Tadeusz Lehr-Spławi?ski

Tadeusz Lehr-Spławi?ski
Pa?stwo działania	Polska
Data i miejsce urodzenia	20 wrze?nia 1891 ; Krakow
Data i miejsce ?mierci	17 lutego 1965 ; Krakow
	profesor
	Specjalno??: j?zykoznawstwo, slawistyka, historia literatury polskiej, filologia klasyczna
Alma Mater	Uniwersytet Jagiello?ski
Profesura	1922
	Nauczyciel akademicki
Uczelnia	Uniwersytet Jagiello?ski
	Rektor
Uczelnia	Uniwersytet Jagiello?ski
Okres spraw.	1938?1939
Poprzednik	Władysław Szafer
Nast?pca	Władysław Szafer
	Odznaczenia
	Multimedia w Wikimedia Commons

Tadeusz Lehr-Spławi?ski (ur. 20 wrze?nia 1891 w Krakowie , zm. 17 lutego 1965 tam?e) ? polski j?zykoznawca , slawista , profesor Uniwersytetu Jagiello?skiego i rektor tej uczelni w latach 1938?1939 i 1945?1946, wiceprezes Komisji Intelektualistow i Działaczy Katolickich ^[1].

?yciorys [ edytuj | edytuj kod ]

Urodził si? 20 wrze?nia 1891 w Krakowie , w rodzinie in?yniera Edwarda Lehra i Marii ze Spławi?skich. Ucz?szczał do krakowskiego Gimnazjum im. Krola Jana III Sobieskiego , w latach 1909?1915 odbywał studia z j?zykoznawstwa, historii literatury polskiej i filologii klasycznej na UJ. Kontynuował studia w Wiedniu . W latach 1915?1918 nauczał j?zyka polskiego w Zakopanem . W roku 1918 został docentem UJ. W roku 1922 mianowany profesorem zwyczajnym filologii słowia?skiej na Uniwersytecie Jana Kazimierza we Lwowie ^[2]. 9 maja 1938 został wybrany rektorem Uniwersytetu Jagiello?skiego ^[3] (9 maja 1939 wybrany na lata akademickie 1939/1940?1940/1941). Pełnił funkcj? członka Rady Przybocznej Miasta Krakowa (1939). 6 listopada 1939 został aresztowany przez hitlerowcow w ramach tzw. akcji ? Sonderaktion Krakau ”. Zwolniony w lutym 1940, brał udział w tajnym nauczaniu. W roku 1945, po zako?czeniu działa? wojennych w mie?cie, ponownie obj?ł funkcj? rektora UJ, ktor? pełnił do roku 1946. Prowadził Katedr? Filologii Słowia?skiej UJ (1945?1962).

Zajmował si? gramatyk? historyczn? j?zykow słowia?skich , histori? słowia?szczyzny i etnografi? , zaanga?owany w prace Komitetu Słowia?skiego w Polsce . Twierdził, ?e praojczyzn? Słowian s? ziemie w dorzeczu Odry i Wisły (był zwolennikiem teorii autochtonicznego pochodzenia Słowian ). Członek PAU , PAN (od 1952) ^[4], Instytutu Słowia?skiego w Pradze, Towarzystwa Naukowego we Lwowie . Doktor honoris causa uniwersytetow w Pradze i Sofii.

Od 16 wrze?nia 1919 był m??em Marii z Kopysty?skich ^[5] (1889?1934).

Zmarł w Krakowie. Został pochowany na cmentarzu Rakowickim (pas 2-płn.-5) ^[6].

Ordery i odznaczenia [ edytuj | edytuj kod ]

Krzy? Oficerski Orderu Odrodzenia Polski (20 wrze?nia 1951) ^[7]
Krzy? Komandorski Orderu ?wi?tego Sawy (Jugosławia) ^[5]
Krzy? Komandorski Orderu Lwa Białego (Czechosłowacja ^[5], 1957) ^[8]

Dzieła [ edytuj | edytuj kod ]

Był encyklopedyst?. Został wymieniony w gronie edytorow kilkutomowego słownika encyklopedycznego ? Słownik staro?ytno?ci słowia?skich wydanego w latach 60?90 XX w. ^[9] Napisał lub był wspołautorem ponad 400 prac naukowych, m.in.:

O mowie Polakow w Galicji Wschodniej
O pochodzeniu i praojczy?nie Słowian
Kaszubi: kultura ludowa i j?zyk

Przypisy [ edytuj | edytuj kod ]

↑ Janusz Stefaniak, Komisja Intelektualistow i Działaczy Katolickich , [w:] Encyklopedia Białych Plam, t. XIX, Suplement, Radom 2005, s. 180.
↑ Komunikaty . ? Gazeta Lwowska ”, s. 4, nr 89 z 28 kwietnia 1922.
↑ Nowy rektor Uniwersytetu Jagiello?skiego . ? Gazeta Lwowska ”, s. 2, nr 105 z 11 maja 1938.
↑ LEHR-SPŁAWI?SKI, Tadeusz [online], Polska Akademia Nauk - Członkowie PAN [dost?p 2023-02-03] ( pol. ) .
↑ ^a ^b ^c Stanisław Łoza (red.): Czy wiesz kto to jest? Uzupełnienia i sprostowania . Warszawa: 1939, s. 170. [dost?p 2021-08-06].
↑ Jan Wiktor J.W. Tkaczy?ski Jan Wiktor J.W. (red.), Pro Memoria III. Profesorowie Uniwersytetu Jagiello?skiego spoczywaj?cy na cmentarzach Krakowa 1803?2017 , Krakow: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiello?skiego, 2018, s. 161, ISBN 978-83-233-4527-5 .
↑ M.P. z 1951 r. nr 93, poz. 1275 ?za wybitn? działalno?? naukow?”.
↑ Wysokie odznaczenia czechosłowackie dla polskich działaczy [w:] ? Trybuna Robotnicza ”, nr 59, 11 marca 1957, s. 2.
↑ Praca zbiorowa 1964 ↓ .

Bibliografia [ edytuj | edytuj kod ]

Praca zbiorowa: Słownik staro?ytno?ci słowia?skich, tom II . Wrocław, Warszawa, Krakow: Zakład Narodowy im. Ossoli?skich . Ossolineum, 1964.

Linki zewn?trzne [ edytuj | edytuj kod ]

Karta aresztowania rektora Uniwersytetu Jagiello?skiego Tadeusza Lehra-Spławi?skiego z dn. 6 XI 1939 r.
Publikacje autorstwa prof. T. Lehra-Spławi?skiego udost?pnione w zasobach Federacji Bibliotek Cyfrowych . fbc.pionier.net.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-07-29)].

[1] Janusz Stefaniak, Komisja Intelektualistow i Działaczy Katolickich , [w:] Encyklopedia Białych Plam, t. XIX, Suplement, Radom 2005, s. 180.

[2] Komunikaty . ? Gazeta Lwowska ”, s. 4, nr 89 z 28 kwietnia 1922.

[3] Nowy rektor Uniwersytetu Jagiello?skiego . ? Gazeta Lwowska ”, s. 2, nr 105 z 11 maja 1938.

[4] LEHR-SPŁAWI?SKI, Tadeusz [online], Polska Akademia Nauk - Członkowie PAN [dost?p 2023-02-03] ( pol. ) .

[:0-5] Stanisław Łoza (red.): Czy wiesz kto to jest? Uzupełnienia i sprostowania . Warszawa: 1939, s. 170. [dost?p 2021-08-06].

[6] Jan Wiktor J.W. Tkaczy?ski Jan Wiktor J.W. (red.), Pro Memoria III. Profesorowie Uniwersytetu Jagiello?skiego spoczywaj?cy na cmentarzach Krakowa 1803?2017 , Krakow: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiello?skiego, 2018, s. 161, ISBN 978-83-233-4527-5 .

[7] M.P. z 1951 r. nr 93, poz. 1275 ?za wybitn? działalno?? naukow?”.

[8] Wysokie odznaczenia czechosłowackie dla polskich działaczy [w:] ? Trybuna Robotnicza ”, nr 59, 11 marca 1957, s. 2.

[CITEREFPraca_zbiorowa1964-9] Praca zbiorowa 1964 ↓ .

[po-10] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l Pełni?cy funkcj? rektora w zast?pstwie.

[11] Od 1805 do 1809 Uniwersytet poł?czony z Uniwersytetem Lwowskim i zgermanizowany, 1809 repolonizacja po wł?czeniu Krakowa do Ksi?stwa Warszawskiego .

[12] W latach 1853?1860 rektorow nie wybierano, Uniwersytetem kierował mianowany przez rz?d kurator.

[13] Sprawował obowi?zki rektora Tajnego Uniwersytetu.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[A]

[B]

[C]

[D]

Akademia Krakowska / Uniwersytet Krakowski (1400?1499)	Stanisław ze Skarbimierza Jan Wajduta Mikołaj z Gorzkowa Otton z Mstyczowa Jan Szafraniec Jan Rzeszowski Mikołaj z Pyzdr Franciszek z Brzegu Andrzej z Kokorzyna Eliasz z W?wolnicy Mikołaj z Kozłowa Łukasz z Wielkiego Ko?mina Mikołaj Hinczowic Stanisław ze Skarbimierza Paweł Włodkowic Mikołaj Budziszyn Mikołaj z Konradswalde Jan Falkowski Paweł Włodkowic ^[A] Pełka z Borzykowej Jan Kro Jakub z Nowego S?cza Jakub z Zaborowa Mikołaj Goldberg Tomasz z Chrobrza Aleksander Jakub Peyser Maciej z Koła Jan z Radochoniec Jakub z Zaborowa Jan z Pawii Andrzej z Kokorzyna Władysław Oporowski Jan Elgot Benedykt Hesse Wawrzyniec z Raciborza Andrzej z Kokorzyna Franciszek Kreysewicz Jan z Wielunia Andrzej z Buku Jan z Radochoniec Dziersław z Borzymowa Tomasz ze Strzempina Mikołaj Tempelfeld Tomasz z Bodzentyna Stanisław z U?cia Jan Puszka Michał z Szydłowa Andrzej z Buku Jan z Jastrz?bia Jakub z Zaborowa Jan Elgot Dziersław z Borzymowa Mikołaj z Krakowa Jakub Parkosz Jan z Dobry Jakub Parkosz Paweł z Piotrkowa Stanisław Ciel?tko Tomasz ze Strzempina Jakub z Zaborowa Bartłomiej z Radomia Stanisław Ciel?tko Stanisław z Sobniowa Jan z D?browki Jakub z Zaborowa Jakub ze Stradomia Mikołaj Bylina Maciej z Łabiszyna Benedykt Hesse Andrzej z Sadowia Benedykt Hesse Jan z D?browki Jan z Pniew Jan ze Słupcy Mikołaj z Kalisza Jan z D?browki Benedykt Hesse Mikołaj Bylina Benedykt Hesse Jan z Pniew Kasper Rokenberg Jan z D?browki Kasper Rokenberg Wojciech z Li?ca S?dziwoj T?czy?ski Mikołaj Bylina Arnolf z Mirzy?ca Paweł z Kłobucka Mikołaj z Kalisza Piotr Gaszowiec Andrzej Grzymała Paweł z Kłobucka Jan z D?browki Jan z Latoszyna Stanisław z Szadka Mikołaj Bylina Piotr Gaszowiec Arnolf z Mirzy?ca Jan z D?browki Klemens z Gorki Maciej z Ko?ciana Maciej z Bł?dowa Jakub z Szadka Maciej z Bł?dowa Jakub z Szadka Jan ze Słupcy Maciej z Kobylina Stanisław z Zawady Jerzy Proger Jan Beber Arnolf z Mirzy?ca Klemens z Gorki Stanisław z Brzezin Maciej z Ko?ciana Jan z Latoszyna Maciej z Kobylina Maciej z Ko?ciana Jan Baruchowski Mikołaj z Krakowa Maciej z Kobylina Stanisław z Kobylina Maciej z Kobylina Bernard Mikisch Stanisław z Brzezin Maciej z Kobylina Jan z Pilczy Maciej z Kobylina Jan z Latoszyna Jan ze Staniszewic Jan z O?wi?cimia Maciej z Szydłowa Walenty z Olkusza Andrzej z Łabiszyna Jan z Wysokiej Jan Thurzo Jan ze Starzechowic
Akademia Krakowska / Uniwersytet Krakowski (1500?1599)	Walenty z Olkusza Jan z Reguł Wojciech z Pniew Mikołaj z Pilczy Maciej Miechowita Jan z Reguł Marcin Łysy Jakub z Gostynina Jan Amicinus Maciej Miechowita Bernard z Biskupiego Jan z Reguł Maciej Miechowita Jan z Reguł Stanisław Skawinka Stanisław Biel Adam z Bochenia Maciej Miechowita Jan z O?wi?cimia Michał z Bystrzykowa Andrzej Gorra Jakub z Ercieszowa Jan Amicinus Stanisław Biel Maciej Miechowita Jakub z Ercieszowa Jan z O?wi?cimia Stanisław Biel Marcin Biem Jakub z Ercieszowa Piotr Wedeliciusz Jan Amicinus Łukasz Noskowski Marcin Biem Bernard z Biskupiego Mikołaj z Koprzywnicy Marcin Biem Stanisław Biel Jakub z Ercieszowa Stanisław Biel Mikołaj Mleczko Marcin Biem Marcin Bełza Grzegorz Snopek Grzegorz ze Stawiszyna Jan Grodek Erazm Wonsam Mikołaj Mleczko Jan Prosi?ski Jan Grodek Zygmunt ze St??ycy Mikołaj z Szadka Jakub Friedel Jan Grodek Antoni z Nap?chania Zygmunt ze St??ycy Maciej Ł?cki Mikołaj z Szadka Marcin Krokier Mikołaj z Szadka Jan z Turobina Marcin Krokier Sebastian Janeczka Zygmunt ze St??ycy Jan Dobrosielski Marcin Krokier Zygmunt ze St??ycy Marcin Krokier Jan z Turobina Stanisław Stalek Mikołaj z Bodz?cina Marcin Glicjusz Jakub Gorski Jan z Turobina Jakub Gorski Stanisław Stalek Marcin Glicjusz Jakub Gorski Marcin Glicjusz Stanisław Zawadzki Jakub Gorski Jan z Wieliczki Marcin Glicjusz Marcin Fox Piotr z Gorczyna Marcin Glicjusz Stanisław Zawadzki Marcin Glicjusz Piotr z Gorczyna Mikołaj Dobrocieski Marcin Glicjusz Stanisław Stalek Jan Muscenius Stanisław Stalek Piotr z Gorczyna Jan Muscenius Walenty z Widawy Piotr z Gorczyna Walenty Fontanus Piotr z Gorczyna Jan Muscenius
Akademia Krakowska / Uniwersytet Krakowski (1600?1699)	Mikołaj Dobrocieski Walenty z Widawy Jan Muscenius Mikołaj Dobrocieski Walenty Fontanus Mikołaj Dobrocieski Piotr z Gorczyna Andrzej Schoneus Sebastian Krupka Andrzej Schoneus Adam Fal?cki Piotr z Gorczyna Adam Fal?cki Andrzej Schoneus Piotr z Gorczyna Andrzej Schoneus Sebastian Krupka Jakub Janidło Sebastian Krupka Walenty Fontanus Bła?ej Bazyli Goliniusz Jakub Janidło Sebastian Krupka Jakub z Turobina Jakub Najmanowicz Bła?ej Bazyli Goliniusz Jakub Najmanowicz Sebastian Krupka Jakub Najmanowicz Daniel Sigonius Krzysztof Najmanowicz Wojciech Borowski Jakub Najmanowicz Daniel Sigonius Adam Opatowczyk Jakub Najmanowicz Krzysztof Najmanowicz Jakub Najmanowicz Adam Opatowczyk Daniel Sigonius Wojciech Borowski Maciej Woje?ski Stanisław Pudłowski Jakub Najmanowicz Adam Opatowczyk Jakub Papenkowic Jakub Witeliusz Wawrzyniec ?mieszkowicz Jakub Witeliusz Paweł Herka Zygmunt Gregorowicz ^[A] Jakub Papenkowic Stanisław Ro?ycki Gabriel Ochocki starszy Jakub Gorski Zygmunt Gregorowicz Jan Bro?ek Wawrzyniec Kary?ski ^[A] Gabriel Ochocki starszy Maciej Kra?nicki Adam Rosczewic ^[A] Franciszek Roli?ski Stanisław Jurkowski Adam Rosczewic Wojciech Ła?cucki Andrzej Kucharski Adam Rosczewic Andrzej Kucharski Stanisław Jurkowski Franciszek Roli?ski Wojciech Ła?cucki Szymon Makowski Andrzej Kucharski Wojciech Ła?cucki Szymon Makowski Wojciech Ła?cucki Szymon Makowski Andrzej Kucharski Wojciech Ła?cucki Andrzej Kucharski Wojciech D?browski ^[A] Wojciech Papenkowic Wojciech D?browski Szymon Makowski Wojciech Ła?cucki Jakub Baltazarowicz Franciszek Jozef Przewoski Samuel Formankowicz Marcin Winkler Jan Michalski Franciszek Jozef Przewoski Krzysztof Franciszek Sowi?ski Sebastian Jan Piskorski Marcin Winkler Krzysztof Franciszek Sowi?ski Sebastian Jan Piskorski
AkademiaKrakowska / Uniwersytet Krakowski (1700?1777)	Maciej Stanisław Psojecki Piotr Praczlewicz Andrzej Krupecki Piotr Praczlewicz Andrzej Krupecki ^[A] Piotr Praczlewicz Andrzej Krupecki Marcin W?grzynowicz Marcin O?li?ski Andrzej Krupecki Gabriel Profecki Wojciech Jodłowski Bazyli Płaszczewski Marcin Waleszy?ski Jan Antoni Luchini Marcin Kurowski Jan Antoni Luchini Stanisław Markiowicz Marcin Waleszy?ski Franciszek Kalewski Marcin Waleszy?ski Maciej Zi?tkiewicz Jan Antoni Luchini Piotr Szymakowski Jan Antoni Luchini Kazimierz Stanisław Pałaszowski Jan Antoni Luchini Wojciech Myci?ski Kazimierz Stanisław Pałaszowski Jan Antoni Luchini Stanisław Jan Filipowicz Kazimierz Stanisław Pałaszowski Stanisław Jan Filipowicz Wojciech Myci?ski Stanisław Sebastian Mamczy?ski Stanisław Jan Filipowicz Kazimierz Stanisław Pałaszowski Jozef Grzegorz Popiołek Stanisław Jan Filipowicz Stanisław Sebastian Mamczy?ski Kazimierz Jarmundowicz Kazimierz Franciszek St?plowski Wojciech Jan Kanty Biegaczewicz Kazimierz Franciszek St?plowski Jakub Marciszowski Kazimierz Franciszek St?plowski Antoni ?oł?dziowski Jakub Marciszowski Jan Nepomucen Rygalski Antoni Mikołaj Krz?nowski Andrzej Dominik Lipiewicz
Szkoła Głowna Koronna (1777?1795)	Antoni ?oł?dziowski Hugo Kołł?taj Feliks Oraczewski Jozef Tomasz Szabel
Szkoła Głowna Krakowska (1795?1805)	Jozef Tomasz Szabel Stanisław Minocki
Lata 1805?1817 ^[A]^[B]	Jakub Kraus ^[A] Jan Hoffman ^[A] Franciszek Marx Jan Morak ^[A] Antoni Szaster Franciszek Kodesch Sebastian Alojzy Sierakowski Walenty Litwi?ski
Uniwersytet Jagiello?ski (1817?1899)	Walenty Litwi?ski Sebastian Girtler ^[A] Jozef Załuski Sebastian Girtler Alojzy Estreicher Karol Hube Wincenty Ła?cucki Antoni Mikołaj Matakiewicz Jozef Brodowicz Jan Troja?ski Leon Laurysiewicz Adam Krzy?anowski Jozef Brodowicz Jozef Majer Florian Sawiczewski Karol Teliga Piotr Bartynowski ^[A]^[C] Piotr Bartynowski Jozef Dietl Ignacy Czerwiakowski Karol Teliga Antoni Wachholz Julian Dunajewski Jozef Majer Franciszek Bratranek Karol Teliga Julian Dunajewski Fryderyk Skobel Jozef Kremer Karol Teliga Edward Fierich Gustaw Piotrowski Emilian Czyrnia?ski Fryderyk Zoll Ludwik Teichmann Jozef Szujski Julian Dunajewski Maurycy Madurowicz Stefan Kuczy?ski Jozef Pelczar Udalryk Heyzmann Lucjan Rydel Jozef Łepkowski Stanisław Kostka Tarnowski Stanisław Spis Franciszek Kasparek Edward Korczy?ski Wincenty Zakrzewski Władysław Chotkowski Stanisław Madeyski Tadeusz Browicz Stanisław Smolka Feliks Kreutz Władysław Knapi?ski Jozef Kleczy?ski Stanisław Kostka Tarnowski
Uniwersytet Jagiello?ski (od 1900)	Maciej Jakubowski Edward Janczewski Tadeusz Gromnicki Edmund Krzymuski Napoleon Cybulski Stefan Pawlicki Kazimierz Morawski Franciszek Gabryl Franciszek Fierich Jozef Łazarski August Witkowski Władysław Szajnocha Fryderyk Zoll jr. Kazimierz Kostanecki Władysław Szajnocha Kazimierz ?orawski Maciej Sieniatycki Stanisław Estreicher Julian Nowak Władysław Natanson Jan Ło? Kazimierz Zimmermann Michał Rostworowski Leon Marchlewski Jozef Kallenbach Henryk Hoyer Edmund Zał?ski Konstanty Michalski Stanisław Kutrzeba Stanisław Maziarski Władysław Szafer Tadeusz Lehr-Spławi?ski Władysław Szafer ^[D] Tadeusz Lehr-Spławi?ski Franciszek Walter Teodor Marchlewski Zygmunt Grodzi?ski Stefan Grzybowski Kazimierz Lepszy Mieczysław Klimaszewski Mieczysław Kara? Mieczysław Hess Jozef Gierowski Aleksander Koj Andrzej Pelczar Aleksander Koj Franciszek Ziejka Karol Musioł Wojciech Nowak Jacek Popiel Piotr Jedynak