pica
Ushqim deti
Joachim Beuckelaer, 1560-1565
Ne tregun e BE-se jane te lejuara diku rreth 430-substanca te ndryshme qe i bejne produktet ushqimore me te qendrueshme, me me ngjyre, me te trasha, me te thapeta, me te embla, me me shije apo forcojne efektet tjera te substancave ne produkte. Keto substanca shtese kane nje shifer kodimi te ashtuquajtur
numri E
. Numri E 200 p.sh. eshte numri i nje substance thartesire sorbite, konservuese e ushqimit. Shumica e produkteve te gatshme/industriale ne vete kane substanca te tilla shtese. Pos ketyre substancave jane diku me shume se 2000 substanca tjera qe kryesisht perdoren per aroma te produkteve.
Cilat substanca shtese permban nje produkt, duhet te jete e shkruar ne paketim te produktit. Ne paketim shkruhet ne listen e permbajtjes shkruhen emrat e ketyre substancave ose numri i tyre E.
Disa nga keto substanca jane te nevojshme per prodhimin e produkteve ushqimore, por nje numer i madh i tyre eshte i tepert. Para se gjithash substancat per ngjyre dhe per konservim mund te shkaktojne alergji te ndryshme dhe per disa nga keto substanca nuk mund te thuhet se nuk e shkaktojne kancerin apo ndihmon substancat tjera pergjegjese per kancer.
Keto substanca perdoren ne embelsira, deserte, konservime perimesh, produkte peshku, likere. Mirepo nuk prezenca e tyre ne keto produkte nuk eshte e nevojshme. Demet qe mund te shkaktojne keto substanca, sidomos substancat sintetike per ngjyre nuk jane te vogla. Ato jane shkaktare te shpeshta te alergjive, ne kete drejtim dallohet substanca problematike Tartarin (E 120). Shpesh keto substanca i krijojne konsumatorit nje kualitet qe nuk ekziston.
Perdoren ne sallata, carcaf te mishit (marinade), senf, konserve peshku, margarine, limonade, marmelata etj. Keto nuk jane te domosdoshme nese produktet shfrytezohen te fresketa. Perparesia e ketyre produkteve eshte qe jane me te qendrueshme dhe me kete kane kohe me te gjate te shfrytezimit . Por kjo duhej te perdorej vetem ne raste te mungeses se metodave tjera me te shendetshme te konservimi.
Vini Re! per alergjiket:, keto mund te shkaktoje alergji. Perdoren ne majoneze, sallate dhe konserva te pemeve dhe te perimeve. Dyoksidi i sulfateve dhe lidhjeve tjera kimike te tij (E 220 deri 228, Sulfite) tek njerezit e ndjeshem mund te shkaktojne turbullime, dhembje koke dhe jashte qitje. Njerezit me astme mund te marrin sulme ngufateshe. Eshte e mundshme qe dyoksidet e sulfurit te nxisin substanca shkaktare te kancerit. Kjo substance gjendet zakonisht te frutat e thara, te bimet e thara, te produkte te patates, te marmelatat te vererat dhe te birrat. Produkti E 235 i quajtur Natamyzin perdoret per te rregulluar bakteret e djathit te ngurte, kjo substance shkakton reaksione alergjike.
Keto substanca nuk jane te nevojshme, ndihmojne per ndalimi e efektit te prishjes se ushqimit nga ana e oksigjenit ne ajer. Keshtu yndyrat behen me te qendrueshme. Si pjese e Antioxidanicieneve eshte vitamina E (Tokopherol). Demet qe shkaktojne keto substanca nuk jane te njohura.
Jane te nevojshem kur eshte ne pyetje perzierja e ujit me yndyren, deme qe mund te shkaktohen nga jo substance nuk jane te njohura.
Nuk jane te nevojshme dhe p.sh. natriumglutamat shkaktojne mbi reaksione te ndjeshmerise se rritur, si "sindroma e restoranteve kineze". Shenja te saj jane ndjenja e qafes se mpire e qe zgjerohet teposhte, dhimbjet e kokes, marrja e mendjes,plogeshtia, rrahjet e zemres, ndjena e shtangies se muskujve te fytyres dhe gjoksit.
Si Acesufarm, Asparam, Cyclamat, Saccharin nder te tjera perdoren ne lengje, deserte, jogurte, ne produktet "Light" etj. Jane te mira per njerezit qe deshirojne te dobesohen dhe te mos largohen nga embelsirat. Nese merren me mase keto substanca te embla nuk jane te demshme. Ne te vertet pirja e 2 litrave te lengjeve te quajtura "light" i tejkalon normen e nevojshme per keto substanca.
- Shiko dhe
Numrat e mallerave
Si Fruktose, Izomalt, Lactit, Maltit, Mannit, Sorvit e Xylt qe perdoren ne embelsira, goma pertypese ("mbrojtese te dhembit"), pije dhe ushqime per diabet nuk jane te nevojshme. Mund te ndihmojne per ata qe nuk mund te rrine larg embelsirave dhe gomes pertypese e qe nuk deshirojne dhembet e tyre te i ngarkojne me teper se qeshte e nevojshme. Perparesi kane per diabetin, pasi qe keta zevendesues te sheqerit nuk e rrisin aq shpejt nivelin e sheqerit ne gjak.
Ne cdo produkt ushqimor duhet te jete e shtypur afati i perdorimit te tij. Kjo eshte nje menyre e prodhuesit per orientuar shitesin dhe konsumatorin. Mirepo keto data nuk saktesojne qe produkt te jete i prishte para dhe pas kalimit te afatit, ato vetem e orientojne konsumatorin.
Produktet me afat te kaluar mund te shiten, per kete eshte me se e nevojshme qe te kontrollohet vete produkti nese ka ere apo pamje te jashte zakonshme. Produktet eshte e lejuar me ligj qe te nderrohen, pa marre parasysh afatin e perdorimit.
Nese keni blere produkte ushqimore te prishtura ato mund te i ktheni. Nqs.gjykoni qe eshte bere shkelje e rende e ligjit te perdorimit te produkteve ushqimore p.sh perdorimi i substancave kimike te palejueshme ne nje produkt ushqimor atehere njoftoni entin e shendetesise, apo ndonje institucion shteterore te shendetesise.
Per kete ju duhet qe te keni pergatitur pergjigjet e sakta per Kur? Ku:? dhe Cfare eshte blere? Ku ka qene i ruajtur produkti? Shkaqet e ankeses? dhe mundesisht fletepagesen!
Hulumtimet nga ana e enteve shteterore ne keto raste jane falas. Entet nuk jane te obliguara te ju informojne per rezultatin e hulumtimeve. Po nese jeni i interesuar per rezultatin duhet tu a thoni ate qarte perfaqesuesve te atyre enteve.
Emri:pica