Queensland

Nga Wikipedia, enciklopedia e lire
Queensland
Nofka(t): 
Sunshine State
Parimet: 
Audax at Fidelis
(Bold but Faithful)
Vendndodhja e Queensland në Australi
Vendndodhja e Queensland ne Australi
Kolonia e Kurores , qeveria pergjegjese
si Kolonia e Queensland
6 qershor 1859
Federata 1 janar 1901
Akti i Australise 3 mars 1986
Kryeqyteti dhe qyteti me i madh Brisbane
Administrata 77 zona te qeverisjes vendore
Qeveria
 ? Lloji Monarkia kushtetuese
Demokracia parlamentare
 ? Trupi Qeveria e Queensland
 ?  Guvernatori Jeannette Young
 ?  Kryeministri Annastacia Palaszczuk ( ALP )
Legjislatura Parlamenti i Queensland Asambleja Legjislative (93 vende)
Gjyqesori
Perfaqesimi federal Parlamenti i Australise
Kushtetuta Kushtetuta e Queensland
Siperfaqja
 ? Gjithsej 1.851.736 km 2 (0.715 sq mi)
 ? Siperfaqe tokesore 1.729.742 km 2 (0.668 sq mi)
 ? Siperfaqe ujore 121.994 km 2 (47.102 sq mi)
Siperfaqja vendi 2-te
Lartesia me e larte 1.622 m (5.322 ft)
Popullsia
  (Dhjetor 2021) [1]
 ? Gjithsej 5.265.043
 ? Vendi 3-te
 ? Dendesia 2,8/km 2 (70/sq mi)
 ? Dendesia vendi 5-te
Emri i banoreve Queenslander
Banana Bender (bisedore) [2]
Zona kohore UTC+10 ( AECST )
Kodi postar
QLD
Kodi ISO 3166 AU-QLD
GSP year 2019?20
GSP ($A million) $363,524 [3] (3-te)
GSP per capita $70,862 (5-te)
HDI (2019) 0.937 [4]
very high · 5 nga 8
Faqja zyrtare www .qld .gov .au

Queensland eshte shteti i dyte me i madh ne Australi . Ndodhet ne verilindje, kufizohet me Northern Territory , Australine Jugore dhe me Uellsin e Ri Jugor . Kryeqyteti dhe qyteti me i madh eshte Brisbane . Queensland eshte shteti i gjashte me i madh sipas siperfaqes te nendarjes. Willem Janszoon ishte i pari qe erdhi ne kete shtet. Popullsia ne Quennsland eshte 4,750,500 dhe eshte shteti i trete me popullsi me te madhe ne Australi. Queensland e morri emrin ne nder te Mbretereshes Victoria [5] me 6 qershor 1859, ku edhe me kete date festohet Dita e Queensland . Queensland ishte nje nga gjashte kolonite qe u bene shtetet themeluese te Australise me federate me 1 janar 1901.

Historia [ Redakto | Redakto nepermjet kodit ]

Historia e Queensland perfshin mijera vjet, duke perfshire si nje prani te gjere indigjene , ashtu edhe kohen e ngjarjes se zgjidhjes pas-evropiane. Rajoni verior-lindor i Australise u hulumtua nga navigatoret holandeze, spanjolle dhe franceze perpara se te ndeshej nga toger Xhejms Kuk ne vitin 1770. Shteti ka deshmuar nje lufte kufitare midis koloneve evropiane dhe banoreve indigjene (te cilat nuk rezultuan ne ndonje zgjidhje apo traktat), si dhe shfrytezimi i punes se lire ne Kanaka te buruar nga Paqesori i Jugut permes nje forme te rekrutimit te detyruar, i njohur ne ate kohe si " blackbirding ". Partia e Punes Australian ka origjinen e saj si nje organizate zyrtare ne Queensland dhe qyteti i Barcaldine eshte vendlindja simbolike e partise. Qershori 2009 shenoi 150 vjetorin e krijimit te tij si nje koloni me vete nga Uellsi i Ri Jugor. [6] Nje rekord i rralle i jetes se hershme te banuesit ne veri te Queensland mund te shihet ne nje seri prej dhjete pllakash xhami fotografike te marra ne vitet 1860 nga Richard Daintree , ne koleksionin e Muzeut Kombetar te Australise . [7]

Gjeografia [ Redakto | Redakto nepermjet kodit ]

Rajonet e percaktuara zakonisht te Queensland, me Queensland Qendror te ndare ne nenrajonet Mackay dhe Fitzroy

Me nje siperfaqe gjithsej prej 1,852,642 kilometrash katrore, Queensland eshte nje shtet i shtrire me nje game shume te larmishme klimash dhe karakteristikash gjeografike. Nese Queensland do te ishte nje komb i pavarur, do te ishte i 16-ti me i madhi ne bote, duke qene afersisht me te njejten madhesi si Meksika , Indonezia dhe Mongolia .

Vija bregdetare lindore e Queensland kufizohet me Detin Koral , nje krah i Oqeanit Paqesor. Shteti kufizohet nga Ngushtica e Torresit ne veri, me ishullin Boigu ne brigjet e Guinese se Re qe perfaqeson ekstremin verior te territorit te tij. Gadishulli trekendor Cape York , i cili tregon drejt Guinese se Re, eshte pjesa me veriore e kontinentit te shtetit. Ne perendim te majes se gadishullit, Queensland verior kufizohet nga Gjiri Carpentaria . Ne perendim, Queensland kufizohet me [[Northern Territory[[, ne meridianin e 138-te ne lindje dhe ne jugperendim me Australine Jugore verilindore. Kufiri jugor i shtetit me Uellsin e Ri Jugor perbehet ne lindje nga pellgu ujembledhes nga Point Danger deri ne lumin Dumaresq dhe lumenjte Dumaresq, Macintyre dhe Barwon . Perendimi i kufirit jugor percaktohet nga paralelja e 29-te e jugut (duke perfshire disa shkelje te vogla historike), derisa te arrije ne Australine Jugore.

Ashtu si pjesa me e madhe e Australise lindore, Gama e Madhe Ndarese shkon afersisht paralelisht dhe ne brendesi te bregdetit, dhe zonat ne perendim te vargmalit jane me te thata se rajonet e lageshta bregdetare. Barriera e Madhe, e cila eshte sistemi me i madh i shkembinjve koralore ne bote, shkon paralelisht me bregun e shtetit te Detit Koral midis ngushtices se Torres dhe K'garit. Vija bregdetare e Queensland perfshin tre ishujt me te medhenj te reres ne bote: K'gari , Moreton dhe North Stradbroke .

Shteti permban gjashte zona ruajtjeje te rradhitura ne Listen e Trashegimise Boterore : Gumen Barriere te Madhe pergjate bregut te Detit Koral, K'gari ne vijen bregdetare te rajonit Wide Bay?Burnett , tropiket e lagesht ne Queensland e Veriut te Larget duke perfshire pyllin e shiut Daintree, Parkun Kombetar Lamington ne Quensland Juglindore, vendet fosile te Riversleigh ne Queensland Veri-Perendimor dhe Pyjet tropikale Gondwana ne Queensland Juglindor.

Shteti eshte i ndare ne disa rajone jozyrtare te cilat zakonisht perdoren per t'iu referuar zonave te medha te gjeografise se gjere te shtetit.

Klima [ Redakto | Redakto nepermjet kodit ]

Per shkak te madhesise se saj, ka ndryshime te konsiderueshme ne klime ne te gjithe shtetin. Ka reshje te bollshme shiu pergjate vijes bregdetare, me nje sezon te lagesht musonor ne veriun tropikal dhe kushte te lageshta subtropikale pergjate vijes bregdetare jugore. Reshjet e pakta dhe vera te nxehta me lageshti jane tipike per pjesen e brendshme dhe perendimore. Zonat e ngritura ne brendesi juglindore mund te perjetojne temperatura shume nen zero ne mes te dimrit duke shkaktuar ngrica dhe, rralle, reshje bore. Klima e rajoneve bregdetare ndikohet nga ujerat e ngrohta te oqeanit, duke e mbajtur rajonin te lire nga ekstremet e temperatures dhe duke siguruar lageshti per reshjet.

Ekzistojne gjashte zona klimatike mbizoteruese ne Queensland,[35] bazuar ne temperaturen dhe lageshtine:

Temperatura maksimale zyrtare me e larte e regjistruar ne shtet ishte 49.5 °C ne Stacionin e Policise Birdsville me 24 dhjetor 1972, [8] edhe pse spektroradiometri i imazhit me rezolucion te moderuar (MODIS) ne satelitin Aqua te NASA-s mati nje temperature te siperfaqes se tokes prej 69.3 °C. Queensland ka maksimumin mesatar me te larte te cdo shteti australian, dhe Stanthorpe , Hervey Bay , Mackay , Atherton , Weipa dhe Ishulli Thursday jane te vetmet qendra te medha te popullsise te mos kete regjistruar nje temperature mbi 40 °C. Temperatura minimale me e ulet e regjistruar eshte -10,6 °C ne Stanthorpe me 23 qershor 1961 dhe ne Hermitage (afer Warwick) me 12 korrik 1965. Temperaturat nen 0 °C jane, megjithate, pergjithesisht te pazakonta per shumicen e popullsise Queensland.

Sporti [ Redakto | Redakto nepermjet kodit ]

Shteti i Queensland eshte i perfaqesuar ne te gjitha garat sportive kombetare te Australise dhe eshte gjithashtu mikprites i nje numri ngjarjesh sportive vendase dhe nderkombetare. Sportet me te njohura ekipore dimerore dhe verore jane respektivisht regbi ( liga e regbit dhe rugby union ) dhe kriket .

Turizmi [ Redakto | Redakto nepermjet kodit ]

Gold Coast , qyteti i dyte me i madh i Queensland dhe nje destinacion kryesor turistik

Si rezultat i peizazheve te ndryshme, klimes se ngrohte dhe mjedisit te bollshem natyror, turizmi eshte industria kryesore terciare e Queensland me miliona vizitore ndershteterore dhe nderkombetare qe vizitojne shtetin cdo vit. Industria gjeneron 8.8 miliarde dollare ne vit, qe perben 4.5% te Prodhimit Bruto Shteteror te Queensland. Ajo ka nje eksport vjetor prej 4.0 miliarde dollare ne vit. Sektori puneson drejtperdrejt rreth 5.7% te qytetareve te Queensland. Akomodimi ne Queensland kujdeset per gati 22% te shpenzimeve totale, e ndjekur nga restorantet/ushqimet (15%), biletat e fluturimit (11%), karburantet (11%) dhe blerjet/dhuratat (11%). [9]

Destinacionet turistike me te vizituara te Queensland perfshijne Brisbane (duke perfshire ishujt Moreton dhe South Stradbroke dhe Gold Coast ) si dhe Sunshine Coast , the Great Barrier Reef , Cairns , Port Douglas , Pyli tropikal Daintree , K'gari dhe Ishujt Whitsunday .

Brisbane eshte destinacioni i trete me i popullarizuar ne Australi pas Sydney dhe Melbourne . [10]

Referime [ Redakto | Redakto nepermjet kodit ]

  1. ^ "National, state and territory population ? December 2021" (ne anglisht). Australian Bureau of Statistics. 28 qershor 2022. Arkivuar nga origjinali me 29 qershor 2022 . Marre me 1 korrik 2022 .
  2. ^ "Slang: What Aussies call other Aussies" . Australian Geographic (ne anglisht). 16 maj 2013. Arkivuar nga origjinali me 9 nentor 2021 . Marre me 9 nentor 2021 .
  3. ^ "5220.0 ? Australian National Accounts: State Accounts, 2019?20" (ne anglisht). Australian Bureau of Statistics. 20 nentor 2020. Arkivuar nga origjinali me 17 qershor 2016 . Marre me 20 janar 2021 .
  4. ^ "Sub-national HDI - Area Database - Global Data Lab" . hdi.globaldatalab.org (ne anglisht). Arkivuar nga origjinali me 23 shtator 2018 . Marre me 24 janar 2022 .
  5. ^ "Pomona ? Quinalow" . Place Names of South East Queensland (ne anglisht). Arkivuar nga origjinali me 13 tetor 2007 . Marre me 16 mars 2020 .
  6. ^ "Queensland's History" (ne anglisht). Qld.gov.au. 29 janar 2009. Arkivuar nga origjinali me 20 gusht 2010 . Marre me 16 mars 2020 .
  7. ^ "National Museum of Australia ? Richard Daintree's glass plates" (ne anglisht). Arkivuar nga origjinali me 17 mars 2011.
  8. ^ "Rainfall and Temperature Records" (ne anglisht). Bureau of Meteorology (Australian Government). Arkivuar nga origjinali me 4 qershor 2013 . Marre me 13 qershor 2013 .
  9. ^ "Tourism related information and statistics" . Discoverqueensland.com.au (ne anglisht). Arkivuar nga origjinali me 20 shkurt 2011 . Marre me 4 gusht 2010 .
  10. ^ "International Market Tourism Facts" (PDF) (ne anglisht). Tourism Australia. Arkivuar nga origjinali (PDF) me 27 shtator 2007.

Lidhje te jashtme [ Redakto | Redakto nepermjet kodit ]