Zofia Dzier?y?ska

Data i miejsce urodzenia	4 grudnia 1882 Warszawa , Krolestwo Polskie
Data i miejsce ?mierci	27 lutego 1968 Moskwa , RFSRR , ZSRR
Zawod, zaj?cie	działaczka komunistyczna, nauczycielka
Mał?e?stwo	Feliks Dzier?y?ski (od 1910)
Odznaczenia
Multimedia w Wikimedia Commons

Zofia Julia Dzier?ynska z domu Muszkat (ur. 4 grudnia 1882 w Warszawie , zm. 27 lutego 1968 w Moskwie ) ? działaczka komunistyczna , nauczycielka, ?ona Feliksa Dzier?y?skiego .

?yciorys [ edytuj | edytuj kod ]

Od 1904 zwi?zana z Socjaldemokracj? Krolestwa Polski i Litwy . Aresztowana za działalno?? partyjn? w 1906 i ponownie w 1909, została wydalona administracyjnie z granic Imperium Rosyjskiego . Jako aktywistka SDKPiL poznała, a nast?pnie po?lubiła, Feliksa Dzier?y?skiego. ?lub odbył si? w Krakowie 10 listopada 1910 w ko?ciele ?w. Mikołaja . Z ich zwi?zku 23 czerwca 1911 przyszedł na ?wiat jedyny syn, Jan. Zofia Muszkat urodziła go uwi?ziona na Pawiaku . Nast?pnie zesłana na Syberi? do guberni irkuckiej . Jej syn, dzi?ki pomocy Janusza Korczaka , w lutym 1912 trafił do prywatnego zakładu dla niemowl?t pani Sawickiej. Nast?pnie, na przełomie maja i czerwca tego? roku, zaopiekował si? nim brat Zofii, Marian Muszkat ^[1] .

Od wrze?nia 1918 do lutego 1919 była sekretarzem radcy misji bolszewickiej w Bernie , nast?pnie wyjechała do Moskwy , gdzie mieszkała do ?mierci. W latach 1919?1920 pracowała w ro?nych biurach sowieckich ds. polskich, ktore zajmowały si? przej?ciem władzy w Polsce przez komunistow . Po kl?sce wojsk bolszewickich w Polsce w 1920 została kierowniczk? polskoj?zycznej szkoły im. Ro?y Luksemburg w Moskwie (do 1922), a w 1923?1924 wykładała w Komunistycznym Uniwersytecie Mniejszo?ci Narodowych Zachodu w Moskwie. W latach 1924?1928 była sekretarzem Biura Polskiego Komitetu Centralnego Rosyjskiej Komunistycznej Partii (bolszewikow) . Jednocze?nie była członkiem redakcji pisma Ku nowej szkole , a nast?pnie Trybuny Radzieckiej (1927?1937) i Kultury Mas (1929). W 1927 brała udział w IV Zje?dzie Komunistycznej Partii Polski pod Moskw?. W latach 1928?1934 była pracownikiem naukowym Instytutu Lenina , a od 1937 redaktorem odpowiedzialnym w polskich sekcjach Towarzystwa Wydawniczego Robotnikow Zagranicznych w ZSRR, po?niej w Pa?stwowym Wydawnictwie Literatury. W j?zykach obcych pod jej redakcj? wydano siedem tomow Dzieł wybranych Włodzimierza Lenina . W latach 1939?1943 pracowała w Komitecie Wykonawczym Kominternu (Mi?dzynarodowki Komunistycznej) (IKKI), zajmuj?c si? sprawami polskimi, a po jej rozwi?zaniu w KC WKP(b).

W 1941 władze sowieckie mianowały j? kierownikiem polskoj?zycznej rozgło?ni propagandowej im. T. Ko?ciuszki , w 1944 przedstawicielem w tajnym Centralnym Biurze Komunistow Polski w ZSRR przy Komitecie Centralnym WKP (b) .

W 1946 przeszła na emerytur?. Do Polski nie wrociła, ale odwiedziła j? trzykrotnie jako oficjalny go?? rz?du: w 1948 z okazji powstania PZPR , w 1950 z okazji sprowadzenia prochow Juliana Marchlewskiego z Berlina do Warszawy i w 1951 z okazji obchodow 25-lecia ?mierci swojego m??a. W 1969 wydano w tłumaczeniu na j?zyk polski jej wspomnienia zatytułowane Lata wielkich bojow (opublikowane przez oficyn? Ksi??ka i Wiedza ).

Była trzykrotnie odznaczona Orderem Lenina , a w 1955 za aktywn? działalno?? rewolucyjn? polskim Orderem Sztandaru Pracy I klasy ^[2] .

Zmarła jako zasłu?ona działaczka komunistyczna, prze?ywszy o 42 lata swojego mał?onka. Pochowana na Cmentarzu Nowodziewiczym w Moskwie ^[3] .

Przypisy [ edytuj | edytuj kod ]

Bibliografia [ edytuj | edytuj kod ]

• Słownik biograficzny działaczy polskiego ruchu robotniczego t. 1, Warszawa 1978.
• Sylwia Frołow, Dzier?y?ski. Miło?? i rewolucja , Znak Horyzont, Krakow 2014.