Лои? Шерал?
Лои? Шерал?
Лои? Шерал?
Таърихи таваллуд:	20 май 1941 ( 1941-05-20 )
Зодго?:	де?аи Мазори Шарифи но?ияи Пан?акент , ?ШС То?икистон
Таърихи даргузашт:	30 июн 2000 ( 2000-06-30 ) (59 сол)
Ма?алли даргузашт:	Душанбе , То?икистон
Ша?рванд?:	То?икистон
Навъи фаъолият:	шоир
Сол?ои э?од:	1964?2000
Жанр:	?азал , лирика
Забони осор:	то?ик?
?оиза?о:	?оизаи давлатии То?икистон ба номи Аб?абдулло? Р?дак? (1978), ?оизаи байналхал?ии ≪Нилуфар≫ (1999). Шоири хал?ии То?икистон (1991).
Парванда?о дар Викианбор

Лои? Шерал? ( 20 майи 1941 , Мазори Шариф , но?ияи Пан?акент , вилояти Ленинобод , ?ШС То?икистон  ? 30 июни 2000 , Душанбе , То?икистон ) ? шоири то?ик, эроншинос, яке аз бузургони адабиёти муосири то?ику форс дар Осиёи Марказ?. Шоири хал?ии То?икистон , дорандаи ?оизаи давлатии То?икистон ба номи Аб?абдулло? Р?дак? (1978).

Зиндагинома [ вироиш | вироиши манбаъ ]

Лои? Шерал? 20 майи соли 1941 дар де?аи Мазори Шарифи но?ияи Пан?акенти вилояти Су?д дар оилаи колхозч? ба дунё омадааст. ? баъди хатми мактаби де?ааш ба Ом?зишго?и педагогии ша?ри Пан?акент дохил шуда онро хатм карда , баъд ба факултаи таъриху филологияи ( Донишкадаи педагогии давлатии Душанбе ба номи Т. Г. Шевченко ) дохил мешавад, ва онро соли 1963 хатм мекунад. Бояд ёдовар шуд, ки дар он сол?о мутоби?и расму ?оидаи маъмул ?ар адиб, ки мехост узви Иттифо?и нависандагон шавад, бояд то он дам ?атман ками кам як ма?м?а чоп карда бошад. Лои?и ?авон ва исрори устод Мирзо Турсунзода ?ро бе ?еч ма?м?ае ба таври истисно ва аз ?оида берун ба узвияти Иттифо?и нависандагон пазируфтанд. Соли 1965, дар 24-солаг?, ба туфайли шеъри маъруфи ≪Ба модарам≫, бо тавсияи бевоситаи устод Мирзо Турсунзода , ба узвияти Иттифо?и нависандагони То?икистон пазируфта шудааст, ки ?одисаи нодири таърихию адабист. Лои? Шерал? сол?ои 1963-1965 му?аррири шуъбаи адабиёт, муси?? ва драмаи Кумитаи радиову телевизиони То?икистон, 1965-1966 ходими адабии р?зномаи ≪ Комсомоли То?икистон ≫ сол?ои 1967-1975 мудири шуъбаи назми ма?аллаи ≪Садои Шар?≫, сол?ои 1975-1991 мушовири назми Иттифо?и нависандагони То?икистон , сарму?аррири ≪Садои Шар?≫, аз соли 1991 то р?з?ои охири умраш раиси Бунёди байналмилалии забони форсии то?ик? будааст. 30 июни соли 2000 соати 12 бар асари бемории сактаи ма?з? чашм аз ?а?он п?шид. Ташйиъи ?анозаи он гаронмоя 1 июли соли 2000 бо ?узури ?азорон мухлисаш баргузор ва пайкараш дар Оромго?и Лучоби ша?ри Душанбе дар па?л?и бузургони адаб ва ?унари То?икистон ба хок супурда шуд. Мадфани шарифаш дар ≪Мазористони Лучоб≫ ?арор дорад. Чандин мактабу ма?аллаву муассиса номишарифи ?ро ?овидон? медоранд. ^[1] Байти зеринро худи устод ?ан?з соли 1998 барои санги мазораш васият карда буд:

Дар р?и замин намонд маъман, Эй г?р, дуруд бодат аз ман. Лои?

?ойго? дар адабиёт [ вироиш | вироиши манбаъ ]

Аз ибтидои сол?ои шастуми асри гузашта, дар баробари навиштани очерку ма?олаву эссе?ои проблемавии публитсист? ва тар?умаи баде?, пайваста ба таълифу чопи шеър ишти?ол варзида та?ти сарпараст? ва ?амхори?ои падаронаи устодони шеъри муосири то?ик? Мирзо Турсунзода , Бо?? Ра?имзода ва Мирсаид Миршакар ба воя расидааст. Аввалин гулчини ашъораш ≪Сари сабз≫ соли 1966, бо та?риру ра?намой? ва фота?аи неки Сотим Улу?зода аз чоп баромадааст, ки дар мактубаш унвонии нашриёти ≪Ирфон≫ овардааст: ≪Шоири ?авон хеле боистеъдод ва ма?м?аи ашъораш пурмазмун аст≫. Баъдан ашъори Лои? мунтазам дар авро?и матбуоти давр?, ма?м?а?ои даст?амъ? ва китоб?ои ≪Ил?ом≫ (1968), ≪Н?шбод≫ (1971), ≪Со?ил?о≫ (1972), ≪Ташнадил (ба хати ниёкон, 1974), ≪Хоки Ватан≫ (1975), ≪Резаборон≫ (1976), ≪Марди ро?≫ (1979), ≪Вара?и санг≫ (1980), ≪Хонаи чашм≫ (1982), ≪Р?зи сафед≫ (1984), ≪Хонаи дил≫ (1986), ≪Офтобборон≫ (1988), ≪Дасти дуои модар≫ (1991), ≪?оми саршор≫ (1991), ≪Ману дарё≫ (1991), ≪Аввалу охири иш?≫ (1994), ≪Гулчине аз ашъори устод Лои? Шерал?≫ (Те?рон, 1994), ≪Дасти дуои модар≫ (Исфа?он, 1995), ≪Фарёди бефарёдрас≫ (1997, 2003), ≪Р??и Рахш≫ (Те?рон, 2000), ≪Куллиёт≫ (2001, 2008), ≪Ангора?о≫ (2001), ≪Мунтахаби ашъор≫ (2004), ≪Девони дил≫ (2007), ≪Девони пир?≫ (2008), ≪Девони замон≫ (2011), ≪Саду як ?азал≫ (2013), ≪Ил?ом аз ≪Шо?нома≫ (2014) ва ?. ба дасти чоп расидаанд. Истеъдоди фитриву зотии устод Лои? аз шеъре ба шеъре, аз силсилае то силсилае, аз ма?м?ае то ма?м?ае сай?алу такмил ва ?илои тоза пайдо карда, шеъри садаи бистуми то?икро гардишу тобиши наве бахшида, ра?намой?, таъсирбахш? ва зимомдор? кардааст. Офарида?ояш мамлуву маъ?уни бе?ин дастоварда?ои адабиёти классикии форсии то?ик?, э?одиёти ?ановатманди шифо?ию г?йиш?ои сараи мардум? ва адабиёти пеш?адами ?а?он буда, барои пайдоиш ва густариши сабки хосу мактаби ?авии шоирии ? заминаи мусоид фаро?ам овардаанд. Шеъри ?аззоби ? шеъри ?амзамони то?икро бо шеъри ноби ?азорсола пайванди ?овидона бахшид. Забони масн?ъ ва тар?умазадаро аз маснади хеш фур? нишонда, забони бою пур?ановат ва равону поки дариро ?ойгузинаш кард, сабки хуросонии Р?дакию Фирдавсиро ?илою тавонмандии дигаре бахшид. Р??у ?урури шоистаи милл? ва э?соси волои ватан?о?ию башард?стии бузургони миллатро дар замону заминаи наве рангу ?ило ва парвози бештаре ато фармуд. Ма?олаву гузоришоти ? дар боби та?лилу там?иди Ватану забони модар?, посдошти таъриху фар?анги милл?, манзалати волои шеъру шоир?, падида?ои нодири адаб?, истило?у вожасозии навин ва ?. дар болобурди савияи худшиносии милл? ва рушду камоли забони модар? са?ми беназире гузоштаанд.

Намуна?оеро аз ашъори бе?тарини А. С. Пушкин, ?. ?айне, В. ?юго, И. В. Гёте, П.Неруда, В, Уитмен, С. Есенин, М. Светлов, Р. ?амзатов, Е. Евтушенко, С. Капутикян, Э. Межелайтис, ?. ?улиев, Й. Милев, Г. Птитсин ва диг. ба то?ик? гардондааст, ки аз зеботарину шевотарин намуна?ои тар?умаи баде? дар адабиётамон эътироф гардидаанд. Офарида?ои ноби устод Лои? ба чандин забони мардуми оламу ш?рав?, аз ?умла, ба рус?, дар ма?м?а?ои ≪Улыбка зари≫ (1969), ≪Завещанная земля≫ (1972), ≪Струны дождя≫ (1978), ≪Встречаю солнце≫ (1984), ≪Чаша Хайяма≫ (1985), ≪Моленье о дожде≫ (1989), ба ?збек? дар гулчини ≪Му?аббатим≫ (Тошканд, 1985) ва ?. тар?умаву чоп шудаанд. ^[1] Устоди асосии шоири зиндаёд Лоик Шерали дар шеър ин устоди бузурги шеъри СССР, устод Муъмин Каноат аст.Чаро аз нахустустодаш,ки устод Лоик сад маротиба дар телевизион баромад намуда гуфтааст ибо мекунед?Шоир Каноат хаммосасарои бузурги оламро чаро фаромуш мекунед!

Мукофот ва ?оиза [ вироиш | вироиши манбаъ ]

Дорандаи чандин ордену медалу ифтихорнома?о мебошад. Устод соли 1978 барои ма?м?аи “ Хоки ватан ” ва “ Ил?ом аз Шо?нома ” барандаи ?оизаи давлатии Аб?абдулло? Р?дак? гардид. ?айр аз ин ? унвони давлатии “ Шоири хал?ии То?икистон ”-ро касб карда буд. Мо?и майи соли 1999 ба устод ?оизаи байналмилалии “Нилуфар” э?до гардид. ^[1]

Порча?о аз э?одиёт [ вироиш | вироиши манбаъ ]

Бузургии Лои? Шерал? дар он аст, ки ашъори сурудааш ?амаг? ?амнавои дили мардуми од?, таъсирбахш ва хеле зиёд ширину равонанд. Ме?ри Лои? ва му?аббат ба шеъри баландпояи ? кай ?ост, ки марзи То?икистон ва дигар кишвар?ои форсиг?йро убур намуда, берунтару фарохтар доман афкандааст.

Пок дорем номи некаш дар ?аёт, Р??и покаш кош норо?ат мабод. Пок омад, пок рафту пок зист, Сабзаи сабзи мазораш рамзи чист?...

Донандагони осори Лои? Шеръал? и?молан ?ро шоъири зан, замин ва зиндаг? меноманд. Дар шеъри ш?равии То?икистон бе?тарин тавсифи модару дилдор, сарзамину ме?ан ва расотарин тасвиру таъбир?о аз талхию ширинии р?згор дар девони Лои? ну?уфтааст. Лои? мек?шид на тан?о мазмуни офарида?ояш мардум? бошад, балки тасвир?ое ?ам ки медод, аз дили одобу русуми мардумаш бархоста буд:

Ба ман ?ам орд пошид?, ба ман ?ам ними нон дод? Ва ними дигарашро дошт? бо худ, Ки чун баргардам аз хидмат, бихо?ам хурд. Лои?

Расми модарони то?ик аст, ки ба ?ангоми гусели фарзандашон ба хидмати сарбоз? ба нишони бахти сапед бар шона?ояш орд мепошанд ва нонеро, ки гоз зада, ?ифз мекунанд, бо ин ният, ки пас аз бозгашт моба?ии нонро ?ам бихурад. Иш?и Лои? Шерал? ба модараш мояи да??о шеъри на?зи ? буда, ки баъдан дар ма?м?ъаи “Модарнома” гирди ?ам омад ва беандоза ма?буб шуд. Овозхонони то?ик бисёре аз ин ашъорро табдил ба суруду тарона кардаанд:

Сиришти ман, ни?оди ман ту буд?, Сафои бомдоди ман ту буд?. Аё модар, ба он сон бесавод?, Нахустин устоди ман ту буд?. Лои?

Дар давроне, ки сиёсат?ои ?оким ?увияти то?иконро дар ?олае аз иб?ом ?арор дода буд, Лои? ?а?рамонони “Шо?нома”-ро дар ма?м?ъае дигар бозофарин? кард. Кова аз марги ?ажда? писараш менолид ва Та?мина аз марги Су?робаш чунин шеван мекард:

Ашъори Лои? Шерал? ойинаи тамомнамои мардуми давронаш буд ва дар сол?ои поёнии умраш, ки бо ту?ёну ош?б?ои пасош?рав? мусодиф шуд, саропо и?тимоъию сиёс? шуда буд; мамлув аз ?ушдор?ову надомат?о ва сарзаниш?ову ра?намун?о ва ?асрату анд??и орзу?ои бохта. Унвони вопасин ма?м?ъаи ашъори ? (“Фарёди бефарёдрас”) ?ок? аз бори анд??у навмедист, ки бар шона?ои устод уфтода буд:

Мулк сангистону мо бесангарем, Сар ба сар сардору мо бесарварем… Лои?

?анги дохил? мояи ран?и фаровони Лои? буд, ки дар шеър?ояш бозтоб ёфтааст. Вай дар он р?з?о бо ишора ба на?ши то?у ?афт ситора бар парчами То?икистон навишта буд:

Лои? Шеръал? бо гиря?ояш рафт. Че?раи шодаш пажмурда шуда буд. Лои?и ма?филоро дигар камтар дар ма?офил дида мешуд. Г?? интизори фар?омашро дошт, ки дар остонаи ?арни бисту якум суруд:

Ало эй асри бисту як, а?аб нест, Ки о?озат бувад ан?оми Лои?? Лои?

Лои? Шерал? дар давоми сол?ои фаъолияти худ ин ?азали пурмазмуни худро нашр менамояд:

Дар зиндагиям маро гадо ?ам гуфтанд, Бадмасту ?арому бехудо ?ам гуфтанд. Р?зе, ки ба хоки сард дафнам карданд, Гул монданду сад нола?о ?ам гуфтанд. Лои?

Об агар сад пора гардад, боз бо ?ам ошност [ вироиш | вироиши манбаъ ]

≪Агар мо ?ама медонистем, ки хоки а?доди мо ? варор?диён ва эрониёни имр?з аз як садсол аст, ба ?арфи он?ое, ки Эрону Аф?онистону То?икистонро го?о мамолики ?ам?авор мег?янд, бовар намекардем ва мегуфтем, ки:

Эй к?рони таърих, на! Моро ?ам?авор гуфтан кам аст, мо ?амтаборем, ?амканорем, дар замин ?амго?вораем, дар осмон ?амситораем! Мо ?амон Авасто , ?амон Зардушт , ?амон Эронви?, ?амон давлати ?уръон, ки ?офиз ?ар чи кард, аз он кард, ?амон фар?анги ислом?, ?амон ≪Маснав?≫-и Мавлав?, ки ?уръони па?лавист, ?амон Хуросони бузург ё Эрони бузург, ки бузургиямонро ≪бузургони≫ дигар чашми дидан надоштанд ва моро ≪хурд≫ карданд.

Боре ба к?рону карони таърих бояд бо садои баланд гуфт, ки ≪Об агар сад пора гардад, боз бо ?ам ошност≫!≫

? (Лои? Шерал? дар пешгуфтори китоби ≪Хуросон аст ин?о≫-и Му?аммад?он Шакурии Бухоро? )

Пайванд?о [ вироиш | вироиши манбаъ ]

• Зиндагиномаи Лои? Шерал?
• ?азал?ои Лои? Шерал? (овози аслии шоир MP3)
• ?азор сол пас аз Р?дак?
• Аудио бо овози Лои? Шерал?
• Лои? Шерал? - Суб?е ба то?и бесари миллат гиристам
• С??бати ?амсари Лои? Бойгон? шудааст 1 июни 2019  сол.

Эзо? [ вироиш | вироиши манбаъ ]