한국   대만   중국   일본 
Pianeta - Wikipedia an piemonteis, l'enciclopedia libera e a gratis Vai al contenuto

Pianeta

Da Wikipedia.
Vos an lenga piemonteisa
Per amprende a dovre 'l sistema dle parla locaj ch'a varda si .


Un pianeta (dal grech πλαν?τη? [plan?ː?t?ːs] = vagabond) a l'e un corp celest ch'a orbita antorn a n’ esteila per via dla forsa d'atrassion gravitassional.

L' Union Astronomica Anternassional per s-ciairi la diferensa tra pianeta e d'aitr corp celest che a son nen ed pianeta ( asteroid , steile e satelit ) del 2006 a l'ha tira fora na definission pi precisa.

Sta definission a dis che un pianeta a l'e un corp celest che a orbita antorn a n’esteila, che a l'abia na massa ch'a basta per deje na forma sferica, ma ch'a basta nen per de l'andi a na reassion nuclear ; e ch'a l'abia nen an soa banda orbital dj'autri corp pi grand ed chiel o dla medema taja.

Pianeta del sistema solar [ modifica | modifiche la sorgiss ]

J'eut pianeta del sistema solar (*)

Ij pianeta ch'i conossoma mej a son coj ch'a orbito antorn al Sol . A son eut: Mercuri , Venere , la Tera , Mart , Gieuv , Saturn , Uran e Netun . Ij primi quatr, che a son dit pianeta terestr o pianeta rocos , a son coj ch'a smijo a la Tera, an essend pi cit e fait ed pera. J'aitr quatr, che a son dit pianeta giovian o gigant gaseus , a son coj ch'a smijo a Gieuv, an essend pi gross e fait ed gas .

Carateristiche prinsipaj dij pianeta del sistema solar
(*) Nom Diameter
equatorial
[Tera=1]
Massa
[Tera=1]
Ragg ed l'orbita
(UA)
Temp ed rivolussion
(agn)
Inclinassion
an sel pian equatorial del Sol (°)
Ecentricita
dl'orbita
Temp ed rotassion
(di)
Satelit
conossu
Anej Atmosfera
Pianeta rocos 1 Mercuri 0,382 0,06 0,39 0,24 3,38 0,206 58,64 - no -
2 Vener 0,949 0,82 0,72 0,62 3,86 0,007 243,02 - no CO 2 , N 2
3 Tera 1,00 1,00 1,00 1,00 7,25 0,017 1,00 1 no N 2 , O 2
4 Mart 0,532 0,11 1,52 1,88 5,65 0,093 1,03 2 no CO 2 , N 2
Gigant gaseus 5 Gieuv 11,209 317,8 5,20 11,86 6,09 0,048 0,41 79 si H 2 , He
6 Saturn 9,449 95,2 9,54 29,46 5,51 0,054 0,43 ~200 vaire H 2 , He
7 Uran 4,007 14,6 19,22 84,01 6,48 0,047 -0,72 27 si H 2 , He
8 Netun 3,883 17,2 30,06 164,8 6,43 0,009 0,67 14 si H 2 , He

Esopianeta [ modifica | modifiche la sorgiss ]

Fora del sistema solar i l'oma gia trovane na milen-a, combin che a sia nen facil s-ciaireje. Costi-si a son ciama pianeta extrasolar o esopianeta . A son tuti ed grossa taja e a giro dantorn a steile ed nostra galassia . Ma j'astronom a cherdo che quasi minca steila a n'abia quaidun e che a-i na sio 'co ed cit.