Kolumbien
is n Lound in
Suud-Amerikoa
.
Dat Lound wad beskat fon...
Midde truch dat Lound ferloope fon Noudaaste atter't Suudwaaste do
Anden
. Midde in do kolumbioanske Anden lait ap ne Hoochte fon 2640 Meetere uur ju See ju Haudstaad
Bogota
. Truch n joopen Iensnit outrand fon dan Anden-Koum, tichte bie ju Kuste fon ju Karibiske See, lait dat Bierichlound
Sierra Nevada de Santa Marta
. Deer fiende sik do hoochste Bierge fon dat Lound, die
Pico Cristobal Colon
un die
Pico Simon Bolivar
. Bee sunt 5775 Meetere hooch.
Ap ju Kustensiede fon do Bierge lait laich Lound, deelwiese mad Sumpe un
tropisken Rienwoold
. Ju Binnenloundsiede fon do Anden deelt sik deer-atter, atter wakke Ai (
Orinoko
of
Amazonas
) dat Woater oufljut. Orinokien, wier dat atter dan Orinoko oufljut, is maast fon
Fuchtige Savannen
bestimt, wilst
Amazonien
fon tichte Rienwoolde bewoaksen is.
Ap dan
20. Juli
1810
wuude in
Bogota
ju uunouhongige
Eerste Republik Kolumbien
uutruupen. Ju bestuude, bit spoanske Troppen in'n Moai
1816
in
Bogota
ienlooken un ju Moacht wierroakeden. Man deermad wuulen sik do Uunouhongegaids-Striedere nit toufree reeke.
Atter sowat n Jiertjaand fon Uunouhongegaids-Stried juun ju
spoanske
Kolonioal-Moacht begon ap dan
15. Februoar
1819
die separatistiske
Kongress fon Angostura
, wier do Uunouhongegaids-Striedere sik uur ju Nai-Oardenge atter ju Uunouhongegaid fon do Rebatte beraide dieden. Ju
Slacht fon Boyaca
ap n
7. August
1819
, ju do Troppen fon Simon Bolivar juun do Spaniere won, faastigede ju Uunouhongegaid. Ap n
17. Dezember
1819
wuude ap dan Kongress al n Stoat mad Noome
Republica de Colombia
gruunded, dat waas ne Fereenigenge fon
Nai-Granada
un
Venezuela
. Die Stoat briek al in
1830
stukken. Hie wad daalich fon Histoorikere as
Groot-Kolumbien
beteekend, uumdat bit do noch moor Rebatte deer tou heerden, do daalich oaine Stoaten sunt:
Venezuela
,
Ecuador
un
Panama
. Die eerste Prasident waas die Uunouhongegaids-Strieder
Simon Bolivar
, die in masse Suudamerikoanske Stoaten bit daalich as Nasjonoal-Hald fierd wad. Wat fon Groot-Kolumbien uurich bleeuw, hiet bit
1858
Republik Naigranada
, atters bit
1863
ju
Granada-Konfoderatsjoon
, deer sunt do
Fereende Stoaten fon Kolumbien
uut foargeen, wier in
1886
ju Republik Kolumbien fon daalich ap atterfoulgede.
Panama
, dat in do 1830er un 1840er Jiere al wakke Moale fersoacht hiede, uunouhongich tou blieuwen, bleeuw bit
1903
Deel fon Kolumbien. In
1903
suurgeden
US
-Troppen foar ju Uunouhongegaid fon Panama, uum n lichteren Ferhonnelengs-Partner foar dan Bau fon'n
Panama-Kanoal
tou kriegen.
In
1932
briek die
Kolumbioansk-Peruoanske Kriech
uut, uumdat Apstoundiske uut
Peru
dan Skeedferloop uut dan
Ferdraach fon Salomon-Lozano
nit ounnieme wuulen. Ju Regierenge fon Peru, ju sik eerste juun dan Apstound uutspreeken hiede, stoalde sik bolde ap ju Siede fon do Apstoundiske, as kolumbioanske Troppen intervenierden. Die Kriech broachte foar neen Siede Winst. Sowat twohunnert Suldoaten sunt ap bee Sieden stuurwen, do maaste truch Dschungel-Kroankhaide, sunner dat een Siede Winst uut dan Kriech luuke kuude. In
1933
roate dat n Woapenstilstound, in
1934
wuude Free sleeten.
In
1948
wuude
Jorge Eliecer Gaitan
moarend, die Prasidentskups-Kandidoat mad do maaste Ounhongere. Sin Moarender
Juan Roa Sierra
wuude fon do dulle Massen fluks atters salwen uumebroacht, sodat wie nit wieten, wat sien Motiv waas. Wakke kweede, hie waas maal, wakke kweede, hie hiede n politisk Motiv. Die Moort oun Gaitan waas ju Uurseeke foar dan Burgerkriech
La Violencia
, die bit
1958
duurde. Ju liberoale un ju konservative Paatai fon dat Lound stuuden sik in dan Burgerkriech juunuur. Die Generoal
Gustavo Rojas Pinilla
moakede in'n Juni
1953
n Militar-Putsch, uum dat Lound tou stabilisierjen. Ju Militardiktoatuur, ju hie apgjuchte, duurde bit
1957
. Mad ju Nasjonoale Front, ne Eenegaids-Regierenge fon liberoale un konservative Politikere, ju in 1958 begon un bit 1974 duurde, eendede "La Violencia", die Burgerkriech twiske do bee Paataie.
Daach is dat Bloudferjooten nit heel un aal tou Eende geen. In ju Tied fon "La Violencia" begonnen noch moor bewoapende Fer'eenigengen, foar hiere Seeke tou strieden, uk Drogenkartelle, un dwo dat Deelwiese bit daalich. N wichtigen Arfoulch deer juun is die eendgultige Woapenstilstound twiske ju Regierenge un ju links-radikoale
Guerilla
-Troppe
FARC-EP
ap n
22. Juni
2016
. Man dat rakt noch moor paramilitariske Koppele.