na inordinahan naman ni Pedro. Ayon sa mga skolar at historyan, ang opisinang
Monarkikal na Obispo
ay lumitaw lamang noong ikalawang siglo CE. Sa mga liham lamang ni
Ignacio ng Antioquia
sa kanyang pagtungo sa Roma noong ika-2 siglo na kanyang inilarawan at ikinatwiran na ang mga simbahan ay pinangunahan ng isang obispo na inaalalayan ng mga presbitero at deakono.
[13]
Ayon kay propesor
Richard McBrien
, "dapat maalala na salungat sa banal na paniniwala ng Katoliko--ang monoarkikal na istrukturang episkopal ng simbahan (na kilala bilang episkopatang monarkikal kung saan ang bawat diyoses ay pinamumunuan ng isang obispo) ay hindi pa umiiral sa Roma sa panahong ito.
[14]
Ayon kay Padre
Francis A. Sullivan
, "ang makukuhang ebidensiya ay nagpapakita na ang simbahan sa Roma ay pinamunuan ng isang kolehiyo ng mga presbitero sa halip na isang obispo sa loob ng hindi bababa sa ilang mga dekada ng ikalawang siglo CE.
[214]
Ayon din kay Fr. Sullivan, "Ang
Bagong Tipan
o ang sinaunang kasaysayang Kristiyano ay hindi nag-aalok ng suporta sa nosyon ng
paghaliling apostoliko
bilang 'isang hindi naputol na linya ng ordinasyong episkopal sa pamamagitan ng mga apostol sa mga siglo tungo sa mga obispo ngayon'" at "Ang Bagong Tipan ay hindi nag-aalok ng suporta para sa teoriya ng paghaliling apostoliko na nagpapalagay na ang mga apostol ay humirang o nag-ordina ng isang obispo para sa bawat mga simbahang kanilang itinatag".
[16]
Ang sagradong kasulatan (
bibliya
) ng Simbahang Katoliko ay iba mula sa orihinal na kasulatan ng
Kristiyanismo
na hindi dinagdagan at hindi rin kinunan. Ang bibliya ng Simbahang Katoliko ay binubuo ng 73 aklat kabilang ang
Lumang Tipan
,
Bagong Tipan
at mga
deuterokanoniko
. Ang Lumang Tipan at
apokripa
ng Katoliko ay binubuo ng 46 aklat na matatagpuan sa saling Griyego ng Tanakh na
Septuagint
. Ang mga aklat ng Bagong Tipan ng Katoliko ay nakatala sa
easter letter
(367 CE) ni
Athanasius
.
[215]
Ang pagkakabuo ng
kanon
ng Simbahang Katoliko ay tumagal ng maraming mga siglo bago nalutas sa
Konseho ng Trent
(1545?1563). Ang sagradong tradisyon ng Romano Katoliko ay binubuo ng mga katuruan na pinaniniwalaan nitong ipinasa mula sa panahon ng mga apostol.
[216]
Ang sagradong kasulatan at sagradong tradisyon ng Romano katoliko ay magkakasamang tinatawag na "deposito ng pananampalataya" (
depositum fidei
). Ang mga ito ay pinapakahulugan naman ng Magisterium na autoridad sa pagtuturo ng simbahan na sinasanay ng papa at kolehiyo ng mga obispo sa pakikipag-isa sa papa na obispo ng Roma.
[217]
Kalikasan ng Diyos, Kristolohiya, Espiritu Santo
[
baguhin
|
baguhin ang wikitext
]
Ang
Banal na Santatlo
(
Ingles
:
Trinity
) ay doktrina na nagsasabi na ang iisang
Diyos
, ay may tatlong hiwalay na persona: ang
Ama
, ang
Anak
(
Hesukristo
), at ang
Espirito Santo
. Ang interpretasyon ng
Simbahang Katolika
ng doktrinang
Trinidad
na pinaunlad ng
mga amang Capadocio
noong ika-4 na siglo CE at pinagtibay sa
kredong Niceno
sa
Konsilyo ng Constantinople
noong 381 CE:
Kami ay sumasampalataya sa iisang Diyos Amang Makapangyarihan sa lahat...At sa iisang Panginoong
Hesukristo
, ang tanging bugtong na Anak ng Diyos...At sa Espiritu Santo, ang Panginoon at nagbibigay-buhay na nanggagaling sa Ama na kasama ng Ama ng Anak ay sinasamba at pinararangalan na nagsalita sa pamamagitan ng mga propeta.
Ang pananaw ng
mga amang Capadocio
ay ang
Diyos
ay "
tatlong
hypostasis
sa isang
ousia
". Noong ika-4 na siglo CE, may ilang kalituhan tungkol sa mga partikular na terminong ito. Para sa mga teologo ng
Simbahang Kanluranin
(Romano Katoliko), ang hypostasis ay kasingkahulugan ng Latin na substantia(substansiya) at nagpakahulugan sa pananaw na 'tatlong hypostasis' sa pagkaDiyos ng mga teologo ng
Simbahang Silanganin
(Ortodokso) bilang 'tatlong mga substansiya' o isang
triteismo
. Ang pananaw ng mga teologo ng
Simbahang Kanluranin
ay ang "
Diyos ay tatlong mga persona sa isang substansiya (hypostasis)
". Ang pangkalahatang pinagkakasunduang kahulugan ng ousia sa
Simbahang Silanganin
ay "ang lahat ng umiiral sa sarili nito at nang walang pag-iral sa isa pa" bilang salungat sa hypostasis na pinapakahulugan ng mga ito na realidad o pag-iral.
[218]
Ang
Filioque
na Latin para sa "at sa Anak" ay idinagdag sa Ikatlong Konsilyo ng Toledo noong 589 CE (Credo in Spiritum Sanctum qui ex patre filioque procedit/Ako ay sumasampalataya sa Banal na Espirito na nagmumula mula sa Ama at sa Anak") na tinanggap na paniniwala sa Simbahang Kanluranin (Simbahang Katoliko Romano) noong ikatlong siglo CE.
At sa Banal na Espirito, ang Panginoon at nagbibigay-buhay na nanggagaling sa Ama
at sa anak
na kasama ng Ama ng Anak ay sinasamba at pinararangalan na nagsalita sa pamamagitan ng mga propeta.
Ito ay ginamit para sa mga kagamitang liturhikal ng
Simbahang Katoliko Romano
noong ika-11 siglo CE. Ang karagdagang ito na
filioque
ay hindi tinanggap ng
Simbahang Silanganin
sa mga kadahilanang ang pagdarag ay ginawang mag-isa ng
Simbahang Kanluranin
na nagbabago sa kredong inaprobahan ng mga maagang konsilyong ekumenikal at ang pormula ay sumasalamin sa isang partikular na pananaw ng
Trinidad
ng Kanluraning Simbahan na tinutulan ng mga teologo ng
Simbahang Silangang Ortodokso
. Ito ang isa sa mga pangunahing paktor na humantong sa
Dakilang Paghahati
sa pagitan ng mga Simbahang Silanganin at Kanluranin. Ang pagdaragdag ng
filioque
sa Kredong Niceno-Constantinopolitano ay kindonena bilang eretikal ng maraming mga ama at santo ng Simbahang Silangang Ortodokso kabilang si
Photios I ng Constantinople
,
Gregory Palamas
at
Marcos ng Efeso
na minsang tinutukoy bilang ang Tatlong mga Haligi ng
Ortodoksiya
.
Pangunahing artikulo:
Maria
Ang mga doktrina tungkol kay
Maria
sa Simbahang Romano Katoliko ay kinabibilangan ng:
Doktrina
|
Umimbento ng doktrinang ito
at petsa ng pagkakaimbento
|
Mga sektang tumatanggap nito
|
Ina ng Diyos
(Theotokos)
|
Unang Konsilyo ng Efeso
, 431 CE
|
Romano Katoliko,
Silangang Ortodokso
, Anglikano, Lutherano, Methodista
|
Kapanganakang birhen ni Hesus
|
Unang Konsilyo ng Nicaea
, 325 CE
|
Romano Katoliko,
Silangang Ortodokso
, Anglikano, Lutherano, Methodista
Protestantismo
,
Mormon
|
Pag-akyat sa langit ni Maria
|
ensiklikal na
Munificentissimus Deus
Papa Pio XII
, 1950
|
Romano Katoliko,
Silangang Ortodokso
, Anglikano, ilang Lutherano
|
Kalinis-linisang paglilihi
|
ensiklikal na
Ineffabilis Deus
Papa Pio IX
, 1854
|
Romano Katoliko, ilang Anglikano, ilang Lutherano, simulang
Martin Luther
|
Walang hanggang pagkabirhen
|
Konsilyo ng Constantinople
, 533
Mga artikulong Smalcald
, 1537
|
Romano Katoliko,
Silangang Ortodokso
, Anglikano, ilang Lutherano
Martin Luther
,
John Wesley
|
Ang primasiya ng
Obispo ng Roma
ang doktrinang Romano Katoliko na nauukol sa respeto at autoridad na nararapat sa
Obispo ng Roma
mula sa ibang mga obispo at kanilang mga sede. Kasama ng
kontrobersiyang Filioque
, ang pagkakaiba sa interpretasyon ng doktrinang ito ang naging at ang nanatiling pangunahing mga sanhi ng
sismang Kanluran-Silangan
sa
Kristiyanismo
.
[219]
Sa Simbahang
Silangang Ortodokso
, ang primasiya ng obispo ng Roma ay nauunawan na isang lamang ng dakilang karangalan na tumuturing ditong "
primus inter pares
" ("una sa mga magkatumbas") nang walang epektibong kapangyarihan sa ibang mga simbahang Kristiyano.
[220]
[221]
Sa karagdagan, ang pananaw ng Simbahang
Silangang Ortodokso
ay ang mga pribilehiyao sa Roma ay hindi absolutong kapangyarihan. Sa
Silangang Kristiyanismo
, marami ang mga itinuturing na "apostolikong sede" na ang
Simbahan ng Herusalem
ang itinuturing na "
ina ng lahat ng mga simbahan
". Ang
obispo ng Antioch
ay maari ring mag-angkin ng pamagat na kahalili ni Pedro dahil si Pedro ang pinuno ng
Simbahan sa Antioch
. Ayon sa Simbahang Katoliko Romano, ang primasiya ng Obispo ng Roma ay "buo, suprema at unibersal na kapangyarihan sa buong Simbahan na isang kapangyariahn na palagi niyang sinasanay nang hindi nahaharangan"
[222]
na isang kapangyarihang itinuturo rin ng Katoliko Romano sa
buong katawan ng mga obispo
na nagkakaisa sa Papa ng Romano Katoliko.
[223]
Ang kapangyarihang itinuturo nito sa autoridad na primasiya ng papa ay may mga limitasyon na opisyal, legal, dogmatiko, praktikal,
[224]
[225]
at "
isang kamalian na isiping ang bawat salitang binibigkas ng Papa ay
inpalible
o walang kakayahang magkamali.
".
[226]
Ang ebolusyon ng mas naunang tradisyon ay naglalagay sa parehong sina
Apostol Pedro
at
Apostol Pablo
na mga mga ninuno ng mga obispo ng Roma na pinagtanggap ng mga ito ng posisyon bilang pangunahing pastol (Pedro) at supremang autoridad sa doktrina (Pablo).
[227]
Upang itatag ang primasiya o pagiging una ng Obispo ng Roma, ang mga obispo ng Roma ay umaasa sa isang liham na isinulat noong 416 CE ni
Papa Inocencio I
sa Obispo ng Gubbio upang ipakita kung paanong ang pagpapailalim sa Roma ay naitatag. Dahil si Pedro ang pinaniniwalaang ang tanging apostol (hindi binanggit si Pablo) na nagtrabaho sa Kanluran ay kaya pinaniniwalaang ang mga tanging persona na nagtatag ng mga simbahan sa Italya, Espanya, Gaul, Sicicly, Aprika at mga kanluraning isla ay mga obispong hinirang ni Pedro o mga kahalili nito. Ang pag-aangkin ng primasiya ng papa ng Roma ay maaaring tinanggap sa Italya ngunit hindi handang tinanggap sa iba pang mga lugar sa Kanluran. Ang presensiya ni Pedro sa Roma ay pinagtibay nina
Clemente ng Roma
,
Ignatius ng Antioch
,
Irenaeus ng Lyon
at iba pang mga sinaunang manunulat na Kristiyano.
[228]
[229]
Ang parehong mga manunulat ay nagpahiwatig rin na si Pedro ang tagapagtatag ng Simbahan sa Roma bagaman hindi sa kahulugan ng pagsisimula ng pamayanang Kristiyano doon.
[230]
Ikinatwiran rin ng mga Romano Katoliko na ang
1 Pedro 5:13
ay nagpapatunay na si Pedro ay tumungo sa Roma dahil ang
Babilonia
ay kanilang inaangking isang kriptikong pangalan para sa Roma gaya ng paggamit sa
Aklat ng Pahayag
. Gayunpaman, ang interpretasyong ito ay itinatakwil ng maraming mga skolar at komentador ng bibliya dahil walang ebidensiya na ang Roma ay kailanman tinawag na Babilonia pagkatapos ng
Aklat ng Pahayag
. Ang 1 Pedro ay hindi rin
apokaliptiko
at ang Babilonia ay hindi mas kriptiko kesa sa
Pontus
,
Asya
at iba pang mga lugar na binanggit sa 1 Pedro. Kanila ring inangkin na ang Babilonia ay tinitirhan pa rin ng maliit na bilang ng mga tao sa mga panahong ito. Dahil sa pagbanggit ng "
Binabati rin kayo ni Marcos na aking anak
" sa
1 Pedro 5:13
at dahil si
Marcos ang Ebanghelista
ay itinturing na tagapagtatag ng
Simbahan ng Alehandriya
kaya ang ilang mga skolar ay naniniwalang ang
1 Pedro
ay isinulat sa
Ehipto
. Ayon kay Irenaeus (130?202 CE), sina Pedro at Pablo ang mga tagapagtatag ng Simbahan ng Roma at kanilang hinirang si
Papa Linus
sa opisina ng episkopata na pagsisimula ng
apostolikong paghalili
ng sedeng Romano. Ayon kay Tertulliano (160?c. 225 CE), si
Clemente
ang kahalili ni Pedro. Ayon kay
Jeronimo
(347?420), si Clemente ang ikaapat na obispo ng Roma pagkatapos ni Pedro bagaman kanyang idinagdag na "ang karamihan ng mga Latin ay naniniwalang si Clemente ang ikalawa pagkatapos ng apostol". Ang
Mga Konstitusyong Apostoliko
(375CE-380CE) ay nagsaad na si Linus ang unang obispo ng Roma na inordina ni
Apostol Pablo
. Ang isang
Linus
ay binanggit sa
1 Timoteo 4:19?22
na inaangkin ng ilang mga Romano Katoliko na si Papa Linus. Gayunpaman, ang iba ay itinalang bago ni Linus at ang kawalan ng pagbibigay diin o preeminensiya kay Linus ay nagmumungkahing si Linus ay hindi isang pinuno o obispo at kahalili ni Pedro.
[231]
Sa karagdagan ay pinaniniwalaan ng mga skolar na ang
2 Timoteo
ay isinulat sa ikalawang siglo at isang pekeng liham na hindi isinulat ni Pablo. Ang karamihan ng mga skolar sa kasalukuyan ay tumatanggap rin na ang mga sinaunang Kristiyano sa Roma ay hindi umasal bilang isang nagkakaisang pamayanan sa ilalim ng isang pinuno o isang obispo noong unang siglo CE. Ang pagkakaroon ng isang obispo ay lumitaw lamang noong ikalawang siglo CE.
[230]
[232]
[233]
Gayunpaman, ang mga talatang
Galacia 2:7?9
at
Roma 15:16?20
ay ikinatwiran ng mga Protestante na nagpapatunay na si Pedro ay hindi nangaral sa mga
hentil
dahil siya ay itinakdang mangaral sa mga Hudyo. Si
Apostol Pablo
ay naglayag sa Roma (
Mga Gawa
*
) ngunit hindi binanggit ang presensiya ni Pedro sa kanyang mga inaangking sulat mula sa Roma at
para sa Roma
(
Roma 16
. Noong 2009, isinaad ni Otto Zwierlein na "
walang isang piraso ng maasahang ebidensiyang pampanitikan at wala ring ebidensiyang arkeolohikal na si Pedro ay kailanman nasa Roma
".
[234]
[235]
[236]
Ang isang pangunahing debate sa pagitan ng mga Romano Katoliko at Protestante sa primasiya ng papang Romano ay nakasentro sa
Mateo 16:18
kung saan sinabi ni
Hesus
kay Pedro na: "
At sinasabi ko rin sa iyo: Ikaw ay Pedro. Sa ibabaw ng batong ito ay itatayo ko ang aking iglesiya. Hindi makakapanaig sa kaniya ang tarangkahan ng Hades.
" Ang talatang ito ay pinapakahulugan ng mga Romano Katoliko na sinasabi ni Hesus na itatag ang kanyang simbahan kay Pedro. Dahil dito, kanilang inaangkin na si Pedro ang
unang
papa ng Simbahang Katoliko Romano. Gayunpaman, ang unang indibidwal na ginamitan ng pamagat na "
Papa
" sa Simbahang Katoliko Romano ay si
Papa Marcelino
(namatay noong 304) at ang unang obispo ng Roma na pinaniniwalaan ng ilan na kumuha ng pamagat na "
Papa
" ay si
Papa Siricio
(384?399 CE). Inaangkin na rin ng mga teologong Romano Katoliko na si Pedro ang ginawang pastol ng apostolikong kawan sa
Juan 21:15?19
at nagpapalakas ng mga kapatid (
Lucas 22:31?32
). Sa Griyego ng
Mateo 16:18
na pinaniniwalaang orihinal na wika ng Bagong Tipan, ang pangalang ibinigay ni Hesus kay Simon ay
petros
ngunit kanyang tinukoy ang "bato (rock)" bilang
petra
. Ayon sa ilang skolar, may pagtatangi sa pagitan ng dalawang mga salitang petra at petros na ang petra ay "bato (rock)" samantalang ang petros ay maliit na bato (pebble). Pinapakahulugan ng mga Protestante na ang "
batong ito
" ay hindi si Pedro kundi sa konpesyon ng pananampalataya ni Pedro sa mga nakaraang talata at kaya ay hindi naghahayag ng primasiya ni Pedro kundi ay naghahayag na itatayo ni Hesus ang kanyang simbahan sa pundasyon ng pahayag at konpesyon ng pananamapalataya ni Pedro na si Hesus ang Kristo. Ang pananaw na ito ang pananaw ng ilang mga ama ng simbahan gaya ni Juan Crisostomo. Gayunpaman, ang interpretasyong ito ay itinatakwil ng ilang mga skolar na Protestante gaya nina Blomberg at Carson na naniniwalang ang bato ay si Pedro. Ang ilang mga Protestante ay naniniwalang ang "batong ito" ay tumutukoy kay
Hesus
bilang reperensiya sa
Aklat ng Deuteronomio
32:3-4, "
Ang
diyos
...ang bato (rock), ang kanyang gawa ay sakdal
" na kanila ring sinusuportahan ng mga talatang
1 Corinto 3:11,10:4
,
Efeso 2:20
, at
1 Pedro 2:4?8
. Ang
Efeso 2:20
ay nagsasaad na ang
mga apostol
ang saligan at hindi lamang ang
isang
apostol. Ayon sa
Galacia 2:7
, ang pagkakatiwala ng pangangaral ni Pablo ng ebanghelyo sa mga
hentil
ay gaya ng kay Pedro sa mga Hudyo na nagpapahiwatig si Pedro ay hindi higit kay Pablo. Ayon sa
Mateo 19:28
at
Pahayag 21:14
, ang 12 apostol ay uupo sa 12 trono upang hukuman ang labindalawang lipi ng Israel. Ayon sa
Lucas 22:24?29
, "
Nagkaroon ng pagtatalo sa kanila kung sino sa kanila ang ituturing na pinakadakila. Sinabi ni Hesus sa kanila: Ang mga hari ng mga
hentil
ay naghahari sa kanila. Ang mga namamahala sa kanila ay tinatawag na tagagawa ng mabuti. Ngunit hindi gayon sa inyo. Ang pinakadakila sa inyo ay matulad sa pinakabata. Siya na tagapanguna ay matulad sa tagapaglingkod. Ito ay sapagkat sino nga ba ang higit na dakila, ang nakadulog ba o ang naglilingkod? Hindi ba ang higit na dakila ay ang nakadulog? Ngunit ako na nasa kalagitnaan ninyo ay tulad sa naglilingkod. Kayo iyong mga kasama kong nagpatuloy sa aking mga pagsubok. Ang aking Ama ay naglaan para sa akin ng isang paghahari. Ganito rin ang paglaan ko ng isang paghahari para sa inyo. Inilaan ko ito upang kayo ay makakain at makainom sa aking dulang sa aking paghahari. Inilaan ko ito upang kayo ay makaupo sa mga trono na hinahatulan ang labindalawang lipi ni Israel
". Ayon sa
Mateo 23:8?11
, "
Huwag kayong patawag sa mga tao na guro sapagkat iisa ang inyong pinuno, si Cristo, at kayong lahat ay magkakapatid. Huwag ninyong tawaging ama ang sinuman dito sa lupa sapagkat iisa ang inyong Ama na nasa langit. Huwag kayong patawag na mga pinuno sapagkat iisa ang inyong pinuno, si Cristo. Ngunit ang higit na dakila sa inyo ay magiging tagapaglingkod ninyo. Ang sinumang magtataas ng kaniyang sarili ay ibababa at ang sinumang magpapakumbaba sa kaniyang sarili ay itataas
". Ayon sa
Juan 20:19?23
, ang pagpapatawad ng mga kasalanan ay ipinagkaloob sa 11 mga apostol.
Inaangkin ng mga hindi-Romano Katoliko na ang mga susi sa kalangitan na pagkakaloob ng pagtatali at pagkakalag sa lupa sa
Mateo 16:19
ay hindi lamang ibinigay kay Pedro kundi sa lahat ng mga apostol na kanilang sinusuportahan ng talatang
Mateo 18:18?20
. Ang interpretasyong ito ang pananaw ng maraming mga ama ng simbahan gaya nina
Tertulliano
,
[237]
Hilary ng Poitiers
,
[238]
Juan Crisostomo
,
[239]
Augustine
.
[240]
[241]
[242]
[243]
Ayon sa mga Katoliko, ang ginamit na Griyeong soi (iyo) ay singular na tumutukoy lamang kay Pedro. Ang
Mateo 16:18
ay gumagamit ng nagdudugtong na Griyegong pariralang kai epi tautee na isinaling "at sa batong ito" na ayon sa mga teologong Romano Katoliko ay nakabatay sa nakaraang sugnay na nagsisilbing magtumbas ng ikalawang batong petra sa unang batong petros. Gayunpaman, ikinatwiran ng mga Protestante na ang patakarang grammar ng mga pang-uri ay dapat umayon sa kaso, kasarian at bilang sa mga pangngalang binabago nito. Kanilang ikinatwiran na ang pagkakaiba sa kasarian ng mga salitang petra (babae) at petros (lalake) ay nagpapatunay na hindi si Pedro ang batong petra. Ikinatwiran ng mga Katoliko na ang patakarang ito ay hindi lumalapat sa mga salitang ito dahil ang parehong mga salita ay mga pangngalan at hindi pang-uri. Tungkol sa interpretasyon ng
Mateo 16:18?19
, isinulat ni Jaroslav Pelikan na "
Gaya ng pag-amin ngayon ng mga skolar na Romano Katoliko, ginamit ito ng sinaunang amang Kristiyano na si
Cipriano
upang patunayan ang autoridad ng obispo hindi lamang ng obispo ng Roma ngunit ng bawat obispo
" na tumutukoy sa gawa ni Maurice Bevenot tungkol kay Cipriano. Bagaman sa 12 alagad, si Pedro ang nananaig sa mga unang kabanata ng
Mga Gawa ng mga Apostol
, si
Santiago na kapatid ng Panginoon
ay ipinakitang pinuno ng Simbahang Kristiyano sa mga kalaunang kabanata ng Mga Gawa. Ang ilan ay nag-aangkin na mas nanaig sa ranggo si Santiago kesa kay Pedro dahil si Santiago ang huling nagsalita sa
Konseho ng Herusalem
sa
Mga Gawa
*
na nagmumungkahing ito ang huling pagpapasya na pinagkasunduan ng lahat. Ang katusuan rin ni Santiago ay sinunod sa lahat ng mga Kristiyano sa Antioch na nagpapahiwatig na ang autoridad ni Santiago ay lagpas sa Herusalem. Gayundin, binanggit ni
Apostol Pablo
si Santiago bago kay Pedro at Juan nang tawagin ni Pablo ang mga ito na "
mga haligi ng simbahan
" sa
Galacia 2:9
. Ayon sa
Galacia 2:11?13
, sinunod ni Pedro ang kautusan ni Santiago na lumayo sa mga
hentil
at hindi lamang si Pedro kundi pati ang kasamang misyonaryo ni Pablong si Barnabas gayundin ang lahat ng mga Hudyo. Gayunpaman, ayon sa mga teologong Romano Katoliko, ang mga talatang
Mga Gawa
*
at
Galacia 1:18?19
ay nagpapahiwatig na si Pedro ang pinuno ng simbahang Kristiyano at si Pedro ang humirang kay Santiago na pinuno nang siya ay lumisan sa Herusalem. Gayunpaman, ayon sa mga hindi naniniwala sa interpretasyong ito ng Romano Katoliko, kung ang pagkakahirang kay Santiago ay kinailangan sa paglisan ni Pedro sa Herusalem, bakit hindi kinilala si Pedro na pinuno sa
Konseho ng Herusalem
sa
Mga Gawa
*
. Si Santiago ay nanatiling nasa papel ng pinuno kahit sa presensiya ni Pedro sa Konseho ng Herusalem sa Mga Gawa 15. Ayon sa propesor na si John Painter, mas malamang na ang talata ay nagsasaad na si Pedro ay nag-uulat lamang ng kanyang mga gawain sa kanyang pinunong si Santiago. Ang Galacia 1:18-19 ay hindi malinaw at maaaring pakahulugan upang suportahan ang parehong pananaw na si Santiago o Pedro ang pinuno ng Simbahang Kristiyano sa Herusalem. Gayunpaman, ang katotohanang si Santiago ay binanggit maliban sa
iba
pang mga apostol ay nagpapakitang si Santiago ay napakahalaga para kay Pablo. Ayon kay
Eusebio ng Caesarea
, si Santiago ang unang obispo o patriarka ng Simbahang Kristiyano sa Herusalem. Ikinatwiran rin na ang mga
konseho ng simbahan
ay hindi tumuring sa mga desisyon ng papa na nagtatali. Ang
Ikatlong Konsehong Ekumenikal
ay ipinatawag bagaman kinondena ng romanong papa na si
Papa Celestino I
si
Nestoryo
bilang
heretiko
na ikinatwiran ni Whelton na nagpapakitang hindi itinuring ng konseho ang kondemnasyon ng papang Romano bilang depinitibo. .
[244]
[245]
Ayon sa mga sumasalungat sa doktrinang ito, walang isang konsehong ekumenikal ang ipinatawag ng papa ng Roma. Ang lahat ng mga konsehong ekumenikal ay ipinatawag ng mga Emperador na
Bizantino
. Kung ang katuruan ng primasiya ng papang Romano ang bumuo ng bahagi ng Tradisyong Banal, ang gayong kapangyarihan ng papang Romano ay sasanayin upang lutasin ang mga alitan sa sinaunang kasaysayan ng Simbahang Kristiyano. Ang pangkalahatang konseho ay maaari ring manaig sa desisyon ng mga papang Romano. Ang pagsalungat sa mga kautusan ng papang Romano ay hindi rin limitado sa mga nakaraang siglo. Ang isang mahusay na kilalang halimbawa ang
Society of St. Pius X
na kumikilala ng primasiya ng papang Romano
[246]
ngunit tumangging tumanggap sa mga kautusan ng papa tungkol sa
liturhiya
. Noong 2005, ang Romano Katolikong propesor na
Hesuitang
si John J. Paris ay nagbalewala sa kautusan ng papa bilang nagkukulang sa autoridad.
[247]
Noong 2012, sa okasyon ng ika-50 anibersaryo ng pagbubukas ng Ikalawang Konsehong Vatikano, ang 60 prominenteng mga teologong Romano Katoliko ay naglimbag ng isang opisyal na deklarasyon na nagsasaad na ang kapapahan sa kasalukuyan ay lumalagpas sa autoridad nito.
[248]
Noong 10 Marso 2008, nagtala ang
Batikano
ng pitong bagong mortal na kasalanang dapat iwasan. Kabilang sa mga nadagdag na ito ang mga may kaugnayan sa pagsuway sa mga pundamental na karapatang pantao katulad ng mga pakikialam na panghenetiko, polusyon, paggamit ng mga
ipinagbabawal na gamot
, at maging ang lumalaking lawak sa antas panlipunan at pangkabuhayan ng mga mayayaman at mahihirap. Nadagdag ang mga nabanggit sa mga dati nang naitalang mga mortal na kasalanang dapat iwasan ng isang tao: ang pagkamahalay,
katakawan
,
pagiimbot
,
katamaran
, lubhang pagkaingit sa ibang tao, pagdadala ng poot sa ibang tao, at lubhang pagpapahalaga sa pansariling karangalan. Idinagdag ang mga bagong kasalanang dapat iwasan upang makasunod sa makabagong takbo ng kasalukuyang panahon ang Simbahang Katoliko.
[249]
Mga paghingi ng tawad ni Papa Juan Pablo II sa mga kasalanan ng Simbahang Romano Katoliko
[
baguhin
|
baguhin ang wikitext
]
Si Papa
Juan Paulo II
ay gumawa ng maraming mga paghingi ng tawad sa mga kasalanang ginawa ng Simbahang Romano Katoliko sa buong kasaysayan ng pag-iral nito. Kabilang sa mga hiningan ng tawad ng papa ang mga
Hudyo
, kay
Galileo
, mga kababaihan, mga biktima ng
Inkisisyon
, mga
Muslim
na nilipol ng mga nag-krusadang Katoliko at halos lahat ng taong dumanas sa ilalim ng Simbahang Romano Katoliko sa paglipas ng panahon.
[250]
Ang higit sa 100 mga paghingi ng tawad ng papa at mga taon ng paghingi ng tawad ay kinabibilangan ng:
[251]
- Ang panankop sa
MesoAmerika
ng Espanya sa ngalan ng Simbahang Romano Katoliko.
- Ang
Inkisisyon
ng siyentipikong si
Galileo Galilei
. (1992)
- Ang pakikilahok ng mga Katoliko sa
kalakalan ng mga aliping Aprikano
(1993). Noong maagang ika-13 siglo CE, ang opisyal na pagsuporta para sa
pang-aalipin
at pangangalakal ng alipin ay isinama sa
Batas Kanon
(Corpus Iuris Canonici) ni
Papa Gregorio IX
,.
[252]
[253]
Ang batas na Kanon ng Romano Katoliko ay nagbibigay ng apat na mga pamagat sa paghawak ng mga alipin: mga aliping nabihag sa digmaan, mga taong kinondena para sa pang-aalipin, mga taong nagbenta ng kanilang sarili sa pang-aalipin kabilang ang isang amang nagbenta ng kanyang anak na maging alipin at mga anak ng isang ina na isang alipin. Ang pang-aalipin ay itinakdang parusa ng mga Pangkalahatang Konseho, mga lokal na konseho ng simbahan at mga
papa ng Simbahang Katoliko Romano
noong 1179?1535 sa mga sumusunod:
- Ang krimen ng pagtulong sa mga
Saracen
noong 1179-1450.
- Ang krimen ng pagbebenta ng mga alipin sa mga Saracen noong 1425. Si
Papa Martin V
ay naglabas ng dalawang mga konstitusyon. Ang pagtatrapiko ng mga aliping Kristiyano ay hindi ipinagbawal ngunit ang pagbebenta lamang ng mga ito sa mga panginoong hindi Kristiyano.
- Ang krimen ng brigandahe sa mga distritong mabundok ng
Pyrenees
noong 1179.
- Hindi makatwirang agresyon o iba pang mga krimen noong 1309-1535. Ang parusa ng pagbihag at pang-aalipin para sa mga pamilyang Kristiyano o siyudad o estado ay ipinatupad ng ilang beses ng mga Papa. Ang mga sinentensiyahan ay kinabilangan ng mga
Veneciano
noong 1309.
[254]
Itinawalag ni
Papa Gregorio XI
ang mga
Florentino
at inutos ang mga itong alipinin kapag nabihag.
[255]
Ang mga
bull ng papa
gaya ng
Dum Diversas
,
Romanus Pontifex
at mga hinango rito ay nagbasbas at pumayag sa pang-aalipin at ginamit upang pangatwiranan ang pang-aalipin ng mga
katutubo
at pagkakamit ng kanilang mga lupain sa panahong ito.
- Ang papel ng Simbahang Katoliko sa pagpaslang sa pamamagitan ng
pagsusunog ng buhay sa poste
laban sa mga
erehe
at sa pakikidigmang pang-
relihiyon
na sumunod sa
Protestanteng Repormasyon
. (1995)
- Ang mga kawalang hustisya laban sa mga kababaihan, ang paglabag sa mga karapatan ng mga kababaihan at paninirang puri sa mga kababaihan. (1995)
- Ang kawalang pagkilos at katahimikan ng maraming mga Katoliko noong
Holocaust
(1998).
- Sa pagsunog ng buhay sa repormer na si
Jan Hus
noong 1415. (1999)
- Sa mga kasalanan ng mga Katoliko sa paglipas ng mga panahon sa paglabag sa mga karapatan ng mga pangkat etniko at pagpapakita ng paglalapastangan sa mga
relihiyon
at kultura ng mga ito. (2000)
- Sa mga kasalanan ng mga
nagkrusada sa Constantinople
noong 1204. (2001)
- Sa mga
pang-aabusong seksuwal ng mga paring Katoliko
. (2001)
- Sa mga sinuporthan ng Simbahang Katoliko na mga
ninakaw na henerasyon
ng mga batang
aborihen
sa Australia. (2001)
- Sa Tsina, sa pag-aasal ng mga misyonaryong Katoliko sa mga panahong
kolonyal
. (2001)
- ↑
Halimbawa, ayon kay Bokenkotter, ang linggo ay ginawang araw ng kapahingahan sa estadong Romano, ang mga mas malupit na parusa ay ibinigay sa prostitusyon at
adulteriya
at ang ilang mga proteksiyon ay ibinigay sa mga alipin. (Bokenkotter, pp. 41?42.)
- ↑
Marshall, Thomas William (1844).
Mga Sulat Ukol sa Politiyong Episkopal ng Santa Iglesia Catolica
. London: Levey, Rossen and Franklin.
Padron:ASIN
.
{{
cite book
}}
: CS1 maint: date auto-translated (
link
)
- ↑
Oakley, Francis Christopher; Cunningham, Lawrence; Knowles, Michael David; Marty, Martin; Frassetto, Michael; Pelika, Jaroslav Jan; McKenzie, John.
"Romano Katolisismo"
. Nakuha noong
21 Enero
2020
.
{{
cite web
}}
: CS1 maint: date auto-translated (
link
)
- ↑
Stanford, Peter.
"Simbahang Katolika"
.
BBC Religions
. BBC
. Nakuha noong
20 Enero
2020
.
{{
cite web
}}
: CS1 maint: date auto-translated (
link
)
- ↑
Bokenkotter, 2004,
p. 18
- ↑
Vincent, Sherin.
"Catholic population rises to 1.329 billon"
. Nakuha noong
2 Abril
2020
.
{{
cite web
}}
: CS1 maint: date auto-translated (
link
)
- ↑
Calderisi, Robert.
Earthly Mission - The Catholic Church and World Development
; TJ International Ltd; 2013; p.40
- ↑
"
"Laudato Si"
"
.
Vermont Catholic
.
8
(4,
2016?2017, Winter
): 73
. Nakuha noong
Enero 20,
2020
.
{{
cite journal
}}
: CS1 maint: date auto-translated (
link
)
- ↑
Ang katawagang "Simbahang Romano Katoliko" ay ginagamit dito bilang mga alternatibong pangalan para sa buong Simbahan na naglalarawan ng sarili bilang "sa pamamahala ng kahalili ni San Pedro at ng mga obispong na sa kapisanan kasabay niya."
Lumen Gentium
(Dogmatikong Saligang Batas sa Simbahan), 8
- ↑
http://www.newadvent.org/cathen/03449a.htm
- ↑
Bokenkotter, Thomas (2004).
A Concise History of the Catholic Church
. New York: Doubleday. p. 7.
ISBN
978-0-307-42348-1
.
{{
cite book
}}
: CS1 maint: date auto-translated (
link
)
- ↑
Holy Bible: Mateo
16:19
- ↑
Katesismo ng Simbahang Katolika, 890
.
- ↑
13.0
13.1
Epistle to the Magnesians 6.1
- ↑
14.0
14.1
McBrien, Richard P. Lives of the Popes: The Pontiffs from St. Peter to Benedict XVI. Harper, San Francisco, 2005 updated ed., p. 34
- ↑
Sullivan F.A. From Apostles to Bishops: the development of the episcopacy in the early church. Newman Press, Mahwah (NJ), 2001, p. 80,221-222
- ↑
16.0
16.1
Sullivan F.A. From Apostles to Bishops: The Development of the Episcopacy in the Early Church, p. 14
- ↑
17.0
17.1
Chadwick, Henry, pp. 23?24.
- ↑
Hitchcock,
Geography of Religion
(2004), p. 281, quote: "By the year 100, more than 40 Christian communities existed in cities around the Mediterranean, including two in North Africa, at Alexandria and Cyrene, and several in Italy."
- ↑
A.E. Medlycott,
India and The Apostle Thomas
, pp.1-71, 213-97; M.R. James,
Apocryphal New Testament
, pp.364-436; Eusebius,
History
, chapter 4:30; J.N. Farquhar,
The Apostle Thomas in North India
, chapter 4:30; V.A. Smith,
Early History of India
, p.235; L.W. Brown,
The Indian Christians of St. Thomas
, p.49-59
- ↑
http://www.stthoma.com/
- ↑
McMullen, pp. 37, 83.
- ↑
Davidson,
The Birth of the Church
(2005), p. 115
- ↑
Chadwick, Henry, p. 37.
- ↑
MacCulloch,
Christianity
, p. 109.
- ↑
Davidson,
The Birth of the Church
(2005), p. 149
- ↑
I Corinthians: a new translation Volume 32 Anchor Bible William Fridell Orr, James Arthur Walther - 1976 "Paul's openness regarding dietary restrictions raises again the question of the connection with the decrees of the council at Jerusalem (Acts 15:29; Introduction, pp. 63?65). There is no hint here of an apostolic decree involving food."
- ↑
Gordon D. Fee
The First Epistle to the Corinthians
1987 p480 "Paul's "rule" for everyday life in Corinth is a simple one: "Eat anything19 sold in the meat market""
- ↑
Ecclesiastical History 3.27.4
- ↑
Irenaeus; Aganist Heresies 1.26.2
- ↑
Epiphanius, Panarion, 30.16.6-9
- ↑
MacCulloch,
Christianity
, pp.127?131.
- ↑
Duffy, pp. 9?10.
- ↑
Markus, p. 75.
- ↑
MacCulloch,
Christianity
, p. 134.
- ↑
35.0
35.1
Eusebius, Church History 5.23-4
- ↑
Duffy, p. 18.
- ↑
MacCulloch,
Christianity
, p. 141.
- ↑
Davidson,
The Birth of the Church
(2005), pp. 169, 181
- ↑
MacCulloch,
Christianity
, pp. 155?159, 164.
- ↑
Chadwick, Henry, p. 41.
- ↑
Chadwick, Henry, pp. 41?42, 55.
- ↑
MacCulloch,
Christianity
, p. 174.
- ↑
Duffy, p. 20.
- ↑
Simone Weil, Letter to a Priest, Excerpt 35
- ↑
Lactantius,
De Mortibus Persecutorum
("On the Deaths of the Persecutors") ch.34?35
- ↑
Collins,
The Story of Christianity
(1999), p. 59
- ↑
Weil, Letter to a Priest, excerpt 35
- ↑
J.R. Curran,
Pagan City and Christian Capital. Rome in the Fourth Century
(Oxford, 2000) pp. 70?90.
- ↑
McMullen, p. 44.
- ↑
Bokenkotter, p. 41.
- ↑
51.0
51.1
McMullen, pp. 49?50.
- ↑
Duffy, p. 64.
- ↑
McMullen, p. 54.
- ↑
MacCulloch,
Christianity
, p. 199.
- ↑
McMullen, p. 93.
- ↑
http://www.pbs.org/wgbh/pages/frontline/shows/religion/first/diversity.html
- ↑
Duffy, p. 27. Chadwick, Henry, p. 56.
- ↑
Duffy, p. 29. MacCulloch
Christianity
, p. 212.
- ↑
"Athanasius: De Decretis or Defence of the Nicene Definition, Introduction, 19"
. Tertullian.org. 2004-08-06
. Nakuha noong
2012-01-02
.
{{
cite web
}}
: CS1 maint: date auto-translated (
link
)
- ↑
"The bishops were forced to use 'non-Scriptural' terminology (not 'un-Scriptural') to protect and preserve the Scriptural meaning" (
The Arian Controversy
).
- ↑
"Encyclopædia Britannica Online"
. Britannica.com
. Nakuha noong
2012-01-02
.
{{
cite web
}}
: CS1 maint: date auto-translated (
link
)
- ↑
Berkhoff, The History of Christian Doctrines (Grand Rapids: Baker, 1937), 58, as found in David K. Bernard, Oneness and Trinity A.D. 100?300 (Hazelwood, MO: Word Aflame Press, 1991), 87
- ↑
MacCulloch,
Christianity
, p. 221.
- ↑
Guitton, "Great Heresies and Church Councils", pp.86.
- ↑
Ellingsen, "Reclaiming Our Roots: An Inclusive Introduction to Church History, Vol. I, The Late First Century to the Eve of the Reformation", pp.119.
- ↑
Duffy, p. 34.
- ↑
67.0
67.1
"Theodosian Code XVI.i.2, Medieval Sourcebook: Banning of Other Religions"
. Inarkibo mula sa
ang orihinal
noong 2007-02-27
. Nakuha noong
2012-12-03
.
{{
cite web
}}
: CS1 maint: date auto-translated (
link
)
- ↑
Williams and Friell, p54.
- ↑
69.0
69.1
William and Friell, p55.
- ↑
Boyd (1905), p. 47
- ↑
Boyd (1905), p. 50
- ↑
It was the original 325 creed, not the one that is attributed to the second Ecumenical Council in 381, that was recited at the Council of Ephesus (
The Third Ecumenical Council. The Council of Ephesus, p. 202
Naka-arkibo
2000-08-16 sa
Wayback Machine
.).
- ↑
Excursus on the Words π?στιν ?τ?ραν
- ↑
Canon VII
of the Council of Ephesus
- ↑
Norman Tanner; Giuseppe Alberigo (1990).
Decrees of the Ecumenical Councils
. Washington, DC: Georgetown University Press. p.
84
.
{{
cite book
}}
: CS1 maint: date auto-translated (
link
)
- ↑
Theodosian Code 16.10.11
- ↑
Routery, Michael (1997)
The First Missionary War. The Church take over of the Roman Empire
, Ch. 4,
The Serapeum of Alexandria
- ↑
Theodosian Code 16.10.10
- ↑
"A History of the Church", Philip Hughes, Sheed & Ward, rev ed 1949
Naka-arkibo
2018-12-23 sa
Wayback Machine
., vol I chapter 6.
- ↑
"The First Christian Theologians: An Introduction to Theology in the Early Church", Edited by Gillian Rosemary Evans, contributor Clarence Gallagher SJ, "The Imperial Ecclesiastical Lawgivers", p68, Blackwell Publishing, 2004,
ISBN
0-631-23187-0
- ↑
Hughes, Philip
Studies in Comparative Religion
,
The Conversion of the Roman Empire
, Vol 3, CTS.
- ↑
"Lecture 27: Heretics, Heresies and the Church"
. 2009
. Nakuha noong
2010-04-24
.
{{
cite web
}}
: CS1 maint: date auto-translated (
link
)
Review of Church policies towards heresy, including capital punishment (see Synod at Saragossa).
- ↑
http://www.earlychristianwritings.com/marcion.html
- ↑
McGuckin, John A. "Origen as Literary Critic in the Alexandrian Tradition.” 121?37 in vol. 1 of 'Origeniana octava: Origen and the Alexandrian Tradition.' Papers of the 8th International Origen Congress (Pisa, 27?31 Agosto 2001). Edited by L. Perrone. Bibliotheca Ephemeridum theologicarum Lovaniensium 164. 2 vols. Leuven: Leuven University Press, 2003.
- ↑
Among the disputed writings, [των αντιλεγομ?νων], which are nevertheless recognized by many, are extant the so-called epistle of James and that of Jude, also the second epistle of Peter, and those that are called the second and third of John, whether they belong to the evangelist or to another person of the same name. Among the rejected writings must be reckoned also the Acts of Paul, and the so-called Shepherd, and the Apocalypse of Peter, and in addition to these the extant epistle of Barnabas, and the so-called Teachings of the Apostles; and besides, as I said, the Apocalypse of John, if it seem proper, which some, as I said, reject, but which others class with the accepted books. And among these some have placed also the Gospel according to the Hebrews, with which those of the Hebrews that have accepted Christ are especially delighted. And all these may be reckoned among the disputed books [των αντιλεγομ?νων].
- ↑
Carter Lindberg, A Brief History of Christianity (Blackwell Publishing, 2006) p. 15.
- ↑
David Brakke, "Canon Formation and Social Conflict in Fourth Century Egypt: Athanasius of Alexandria's Thirty Ninth Festal Letter", in Harvard Theological Review 87 (1994) pp. 395?419.
- ↑
http://www.tertullian.org/articles/burkitt_gelasianum.htm
- ↑
Collins,
The Story of Christianity
(1999), pp. 61?2
- ↑
Pierre Nautin, article
Hieronymus
, in: Theologische Realenzyklopadie, Vol. 15, Walter de Gruyter, Berlin - New York 1986, p. 304?315, here p. 309-310.
- ↑
The Canon Debate
, Sundberg, page 72, adds further detail: "However, it was not until the time of Augustine of Hippo (354?430 C.E.) that the Greek translation of the Jewish scriptures came to be called by the Latin term
septuaginta
. [70 rather than 72] In his
City of God
18.42, while repeating the
story of Aristeas
with typical embellishments, Augustine adds the remark, "It is their translation that it has now become traditional to call the Septuagint" ...[Latin omitted]... Augustine thus indicates that this name for the Greek translation of the scriptures was a recent development. But he offers no clue as to which of the possible antecedents led to this development:
Exod 24:1?8
,
Josephus
[Antiquities 12.57, 12.86], or an elision. ...this name
Septuagint
appears to have been a fourth- to fifth-century development."
- ↑
Ferguson, Everett. "Factors leading to the Selection and Closure of the New Testament Canon", in The Canon Debate. eds. L. M. McDonald & J. A. Sanders (Hendrickson, 2002) p. 320
- ↑
F. F. Bruce, The Canon of Scripture (Intervarsity Press, 1988) p. 230
- ↑
cf. Augustine, De Civitate Dei 22.8.
- ↑
Ferguson, Everett. "Factors leading to the Selection and Closure of the New Testament Canon," in
The Canon Debate
. eds. L. M. McDonald & J. A. Sanders (Hendrickson, 2002) p. 320; F. F. Bruce,
The Canon of Scripture
(Intervarsity Press, 1988) p. 230
- ↑
cf. Augustine,
De Civitate Dei
22.8
- ↑
McDonald & Sanders'
The Canon Debate
, Appendix D-2, note 19: "Revelation was added later in 419 at the subsequent synod of Carthage."
- ↑
http://www.bibelcenter.de/bibel/lu1545/
Naka-arkibo
2010-04-19 at
Archive.is
note order: ... Hebr?er, Jakobus, Judas, Offenbarung; see also
http://www.bible-researcher.com/links10.html
- ↑
Le Goff,
Medieval Civilization
(1964), pp. 5?20
- ↑
Le Goff,
Medieval Civilization
(1964), p. 21
- ↑
Woods,
How the Church Built Western Civilization
(2005), p. 27
- ↑
Vidmar, Jedin 34
- ↑
Medieval Sourcebook: Iconoclastic Council, 754
Naka-arkibo
2014-10-23 sa
Wayback Machine
., Fordham University
- ↑
Jedin 36
- ↑
Vidmar,
The Catholic Church Through the Ages
(2005), pp. 107?11
- ↑
Duffy,
Saints and Sinners
(1997), p. 78, quote: "By contrast, Paschal's successor
Eugenius II
(824?7), elected with imperial influence, gave away most of these papal gains. He acknowledged the Emperor's sovereignty in the papal state, and he accepted a constitution imposed by Lothair which established imperial supervision of the administration of Rome, imposed an oath to the Emperor on all citizens, and required the Pope?elect to swear fealty before he could be consecrated. Under
Sergius II
(844?7) it was even agreed that the Pope could not be consecrated without an imperial mandate, and that the ceremony must be in the presence of his representative, a revival of some of the more galling restrictions of Byzantine rule."
- ↑
Franzen. 36-42
- ↑
Duffy,
Saints and Sinners
(1997), pp. 88?9
- ↑
109.0
109.1
Duffy,
Saints and Sinners
(1997), p. 91
- ↑
Collins,
The Story of Christianity
(1999), p. 103
- ↑
Vidmar,
The Catholic Church Through the Ages
(2005), p. 104
- ↑
Riley-Smith,
The First Crusaders
(1997), p. 8
- ↑
Vidmar,
The Catholic Church Through the Ages
(2005), pp. 130?1
- ↑
Bokenkotter,
A Concise History of the Catholic Church
(2004), p. 140 quote: "And so when Urban called for a crusade at Clermont in 1095, one of his motives was to bring help to the beleaguered Eastern Christians."
- ↑
Bokenkotter,
A Concise History of the Catholic Church
(2004), p. 155 quote: "Stories were also circulating about the harsh treatment of Christian pilgrims to Jerusalem at the hands of the infidel, inflaming Western opinion."
- ↑
"Archive copy"
. Inarkibo mula sa
ang orihinal
noong 2013-01-15
. Nakuha noong
2012-11-30
.
{{
cite web
}}
: CS1 maint: archived copy as title (
link
) CS1 maint: date auto-translated (
link
)
- ↑
Hans Mayer. "The Crusades" (Oxford University Press: 1988) p. 41.
- ↑
Le Goff,
Medieval Civilization
(1964), pp. 65?7
- ↑
Tyerman,
God's War: A New History of the Crusades
(2006), pp. 525?60
- ↑
"Pope sorrow over Constantinople"
. BBC News. 2004-06-29
. Nakuha noong
2008-04-06
.
{{
cite web
}}
: CS1 maint: date auto-translated (
link
)
- ↑
Duffy,
Saints and Sinners
(1997), p. 101
- ↑
Duffy,
Saints and Sinners
(1997), p. 112
- ↑
Vidmar,
The Catholic Church Through the Ages
(2005), pp. 144?7, quote: "The Albigensian Crusade, as it became known, lasted until 1219. The pope, Innocent III, was a lawyer and saw both how easily the crusade had gotten out of hand and how it could be mitigated. He encouraged local rulers to adopt anti-heretic legislation and bring people to trial. By 1231 a papal inquisition began, and the friars were given charge of investigating tribunals."
- ↑
124.0
124.1
Bokenkotter,
A Concise History of the Catholic Church
(2004), p. 132, quote: "A crusade was proclaimed against these Albigenses, as they were sometimes called ... It was in connection with this crusade that the papal system of Inquisition originated-a special tribunal appointed by the Popes and charged with ferreting out heretics. Until then the responsibility devolved on the local bishops. However, Innocent found it necessary in coping with the Albigensian threat to send out delegates who were entrusted with special powers that made them independent of the episcopal authority. In 1233 Gregory IX organized this
ad hoc
body into a system of permanent inquisitors, who were usually chosen from among the mendicant friars, Dominicans and Franciscans, men who were often marked by a high degree of courage, integrity, prudence, and zeal."
- ↑
Norman,
The Roman Catholic Church an Illustrated History
(2007), p. 93
- ↑
126.0
126.1
Black,
Early Modern Italy
(2001), pp. 200?2
- ↑
Casey,
Early Modern Spain: A Social History
(2002), pp. 229?30
- ↑
Hans Thijssen (2003-01-30).
"Condemnation of 1277"
.
Stanford Encyclopedia of Philosophy
.
University of Stanford
. Nakuha noong
2009-09-14
.
{{
cite web
}}
: CS1 maint: date auto-translated (
link
)
- ↑
Woods, p 91-92
- ↑
Koschorke,
A History of Christianity in Asia, Africa, and Latin America
(2007), pp. 13, 283
- ↑
Woods,
How the Church Built Western Civilization
(2005), p. 135
- ↑
Johansen, Bruce,
The Native Peoples of North America,
Rutgers University Press, New Brunswick, 2006, pp. 109, 110, quote: "In the Americas, the Catholic priest
Bartolome de las Casas
avidly encouraged enquiries into the Spanish conquest's many cruelties. Las Casas chronicled Spanish brutality against the Native peoples in excruciating detail."
- ↑
133.0
133.1
133.2
Koschorke,
A History of Christianity in Asia, Africa, and Latin America
(2007), p. 287
- ↑
Dussel, Enrique,
A History of the Church in Latin America
, Wm B Eerdmans Publishing, 1981, pp. 45, 52, 53 quote: "The missionary Church opposed this state of affairs from the beginning, and nearly everything positive that was done for the benefit of the indigenous peoples resulted from the call and clamor of the missionaries. The fact remained, however, that widespread injustice was extremely difficult to uproot ... Even more important than Bartolome de Las Casas was the Bishop of Nicaragua, Antonio de Valdeviso, who ultimately suffered martyrdom for his defense of the Indian."
- ↑
Johansen, Bruce,
The Native Peoples of North America,
Rutgers University Press, New Brunswick, 2006, pp. 109, 110, quote: In large part because of Las Casas's work, a movement arose in Spain for more humane treatment of indigenous peoples.
- ↑
Woods,
How the Church Built Western Civilization
(2005), p. 137
- ↑
Chadwick, Owen,
The Reformation
, Penguin, 1990, p. 327
- ↑
Rosen
(1995, pp.151?59)
- ↑
Rosen
(1995, p.158)
- ↑
Sharratt (1994, pp.127?131)
,
McMullin (2005a)
.
- ↑
Koschorke,
A History of Christianity in Asia, Africa, and Latin America
(2007), p. 21
- ↑
Jackson,
From Savages to Subjects: Missions in the History of the American Southwest
(2000), p. 13
- ↑
Koschorke,
A History of Christianity in Asia, Africa, and Latin America
(2007), pp. 3, 17
- ↑
Norman,
The Roman Catholic Church an Illustrated History
(2007), p. 86
- ↑
145.0
145.1
Franzen 65-78
- ↑
146.0
146.1
Bokenkotter,
A Concise History of the Catholic Church
(2004), pp. 201?5
- ↑
Duffy,
Saints and Sinners
(1997), p. 149
- ↑
148.0
148.1
Vidmar,
The Catholic Church Through the Ages
(2005), p. 184
- ↑
149.0
149.1
Bokenkotter,
A Concise History of the Catholic Church
(2004), p. 215
- ↑
Bokenkotter,
A Concise History of the Catholic Church
(2004), pp. 223?4
- ↑
Vidmar,
The Catholic Church Through the Ages
(2005), pp. 196?200
- ↑
Carroll, Anne W. (1994).
Christ the King, Lord of History
. Rockford, Illinois: TAN Books and Publishers, Inc. pp.
220
?221.
ISBN
978-0-89555-503-8
.
{{
cite book
}}
: CS1 maint: date auto-translated (
link
)
- ↑
153.0
153.1
Vidmar,
The Catholic Church Through the Ages
(2005), p. 233
- ↑
154.0
154.1
Duffy,
Saints and Sinners
(1997), pp. 177?8
- ↑
Scruton,
A Dictionary of Political Thought
(1996), p. 470, quote: "The (English) Reformation must not be confused with the changes introduced into the Church of England during the 'Reformation Parliament' of 1529?36, which were of a political rather than a religious nature, designed to unite the secular and religious sources of authority within a single sovereign power: the
Anglican Church
did not until later make any substantial change in doctrine."
- ↑
Schama,
A History of Britain 1: At the Edge of the World?
(2003), pp. 309?11
- ↑
157.0
157.1
Vidmar,
The Catholic Church Through the Ages
(2005), p. 220, quote: "Henry, seeing how far Cranmer had tried to take him in making the land Lutheran or Calvinist, pulled the plug in Setyembre 1538 and passed the Six Articles, which tried to restore the ancient faith, including the practice of celibacy for the clergy. By 1543 most of the Reformation legislation was reversed. One man, John Lambert, was made an example in Nobyembre 1538. He was burned by being dragged in and out of the fire for holding the very same beliefs about the Eucharist that Cranmer held. Cranmer was made to watch the whole brutal event. He also had to send his wife back to Germany."
- ↑
Gonzalez,
The Story of Christianity, Volume 2
(1985), p. 75, quote: "In England, he took steps to make the church conform as much as possible to Roman Catholicism, except in the matter of obedience to the pope. He also refused to restore monasteries, which he had suppressed and confiscated under the pretense of reformation, and whose properties he had no intention of returning."
- ↑
159.0
159.1
159.2
Vidmar,
The Catholic Church Through the Ages
(2005), pp. 225?6
- ↑
Haigh,
The English Reformation Revised
(1987), p. 159, quote: "Mary wanted to make England a Catholic country as quickly as possible: to reintroduce the pope's authority, to repeal those parliamentary statutes which had so radically altered the relationship of Church and State and to restore to the Church its Catholic doctrine and services. Nothing was to be allowed to stand in her way. No murmurings among the people, no riots or rebellions or intrigues, not even the advice of the Spanish ambassador to make haste slowly could deflect the Queen from her purpose. ... Death by burning at the hands of the sheriffs became the penalty for those who, convicted of heresy in the church courts, refused to recant."
- ↑
Solt,
Church and State in Early Modern England, 1509-1640
, (1990), p. 149
- ↑
Schama,
A History of Britain 1: At the Edge of the World?
(2003), pp. 272?3.
- ↑
Potemra, Michael (2004-07-13).
"Crucible of Freedom"
. National Review. Inarkibo mula sa orihinal noong 2007-04-26
. Nakuha noong
2008-06-21
.
{{
cite web
}}
: CS1 maint: bot: original URL status unknown (
link
) CS1 maint: date auto-translated (
link
)
- ↑
164.0
164.1
Bokenkotter,
A Concise History of the Catholic Church
(2004), pp. 242?4
- ↑
Norman,
The Roman Catholic Church an Illustrated History
(2007), p. 81
- ↑
Vidmar,
The Catholic Church Through the Ages
(2005), p. 237
- ↑
Norman,
The Roman Catholic Church an Illustrated History
(2007), pp. 91?2
- ↑
F Zopfl, Barocke Frommigkeit, in Marienkunde, 577
- ↑
Lortz, IV, 7-11
- ↑
Duffy 188-189
- ↑
171.0
171.1
Duffy,
Saints and Sinners
(1997), pp. 188?91
- ↑
Bokenkotter,
A Concise History of the Catholic Church
(2004), pp. 267?9
- ↑
Franzen 326
- ↑
Norman,
The Roman Catholic Church an Illustrated History
(2007), p. 137
- ↑
175.0
175.1
Franzen 328
- ↑
Edward,
The Cambridge Modern History
(1908), p. 25
- ↑
177.0
177.1
177.2
Bokenkotter,
A Concise History of the Catholic Church
(2004), pp. 283?5
- ↑
Collins,
The Story of Christianity
(1999), p. 176
- ↑
Duffy,
Saints and Sinners
(1997), pp. 214?6
- ↑
Robert Gildea,
Children of the Revolution: The French, 1799-1914
(2008) p 120
- ↑
Kenneth Scott Latourette,
Christianity in a Revolutionary Age. Vol. I: The 19th Century in Europe; Background and the Roman Catholic Phase
(1958) pp 400-412
- ↑
Theodore Zeldin,
France, 1848-1945
(1977) vol 2 pp 983-1040
- ↑
Philippe Rigoulot, "Protestants and the French nation under the Third Republic: Between recognition and assimilation,"
National Identities,
Marso 2009, Vol. 11 Issue 1, pp 45?57
- ↑
Barnett B. Singer, "Minoritarian Religion and the Creation of a Secular School System in France,"
Third Republic
(1976) #2 pp 228-259
- ↑
Frank Tallett and Nicholas Atkin,
Religion, society, and politics in France since 1789
(1991) p. 152
- ↑
Robert Gildea,
Children of the Revolution: The French, 1799?1914
(2010) ch 12
- ↑
John Paul II, General Audience, Marso 24, 1993
- ↑
Pius IX in Baumer, 245
- ↑
Bauer 566
- ↑
Civilta Catolica 6 Pebrero 1869.
- ↑
Leith,
Creeds of the Churches
(1963), p. 143
- ↑
Duffy,
Saints and Sinners
(1997), p. 232
- ↑
Fahlbusch,
The Encyclopedia of Christianity
(2001), p. 729
- ↑
194.0
194.1
Chadwick, Owen, pp. 264?265.
- ↑
Scheina, p. 33.
- ↑
Riasanovsky 617
- ↑
Riasanovsky 634
- ↑
Payne, Stanley G (2008).
Franco and Hitler: Spain, Germany and World War II
. Yale University Press. p.
13
.
ISBN
0-300-12282-9
.
{{
cite book
}}
: CS1 maint: date auto-translated (
link
)
- ↑
Fernandez-Alonso, J (2002).
The New Catholic Encyclopedia
. Bol. 13. Catholic University Press/Thomas Gale. pp. 395?396.
ISBN
0-7876-4017-4
.
{{
cite book
}}
: CS1 maint: date auto-translated (
link
)
- ↑
Mary Vincent, Catholicism in the Second Spanish Republic
ISBN
0-19-820613-5
p.218
- ↑
Emma Fattorini,
Hitler, Mussolini and the Vatican: Pope Pius XI and the Speech That was Never Made
(2011) ch 1
- ↑
Frank J. Coppa,
Controversial concordats: the Vatican's relations with Napoleon, Mussolini, and Hitler
(1999)
- ↑
Cyprian Blamires (2006).
World Fascism: A Historical Encyclopedia
. ABC-CLIO. p. 120.
{{
cite book
}}
: CS1 maint: date auto-translated (
link
)
- ↑
Kenneth Scott Latourette,
Christianity In a Revolutionary Age A History of Christianity in the 19th and 20th Century: Vol 4 The 20th Century In Europe
(1961) pp 32?35, 153, 156, 371
- ↑
205.0
205.1
205.2
Duffy,
Saints and Sinners
(1997), p. 270?6
- ↑
J. Derek Holmes and Bernard W. Bickers,
A Short History of the Catholic Church
- ↑
Paul VI, Pope (1963-12-04).
"Sacrosanctum Concilium"
. Vatican
. Nakuha noong
2008-02-09
.
{{
cite web
}}
: CS1 maint: date auto-translated (
link
)
- ↑
Duffy,
Saints and Sinners
(1997), p. 274
- ↑
"Roman Catholic-Eastern Orthodox Dialogue"
. Public Broadcasting Service. 2000-07-14
. Nakuha noong
2008-02-16
.
{{
cite web
}}
: CS1 maint: date auto-translated (
link
)
- ↑
210.0
210.1
Bokenkotter,
A Concise History of the Catholic Church
(2004), p. 410
- ↑
Bauckham, Richard, in
New Dictionary of Theology
, Ed. Ferguson, (1988), p. 373
- ↑
Apostolic Letter "Motu Proprio data" Summorum Pontificum on the use of the
Roman Liturgy
prior to the reform of 1970 (7 Hulyo 2007)
- ↑
Fourth Lateran Council, canon 1
- ↑
Sullivan F.A. From Apostles to Bishops: the development of the episcopacy in the early church. Newman Press, Mahwah (NJ), 2001, p. 80,221-222)
- ↑
Schreck, p. 23
- ↑
Schreck, pp. 15?19
- ↑
Schreck, p. 30
- ↑
p.50-51 The Mystical Theology of the Eastern Church, by Vladimir Lossky SVS Press, 1997. (
ISBN 0-913836-31-1
) James Clarke & Co Ltd, 1991. (
ISBN 0-227-67919-9
)
- ↑
Kasper, Walter (2006).
The Petrine ministry: Catholics and Orthodox in dialogue : academic symposium held at the Pontifical Council for Promoting Christian Unity
. Paulist Press. p. 188.
ISBN
978-0-8091-4334-4
. Nakuha noong
22 Disyembre
2011
.
The question of the primacy of the Roman pope has been and remains, together with the question of the Filioque, one of the main causes of separation between the Latin Church and the Orthodox churches and one of the principal obstacles to their union.
{{
cite book
}}
: CS1 maint: date auto-translated (
link
)
- ↑
"Ratzinger's Ecumenism between light and shadows"
. Inarkibo mula sa
ang orihinal
noong 2013-07-31
. Nakuha noong
2013-01-19
.
{{
cite web
}}
: CS1 maint: date auto-translated (
link
)
- ↑
John Meyendorff (editor),
The Primacy of Peter
(St Vladimir's Seminary Press 1995 ISBN 978-0-88141-125-6), p. 165
- ↑
Catechism of the Catholic Church, 882
- ↑
Catechism of the Catholic Church, 883
- ↑
Patrick Granfield, Peter C. Phan (editors),
The Gift of the Church
(Liturgical Press 2000 ISBN 978-0-8146-5931-1), pp. 486-488
- ↑
"The Limits of the Magisterium"
. Inarkibo mula sa
ang orihinal
noong 2006-06-15
. Nakuha noong
2013-01-19
.
{{
cite web
}}
: CS1 maint: date auto-translated (
link
)
- ↑
Archbishop Marcel Lefebvre,
Open Letter to Confused Catholics
[
patay na link
]
- ↑
Schimmelpfennig, p. 27
- ↑
David Hugh Farmer (editor),
The Oxford Dictionary of Saints
(Oxford University Press 2004 ISBN 978-0-19-860949-0), art. "Peter (1)"
- ↑
Lawrence Boadt, Linda Schapper (editors),
The Life of St Paul" (Paulist Press 2008 ISBN 978-0-8091-0519-9), p. 88
- ↑
230.0
230.1
John W. O'Malley,
A History of the Popes
(Rowland & Littlefield 2009 ISBN 978-1-58051-227-5), p. 11
- ↑
We cannot be positive whether this identification of the pope as being the Linus mentioned in II Timothy 4:21, goes back to an ancient and reliable source, or originated later on account of the similarity of the name (Kirsch J.P. Transcribed by Gerard Haffner. Pope St. Linus. The Catholic Encyclopedia, Volume IX. Copyright ⓒ 1910 by Robert Appleton Company. Online Edition Copyright ⓒ 2003 by K. Knight. Nihil Obstat, 1 Oktubre 1910. Remy Lafort, Censor. Imprimatur. +John M. Farley, Archbishop of New York).
- ↑
ALTHOUGH CATHOLIC TRADITION, BEGINNING IN the late second and early third centuries, regards St. Peter as the first bishop of Rome and, therefore, as the first pope, there is no evidence that Peter was involved in the initial establishment of the Christian community in Rome (indeed, what evidence there is would seem to point in the opposite direction) or that he served as Rome's first bishop. Not until the pontificate of St. Pius I in the middle of the second century (ca. 142-ca. 155) did the Roman Church have a monoepiscopal structure of government (one bishop as pastoral leader of a diocese). Those who Catholic tradition lists as Peter's immediate successors (Linus, Anacletus, Clement, et al.) did not function as the one bishop of Rome (McBrien, Richard P. Lives of the Popes: The Pontiffs from St. Peter to Benedict XVI. Harper, San Francisco, 2005 updated ed., p.25).
- ↑
The Christian community at Rome well into the second century operated as a collection of separate communites without any central structure...Rome was a constellation of house churches, independent of one another, each of which was loosely governed by an elder. The communities thus basically followed the pattern of the Jewish synagogues out of which they developed. (O'Malley JW. A History of the Popes. Sheed & Ward, 2009, p. 11)
- ↑
Pieter Willem van der Horst
, review of Otto Zwierlein,
Petrus in Rom: die literarischen Zeugnisse. Mit einer kritischen Edition der Martyrien des Petrus und Paulus auf neuer handschriftlicher Grundlage
, Berlin: Walter de Gruyter, 2009, in
Bryn Mawr Classical Review
2010.03.25
.
- ↑
James Dunn
, review of Zwierlein 2009, in
Review of Biblical Literature
2010
- ↑
http://www.telegraph.co.uk/news/worldnews/1582585/St-Peter-was-not-the-first-Pope-and-never-went-to-Rome-claims-Channel-4.html
- ↑
"What, now, (has this to do) with the Church, and) your (church), indeed, Psychic? For, in accordance with the person of Peter, it is to spiritual men that this power will correspondently appertain, either to an apostle or else to a prophet."
On Modesty
. Book VII. Chapter XXI
- ↑
"This faith it is which is the foundation of the Church; through this faith the gates of hell cannot prevail against her. This is the faith which has the keys of the kingdom of heaven. Whatsoever this faith shall have loosed or bound on earth shall be loosed or bound in heaven. This faith is the Father's gift by revelation; even the knowledge that we must not imagine a false Christ, a creature made out of nothing, but must confess Him the Son of God, truly possessed of the Divine nature."
On the Trinity
. Book VI.37
- ↑
"For (
John
) the Son of thunder, the beloved of Christ, the pillar of the Churches throughout the world, who holds the keys of heaven, who drank the cup of Christ, and was baptized with His baptism, who lay upon his Master’s bosom, with much confidence, this man now comes forward to us now"
Homilies on the Gospel of John.
Preface to Homily 1.1
- ↑
"He has given, therefore, the keys to His Church, that whatsoever it should bind on earth might be bound in heaven, and whatsoever it should loose on earth might be, loosed in heaven; that is to say, that whosoever in the Church should not believe that his sins are remitted, they should not be remitted to him; but that whosoever should believe and should repent, and turn from his sins, should be saved by the same faith and repentance on the ground of which he is received into the bosom of the Church. For he who does not believe that his sins can be pardoned, falls into despair, and becomes worse as if no greater good remained for him than to be evil, when he has ceased to have faith in the results of his own repentance."
On Christian Doctrine
Book I. Chapter 18.17 The Keys Given to the Church.
- ↑
"...Peter, the first of the apostles, receive the keys of the kingdom of heaven for the binding and loosing of sins; and for the same congregation of saints, in reference to the perfect repose in the bosom of that mysterious life to come did the evangelist John recline on the breast of Christ. For it is not the former alone but the whole Church, that bindeth and looseth sins; nor did the latter alone drink at the fountain of the Lord's breast, to emit again in preaching, of the Word in the beginning, God with God, and those other sublime truths regarding the divinity of Christ, and the Trinity and Unity of the whole Godhead."
On the Gospel of John
. Tractate CXXIV.7 Abbe Guettee (1866).
The Papacy: Its Historic Origin and Primitive Relations with the Eastern Churches
, (Minos Publishing; NY), p.175
- ↑
"...the keys that were given to the Church..."
A Treatise Concerning the Correction of the Donatists.
Chapter 10.45
- ↑
"How the Church? Why, to her it was said, "To thee I will give the keys of the kingdom of heaven, and whatsoever thou shall loose on earth shall be loosed in heaven, and whatsoever thou shall bind on earth shall be bound in heaven."
Ten Homilies on the First Epistle of John
. Homily X.10 cited in Whelton, M., (1998) Two Paths: Papal Monarchy - Collegial Tradition, (Regina Orthodox Press; Salisbury, MA), p28
- ↑
Ibid.
, p153.
- ↑
Whelton, M., (1998) Two Paths: Papal Monarchy - Collegial Tradition, (Regina Orthodox Press; Salisbury, MA), p.59.
- ↑
"A Statement of Reservations Concerning the Impending Beatification of Pope John Paul II"
. Inarkibo mula sa
ang orihinal
noong 2012-05-13
. Nakuha noong
2013-01-19
.
{{
cite web
}}
: CS1 maint: date auto-translated (
link
)
- ↑
Patrick J. Reilly, "Teaching Euthanasia" (Catholic Culture)
- ↑
the JUBILEE DECLARATION, 11 Oktubre 2012
- ↑
"Vatican lists new sinful behaviors, CNN/Living, CNN.com, 10 Marso 2008"
. Inarkibo mula sa
ang orihinal
noong 11 Marso 2008
. Nakuha noong
11 Marso
2008
.
{{
cite web
}}
: CS1 maint: date auto-translated (
link
)
- ↑
Stourton, Edward
(2006).
John Paul II: Man of History
.
London
:
ⓒ
2006 Hodder & Stoughton. p.
1
.
ISBN
0-340-90816-5
. Nakuha noong
2009-01-06
.
{{
cite book
}}
: CS1 maint: date auto-translated (
link
)
- ↑
BBC News Europe (23 Nobyembre 2001).
"BBC News Europe - Pope Sends His First E-Mail - An Apology"
.
BBC News
.
London
:
BBC
. Nakuha noong
30 Enero
2012
.
from a laptop in the Vatican's frescoed Clementine Hall the 81-year-old pontiff transmitted the message, his first 'virtual' apology.
{{
cite news
}}
: CS1 maint: date auto-translated (
link
)
- ↑
Steven Epstein,
Wage Labour & Guilds in Mediaeval Europe
(1995), page 226
- ↑
Ambe J. Njoh,
Tradition, culture and development in Africa
(2006), page 31
- ↑
Maxwell p. 48-49
- ↑
The Encyclopedia Americana