1954

1954 сыл.

Туох буолбута [ уларыт | биики-тиэки?и уларытыы ]

Тохсунньу 7 ? Джорджтауннаа?ы IBM эспэримиэнэ: Нью-Йорка IBM хонтуоратыгар массыына тылбаа?ын аан бастаан дьо??о к?рд?рб?ттэр.

Олунньу 19 ? ССРС салалтата Кырыым уобала?ын РСФСР -тан в Украина ССР -гар биэрбит.

Муус устар 12 ? Мария Нартахованы Саха АССР ?рд?к? Сэбиэтин Президиумун бэрэссэдээтэлинэн талбыттар. Бу дуо?унаска 9 сыл, 1963 сыллаахха биэнсийэ?э барыар дылы ?лэлээбитэ.
Муус устар 21
- ССРС ЮНЕСКО чилиэнэ буолбут.
- Чиэхийэ?э ≪буржуазнай националистар≫ сууттара са?аламмыт, сууттанааччылар ортолоругар кэлин Чиэхийэ хомуньуус баарытйатын салайааччыта буолбут Густав Гусак баара.
Муус устар 26 ? ССРС ?рд?к? Сэбиэтэ Кырыым уобала?ын РСФСР састаабыттан та?аарбыт уонна Украина ССР састаабыгар киллэрбит, ол ту?унан ССРС конституциятыгар уларытыылары о?орбут.
Муус устар 30 ? Орто Халыма оройуонуттан араарыллан Зырянка кииннээх ???ээ Халыма оройуона т?р?ттэммит.

Ыам ыйын 5 ? байыаннайдар ?р? турууларын т?м?гэр Парагвайга былааска Альфредо Стресснер кэлбит.

От ыйын 21 ? Бастакы Индокитай сэриитин т?м?кт??р Женеватаа?ы кэмпириэнсийэ?э Вьетнамы икки а?ы араарбыттар ? Хоту уонна Со?уруу.

Сэтинньи 1 ? ССРС Миниистирдэрин Сэбиэтэ ???ээ Б?л??гэ Нам нэ?илиэгэр механизаатардары ??рэтэн та?аарар училищены арыйарга ыйаахтаабыт.

Ахсынньы 4 ? АХШ -ка Майами куоратыгар бастакы Burger King диэн фаст-фуд ресторана а?ыллыбыт.
Ахсынньы 23 ? Аан дойдуга бастакы сити?иилээх б??р? к???р?? эпэрээ?ийэтин АХШ хирурдара Джозеф Маррей уонна Хартвелл Харрисон о?обуттар.

Жирков Егор Петрович - Педагогическай наука доктора,
Татаринов Владимир Семенович ? саха эстрадатын ырыа?ыта, биллиилээх мелодист.
Олунньу 2 ? Михалев Виктор Михайлович ? история билимин кандидата
Олунньу 17 ? Зоя Дуранова ? норуот эмчитэ, к?рб??чч?, алгысчыта, билгэhит.
Олунньу 26 ? Реджеп Тайип Эрдоган ? 2003-2014 сылларга Туурсуйа премьер-миниистирэ (дойду ба?ылыга), 2014 сылтан ыла Туурсуйа бэрэсидьиэнэ (конституция?а уларыйыы киирэн эмиэ дойду ба?ылыга).

Муус устар 6 ? Захарова Раиса Яковлевна (06.04.1954?05.01.2013) ? саха норуодунай артыы?а.
Муус устар 7 ? Джеки Чан (дьи?. аата Чан Кон Сан), актер, режиссёр, продюсер, каскадёр, трюк туруорааччы.

Бэс ыйын 23 ? Мигалкин Иван Васильевич , поэт, тылбаасчыт, о?о суруйааччыта, публицист.
Сэтинньи 10 ? Акимов Александр Константинович ? экономическай билим доктора.
Сэтинньи 15 ? Чигирёва Нина Николаевна ? опера ырыа?ыта (меццо-сопрано).
Ахсынньы 9 ? Жан-Клод Юнкер , Л?ксембург премьер миниистирэ

II Одунуттан (билигин Горнай улуу?ун сирэ) т?р?тттэх, муосчут, чеканщик, ювелир, Саха сирин норуодунай уруhуйдьута, ССРС уруhуйдьуттарын Сойуу?ун чилиэнэ Мамаев Иван Федорович ?лб?т.
От ыйын 13 ? Фрида Кало , Мексика уруhуйдьута
Сэтинньи 3 ? Анри Матисс , Франция уруhуйдьута
Сэтинньи 28 ? Энрико Ферми ? бастакы атомнай реакторга ?лэлээбит уонна квантовай физика?а улахан сайдыыны о?орбут Италия физигэ . Нобель бириэмийэтин лауреата.