Бикипиэдьийэ диэн сиртэн ылыллыбыт
Эжен Анри Поль Гоге?н
(
фр.
Eugene Henri Paul Gauguin
;
бэс ыйын 7
,
1848
?
ыам ыйын 8
,
1903
) ?
французскай
живописец, скульптор-керамист уонна график.
Париж куоракка т?р??б?т.
1865
сыллаахха атыы?ыт хараабыл хамаандатыгар киирэн хас да у?ун айаннарга сылдьыбыт. 23 саа?ыгар Парижка кылгас ол гынан баран байарга тиэрдибит урбаан ?лэтин са?алаабыт. Харчыта ха?аан импрессионистар хартыыналарын коллекциялаа?ынынан дьарыктаммыт. 1883 сыллаахха эргиэнтэн тэйэр уонна худуо?унньук буолар. Онтон сылтаан дьадайар уонна дьиэ кэргэниттэн арахсар. 1887 сыллаахха Гоген Мартиника арыыга айанныыр; ол сылдьан ?лэтэ та?аарыылаах буоларын наадатыгар айыл?а?а чугас, дьонтон ойуччу сылдьара ордугун ?йд??р. 1888 с. кылгас кэм?э Бретань диэн сиргэ сылдьар. Манна олорон суруйбут хартыыналарыгар импрессионистар ча?ылхай ?лэлэриттэн атын, Бретань тыйыс айыл?атын кэрэтин, баа?ынайдар олохторун ойуулуур.
Бу сылларга Гоген синтетизм диэн ааттаммыт са?а с??рээн салайааччыта буолар. Бу с??рээн баты?ааччылара ??? уонна дь???н? са?атык ту?аналлар.
1888
сыл б?т??т?гэр Гоген хас да ый Арле диэн сиргэ
Ван Гогу
кытта алты?ар.
1891
сыл са?атыгар Гоген ?лэлэрин аукцио??а атыылаан баран Таити арыыга барар. Манна айыл?аны кытта дь??рэлэ?эн олорор дьон уобарастарын айар, сиргэ баар ырай оло?ун к?рд?р?р, бар дьон к?м?с ?йэлэрин ойуулуур (холобур, "Манао Тупапау - Следящий Дух мертвого" (1892) уонна "Таитянские пасторали" (1893, Санкт-Петербург, Эрмитаж).
Ыарыы уонна дьадайыы к??эйэннэр 1893 с. Гоген Парижка т?нн?р.
Икки сылынан эмиэ Гаитига кэлэр. Манна айбыт ?лэтэ - панно "Откуда мы? Кто мы? Куда мы идем?" (1898, Бостон, Музей изящных искусств) - ки?и оло?ун кэрдиистэрин аллегорията.
1898 сыллаахха быста дьадайан ыксаан Гоген бэйэтигэр тиийинэ сатыыр. 1901 с. Доминик арыыга к???р (Маркиз арыылара), онно со?отох, ыары?ах сытан ыам ыйын 8 к?н?гэр 1903 сыллаахха ?л?р.
Старатель
