Za ostala zna?enja, vidi Zapadni svijet (razvrstavanje) .

Zapadni svijet , ili jednostavno Zapad ili, rjeđe, Okcident (od occidens , latinske rije?i za " zapad "), izraz je koji, ovisno o historijskom, politi?kom, kulturnom ili nekom drugom kontekstu, mo?e imati razli?ita zna?enja, ali koji u naj?irem smislu ozna?ava dr?ave i kulture koje u ve?oj ili manjoj mjeri i na razne na?ine svoje porijeklo mogu prona?i u zapadnoj Evropi po?etkom srednjeg vijeka . Za kulturna dostignu?a zapadnog svijeta se koristi izraz zapadna kultura ili zapadna civilizacija .

Među histori?arima vlada konsenzus da Zapad svoje korijene mo?e prona?i u civilizacijama anti?ke Gr?ke i anti?kog Rima koje su u starom vijeku uspjele apsorbirati cijeli ili dijelove drevnog Bliskog Istoka , odnosno pro?iriti se na podru?ja centralne i zapadne Evrope. Zapadna civilizacija se u dana?njem smislu se, prema ve?ini tuma?enja, po?ela jasno uobli?avati tek s podjelom Rimskog Carstva na zapadni i isto?ni dio. U zapadnom dijelu Carstva, kome se ve? ranije kao dominantna religija nametnulo kr??anstvo , nastaje tzv. zapadno kr??anstvo koje ?e se i nakon propasti Carstva u srednjem vijeku u obliku katoli?anstva pro?iriti na sjever i postati jedno od temelja zapadne kulture. Zapadni svijet je u tom periodu bio ograni?en isklju?ivo na podru?ja Evrope, a njegova civilizacija zaostajala u odnosu na ne-zapadne. Međutim, na prelazu iz 15. u 16. vijek zahvaljuju?i renesansi i reformaciji dolazi do naglog procvata nauke, kulture i tehnologije koji se odra?ava kroz tzv. Komercijalnu , nau?nu i industrijsku revoluciju , dok ?e ekspedicije Doba otkri?a omogu?iti zapadnim dr?avama da stvore kolonije u drugim dijelovima svijeta; tako se uz evropska podru?ja zapadnim svijetom smatraju obje Amerike , Ju?na Afrika , Australija i Novi Zeland . Od polovice 20. vijeka se pod Zapadnim svijetom podrazumijevaju i neke u kulturnom smislu "ne-zapadne" dr?ave kao ?to su Japan , Ju?na Koreja , Tajvan i Singapur i to prije svega zbog politi?ke vezanosti uz vode?e zapadne dr?ave, odnosno nominalnog opredijeljenja za "zapadne" vrijednosti kao ?to su demokracija i slobodno tr?i?te .

Historijski razvoj pojma "Zapad" je relativno te?ko pratiti, s obzirom da se on u svom dana?njem smislu po?eo pojavljivati relativno kasno, tek u 19. i 20. vijeku.

Civilizacija koja se smatra izvorom dana?njeg zapadnog svijeta je bila anti?ka Gr?ka , iako sami drevni Grci nisu koristili izraz "Zapad" u tada?njem smislu, s obzirom da su zajedni?ki kulturni identitet stvorili prvenstveno kako bi se razlikovali od ne-gr?kih " barbara " kojih je bilo na svim stranama svijeta. Kao klju?ni događaj za taj proces se navode gr?ko-perzijski ratovi u 5. vijeku pne., a potom ujedinjenje gr?kih polisa pod makedonskim kraljem Filipom II ?iji je sin Aleksandar Veliki svojim velikim pohodima pro?irio makedonsku vlast, a preko nje i anti?ku kulturu na ?iroka podru?ja Bliskog Istoka i Mediterana . Tako nastala helenisti?ka civilizacija je po?ela spajati elemente starogr?ke sa drugim ne-gr?kim kulturama, ali i sve vi?e uticati na ne-gr?ke narode i dr?ave. U tom je procesu najvi?e blagodati imao anti?ki Rim , koji ?e, usprkos toga ?to je gr?ke i najve?i dio helenisti?kih dr?ava stavio pod svoju vlast, absorbirao njihovu kulturu, odnosno stvorio gr?ko-rimsku kulturu koju ?e u prvim vijekovima 1. milenijuma, u ve?oj ili manjoj mjeri, prihvatiti mnogi narodi koji su dotada postali podanicima Rimskog Carstva .

U rimsko doba se, pak, prvi put pojavljuju pojmovi "Zapad" i "Istok", ali su oni prvenstveno imali politi?ke, a manje kulturne konotacije. To se, međutim, promijenilo u doba kasne antike , odnosno u 4. vijeku kada je car Konstantin premjestio prijestolnicu iz Rima u Konstantinopol . To je bio odraz situacije u kojoj isto?ni dio Carstva, koji je ekonomski razvijeniji, koga je bilo lak?e braniti od barbara i nad kome se efikasnije mogla odr?avati centralna vlast, postaje corpus separatum u odnosu na zapadni; zbog tih trendova se sve vi?e nagla?avaju i kulturne razlike, odnosno dominacija gr?kog kao lingue france na Istoku, dok se na Zapadu govori latinski ; lingvisti?ke i politi?ke razlike - koje su formalizirane podjelom Rimskog Carstva na Zapadno i Isto?no (Bizant) 395. godine - ?e imati uticaja i na historiju kr??anstva , odnosno podjelu na zapadno i isto?no kr??anstvo .

Kao jedan od klju?nih događaja za kona?no uobli?avanje zapadnog svijeta se ?esto navodi Velika seoba naroda , odnosno masovno doseljavanje prete?no germanskih naroda na podru?ja zapadne Evrope koje su za posljedicu imala pad Zapadnog Carstva i stvaranje novih entiteta nad kojima pre?ivjelo Isto?no Carstvo nije moglo imati zna?ajnijeg politi?kog uticaja; novoprido?li narodi su donijeli i nove kulture koje zamijenjuju dotada?nji gr?ko-rimski svijet. Nakon kidanja politi?kih veza nekada?njeg rimskog Zapada i Istoka su zahvaljuju?i pojavi islama i arapskim osvajanjima na Mediteranu u 7. vijeku pokidane i ekonomske i kulturne. " Mra?no doba " koje je uslijedilo u određenoj mjeri smanjuje Karlo Veliki krajem 8. vijeka ali u to vrijeme se među novim zapadnoevropskim narodima ve? po?ela stvarati svijest o kulturnom zajedni?tvu, ?to u politi?kom smislu ozna?ava Karlova krunidba za rimskog cara, odnosno formalni raskid s Bizantom, a kasnije i Katoli?ka crkva koja ?e se godine 1054. Velikim raskolom potpuno odvojiti od pravoslavlja .

Za tako stvorenu kulturnu sferu su u periodu, koji je kasnije poznat kao srednji vijek , nije koristio izraz "Zapad" nego kr??anski svijet , pri ?emu se "kr??anstvo" odnosilo prije svega na katoli?anstvo , odnosno religiju koja predstavlja temelj kulturnog zajedni?tva Zapadne Evrope. To je omogu?ilo Crkvi da postane politi?ki najmo?niji faktor, kome su formalno i stvarno bili podređeni svi zapadnoevropski vladari; ta vlast, međutim, nikada nije mogla biti tako sna?na kao na Istoku, i to prije svega zbog feudalnog sistema koji je prije?io stvaranje centralizirane dr?avne uprave. Tim su se procesima, s vremenom, po?eli koristiti gradovi koji se pretvaraju u dr?ave i u kojima razvoj trgovine u tzv. visokom srednjem vijeku postepeno dovodi do pojave kapitalizma , ali i novih ideja koje ?e kasnije biti poznate kao humanizam .

Zapadna Evropa, koja je usprkos tome po svom tehnolo?kom i kulturnom razvoju u srednjem vijeku uglavnom zaostajala za islamskim svijetom i dalekoisto?nim civilizacijama, u kasnom srednjem vijeku upada u duboku ekonomsku, politi?ku i duhovnu krizu koja je u 15. vijeku ozbiljno na?ela dotada neupitan polo?aj Crkve kao i nagrizla feudalni poredak. Kao reakcija na takve procese se dotada politi?ki rascjepkane zemlje Zapadne Evrope po?inju organizirati u centralizirane apsolutne monarhije ?iji vladari u nastojanju da rije?e svoje ekonomske probleme poti?u otvaranje novih trgova?kih ruta i stvaranje kolonija , a ?to je dovelo do procesa zvanog Doba otkri?a ; u 16. i 17. vijeku se javlja i Reformacija , zahvaljuju?i kojoj ?e mnoge zemlje Zapadne i Sjeverne Evrope odbaciti katoli?anstvo i prihvatiti protestantizam ; izum tiska omogu?ava brzo distribuiranje novih ideja, kao i sticanje novih informacija, a ?to ?e pogodovati razvoju nau?ne metode , kojoj filozofsku podlogu daju racionalizam i empirizam , koji ?e u 18. vijeku svoj vrhunac prona?i u ideologiji prosvjetiteljstva ; prakti?na primjena svih trendova, pak, svoj odraz pronalazi u industrijskoj revoluciji zahvaljuju?i kojoj ?e zapadni svijet ste?i tehnolo?ku nadmo? nad ostatkom svijeta. Zahvaljuju?i svemu tome, ideje koje su omogu?ile ili bile posljedice tih procese se po?inju sve vi?e smatrati karakteristikama "civiliziranog" ili "zapadnog" svijeta; one se po?inju primjenjivati ?ak i na dr?ave koje u geografskom smislu ne pripadaju Zapadnoj Evropi, bilo da je rije? o biv?im kolonijama zapadnoevropskih dr?ava u Amerikama , Africi i Oceaniji , bilo da je rije? o zemljama koje su pro?le kroz proces Zapadom nadahnute modernizacije, kao ?to je Rusija pod Petrom Velikim po?etkom 18. vijeka ili Japan u doba Meiji revolucije u 19. vijeku.

20. vijek je, pak, donio nova zna?enja pojma "zapadni svijet", odnosno "Zapad", zahvaljuju?i razvoju novih ideologija i sukoba koje su one potakle. Na samom po?etku je rasisti?ki ideolozi nastojali Zapad definirati ne kao kulturnu, nego kao etni?ku sferu ograni?enu na potomke svim ostalim narodima "superiorne" bijele , odnosno germanske rase. Međutim svjetski ratovi se nisu mogli definirati kao sukob Zapada sa ne-Zapadom. To, međutim, nije bio slu?aj sa hladnim ratom koji je kroz koncept Prvog ili " Slobodnog " svijeta nastojao kao temelj pripadnosti Zapadu eksplicitno odrediti zalaganje za kapitalizam i demokraciju. Iako je zavr?etkom hladnog rata, odnosno formalnim prihva?anjem tih vrijednosti od strane postkomunisti?kih dr?ava takvo shva?anje izgubilo na zna?enju, jo? uvijek se odr?alo u pojedinim krugovima koji nastoje odr?ati razliku između "pobjednika" i "gubitnika" u hladnom ratu, odnosno stvoriti nove/stare definicije Zapada temeljene na starim religijskim i kulturnim kriterijima.

• Isto?ni svijet
• Prvi svijet
• Vesternizacija
• Evrocentrizam

• Ankerl, Guy. Coexisting contemporary civilizations : Arabo-Muslim, Bharati, Chinese, and Western . INU societal research. Vol.1: . Geneva: INU Press. ISBN   978-2-88155-004-1 .  
• J.F.C. Fuller . A Military History of the Western World. Three Volumes. New York: Da Capo Press, Inc., 1987 and 1988.
  • V. 1. From the earliest times to the Battle of Lepanto ; ISBN 978-0-306-80304-8 .
  • V. 2. From the defeat of the Spanish Armada to the Battle of Waterloo ; ISBN 978-0-306-80305-5 .
  • V. 3. From the American Civil War to the end of World War II ; ISBN 978-0-306-80306-2 .