Союз Советских Социалистических Республик Sojuz Sowietskich Socyalisticzeskich Riespublik
Sojusz Socjalistycznych Sowjeckich Republik
|
|
1922?1991
|
|
Motto
: (rusko)
Пролетарии всех стран, соединяйтесь!
(
Proletariusze wszyjskich kraj?w ł?nczy? ?e!
)
|
Hymn
:
Государственный гимн СССР
(
Hymn pa?stwowy SSSR
)
|
|
K?nstytucyj?
|
K?nstytucyjo Sojusza Socjalistycznych Sowjeckich Republik
|
Republiki SSSR
|
Army?sko SSR, Azerbejd?a?sko SSR, Bjołorusko SSR, Est??sko SSR, Gru?i?sko SSR, Kazachsko SSR, Karelo-Fi?sko SSR, Kirgisko SSR, Litewsko SSR, Łotewsko SSR, Mołdawsko SSR, Rusko FSSR, Tad?ycko SSR, Turkmy?sko, SSR Ukraji?sko SSR, ?zbecko SSR
|
Oficjaln? g?dka
|
rusko
|
U?ywan? g?dka
|
uormja?sko, azersko, bjołorusko, est??sko, gru?i?sko, kazachsko, kirgisko, litewsko, łotewsko, r?m??sko, rusko, tad?ycko, turkmy?sko, ukraji?sko, ?zbecko
|
Stolica
|
Moskwa
|
Polityczny systym
|
dyktatura k?mu?istycznyj partyje
|
Zorta pa?stwa
|
republika federalno
|
Piyrszy Prziw?dca SSSR
|
Władimir Le?in
|
Ostatni Prziw?dca SSSR
|
Michaił Gorbaczow
(prezydynt)
|
Szef rz?ndu
|
Prymier Iwan Siłajew (uostat?i)
|
Wiyrchnia
? cołk?
|
22 402 200 km²
|
waluta
|
sowjecki rubel (SUR)
|
Traktat uo nast??u SSSR
|
1922
|
Rozpad
|
1991
|
D?minuj?nc?
religij?
|
atejizm
(pa?stwowy),
prawosławje
|
Czasow? strefa
|
UTC
+2 (Mi?sk)
+13 (Kamczatka)
|
Internetow? d?myna
|
.su
|
Kod autowy
|
SU
|
|
Sojusz Socjalistycznych Sowjeckich Republik
(
ros.
Союз Советских Социалистических Республик
,
СССР
,
trb.
Sojuz Sowjetskich Socjalisticzeskich Rjespublik
), inakszy
SSSR
,
Sojusz Sowjecki
? historyczne k?mu?istyczne (
socjalistyczne
) pa?stwo w p?łnocnyj a schod?ij
Ojropje
a p?łnocnyj a strzodkowyj
Azyji
.
Uobyjmowało plac kole 22 mln km² uod
Bałtyckigo
a
Czornego Morza
do
Pacyfiku
(nojsrogsze we historyji nowo?ytnyj
?wjata
), ist?ało uod
30 grud?a
1922
do
26 grud?a
1991
.
SSSR powstoł po swy?ynstwje bolszewik?w we d?mowyj woj?e ze ?bjołymi” (wojskami k?ntrrewolucyje) i interwyncyji zagra?icznych mocarstw. W latach trzid?estych SSSR zrealizowoł industrjalizacyjo kraju i stoł ?e ek?n?micznom i wojskowom potyng?m. Trwoł ty? wtynczos uokres jeszcze ?yl?yjszych represyj?w i moc uos?b uostało skozanych na ?mjyr? abo hereszt. Uokres władze Stalina (umrził w 1953) nazwano było ?yskorzij stali?izmym.
We 1939 SSSR cuzamyn ze
na?istowskimi Mjymcami
napod na Polska, co b?ło pocz?ntkym drugij ?wjatowyj wojny. 22 czyrw?a 1941 mjymjecko-sowjecki sojusz sk??cz?ł ?e angrifym na?ist?w SSSR, uodt?nd SSSR b?ł jednym z trzech gł?wnych aljant?w II ?wjatowyj wojny. SSSR uobr???ł ?e, wygroł wojna i jego armijo zdob?ła
Berlin
.
Po 1945 roku SSSR stoł ?e jednym z dw?ch (społym z
USA
) ?wjatowych potyng. Rywalizowoł z USA uo wpływy na ?wje?e, co nazwano było
?imn?m wojn?m
.
W latach uo?ymd?e??ntych XX stole?o SSSR społym z inkszymi regyr?nkami k?mu?ist?w we schod?ij Ojropje wpod w kryzys i na k??ec rozpod ?e we 1991 roku, kej jego republiki uoznajmj?ły ?yzole?no?? jak uosobne pa?stwa.
S k??cym swojigo ist?y?o, we
1991
, SSSR mjoł do kupy pjyntno??e republik (Zakałkasko FSSR we
1936
roku pod?el?no na Army?sko SSR, Azyrbejd?a?sko SSR a Gru?i?sko SSR; Karelo-Fi?sko SSR wkl?dzono do Ruskij FSSR we
1956
roku). Nojsrogszo s republik, tako skuli ludno??i, placu, jako ?yły polityczno-ek?n?micznyj, b?ła to
Rusko FSSR
. S k??cym ist?y?o tygo pa?stwa we SSSR kole u?nych 15 republik b?ło ty? 20 republik autonomicznych, 8 uobwod?w autonomicznych, 10 uokryng?w, a jeszcze 6 kraj?w a 123 uobwod?w.
Republiki SSSR
|
Lota
|
Pa?stwa d?i?ejsze
|
WSP
|
NATO
|
OU
|
EAWG
|
GUAM
|
Army?sko SSR¹
|
1936-1991
|
Army?ijo
|
1991
|
-
|
-
|
-
|
-
|
Azerbejd?a?sko SSR¹
|
1936-1991
|
Azerbejd??n
|
1991
|
-
|
-
|
-
|
1997
|
Bjołorusko SSR
|
1922-1991
|
Bjołoru?
|
1991
|
-
|
-
|
2002
|
-
|
Est??sko SSR
|
1940-1991
|
Est??ijo
|
-
|
2004
|
2004
|
-
|
-
|
Gru?i?sko SSR¹
|
1936-1991
|
Gruzyjo
|
1993-2008
|
-
|
-
|
-
|
1997
|
Kazachsko SSR
|
1936-1991
|
Kazachstan
|
1991
|
-
|
-
|
2002
|
-
|
Karelo-Fi?sko SSR²
|
1940-1956
|
Rusyjo
|
-
|
-
|
-
|
-
|
-
|
Kirgisko SSR
|
1936-1991
|
Kirgistan
|
1991
|
-
|
-
|
2002
|
-
|
Litewsko SSR
|
1940-1991
|
Litwa
|
-
|
2004
|
2004
|
-
|
-
|
Łotewsko SSR
|
1940-1991
|
Łotwa
|
-
|
2004
|
2004
|
-
|
-
|
Mołdawsko SSR
|
1940-1991
|
Mołdawijo
|
1991
|
-
|
-
|
-
|
1997
|
Rusko FSSR
|
1922-1991
|
Rusyjo
|
1991
|
-
|
-
|
2002
|
-
|
Tad?ycko SSR
|
1929-1991
|
Tad?ykist?n
|
1991
|
-
|
-
|
2002
|
-
|
Turkmy?sko SSR
|
1925-1991
|
Turkmy?istan
|
1991-2005
|
-
|
-
|
-
|
-
|
Ukraji?sko SSR
|
1922-1991
|
Ukrajina
|
1991-2018
|
-
|
-
|
-
|
1997
|
?zbecko SSR
|
1925-1991
|
?zbekistan
|
1991
|
-
|
-
|
-
|
1999-2005
|
¹ do 1936 Zakaukasko FSSR
² we 1956 wkludzono do Ruskij FSSR
|