Sykstus IV

Sixtus Quartus

Francesco della Rovere
Papie? Biskup Rzymu
Portret Sykstusa IV autorstwa Justusa z Gandawy (mi?dzy 1473 a 1476)
Kraj działania	Pa?stwo Ko?cielne
Data i miejsce urodzenia	21 lipca 1414 Celle Ligure
Data i miejsce ?mierci	12 sierpnia 1484 Rzym
Miejsce pochowku	Groty Watyka?skie
Papie?
Okres sprawowania	9 sierpnia 1471?12 sierpnia 1484
Generał zakonu franciszkanow
Okres sprawowania	20 maja 1464?19 maja 1469
Wyznanie	katolicyzm
Ko?cioł	rzymskokatolicki
Inkardynacja	franciszkanie
Prezbiterat	ok. 1444
Nominacja biskupia	9 sierpnia 1471
Sakra biskupia	25 sierpnia 1471
Kreacja kardynalska	18 wrze?nia 1467 Paweł II
Ko?cioł tytularny	San Pietro in Vincoli
Pontyfikat	9 sierpnia 1471
Multimedia w Wikimedia Commons
Cytaty w Wikicytatach

Sukcesja apostolska

Data konsekracji	25 sierpnia 1471
Konsekrator	Guillaume d’Estouteville
Konsekrowani biskupi Eustache de Levis grudzie? 1475 Pierre Engelpert 25 marca 1477 Giuliano della Rovere 1479/1483 Georg Heßler 13 lutego 1480 Matthias Scheit 31 grudnia 1481

Sykstus IV ( łac.   Sixtus IV , wła?c. Francesco della Rovere OFM ; ur. 21 lipca 1414 w Celle Ligure , zm. 12 sierpnia 1484 w Rzymie ^[1] ) ? 212. papie? w okresie od 9 sierpnia 1471 do 12 sierpnia 1484 ^[2] .

?yciorys [ edytuj | edytuj kod ]

Francesco della Rovere urodził si? 21 lipca 1414 w Cella Ligura koło Albisola w Republice Genui jako syn Leonardo della Rovere i Luchina Monleone. Pochodził z biednej rodziny ^[1] . Kiedy miał 9 lat, matka wysłała go do nauki w konwencie franciszka?skim w Savona . Wkrotce potem wst?pił do tego zakonu i kontynuował studia na uniwersytetach w Pawii , Bolonii i Padwie , uzyskuj?c doktoraty z filozofii i teologii. 14 kwietnia 1444 otrzymał tytuł magistra. Mniej wi?cej w tym samym czasie przyj?ł ?wi?cenia kapła?skie , a nast?pnie został profesorem teologii kolejno w kilku domach franciszka?skich na terenie Włoch. Od 1458 wspołpracował z generałem zakonu Jacopo da Sarzuela . Dwa lata po?niej wybrano go na prowincjała w Ligurii ^[1] .

W grudniu 1462 wzi?ł udział w debacie z dominikanami na temat Krwi Chrystusa w obecno?ci papie?a Piusa II . Zyskał dzi?ki temu sław? wybitnego teologa. W 1463 został prokuratorem generalnym zakonu w Rzymie i wikariuszem generalnym dla całych Włoch. 20 maja 1464 kapituła generalna w Perugii obrała go na generała zakonu franciszkanow ^[1] . Sprawuj?c t? funkcj? promował reformy w zakonie i przeprowadzał regularne wizytacje domow zakonnych. Jego reputacja jako teologa i reformatora o nieskazitelnych obyczajach i gł?bokiej pobo?no?ci została doceniona przez greckiego kardynała Bessariona , protektora zakonu franciszkanow w Kurii Rzymskiej, ktory rekomendował go do nominacji kardynalskiej ^[1] .

Kardynał [ edytuj | edytuj kod ]

18 wrze?nia 1467 roku papie? Paweł II mianował go kardynałem i 15 listopada tego samego roku wr?czył mu czerwony kapelusz i przyznał tytuł prezbitera ko?cioła San Pietro in Vincoli ^[1] . Kontynuował działalno?? jako generał zakonu franciszkanow do nast?pnego zebrania kapituły generalnej, ktore odbyło si? w Wenecji 19 maja 1469. Od tej pory osiadł w Rzymie w pałacu niedaleko swojego ko?cioła tytularnego. Swoj? działalno?? po?wi?cał głownie nie pracy w Kurii, lecz pisaniu traktatow teologicznych m.in. na temat Krwi Chrystusa oraz Niepokalanego Pocz?cia Maryi. Utwierdziły one jego sław? jako wybitnego teologa. 5 wrze?nia 1470 został mianowany komendatariuszem benedykty?skiego klasztoru S. Eustachio di Neversa w diecezji Treviso .

Wybor na papie?a [ edytuj | edytuj kod ]

  Osobny artykuł: Konklawe 1471 .

Francesco della Rovere został wybrany na nast?pc? Pawła II w dniu 9 sierpnia 1471 roku i przybrał imi? Sykstus IV ^[2] , na cze?? papie?a Sykstusa II . Po wyborze podpisał tzw. ?kapitulacj? wyborcz?”, w ktorej zobowi?zał si? do zwołania soboru i ukrocenia nepotyzmu ^[2] . 25 sierpnia został konsekrowany na biskupa Rzymu przez kardynała Guillaume d’Estouteville , biskupa Ostia e Velletri, i uroczy?cie koronowany przez kardynała Rodrigo Borgi? , protodiakona S. Nicola in Carcere Tulliano. Tego samego dnia obj?ł w posiadanie bazylik? latera?sk? .

Wybor kardynała della Rovere na papie?a został przyj?ty z entuzjazmem w kr?gach nawołuj?cych do reformy stosunkow ko?cielnych i wi?zano z nim du?e nadzieje na moraln? odnow? Ko?cioła. Nadzieje te rychło okazały si? płonne. Ju? na pocz?tku pontyfikatu pojawiły si? podejrzenia, ?e nowy papie? swoj wybor zawdzi?cza symonii . Asumpt do takich twierdze? dały lukratywne nadania w pierwszym miesi?cu pontyfikatu dla kardynałow, ktorzy mieli przyczyni? si? do jego zwyci?stwa: Latino Orsiniego , Francesco Gonzagi i Rodrigo Borgii ^[a] .

Pierwsze lata pontyfikatu [ edytuj | edytuj kod ]

W pierwszych latach pontyfikatu Sykstus IV starał si? wypełni? swoje zobowi?zania dotycz?ce krucjaty przeciw Turkom i rozesłał po Europie legatow wzywaj?cych władcow do podj?cia walki z muzułmanami ^[1] . W 1472 na Morze ?rodziemne została wysłana flota papieska pod dowodztwem kardynała Oliviero Carafa , ktora odniosła kilka spektakularnych zwyci?stw. Kolejna ekspedycja w nast?pnym roku zako?czyła si? jednak niepowodzeniem i od tej pory zapał Sykstusa IV do kontynuowania krucjaty wyra?nie osłabł. Gdy w 1480 Turcy zdobyli miasto Otranto , Sykstus ponownie wezwał do krucjaty ^[1] . Jednak odbicie miasta było bardziej konsekwencj? ?mierci Mehmeda II , ni?li działaniem wojsk papieskich ^[1] . Proby wci?gni?cia do krucjaty prawosławnej Moskwy, podejmowane w latach 1472?76, okazały si? bezskuteczne.

Stosunki z Francj? pozostawały napi?te od czasu Pawła II z powodu stosowania przez krola Ludwika XI postanowie? gallika?skiej Sankcji Pragmatycznej z Bourges z 1438 ^[1] . Paweł II sprzeciwiał si? zwłaszcza zakazowi publikacji dekretow Stolicy Apostolskiej bez uprzedniej zgody krola, a Sykstus IV kontynuował w tej mierze jego polityk? ^[1] . W 1474 Sykstus IV go?cił w Rzymie krola Danii i Norwegii Chrystiana I Oldenburga . Legatem odpowiedzialnym za przyj?cie krola był kardynał Francesco Gonzaga. Po roku 1476 polityka Sykstusa IV koncentrowała si? niemal wył?cznie na sprawach włoskich i była podporz?dkowana promowaniu własnej rodziny.

Nepotyzm [ edytuj | edytuj kod ]

Jednym z najmocniej krytykowanych aspektow pontyfikatu Sykstusa IV był nepotyzm , ktory praktykował na skal? niespotykan? od czasow niewoli awinio?skiej . A? sze?ciu swoich krewnych wprowadził do Kolegium Kardynałow , nadaj?c im szereg lukratywnych posad i beneficjow ^[2] :

• Pietro Riario (siostrzeniec) ? biskup sze?ciu diecezji (Treviso 1471?73, Valence et Die 1472?74, Split , Florencja , Sewilla i Mende 1473?74), skarbnik papieski (od pa?dziernika do grudnia 1471), kardynał-prezbiter (od grudnia 1471), łaci?ski patriarcha Konstantynopola (od listopada 1472). Pocz?tkowo to on był głownym nepotem Sykstusa IV (latem 1473 został mianowany legatem dla całych Włoch), jednak zmarł w styczniu 1474 w wieku zaledwie 28 lat.
• Giuliano della Rovere (bratanek, przyszły papie? Juliusz II) ? kardynał-prezbiter (1471?79) a nast?pnie kardynał-biskup Sabiny (1479?83) i Ostii (od 1483); za pontyfikatu Sykstusa IV został biskupem o?miu diecezji ( Carpentras 1471?72, Lozanna 1472?76, Katania i Messyna 1473?74, Awinion od 1474, Coutances 1476?77, Viviers 1477?78, Mende 1478?83 i Bolonia od 1483); nadto legat w Awinionie (od 1476), wielki penitencjariusz (od 1476) i archiprezbiter bazyliki latera?skiej (od 1477). Po ?mierci Pietro Riario to on stał si? praw? r?k? Sykstusa IV.
• Girolamo Basso della Rovere (siostrzeniec) ? biskup trzech diecezji ( Albenga 1472?76, Recanati od 1476, Gubbio od 1482), w 1477 mianowany kardynałem prezbiterem
• Raffaele Sansoni Riario (syn siostrzenicy papie?a) ? kardynał-diakon od 1477; kamerling ?wi?tego Ko?cioła Rzymskiego od stycznia 1483; za Sykstusa IV był administratorem pi?ciu diecezji ( Cuenca 1479?82, Piza od 1479, Treguier 1480?83, Salamanka 1482?83 i Osma od 1483). W chwili nominacji kardynalskiej miał zaledwie 16 lat.
• Cristoforo della Rovere (dalszy krewny) ? arcybiskup Tarentaise 1472?78 i gubernator Zamku ?w. Anioła , kardynał-prezbiter od 1477. Zmarł 1 lutego 1478 .
• Domenico della Rovere (dalszy krewny) ? brat kardynała Cristoforo della Rovere. Jego nominacja kardynalska 10 lutego 1478 miała ?zrekompensowa?” ?mier? Cristoforo, ktorego zast?pił tak?e na stanowisku gubernatora Zamku ?w. Anioła. Nadto został mianowany przez Sykstusa IV arcybiskupem a? czterech diecezji (Tarentaise 1478?82, Corneto e Montefiascone od 1478, Genewa 1482 i Turyn od 1482)

Kilku innych duchownych z jego rodziny wprawdzie nie zostało kardynałami, ale rownie? otrzymało intratne beneficja np.:

• Bartolomeo della Rovere , bratanek papie?a, został biskupem Massa Marittima w 1472, a nast?pnie biskupem Ferrary w 1474.
• Clemente Grosso della Rovere (dalszy krewny, przyszły kardynał) ? biskup Mende od 1483
• Marco Vigerio della Rovere (syn siostrzenicy papie?a, przyszły kardynał) z zakonu franciszkanow w 1476 został biskupem i prefektem Senigallia
• Galeazzo Grosso della Rovere (dalszy krewny) ? został biskupem Coutances (1477?78), a nast?pnie Agen (od 1478)
• Giorgio della Rovere (dalszy krewny) ? biskup Orvieto (1476?1505)
• Francesco Salviati Riario (powinowaty) ? arcybiskup Pizy od 1475. Jego nominacja stała si? jedn? z przyczyn konfliktu papie?a z Medyceuszami (został stracony za udział w zabojstwie Giuliano de Medici w 1478).

Papie? zadbał tak?e o ?wieckich przedstawicieli swojej rodziny:

• Leonardo della Rovere , bratanek papie?a, wiosn? 1472 został prefektem miasta Rzym i ksi?ciem Arce , a dzi?ki mał?e?stwu z cork? krola Neapolu Ferdynanda I Joann? w 1474 został tak?e ksi?ciem Sora . Zmarł w 1475.
• Giovanni della Rovere , bratanek papie?a, w 1474 został mianowany przez niego seniorem Mondavio i Senigallii oraz o?eniony z Joann? di Montefeltro , cork? ksi?cia Urbino Federigo III da Montefeltro . Po ?mierci Leonardo w 1475 został nowym ksi?ciem Arce i Sora oraz prefektem Rzymu
• Girolamo Riario , siostrzeniec papie?a, w 1473 został seniorem Imoli , ktor? Sykstus IV zakupił specjalnie dla niego przy okazji jego zar?czyn z Caterin? Sforza , cork? ksi?cia Mediolanu Galeazzo Maria Sforza . Kiedy cztery lata po?niej ?lub został wreszcie zawarty, Girolamo dodatkowo otrzymał we władanie okr?g Forli . W ten sposob Sykstus IV stworzył dla swojego krewniaka samodzielne pa?stewko, ktore ju? wkrotce zaznaczyło sw? obecno?? na mapie politycznej Włoch.

Nepotyzm Sykstusa IV był powszechnie krytykowany, tym bardziej, ?e wi?kszo?? z jego nepotow okazała si? niegodna powierzonych im zaszczytow, prowadz?c wystawny i rozwi?zły tryb ?ycia ^[2] (zwł. Pietro Riario). Polityka tworzenia w ?rodkowej Italii pa?stwa dynastycznego Girolamo Riario doprowadziła wkrotce do konfliktow zbrojnych z innymi pa?stwami włoskimi ^[1] .

Nepoci Sykstusa IV byli tak niepopularni, ?e po ?mierci papie?a w sierpniu 1484 w Rzymie i Romanii wybuchła rewolta przeciwko nim i ich stronnikom.

Spisek Pazzich i konflikt z Florencj? [ edytuj | edytuj kod ]

Nabycie Imoli w 1473 doprowadziło do konfliktu papie?a z władaj?cymi Florencj? i prawie cał? Toskani? Medyceuszami , ktorzy tak?e starali si? o jej zakup. Sykstus IV wmieszał si? wowczas w wewn?trzne konflikty we Florencji, popieraj?c opozycyjne wobec Medyceuszy rodziny Salviati i Pazzi . Dzi?ki decyzjom Sykstusa IV Salviati stali si? wowczas głownymi bankierami Stolicy Apostolskiej, pozbawiaj?c tego statusu Medyceuszy, aczkolwiek sam zakup Imoli sfinansował bank Pazzi. Do dalszej eskalacji sporu doszło w 1475, kiedy Sykstus IV wbrew stanowisku Wawrzy?ca Medyceusza mianował Francesco Salviati Riario na arcybiskupa Pizy, nale??cej wowczas do Florencji. Wawrzyniec odmowił nominatowi wst?pu do tego miasta. W tej sytuacji Francesco Salviati, Francesco Pazzi i Girolamo Riario uknuli spisek, maj?cy na celu obalenie Medyceuszy ^[1] . Plan polegał na zabiciu Wawrzy?ca i jego brata Giuliano podczas mszy ?wi?tej. Nowym władc? Toskanii miał zosta? Girolamo Riario.

Zamach, wykonany 26 kwietnia 1478 roku, zako?czył si? spektakularnym fiaskiem, cho? w jego wyniku zgin?ł Giuliano de Medici ^[1] . Wawrzyniec i jego zwolennicy wzi?li krwawy odwet na spiskowcach. Jeden ze schwytanych zamachowcow potwierdził w swych zeznaniach, ?e papie? wiedział o spisku i poparł go, z zastrze?eniem jedynie, by nie doszło do rozlewu krwi ^[1] . Zeznania te zostały niezwłocznie opublikowane, przynosz?c du?e szkody reputacji papie?a. Obecny wowczas we Florencji w go?cinie u rodziny Pazzi młody kardynał Raffaele Riario (siostrzeniec Girolamo Riario), ktory prawie na pewno nic nie wiedział o spisku, został aresztowany przez Medyceuszy. W odpowiedzi Sykstus IV ekskomunikował władze Florencji z Wawrzy?cem na czele, obło?ył miasto interdyktem , a nast?pnie w sojuszu z krolem Neapolu Ferdynandem I wypowiedział Florencji wojn?.

Wojna z Florencj? trwała dwa lata i zako?czyła si? dopiero wskutek ataku tureckiego na południe Włoch. W 1480 Turcy zaj?li Otranto w południowej Italii i urz?dzili tam rze? mieszka?cow, co zmusiło Ferdynanda I do zawarcia z Florencj? odr?bnego pokoju. Pozbawiony wsparcia swojego głownego sojusznika Sykstus IV wycofał nało?one kary ko?cielne, a w nast?pnym roku wysłał do Otranto flot? papiesk? pod dowodztwem genue?skiego kardynała Paolo Fregoso .

W rezultacie cała awantura z Medyceuszami okazała si? bezsensowna i nie przyniosła papiestwu ?adnych korzy?ci, za to powa?nie nadszarpn?ła jego presti? i zasoby finansowe. Pod koniec tego konfliktu Sykstus IV zawarł z władzami kilku kantonow szwajcarskich umow? o stałej rekrutacji ochotnikow do armii papieskiej, daj?c pocz?tek Gwardii Szwajcarskiej (formalnie ukonstytuowała si? ona w 1506 roku).

Wojna o Ferrar? [ edytuj | edytuj kod ]

Spisek Pazzich nie był ostatni? prob? rozszerzenia domeny Girolamo Riario podj?t? przez Sykstusa IV. Nast?pnym celem była Ferrara, bufor mi?dzy domen? Riario a Republik? Wenecji . Władz? sprawował w niej ksi??? Ercole I d’Este . Zaplanowano rozbior terytoriow ksi?cia d’Este mi?dzy Wenecj? i Girolamo Riario, przy czym sama Ferrara miała przypa?? temu ostatniemu. W 1482 pod do?? błahym pretekstem Wenecja, w sojuszu z Sykstusem IV i jego siostrze?cem oraz Genu?, zaatakowała Ferrar? ^{[1] [3]} .

Lokalny konflikt niebawem przerodził si? w wojn? ogolnowłosk?, nieoczekiwanie bowiem po stronie Ferrary opowiedzieli si? krol Neapolu Ferdynand I, ksi??? Ludovico Sforza z Mediolanu, a tak?e markiz Mantui Federico I Gonzaga , władca Florencji Wawrzyniec Wspaniały i tyran Bolonii Giovanni II Bentivoglio . Pa?stwo Ko?cielne zostało najechane przez wojska neapolita?skie pod dowodztwem ksi?cia Kalabrii. Mimo sukcesow Wenecjan wojna przybrała niekorzystny dla papiestwa obrot. Pod wpływem kl?sk wojsk papieskich w Rzymie uaktywniła si? opozycja zwłaszcza ze strony rodow Colonna i Savelli. Kardynałowie Giovanni Colonna i Giovanni Battista Savelli zostali aresztowani w czerwcu 1482 pod zarzutem zdrady i osadzeni w zamku ?w. Anioła. Dopiero w listopadzie 1483 oczyszczono ich z zarzutow i uwolniono.

Pora?ki militarne i problemy wewn?trzne spowodowały zmian? frontu. W grudniu 1482 Sykstus IV zawarł pokoj z Neapolem , a w maju nast?pnego roku nało?ył na Wenecj? interdykt i wezwał wszystkie pa?stwa włoskie do walki z ni?. Wojna zako?czyła si? Pokojem w Bagnolo podpisanym 7 sierpnia 1484 ^[1] . Nie przyniosł on papiestwu ?adnych korzy?ci, a jego tre?? nie była nawet konsultowana z papie?em. 70-letni Sykstus IV, cierpi?cy ju? od wielu lat na podagr? , zmarł na drugi dzie? po tym, jak dowiedział si? o jego zawarciu, prawdopodobnie wskutek szoku, jaki ta informacja wywołała. Pochowano go we franciszka?skim habicie w bazylice watyka?skiej .

Sprawy religijne [ edytuj | edytuj kod ]

Cho? pontyfikat Sykstusa IV był zdominowany przez sprawy ?wieckie, nie znaczy to jednak, ?e zaniedbywał sprawy religijne, a niemal wszystkie ?rodła potwierdzaj?, ?e był on człowiekiem bardzo pobo?nym ^[1] . W 1475 przewodniczył uroczystym obchodom roku jubileuszowego , ktory przyci?gn?ł do Rzymu tłumy pielgrzymow ^[2] . Propagował zwłaszcza kult maryjny ^[2] . W 1476 w konstytucji ? Cum praeexcelsa ” ustanowił na dzie? 8 grudnia ?wi?to Niepokalanego Pocz?cia Naj?wi?tszej Maryi Panny ^[1] . W 1478 formalnie anulował ? koncyliarystyczne ” dekrety Soboru w Konstancji . Wspierał tak?e zakony ?ebracze, zwłaszcza swoj własny zakon franciszkanow ^[2] . Ufundował w Rzymie nowe ko?cioły S. Maria della Pace i S. Maria del Popolo. W 1482 kanonizował franciszka?skiego teologa i kardynała Bonawentur? ^[1] .

Z Sykstusem IV wi??? si? tak?e pocz?tki hiszpa?skiej inkwizycji ^[1] . 1 listopada 1478 na pro?b? hiszpa?skich monarchow Ferdynanda Arago?skiego i Izabeli Kastylijskiej udzielił im prawa do nominowania inkwizytorow w Andaluzji w celu rozstrzygania podejrze? o fałszywe nawrocenia hiszpa?skich ?ydow. Kiedy jednak inkwizycja zacz?ła działa? w 1481, rychło zacz?ły mno?y? si? skargi na jej nadu?ycia. Sykstus IV w kilku bullach z 1482 protestował przeciwko tym nadu?yciom, jak rownie? przeciwko probom podporz?dkowania krolowi papieskiej inkwizycji w Aragonii , jednak jego działania w tej mierze cechowała du?a niekonsekwencja ^[1] . W 1483 zatwierdził na stanowisku Inkwizytora Generalnego dominikanina Tomasa de Torquemada ^[1] , byłego spowiednika krolowej Izabeli. W ci?gu kilku lat Inkwizycja hiszpa?ska stała si? niemal całkowicie niezale?na od Stolicy Apostolskiej.

W latach 1472?1476 Sykstus IV podejmował proby zawarcia unii z ko?ciołem prawosławnym w Wielkim Ksi?stwie Moskiewskim . Nie przyniosły one ?adnych rezultatow.

W 1482 roku dominika?ski arcybiskup Andrea Zamometic planował dokona? depozycji papie?a i w tym celu zwołał sobor do Bazylei ^[2] . Dowiedziawszy si? o tym, Sykstus obło?ył miasto interdyktem, przez co sobor si? nie odbył ^[2] .

Mecenat artystyczny i naukowy [ edytuj | edytuj kod ]

Niew?tpliwie pozytywn? stron? pontyfikatu Sykstusa IV, co przyznawali nawet jego wrogowie, był mecenat, jaki sprawował nad artystami i uczonymi oraz jego troska o miasto Rzym ^[1] . Z jego inicjatywy do Rzymu przybyli wybitni malarze, rze?biarze, architekci i muzycy ^[1] . W?rod jego protegowanych byli m.in. Sandro Botticelli , Pietro Perugino , Antonio del Pollaiolo i Melozzo da Forli . Sykstus IV zmienił Rzym w prawdziwe miasto renesansowe ^[2] . Ufundował m.in. kaplic? Syksty?sk? (1475?83), most Ponte Sisto i szpital S. Spirito ^[1] . Z jego inicjatywy powstała Via Sisto , czyli droga prowadz?ca z Zamku ?w. Anioła do bazyliki watyka?skiej. Popierał tak?e rozwoj Biblioteki Watyka?skiej ^[1] . Krotko po swoim wyborze zebrał kolekcj? antycznych dzieł sztuki i udost?pnił j? mieszka?com Rzymu, daj?c pocz?tek Muzeum Kapitoli?skiemu . Zezwolił tak?e lekarzom na dokonywanie sekcji zwłok, cho? za ka?dym razem wymagało to zgody miejscowego biskupa i dotyczyło jedynie ciał niezidentyfikowanych osob oraz skaza?cow.

Ocena i reputacja [ edytuj | edytuj kod ]

Papie? Sykstus IV jest cz?sto oceniany jako jeden z najgorszych papie?y w historii. Przekształcił on papiestwo w ?wieck? monarchi? włosk? i uwikłał je w polityczne rozgrywki niemaj?ce nic wspolnego z religi?. Nepotyzm oraz realizowane przez niego projekty budowlane i artystyczne wymagały olbrzymich ?rodkow finansowych, ktore zdobywał podwy?szaj?c podatki oraz sprzedaj?c urz?dy i godno?ci ko?cielne. Otaczał si? przepychem charakterystycznym dla dworow krolewskich i jest odpowiedzialny za post?puj?ce za jego czasow ze?wiecczenie Kurii Rzymskiej i nominacje kardynalskie dla ludzi niegodnych, takich jak Pietro Riario, Giovanni Giacomo Sclafenati czy Ascanio Sforza ^[2] . Prywatnie był człowiekiem m?ciwym, za? wspołczesny mu kronikarz Stefano Infessura , przyja?ni?cy si? z rodzin? Collonnow , ktorej Sykstus IV był zaprzysi??onym wrogiem, opisuje dzie? ?mierci Sykstusa IV jako ?najszcz??liwszy dzie?, w ktorym Bog uwolnił chrze?cija?stwo od bezbo?nego i wyst?pnego władcy, niemaj?cego w swoim sercu ani boja?ni Bo?ej, ani miło?ci do ?wiata chrze?cija?skiego, ani miłosierdzia” ^[4] . W celu zdobycia pieni?dzy tolerował prostytucj? , ktor? wysoko opodatkował. Wkrotce po wyborze na papie?a specjaln? bull? zastrzegł sobie wył?czno?? na produkcj? oraz konsekracj? woskowych figurek baranka, ktorych dotkni?cie miało według owczesnych wierze? zapewni? skuteczn? ochron? przed po?arem, rozbiciem statku, burz?, gradem, piorunami, a tak?e zachowa? przed ?mierci? kobiety w trakcie porodu ^[5] . Ponadto jako pierwszy papie? wprowadził w 1476 roku bardzo dochodowe, płatne odpusty za zmarłych, przy czym odpusty te miały by? skuteczne jedynie dzi?ki wpłaceniu okre?lonych sum pieni??nych ( certam pecuniam ), a nie dzi?ki aktom skruchy ^[6] .

Sykstus IV pogł?bił kryzys moralny Ko?cioła rzymskokatolickiego, ktory w konsekwencji doprowadził do reformacji ^{[1] [2]} .

Kardynałowie z nominacji Sykstusa IV [ edytuj | edytuj kod ]

  Osobny artykuł: Kardynałowie z nominacji Sykstusa IV .

Uwagi [ edytuj | edytuj kod ]

Przypisy [ edytuj | edytuj kod ]

Bibliografia [ edytuj | edytuj kod ]

• Pope Sixtus IV . Catholic Encyclopedia. [dost?p 2013-04-11]. ( ang. ) .
• Della Rovere, Francesco . The Cardinals of the Holy Roman Church. [dost?p 2013-04-11]. ( ang. ) .
• Sixtus IV , [w:] Encyclopædia Britannica [dost?p 2013-04-11]   ( ang. ) .
• Philip Schaff: History of the Christian Church . T. VI: From Boniface VIII. to Martin Luther. A.D. 1294?1517. Christian Classics Ethereal Library. ( ang. ) . brak strony w ksi??ce
• Ludwig von Pastor History of the Popes , vol. 4, Londyn 1900
• Mandell Creighton, A history of the papacy during the period of the reformation , vol. 3, Londyn 1882

Linki zewn?trzne [ edytuj | edytuj kod ]

• Sykstus IV, Bulla de reformatione Confraternitatis Hospitalis s. Spiritus w bibliotece Polona