Astrid Lindgren

(1907-2002)

?wed yazyjysy Astrid Anna Emiliya Lindgren 1907-nji yyly? 14-nji noyabrynda, ?wesiyany? Gunortasyndaky Wimmerbyu atly kice?rak ?ahercede, fermeri? ma?galasynda dunya inipdir. Yazyjyny? ≪Meni? toslamalarym≫ (1971) atly awtobiografik ocerkler yygyndysynda yatlap geci?i yaly, ol bagtly cagalyk yyllaryny agzybir ma?galasy bilen Wimmerbyuny? gozel tebigatyny? icinde ya?ap geciripdir we bu yerler baradaky yatlamalar onu? doredijiligine butin omur ylham ce?mesi bolup galypdyr. Caga wagty gyzjagaza halk doredijiliginden durli eserler, ertekiler okap beripdirler. Ertekileri? jadyly dunyasi gyzjagazy ozune omurlik bendi edipdir. Ol eyyam mekdepde okap yoren wagty oz zehinini gorkezmegi ba?arypdyr. Bu yerde ony ≪Wimmerbyuny? Selma Lagerlofi≫ diyip atlandyrypdyrlar.

16 ya?ynda Astrid Lindgren ≪Wimmerbyu Tidningen≫ gazetine galamgar bolup i?e giryar, iki yyldan so? bolsa Stokgolma gocyar we durmu?a cykyp, omruni? ahyryna cenli bu yerde ya?ayar.

Astrid Lindgreni? ilkinji belli eseri ≪Peppi Uzynjorap≫ 1945-nji yylda, birnace caphanalar golyazmany yzyna gaytaranlaryndan so?, ≪Raben we ?ogren≫ ne?iryatynda cap edilyar we dessine yazyja me?hurlyk getiryar. ?ol yyl hem bu ne?iryat Lindgrene cagalar edebiyatyny? redaktory wezipesini hodurleyar. Yazyjy 1970-nji yyla, ta pensiya cykyanca bu wezipede i?lapdir.

Agyr redaktorlyk i?ine garamazdan, Astrid Lindgren doredijilik ondumligini togtatmayar. ≪Kalle Blumkwisti? ba?dan gecirmeleri≫ trilogiyasy (1946; 1951; 1953), ≪Mio, meni? Miom!≫ (1954), ≪Korpe we ucekde ya?ayan Karlson≫ trilogiyasy (1955; 1962; 1968), ≪Yolbars yurekli doganlar≫ (1973) we beyleki powestleri hem ertekileri yzly-yzyna peyda bolup, yazyjyny? adyny butin dunya me?hur edyar. Astrid Lindgreni ?wesiyada oran hormatlapdyrlar, cunki yazyjy halky? asuda ya?ay?y ucin, cagalary? dogry terbiyesi ucin, tebigaty goramak ucin irginsiz gore?ipdir. Ol oz doredijiligi we hayyr-sogap edijiligi bilen Hans Kristian Andersen medalyna, Russiyany? Lew Tolstoy medalyna, Cilini? Gabriela Mistral we ?wesiyany? Selma Lagerlof premiyalaryna, ?wesiyany? edebiyat boyunca dowlet premiyasyna, nemes caphanalaryny? Parahatcylyk premiyasyna we ba?ga-da birnace uly sylaglara mynasyp boldy.

Butin omruni parahatcylyk ucin gore?ip, mataclere yardam berip geciren Astrid Lindgren 2002-nji yyly? 28-nji yanwarynda, Stokgolmda aradan cykdy. Onu? ertekileri 70-den gowrak dillere terjime edilip, butin dunyade i? soyulip okalyan eserleri? hataryna go?uldy.