Medaljoni i Cmimit per Letersi
Fituesi i fundit Kazuo Ishiguro
Viti	2016
Cmime te ndara	113 (1901-2016)
Vite Shperblim	108 (1901-2016)
Vite Jo shperblim	7 (1901-2015)
Fituesi i pare	Sully Prudhomme
Viti	1901
Kombi Me me shume cmime	Franca - 15

Cmimi Nobel per Letersi eshte cmimi me i larte per arritjet me te medha letrare nga nje (ose disa) autor e brenda nje viti .

Per here te pare me kete cmim u laureua shkrimtari francez Sully Prudhomme ne vitin 1901 , ndersa i fundit ne vitin 2016 Cmimin Nobel per Letersi e fitoi shkrimtari amerikan Bob Dylan . Shkrimtari i pare shqiptar qe u emerua per kete cmim ishte poeti kombetar Gjergj Fishta , ndersa ne vitet ’90 disa here u emerua prozatori i shquar Ismail Kadare , por fatkeqesisht ai ende nuk eshte laureuar me kete Cmim.

Historiku [ Redakto | Redakto nepermjet kodit ]

Shkencetari suedez Alfred Nobel , ne testamentin e tij te vitit 1895 , nder pese cmimet qe duhet te jepen, percaktoi nje cmim per letersine, per personin qe ne fushen e letersise krijon “vepren me te mire ne nje drejtim ideal”. Laureati (fituesi i cmimit) duhej te percaktohej nga “Akademia e Stokholmit ”, qe me vone sipas statutit te Fondacionit Nobel u saktesua se eshte Akademia Suedeze . Sipas ketij statuti, perkufizohet belles-lettres , “jo vetem letersia, por edhe shkrimet e tjera, qe per nga cilesia e formes dhe stilit kane vlere letrare”. Po ashtu u zbut qendrimi qe cmimi tu jepej veprave te botuara “ne vitin paraprak” duke u zgjeruar edhe ne “veprat e vjetra”, nese “rendesia e tyre nuk ishte bere e qarte deri ne ate kohe ”. Kandidatet, sipas statutit, duhet te emerohen me shkrim nga ata qe mund ta bejne kete deri me 1 shkurt te cdo viti. Sipas rregullores, te drejten per te emeruar e ka Akademia Suedeze si dhe akademite e tjera, institucionet dhe shoqatat e ngjashme me te ne baze te themelimit dhe te qellimit. Gjithashtu kete te drejte e kane edhe mesimdhenesit universitare te estetikes, letersise dhe historise. Nje amandament i vitit 1949 qarteson kategorine e mesimdhenesve: “profesoret e letersise dhe fillologjise ne universitete dhe kolegje universitare”. E drejta per te emeruar ne ate kohe iu dha edhe fituesve te meparshem te Cmimit Nobel dhe “kryetareve te shoqatave te autoreve qe jane perfaqesues te krijimit letrar ne vendet e tyre”. Statuti, po ashtu, percakton themelimin e Komitetit te Nobelit “per te dhene qendrimin e tyre ne lidhje me dhenien e cmimeve” si dhe te Institutit te Nobelit me nje biblioteke qe duhej te mblidhte nje koleksion substancial te letersise moderne . Fituesi i Cmimit Nobel per letersi shpallet cdo vit me 10 tetor.

Medaljoni i Nobelit per Letersi ^[1] [ Redakto | Redakto nepermjet kodit ]

Medalja e Akademise Suedeze paraqet nje djale te ri qe rri ulur nen nje dru dafine, qe i degjon dhe shkruan kengen e Muzes . Ne medalje shkruan:

Inventas vitam juvat excoluisse per artes

qe ne perkthim te fjaleperfjalshem do te thote:

krijimet permiresojne jeten qe eshte e zbukuruar permes artit .

Keto jane vargje nga Eneida e Virgjilit , kenga VI, vargu 663.

Emri i laurateve gdhendet poshte figurave, ndersa teksti “ACAD. SUEC.” Do te thote Akademia Suedeze.
Medalja e Cmimit Nobel per Letersi eshte dizajnuar nga Erik Lindberg .

Lista e fituesve te cmimit [ Redakto | Redakto nepermjet kodit ]

Fituesit e cmimit jane te radhitur ne kolona sipas viteve qe jane ndare ne dekada.

Viti Figura Emri Shteti Gjuha/et 1901 Sully Prudhomme   Franca frengjisht 1902 Theodor Mommsen   Gjermania gjermanisht 1903 Bjørnstjerne Bjørnson   Norvegjia norvegjisht 1904 Frederic Mistral   Franca oksitanezisht Jose Echegaray y Eizaguirre   Spanja spanjisht 1905 Henryk Sienkiewicz   Polonia polonisht 1906 Giosue Carducci   Italia italisht 1907 Rudyard Kipling   Britania e Madhe anglisht 1908 Rudolf Eucken   Gjermania gjermanisht 1909 Selma Lagerlof   Suedia suedisht 1910 Paul von Heyse   Gjermania gjermanisht 1911 Maurice Maeterlinck   Belgjika frengjisht 1912 Gerhart Hauptmann   Gjermania gjermanisht 1913 Rabindranath Tagore   India bengalisht 1914 cmimi nuk eshte dhene 1915 Romain Rolland   Franca frengjisht 1916 Verner von Heidenstam   Suedia suedisht 1917 Karl Adolph Gjellerup   Danimarka danisht Henrik Pontoppidan   Danimarka danisht 1918 cmimi nuk eshte dhene 1919 Carl Spitteler   Zvicra gjermanisht 1920 Knut Hamsun   Norvegjia norvegjisht 1921 Anatole France   Franca frengjisht 1922 Jacinto Benavente   Spanja spanjisht 1923 William Butler Yeats   Irlanda anglisht 1924 Władysław Reymont   Polonia polonisht 1925 George Bernard Shaw   Irlanda anglisht 1926 Grazia Deledda   Italia italisht 1927 Henri Bergson   Franca frengjisht 1928 Sigrid Undset   Norvegjia norvegjisht 1929 Thomas Mann   Gjermania gjermanisht 1930 Sinclair Lewis SHBA anglisht 1931 Erik Axel Karlfeldt   Suedia suedisht 1932 John Galsworthy   Britania e Madhe anglisht 1933 Ivan Aleksejevic Bunjin   Rusia (ne ekzil) rusisht 1934 Luigi Pirandello   Italia italisht 1935 Cmimi nuk u dha. 1936 Eugene O'Neill SHBA anglisht 1937 Roger Martin du Gard   Franca frengjisht 1938 Pearl S. Buck SHBA anglisht 1939 Frans Eemil Sillanpaa   Finlanda finlandisht 1940 1943 cmimi nuk eshte dhene 1944 Johannes Vilhelm Jensen   Danimarka danisht 1945 Gabriela Mistral Kili spanjisht 1946 Hermann Hesse   Gjermaniaa   Zvicra gjermanisht 1947 Andre Gide   Franca frengjisht 1948 Thomas Stearns Eliot SHBA   Britania e Madhe anglisht 1949 William Faulkner SHBA anglisht 1950 Bertrand Russell   Britania e Madhe anglisht 1951 Par Lagerkvist   Suedia suedisht 1952 Francois Mauriac   Franca frengjisht 1953 Winston Churchill   Britania e Madhe anglisht 1954 Ernest Hemingway SHBA anglisht 1955 Halldor Laxness   Islanda islandeze 1956 Juan Ramon Jimenez   Spanja spanjisht 1957 Albert Camus   Franca frengjisht 1958 Boris Pasternak (e rrefuzoi cmimin)   Rusia rusisht 1959 Salvatore Quasimodo   Italia italisht 1960 Saint-John Perse   Franca frengjisht

-align="center" Viti Figura Emri Shteti Gjuha/et 1961 Ivo Andri? Stampa:Country data SFR Yugoslavia Jugosllavia serbokroatisht 1962 John Steinbeck SHBA anglisht 1963 Giorgos Seferis   Greqia greqisht 1964 Jean-Paul Sartre (rrefuzoi cmimin)   Franca frengjisht 1965 Mihail ?olohov   Rusia rusisht 1966 Shmuel Yosef Agnon   Izraeli hebraisht Nelly Sachs   Gjermania   Suedia gjermanisht 1967 Miguel Angel Asturias Guatemala spanjisht 1968 Jasunari Kavabata   Japonia japonisht 1969 Samuel Beckett   Irlanda anglisht / frengjisht 1970 Aleksandar Sol?enjicin   Rusia rusisht 1971 Pablo Neruda Kili spanjisht 1972 Heinrich Boll   Gjermania gjermanisht 1973 Patrick White   Australia anglisht 1974 Eyvind Johnson   Suedia suedisht Harry Martinson   Suedia suedisht 1975 Eugenio Montale   Italia italisht 1976 Saul Bellow Kanadaja SHBA anglisht 1977 Vicente Aleixandre   Spanja spanjisht 1978 Isaac Bashevis Singer   Polonia SHBA hebraisht 1979 Odiseas Elitis   Greqia greqisht 1980 Czesław Miłosz   Polonia SHBA polonisht 1981 Elias Canetti   Bullgaria   Austria gjermanisht 1982 Gabriel Garcia Marquez Kolumbia spanjisht 1983 William Golding   Britania e Madhe anglisht 1984 Jaroslav Seifert   Republika Ceke cekisht 1985 Claude Simon   Franca frengjisht 1986 Wole Soyinka Nigeria anglisht 1987 Joseph Brodsky   Rusia SHBA ruse / anglisht 1988 Naguib Mahfouz Egjipti arabisht 1989 Camilo Jose Cela   Spanja spanjisht 1990 Octavio Paz   Meksika spanjisht 1991 Nadine Gordimer   Republika Jugafrikane anglisht 1992 Derek Walcott   Britania e Madhe anglisht 1993 Toni Morrison SHBA anglisht 1994 Kenzabur? ?e   Japonia japonisht 1995 Seamus Heaney   Irlanda anglisht 1996 Wisława Szymborska   Polonia polonisht 1997 Dario Fo   Italia italisht 1998 Jose Saramago   Portugalia portugalisht 1999 Gunter Grass   Gjermania gjermanisht 2000 Gao Xingjian   Kina   Franca kinezce 2001 Vidiadhar Surajprasad Naipaul Trinidadi dhe Tobago   Britania e Madhe anglisht 2002 Imre Kertesz   Hungaria hungarisht 2003 J. M. Coetzee   Republika Jugafrikane   Australia anglisht 2004 Elfriede Jelinek   Austria gjermanisht 2005 Harold Pinter   Britania e Madhe anglisht 2006 Orhan Pamuk   Turqia turqisht 2007 Doris Lessing   Britania e Madhe anglisht 2008 Jean-Marie Gustave Le Clezio   Franca frengjisht 2009 Herta Muller   Gjermania gjermanisht 2010 Mario Vargas Llosa Peru spanjisht 2011 Tomas Transtromer   Suedia suedisht 2012 Mo Yan   Kina kinezishtisht 2013 Alice Munro Kanadaja anglisht 2014 Patrick Modiano   Franca frengjisht 2015 Svetlana Alexievich   Belarus rusisht 2016 Bob Dylan   USA anglisht 2017 Kazuo Ishiguro   UK anglisht 2018 Olga Tokarczuk   Polonia polonisht 2019 Peter Handke   Austria gjermanisht 2020 Louise Gluck SHBA anglisht 2021 Abdulrazak Gurnah   Britania e Madhe anglisht Radhitja e shteteve fituese [ Redakto | Redakto nepermjet kodit ]   Franca - 15 SHBA - 12   Britania e Madhe - 10   Gjermania - 10   Suedia - 8   Polonia - 6   Italia - 6   Spanja - 5   Rusia - 5   Irlanda - 4   Norvegjia - 3   Danimarka - 3   Zvicra - 2 Kili - 2   Greqia - 2 Japonia - 2   Austria - 2   Australia - 2   Kina - 2 Kanadaja - 2   Belgjika - 1   India - 1   Finlanda - 1   Islanda - 1 Stampa:Country data SFR Yugoslavia Jugosllavia - 1 Izraeli - 1 Guatemala - 1 Kolumbia - 1   Republika Ceke - 1 Nigeria - 1 Egjipti - 1   Meksika - 1 Republika Jugafrikane - 1 Portugalia - 1   Hungaria - 1   Turqia - 1 Peru - 1   Belarus Bjellorusia - 1 Radhitja e gjuheve [ Redakto | Redakto nepermjet kodit ] anglisht - 30 frengjisht - 14 gjermanisht - 13 spanjisht - 11 suedisht - 7 italisht - 6 rusisht - 6 polonisht - 6 danisht - 3 norvegjisht - 3 hebraishte - 2 greqisht - 2 kinezce - 2 bengalishte - 1 oksitanezishte - 1 finlandishte - 1 islandishte - 1 serbokroatisht - 1 cekisht - 1 arabisht - 1 portugalisht - 1 hungarisht - 1 turqisht - 1 Referime [ Redakto | Redakto nepermjet kodit ] ^ Sipas shpjegimit nga faqja zyrtare e Cmimit Nobel . Shiko dhe kete [ Redakto | Redakto nepermjet kodit ] Alfred Nobel Lista e fituesve te Cmimit Nobel Lidhje te jashtme [ Redakto | Redakto nepermjet kodit ] Nobelprize.org ? Faqja Zyrtare The Nobel Prize Internet Archive The Nobel Committees Arkivuar 8 tetor 2006 tek Wayback Machine of the Royal Swedish Academy of Sciences The Nobel Committee of the Karolinska Institute The Swedish Academy The Norwegian Nobel Committee Britannica Spotlight: Guide to the Nobel Prizes CNN: Nobel Centennial Arkivuar 22 shtator 2006 tek Wayback Machine The Local (Sweden) - Nobel Prizes Ky article eshte i cunguar . Ju mund te ndihmoni Wikipedian duke e zgjeruar ate . v t e