Mlada Bosna je bila tajna omladinska revolucionarna organizacija osnovana u Sarajevu po?etkom 20. vijeka . Imala je za cilj da putem buna, ustanaka i oru?anih atentata zbaci kolonijalnu austrougarsku vlast u Bosni i Hercegovini .

Najpoznatija akcija Mlade Bosne bio je atentat na austrougarskog prijestolonaslijednika Franju Ferdinanda i njegovu suprugu Sofiju u Sarajevu , 28. juna 1914 . godine.

Ovisno od politi?kog stanovi?ta istori?ara, ovom pokretu se pripisuje ili oslobodila?ki ili teroristi?ki karakter.

Glavni ?lanci: Austro-ugarska okupacija Bosne i Hercegovine 1878 i Aneksiona kriza

1878 . godine, Austro-ugarska je vojno okupirala Bosnu i Hercegovinu. Ovo je dovelo do velikog nezadovoljstva, posebno dela muslimanskog i pravoslavnog stanovni?tva. ^[1]

Nakon tri decenije vojne okupacije, 7. oktobra 1908 . godine izvr?ena je aneksije Bosne i Hercegovine Austro-Ugarskoj , proglasom cara Franca Jozefa . Ovo je dovelo do međunarodne aneksione krize i velikog ogor?enja bosansko-hercegova?kih revolucionara, koji ?e ubrzo poku?ati atentat na samog austrijskog cara Franju Josipa.

Starija generacija htela je da dobije slobodu od Austrije legalnim putem, a mi nismo verovali u takvu vrstu slobode. ^[2]

?  Gavrilo Princip

Revolucionarna organizacija Mlada Bosna je okupljala bosansko-hercegova?ke Srbe , Hrvate , Muslimane , odnosno sve one koji su ?itali dela ruskih anarhista , ali i Ni?ea , Marksa , Kauckog i ostalih. ^[3]

Mlada Bosna bila je bez jasne organizacije, bez jedinstvenog programa, bez ?vrsto izgrađene politi?ke linije i bez određenijeg teorijskog stava. ^[4] Među mladobosancima je bilo razmimoila?enja kada se radi o ideolo?kim odrednicama samih ?lanova organizacije. Gavrilo Princip se primera radi, izdavao za jugoslovenskog nacionalnog revolucionara, dok je drugi istaknuti ?lan Mlade Bosne Nedeljko ?abrinovi? , sebe smatrao anarhistom. ^[3]

Pripadnici Mlade Bosne su izveli niz atentata na najvi?e nosioce austrijskog vojnog i upravnog aparata u Bosni i Hercegovini.

Bogdan ?eraji? je 1910 . godine poku?ao atentat na austrougarskog cara Franju Josifa, prilikom njegove posete Mostaru. ^[5]

Bogdan ?eraji? , student iz Nevesinja , je do?ao u Sarajevo na dan otvaranja Bosanskog sabora 1910 . godine, ispalio pet hitaca u austrijskog vojnog namjesnika generala Marijana Vare?anina , ali je proma?io svih pet puta a onda se ?estim metkom samoubio . ^[6]

?eraji? je ubrzo postao heroj Mlade Bosne. ?eraji?ev akt imao je sna?nog uticaja na dalji razvoj revolucionarnog pokreta bosansko-hercegova?ke okmadine, za koju je ?eraji? postao simbol idealnog borca za slobodu. ^[7]

Li?na ?rtva Bogdana ?eraji?a stvorila je kult. Pohoditi ?eraji?ev grob u Sarajevu zna?ilo je biti spreman na istu ?rtvu. A posjete ?eraji?evom grobu bile su ?este i mnogobrojne. ^[4]

?  Veselin Masle?a

Pripadnici Mlade Bosne su 1911 . godine bez uspeha poku?ali da izvr?e atentat na austrijskog cara Franju Josipa . ^[8] Prvi koji se prijavio da izvr?i atentat na cara Franza Jozefa u Be?u bio je Musliman, Ibro Fazlinovi? . ^[3]

Glavni ?lanak: Sarajevski atentat

Najpoznatija akcija Mlade Bosne bio je atentat na austrougarskog prijestolonaslijednika Franju Ferdinanda i njegovu suprugu Sofiju u Sarajevu , 28. juna 1914 . godine. ?lanovi grupe bili su: Gavrilo Princip , Nedeljko ?abrinovi? , Vaso ?ubrilovi? , Trifko Grabe? , Danilo Ili? , Muhamed Mehmedba?i? i Cvjetko Popovi? .

Povorku automobila u kojoj je bio Franjo Ferdinand su pri prelasku mosta ?umurija , o?ekivali Muhamed Mehmedba?i? i Nedeljko ?abrinovi? sa spremnim bombama, no samo je Nedeljko ?abrinovi? bacio bombu koja je ranila nekoliko lica u kolima sa pratnjom. Nakon kra?eg zadr?avanja u gradskoj vije?nici , povorka je nastavila sa kretanjem, gdje ju je presreo Gavrilo Princip i sa dva hica iz pi?tolja usmrtio Franju Ferdinanda i Sofiju . Gavrilo Princip i Nedeljko ?abrinovi? su progutali kapsule cijanida, no one nisu djelovale i uhva?eni su ?ivi, i izdr?ali su policijsku torturu ne odav?i svoje sau?esnike.

Tek kasnije, slu?ajno privedeni Danilo Ili? je odao ostale konspiratore i svi su osim Muhameda Mehmedba?i?a uhva?eni i osuđeni na smrtne ili dugoro?ne zatvorske kazne. Ovaj događaj je Austrougarskoj poslu?io kao povod za rat protiv Srbije , koji je prerastao u Prvi Svjetski Rat .

• Bogdan ?eraji?
• Vladimir Ga?inovi?
• Ibro Fazlinovi?
• Mehmed Mehmedba?i?
• Vasa ?ubrilovi?
• Nedeljko ?abrinovi?
• Cvetko Popovi?
• Ivo Andri?
• Danilo Ili?
• Ivo Kranj?evi?
• Trifko Grabe?
• Dobroslav Jevđevi?
• Mustafa Golubi?
• đulaga Bukovac ^[9]
• Dragutin Mras
• Gavrilo Princip
• Simo Milju?
• Dimitrije Mitrinovi?

Sarajevski atentat bio je na hrvatskom i bosanskom terenu po redu ?esti, a sve da svjetski po?ar i nije prividno buknuo zbog sarajevskog krvoproli?a, omladina bi ‘nejuna?kom vremenu uprkos’ demonstrirala sa oru?jem u ruci i dalje, jer se nije pucalo iz obijesti, nego iz o?aja nad zaista kolonijalnim stanjem u kojem su ?iveli jugoslavenski narodi. ^[10]

?  Miroslav Krle?a

Povezanost sa tajnom srpskom organizacijom Crna ruka , odnosno ?efom srpske vojne obavje?tajne slu?be Dragutinom Dimitrijevi?em Apisom je dala povod za dugotrajne historijske kontroverze, također vezane uz krajnji cilj ili ideolo?ko određenje organizacije - dio histori?ara je smatra velikosrpskom , dok je drugi dio histori?ara smatra jugoslovenskom organizacijom.

Mo?da je potrebno naglasiti i to da je prvi koji se prijavio da izvr?i atentat na cara Josifa u Be?u, jo? u vreme dok je Princip bio u Beogradu, bio Musliman, Ibro Fazlinovi?, a da je u toku sudskog procesa ime Ive Kranj?evi?a, ina?e Hrvata u redovima mladobosanaca, promenjeno u izve?tajima za ?tampu u Milan. Sve su ove nepoznanice danas dovele do konfuzije, koja se nekako uvek zavr?i u istoj onoj iluziji koju je autrougarska vlast smi?ljeno unosila ne bi li atentat i samu organizaciju ozna?ila kao velikosrpsku i time osna?ila opravdanje za rat koji bi svakako povela jer joj je Srbija stajala na putu ka daljim osvajanjima na Balkanu. ^[3]

?  Filip Balunovi?

• Vladimir Ga?inovi? Smrt jednog heroja , Pijemont, 1912. godine
• Vladimir Ga?inovi? Onima koji dolaze
• Vladimir Ga?inovi? Mlada Bosna
• Vladimir Dedijer - Sarajevo 1914
• ( en ) The anarchist tradition on Yugoslav soil