Estonia

Perpunoni lidhje
Nga Wikipedia, enciklopedia e lire
Republika e Estonise
Eesti Vabariik ( Estonisht )
Himni:  
Mu isamaa, mu onn ja room
(Shqip: "Atdheu im, lumturia dhe gezimi im")
Vendndodhja e Estonisë
Vendndodhja e Estonise
Kryeqyteti
dhe qyteti me i madh
Tallinn
59°25′N 24°45′E  /  59.417°N 24.750°E  / 59.417; 24.750
Gjuha zyrtare Estonishtja
Grupet etnike (2023 [1] )
Besimi
(2021 [2] )
Nofka Estonezet
Qeveria
Lloji i qeverisjes Republika unitare parlamentare
Alar Karis
Kaja Kallas
Lauri Hussar
Kuvendi Riigikogu
Pavaresia  
nga Rusia dhe Gjermania
23?24 shkurt 1918
? U bashkua me Lidhjen e Kombeve
22 shtator 1921
1940?1991
20 gush 1991
1 maj 2004
Siperfaqja
? Gjithsej
45,335 [3]  km 2 (17,504 sq mi) ( 129th d )
? Uje (%)
4.6
Popullsia
? Perllogaritje 2024
Neutral increase1,373,101 [4]
? 2021 census
1,331,824 [5]
? Dendesia
30.3/km 2 (78.5/sq mi) ( 148th )
Ekonomia
PBB   (PFB) Perllogaritje 2024 
? Gjithsej
Increase $60.997 billion [6] ( 113th )
? Per koke banori
Increase $47,383 [6] ( 41st )
PBB   (zyrtare) Perllogaritje 2024 
? Gjithsej
Increase $41.799 billion [6] ( 102nd )
? Per koke banori
Increase $33,018 [6] ( 36th )
Monedha Euro ( € ) ( EUR )
Te dhena te tjera
Gini   (2021) Negative increase 30.6 [7]
i mesem
IZHNJ   (2021) Increase 0.890 [8]
shume i larte  ·  31st
Zona kohore UTC +02:00 ( EET )
? Veres 
UTC +03:00 ( EEST )
Ana e drejtimit te makines djathtas
Prefiksi telefonik +372
Kodi ISO 3166 EE
Kodi i internetit TLD .ee
  1. ^  Estonia rifitoi pavaresine e saj de facto ne 1991. Gjate gjithe pushtimit sovjetik 1940?1941 dhe 1944?1991, vazhdimesia shteterore de jure e Estonise u ruajt nga perfaqesuesit diplomatike dhe qeveria ne mergim.

Estonia [a] , zyrtarisht Republika e Estonise [b] eshte nje vend Evropen Lindore . Kufizohet ne veri me Gjirin e Finlandes pertej Finlandes , ne perendim nga deti perballe Suedise , ne jug me Letonine dhe ne lindje me Liqenin Peipsi dhe Rusine . Territori i Estonise perbehet nga kontinenti, ishujt me te medhenj Saaremaa dhe Hiiumaa , dhe mbi 2,300 ishuj dhe ishullth te tjere ne bregun lindor te Detit Baltik , qe mbulojne nje siperfaqe prej 45,335 kilometra katrore (17,504 mi katrore). Kryeqyteti Tallinn dhe Tartu jane dy zonat me te medha urbane te vendit. Estonishtja eshte gjuha indigjene dhe zyrtare e Estonise; ajo eshte gjuha e pare e shumices se popullsise se saj, si dhe gjuha e dyte finike me e folur ne bote.

Pas shekujve te sundimit te njepasnjeshem nga Urdhri Teutonik, Danimarka, Suedia dhe Perandoria Ruse, nje identitet i vecante kombetar estonez filloi te shfaqej ne mesin e shekullit te 19-te. Kjo kulmoi me Deklaraten e Pavaresise se Estonise me 24 shkurt 1918 nga perandorite e atehershme luftarake ruse dhe gjermane . Demokratike gjate pjeses me te madhe te periudhes ndermjet lufterave , Estonia shpalli neutralitet ne shperthimin e Luftes se Dyte Boterore , megjithate vendi u kontestua dhe u pushtua vazhdimisht ; fillimisht nga Bashkimi Sovjetik me [[Pushtimi sovjetik i shteteve baltike (1940)|1940], pastaj nga Gjermania Naziste me 1941, dhe perfundimisht u ripushtua me 1944 nga, dhe u aneksua ne BRSS si nje nennjesi administrative ( RSS Estoneze ). Pas " Revolucionit te Kengeve " te Estonise pa gjak te viteve 1988-1990, pavaresia de facto e vendit nga Bashkimi Sovjetik u rivendos me 20 gusht 1991 .

Historia [ Redakto | Redakto nepermjet kodit ]

Artikulli kryesor : Historia e Estonise

Estonia ka qene te populluara nga koha kur akulli i fundit i periudhes akullnajore shkriu ne kete pjese te Evropes, diku rreth 11,000-13,000 vite me pare. Banoret me te vjeter llogaritet te kene jetuar pran nje lumi te quajtur sot Parnu, afer qytetit Sindi (banoret e fshatit Pulli- ne pjesen e djathte te lumit). Keto vendbanime datojne qe nga mijevjecari i VIII p.e.s.

Krishterimi ne Estoni u vendos me dhune gjate kryqezatave nga vellazeria gjermane "Livonian Sword Brethren". Danimarka pushtoi kete vend ne vitin 1227 . Fuqi te cilat kane pushtuar kete vend kane qene te ndryshme si Danimarka, feudale gjermane, Suedia, Polonia dhe se fundi ( 1710 de facto, 1721 de juro me Traktatin e Nystad-it) Rusia. Po thuaj se gjate ketyre pushtimeve paria dhe klasa larte dhe mesme e shoqerise Estoneze perbehej nga shumica gjermaneve baltike deri me 1918 .

Pas shperberjes se Rusise Imperialiste , pas Revolucionit te tetorit , Estonia deklarohet si Republike e pavarur me 24 shkurt 1918 . Pas Luftes Clirimtare Estoneze dhe Traktatit te Tartuit te nenshkruar me 2 shkurt 1920 , Estonia pat 22 vite pavaresi, me nje qeverisje te ngjashme parlamentare si qeveria e rivendosur me 1992 , pas renies se Sovjetikeve BRSS . Ky lloj qeverie ne Estoni thirret Riigikogu dhe parlamentaret zgjedhen nga gjithe banoret ne Estoni, mbi moshen 18-vjecare. Riigikogu, ishte shperbere ne vitin 1934 dhe vendi udhehiqej me dekrete te presidentit Konstantin Pats, deri me mbajtjen e zgjedhjeve parlamentare ne vitin 1938

Ne qershor te vitit 1940 , Estonia pushtohet nga trupat sovjetike, si rrjedhe e paktit gjermano-sovjetik te nenshkruara nga Molotov-Ribbentrop ne vitin 1939 . Inteligjenca e vendit si dhe shume politikane nder te cilet ishte edhe presidenti Konstantin Pats (u internua ne Rusi), u vrane dhe u keqtrajtuan apo internuan ne Rusi. Nga 1941 - 1944 Estonia ishte e pushtuar nga Gjermania fashiste, pra derisa forcat gjermane u munden nga sovjetiket. Pavaresine, Estonia e ka rifituar me 20 gusht 1991 me Revolucionin e Kenges dhe me renien e BRSS -se. Qe nga kjo kohe dite kombetare ne Estoni ka mbetur 20 gushti . Trupat e fundit sovjetike jane larguar nga Estonia me 31 gusht 1994 ,ndersa me 29 mars 2004 , Estonia iu bashkangjit Paktit Verior ( NATO ). Pranimi i saj ne Bashkimin Evropian ( BE ) eshte bere zyrtarisht me 1 maj 2004 .

Me 18 maj 2005 , Estonia ka nenshkruar marreveshjen per kufijte me Rusine , kufijte e Estonise kane mbetur ata qe kane qene perdorur qe nga 1991-ta, dhe qe parlamenti Riigikongu i ka ratifikua me 20 qershor 2005 . Pas ketij ratifikimi nga ana e estonezeve ka reaguar Rusia, duke pohuar se ne preambulen Estoneze perfshihen pjese te territorit te Estonise gjate kohes se BRSS dhe indirekt ato e reflektojne kohen e okupimit, dhe me se miri eshte qe te i ri-fillojne negociatat per kete ceshtje.

Politika [ Redakto | Redakto nepermjet kodit ]

Artikulli kryesor : Sistemi shteteror ne Estoni
Alar Karis
Presidenti
qe nga 2021
Kaja Kallas
Kryeministrja
qe nga 2021
Selia e parlamentit estonez ne Kalane Toompea

Estonia eshte nje republike parlamentare . Parlamenti njedhomesh Riigikogu sherben si legjislativ dhe qeveria si ekzekutiv. [9]

Parlamenti estonez Riigikogu zgjidhet nga qytetaret mbi 18 vjec per nje mandat katervjecar me perfaqesim proporcional dhe ka 101 anetare. Pergjegjesite e Riigikogu perfshijne miratimin dhe ruajtjen e qeverise kombetare, miratimin e akteve ligjore, miratimin e buxhetit te shtetit dhe kryerjen e mbikeqyrjes parlamentare.

Kushtetuta e Estonise ofron mundesine per demokraci te drejtperdrejte permes referendumit, megjithese qe nga miratimi i kushtetutes ne 1992, i vetmi referendum ka qene referendumi per anetaresimin ne Bashkimin Evropian ne vitin 2003. [10]

Ushtria [ Redakto | Redakto nepermjet kodit ]

Artikulli kryesor : Forcat e Mbrojtjes te Estonise
Ushtaret estoneze ne stervitjen Operation Steadfast Javelin II 2014

Forcat e Mbrojtjes te Estonise perbehen nga forcat tokesore , detare dhe ajrore . Sherbimi aktual ushtarak kombetar eshte i detyrueshem per burrat e shendetshem midis moshes 18 dhe 28 vjec, me rekrutet qe kryejne turne 8 ose 11 muajsh, ne varesi te arsimit dhe pozicionit te tyre te ofruar nga Forcat e Mbrojtjes. [11]

Njesite administrative [ Redakto | Redakto nepermjet kodit ]

Artikulli kryesor : Njesite administrative te Estonise
Njesite administrative e Estonise

Estonia eshte nje vend unitar me nje sistem te qeverisjes vendore me nje nivel te vetem. Ceshtjet lokale menaxhohen ne menyre autonome nga pushteti vendor. Qe nga reforma administrative ne 2017, ka gjithsej 79 qeverisje vendore, duke perfshire 15 qyteza dhe 64 bashki rurale. Te gjitha bashkite kane status te barabarte juridik dhe bejne pjese ne nje maakond (qark), i cili eshte nje nennjesi administrative e shtetit. Organi perfaqesues i autoriteteve vendore eshte keshilli bashkiak, i zgjedhur ne zgjedhje te pergjithshme te drejtperdrejta per nje mandat katervjecar. Keshilli emeron pushtetin vendor. Per qytetet, kreu i qeverisjes vendore eshte linnapea (kryetar bashkie) dhe vallavanem per famullite. Per decentralizim shtese, autoritetet lokale mund te formojne rrethe komunale me autoritet te kufizuar, aktualisht ato jane formuar ne Tallinn dhe Hiiumaa . [12] .

Gjeografia [ Redakto | Redakto nepermjet kodit ]

Artikulli kryesor : Gjeografia e Estonise

Siperfaqja e pergjithshme e Estonise eshte 45,226 km 2 , shtrihet rreth koordinatave gjeografike 59 00 V , 26 00 L dhe 43,211 km² te kesaj siperfaqeje jane toke ndersa 2,015 km 2 uje. Vija bregdetare e Estonise eshte 3,794 km e gjate. Estonia ka mbi 1000 ishuj dhe mbi 1400 liqene. Ishulli me i madh i Estonise eshte Saaremaa , me siperfaqe prej 2673 km². Liqeni me i madh ne Estoni eshte liqeni Peipsi , me nje siperfaqe prej 3,555 km2 dhe ndahet mes Estoninse dhe Rusise. Vortsjarv eshte liqeni i dyte ne Estoni per nga madhesia.

Klima ne Estoni eshte oqeanike me lageshti bregdetare, me dimer te bute ne krahasim me vende ne te njejtin paralel, dhe me vere te fresket. Temperaturat mesatare variojne nga 16.3 °C (61.3 °F) ne ishujt e Baltikut, deri ne 18.1 °C (64.6 °F) ne brendesi te vendit ne korrik i cili eshte dhe muaji me i nxehte, dhe nga ?3.5 °C (25.7 °F) ne ishuj, deri ne ?7.6 °C (18.3 °F) ne brendesi ne shkurt qe eshte dhe muaji me i ftohte i vitit.

Relievi i Estonise eshte terren kryesisht i rrafshet ne pjesen veriore dhe malore ne pjesen jugore. Pika me e ulte gjendet pergjate bregdetit ne detin Baltik (0m) dhe ajo me e larta ne lartesi mbidetare prej 318 metrave ne vendin e quajtur Suur Munamagi (Mali i Madh i Vezes).

Estonia ka nje natyre te pasur, me mbi gjysmen e territorit te mbuluara nga pyjet. Pyjet ne veri te vendit perbehen kryesisht nga haloret, kurse ne jug te vendit nga pyje te perzier me pisha, bredha, meshtekna, panja e dushqe. Bota shtazore eshte e pasur gjithashtu. Gjitaret kryesore jane ariu, ujku, rreqebulli, dhelpra, dreri, dreri brilopate, derri i eger, kastori, kunadhja, baldosa, lunderza, kaprolli, foka etj. Shpendet jane te shumellojshem, si p.sh. shqiponja, skifteri, lejleku, pulebardha, gjeli i eger, patat e egra, mjellma, pelikani, kormorani, etj. Lumenjte jane te pasur me peshq, si krapi, luciperka, mlyshi, sharrmaku, salmoni, trofta, blini, etj, Estonia ka 5 parqe kombetare:

  1. Parku Kombetar Lahemaa;
  2. Parku Kombetar Karula;
  3. Parku Kombetar Soomaa;
  4. Parku Kombetar Vilsandi;
  5. Parku Kombetar Matsalu.
Mocali Viru ne Parkun Kombetar Lahemaa

Ekonomia [ Redakto | Redakto nepermjet kodit ]

Artikulli kryesor : Ekonomia e Estonise
Qendra e re e Talinit

Ekonomia e Estonise eshte liberale dhe bazohet kryesisht ne elektronike, telekomunikacion, produkte ushqimore, veshmbathje, lende drusore, makineri, ndertim anijesh dhe sherbime bankare. Ekonomia ka marre zhvillim si pasoje e kryerjes se shume sherbimeve online dhe sektori i Teknologjise se Informacionit dhe elektronikes ka rritje te hovshme vit pas viti, duke theksuar se Skype u krijuar ne Estoni kryesisht nga inxhiniere estoneze. Estonia ka shume porte nga ku transportohen mallra te ndryshme per dhe nga Rusia. Estonia ka nje borxh te vogel, vetem 6.7% te GDP. Estonia eshte ne eurozone qe prej 1 janarit te 2011-es. PBB per fryme ne vitin 2015 ishte $28 781. Estonia doli e 8-ta ne renditjen per liri ekonomike te vitit 2015, dhe e 4-ta ne Evrope. [13] Forbes e renditi Estonise ne vend te 13, ne listen e vendeve me te mira per te bere biznes. [14] Rroga mesatare mujore bruto ne tremujorin e trete te 2016-es ishte 1119€. [15] Shkalla e papunesise ne mars te 2016-es ishte 6,4%. Partneret kryesore tregtare te Estonise jane Finlanda, Suedia, Letonia, Rusia, Gjermania, Norvegjia, Danimarka, SHBA-ja dhe Britania e Madhe. Eksportet kryesore jane makineri e pajisje, lende drusore e leter, tekstile, produkte ushqimore, mobilie, prodhime kimike dhe metalore.

Qe prej 2013-es te gjithe trenat elektrike ne Estoni u zevendesuan me trena te rinj te pajisur me internet WiFi brenda

Demografia [ Redakto | Redakto nepermjet kodit ]

Artikulli kryesor : Demografia e Estonise

Duke pasur vetem 1.3 milion banore, Estonia eshte nje nder vendet me se paku te populluara ne Bashkimin Europian . Rritja e popullsise eshte 1.41 femije ne muaj . [16] Estonia ka pak qytete te medha, me te populluarat jane Talini , Tartu , Narva , Kohtla-Jarve dhe Parnu . Rajoni me i madh eshte pa dyshim ai i Talinit , perfshire ketu qytetet Maardu , Saue dhe komuna me te vogla si Viimsi , Tabasalu , Vaana-Joesuu and Manniku .

Feja [ Redakto | Redakto nepermjet kodit ]

Artikulli kryesor : Feja ne Estoni
:
:
:
:
:
:

Feja ne Estoni (2011) [17] [18]

   Unaffiliated (64.87%)
    Ortodokse Lindore (19.87%)
    Luteran (12.02%)
    Krishtere te tjere (1.20%)
    Pentecostal and other neoprotestant denominations (0.93%) (0.93%)
   Fe te tjera (1.10%)

Estonia ka nje histori te larmishme fetare, por vitet e fundit ajo eshte bere gjithnje e me laike, me nje shumice te popullsise qe e deklaron veten jofetar ne regjistrimet e fundit, te ndjekur nga ata qe identifikohen si fetarisht "te padeklaruar". Grupet me te medha te pakicave jane besimet e ndryshme te krishtera, kryesisht luterane dhe ortodokse, me nje numer shume te vogel ithtaresh ne besimet jo-krishtere, perkatesisht Judaizem, Islam dhe Budizem. Sondazhe te tjera sugjerojne se vendi eshte gjeresisht i ndare midis te krishtereve dhe atyre jo-fetare/te padeklaruar nga ana fetare.

Perpara Luftes se Dyte Boterore , Estonia ishte afersisht 80% protestante, kryesisht luterane , e ndjekur nga Kalvinizmi dhe deget e tjera protestante. Shume estoneze deklarojne se nuk jane vecanerisht fetare, sepse feja gjate shekullit te 19-te ishte e lidhur me sundimin feudal gjerman. [19] Historikisht ka pasur nje pakice te vogel, por te dukshme te [[Besimtaret e vjeter|besimtareve te vjeter ruse prane zones se Liqenit Peipsi ne qarkun Tartu .

Sot, kushtetuta e Estonise garanton lirine e fese, ndarjen e kishes nga shteti dhe te drejtat individuale per privatesine e besimit dhe fese. [20] Sipas Institutit Dentsu Communication Inc, Estonia eshte nje nga vendet me pak fetare ne bote, me 75.7% te popullsise qe pretendon se eshte jofetare. Sondazhi i Eurobarometrit 2005 zbuloi se vetem 16% e estonezeve pohojne besimin ne nje zot, besimi me i ulet nga te gjitha vendet e studiuara. [21]

Gjuha [ Redakto | Redakto nepermjet kodit ]

Artikulli kryesor : Gjuha estoneze

Gjuha zyrtare e Estonise eshte estonishtja , nje gjuhe finike , dhe konvencionalisht klasifikohet si nje anetar i familjes se gjuheve urale . Estonishtja eshte e lidhur ngushte me finlandishten , dhe nje nga gjuhet e pakta te Evropes qe nuk eshte me prejardhje indo-evropiane. Ndryshe nga estonishtja dhe finlandishtja, gjuhet e vendeve fqinje te tyre me te aferta gjeografike, suedishtja, letonishtja dhe rusishtja, jane te gjitha gjuhe indo-evropiane.

Megjithese gjuhet estoneze dhe gjermanike kane prejardhje te ndryshme, mund te identifikohen shume fjale te ngjashme ne estonezisht dhe gjermanisht. Kjo eshte kryesisht per shkak se gjuha estoneze ka huazuar gati nje te treten e fjalorit te saj nga gjuhet gjermanike, kryesisht nga saksonishtja e ulet ( gjermanishtja e mesme e ulet ) gjate periudhes se sundimit gjerman dhe gjermanishtja e larte (perfshire gjermanishten standarde ). Perqindja e fjaleve te huazuara ne saksone te uleta dhe gjermane te larta mund te vleresohet ne 22-25 perqind, me saksone te ulet qe perben rreth 15 perqind.

Gjuhet estoneze jugore fliten nga 100,000 njerez dhe perfshijne dialektet Voro dhe Seto . Gjuhet fliten ne Estonine Juglindore dhe jane gjenealogjikisht te ndryshme nga estonishtja veriore, por tradicionalisht dhe zyrtarisht konsiderohen si dialekte dhe "forma rajonale te gjuhes estoneze", jo gjuhe te vecanta. [22]

Kultura [ Redakto | Redakto nepermjet kodit ]

Artikulli kryesor : Kultura e Estonise

Kultura e Estonise perfshin trashegimine indigjene, sic perfaqesohet nga gjuha estoneze dhe sauna, me aspektet kryesore kulturore nordike dhe evropiane. Per shkak te historise dhe gjeografise se saj, kultura e Estonise eshte ndikuar nga traditat e popujve te ndryshem finnike, baltike, sllave dhe gjermanike te zones ngjitur, si dhe nga zhvillimet kulturore ne ish-fuqite dominuese Gjermania, Suedia dhe Rusia, per kete arsye ai aspiron me shume te konsiderohet nje shtet nordik . [23] [24]

Sot, shoqeria estoneze inkurajon lirine dhe liberalizmin, me nje perkushtim popullor ndaj idealeve te qeverise se kufizuar, duke dekurajuar pushtetin e qenderzuar dhe korrupsionin. Etika protestante e punes mbetet nje element kryesor kulturor dhe arsimi falas eshte nje institucion shume i cmuar. Si kultura kryesore ne vendet nordike, kultura estoneze mund te shihet se ndertohet mbi realitetet mjedisore asketike dhe mjetet e jeteses tradicionale, nje trashegimi e egalitarizmit relativisht te perhapur per arsye praktike dhe idealet e afersise ndaj natyres dhe vete-mjaftueshmerise.

Akademia e Arteve e Estonise po ofron arsim te larte ne art, dizajn, arkitekture, media, histori arti dhe konservim ndersa Akademia e Kultures e Universitetit te Tartu Viljandi ka nje qasje per te popullarizuar kulturen vendase permes kurrikulave te tilla si ndertimi vendas, farketaria vendase, dizajni vendas i tekstilit , artizanati tradicional dhe muzika tradicionale, por edhe muzika xhaz dhe kishtare. Ne vitin 2010, kishte 245 muze ne Estoni, koleksionet e kombinuara te te cileve permbajne me shume se 10 milione objekte. [25]

Shih edhe [ Redakto | Redakto nepermjet kodit ]

Shenime [ Redakto | Redakto nepermjet kodit ]

  1. ^ estonisht : Eesti
  2. ^ estonisht : Eesti Vabariik

Referime [ Redakto | Redakto nepermjet kodit ]

  1. ^ Rv0222U: Population by Sex, Ethnic Nationality and County, 1 January
  2. ^ "Estonia Census 2021" (ne anglisht). Statistics Estonia . 29 prill 2013. Arkivuar nga origjinali me 24 nentor 2017 . Marre me 9 janar 2014 .
  3. ^ "Estonia gains 95 islands, but loses 4 square kilometers with updated map" (ne anglisht). ERR. 22 shkurt 2024 . Marre me 22 shkurt 2024 .
  4. ^ "Estonia's population grew in 2023" . 2 janar 2024. {{ cite web }} : Mungon ose eshte bosh parametri |language= ( Ndihme! )
  5. ^ "Population census: Estonia's population and the number of Estonians have grown" . Statistics Estonia. 1 qershor 2022 . Marre me 5 qershor 2022 . {{ cite news }} : Mungon ose eshte bosh parametri |language= ( Ndihme! )
  6. ^ a b c d "World Economic Outlook Database, October 2023 Edition. (Estonia)" . International Monetary Fund . 10 tetor 2023 . Marre me 12 tetor 2023 . {{ cite web }} : Mungon ose eshte bosh parametri |language= ( Ndihme! )
  7. ^ "Gini coefficient of equivalised disposable income" . EU-SILC survey . Eurostat . Marre me 22 qershor 2022 . {{ cite web }} : Mungon ose eshte bosh parametri |language= ( Ndihme! )
  8. ^ "Human Development Report 2021/2022" (PDF) (ne anglisht). United Nations Development Programme . 8 shtator 2022 . Marre me 8 shtator 2022 .
  9. ^ Toots, Anu (mars 2019). "2019 Parliamentary elections in Estonia" (PDF) (ne anglisht). Friedrich Ebert Foundation . fq. 3 . Marre me 4 janar 2020 .
  10. ^ Liivik, Ero (2011). "Referendum in the Estonian Constitution" (PDF) . Juridica International (ne anglisht). 18 : 21 . Marre me 14 janar 2020 .
  11. ^ "Compulsory military service" (ne anglisht). Estonian Defence Forces. 11 mars 2014 . Marre me 28 dhjetor 2019 .
  12. ^ "Local Governments" (ne anglisht). Estonian Ministry of Finance. 1 nentor 2019 . Marre me 18 janar 2020 .
  13. ^ "Kopje e arkivuar" . Arkivuar nga origjinali me 24 nentor 2009 . Marre me 29 dhjetor 2016 . {{ cite web }} : Mungon ose eshte bosh parametri |language= ( Ndihme! ) Mirembajtja CS1: Archived copy si titull ( lidhja )
  14. ^ "Kopje e arkivuar" . Arkivuar nga origjinali me 8 janar 2017 . Marre me 3 shkurt 2017 . {{ cite web }} : Mungon ose eshte bosh parametri |language= ( Ndihme! ) Mirembajtja CS1: Archived copy si titull ( lidhja )
  15. ^ http://www.stat.ee/pressiteade-2016-128 Arkivuar 27 nentor 2016 tek Wayback Machine
  16. ^ https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/en.html#Econ Arkivuar 12 prill 2009 tek Wayback Machine CIA Fact book
  17. ^ "PC0454: at least 15-year-old persons by religion, sex, age group, ethnic nationality and county, 31 December 2011" . Statistics Estonia . 31 dhjetor 2011 . Marre me 9 janar 2014 . {{ cite web }} : Mungon ose eshte bosh parametri |language= ( Ndihme! )
  18. ^ "PHC 2011: over a quarter of the population are affiliated with a particular religion" . Statistics Estonia . 29 prill 2013. Arkivuar nga origjinali me 24 nentor 2017 . Marre me 9 janar 2014 . {{ cite web }} : Mungon ose eshte bosh parametri |language= ( Ndihme! )
  19. ^ "Estonia ? Religion" (ne anglisht). Country Studies . Marre me 2 qershor 2010 .
  20. ^ Chapter 2: Fundamental Rights, Liberties, and Duties Article 40.?42.
  21. ^ "Social Values" (PDF) (ne anglisht). Arkivuar nga origjinali (PDF) me 24 maj 2006 . Marre me 5 qershor 2011 .
  22. ^ Laakso, Johanna; Sarhimaa, Anneli; Spiliopoulou Akermark, Sia; Toivanen, Reeta (3 mars 2016). Towards Openly Multilingual Policies and Practices: Assessing Minority Language Maintenance Across Europe (ne anglisht) (bot. 1). Bristol; Buffalo: Multilingual Matters. ISBN   9781783094950 . Marre me 23 dhjetor 2016 .
  23. ^ Estonia as a Nordic Country ? Valisministeerium
  24. ^ Nordic ideals of Estonia and Finland: a longing for a strong leader sets Finland and Estonia apart from Scandinavia ? ICDS
  25. ^ Eesti 245 muuseumis sailitatakse 10 miljonit museaali . Postimees , 30 October 2011. (in Estonian)

Lidhje te jashtme [ Redakto | Redakto nepermjet kodit ]

  Commons: Estonia  ? Album me fotografi dhe/apo video dhe materiale multimediale
Ky artikull me tematike ne lidhje me gjeografine e Estonise eshte nje faqe cung . Ju mund te ndihmoni Wikipedia-n duke e permiresuar ate.


Marre nga " https://sq.wikipedia.org/w/index.php?title=Estonia&oldid=2649705 "