Roman Duda

Data i miejsce urodzenia	27 lutego 1935 Stare Brody
Senator I kadencji
Okres	od 18 czerwca 1989 do 25 listopada 1991
Przynale?no?? polityczna	Obywatelski Klub Parlamentarny
Odznaczenia
Multimedia w Wikimedia Commons

Roman Jan Duda (ur. 27 lutego 1935 w Starych Brodach ) ? polski matematyk i polityk, profesor nauk matematycznych, w latach 1995?1999 rektor Uniwersytetu Wrocławskiego , senator I kadencji , wiceminister edukacji narodowej (1991?1993).

?yciorys [ edytuj | edytuj kod ]

Wykształcenie i działalno?? zawodowa [ edytuj | edytuj kod ]

Urodził si? we wsi Stare Brody, poło?onej na przedmie?ciach miasta Brody w owczesnym wojewodztwie tarnopolskim . W 1956 uko?czył studia na Wydziale Matematyki, Fizyki i Chemii Uniwersytetu Wrocławskiego . Był uczniem Bronisława Knastera i Edwarda Marczewskiego ^[1] . W latach 1956?1961 był pracownikiem Instytutu Matematyki UWr. W 1961 uzyskał stopie? naukowy doktora. Od 1961 był adiunktem w Instytucie Matematycznym PAN w Oddziale Wrocławskim, habilitował si? w 1968, od 1972 pracował jako docent, w 1976 mianowany profesorem nadzwyczajnym. W 1980 powrocił do pracy na Uniwersytecie Wrocławskim, w 1981 został kierownikiem Zakładu Historii i Metodyki Nauki, w latach 1984?1985 był dziekanem Wydziału Matematyki, Fizyki i Chemii (został usuni?ty z przyczyn politycznych). W latach 1995?1999 był rektorem Uniwersytetu Wrocławskiego ^[2] . Był po?niej wykładowc? na Wydziale Matematyki i Informatyki tej uczelni i w Wy?szej Szkole Zarz?dzania i Finansow we Wrocławiu . Zajmował stanowisko wiceprzewodnicz?cego jednego z wydziałow w Komitecie Historii Nauki i Techniki Polskiej Akademii Nauk . W latach 1987?1989 był wiceprezesem Polskiego Towarzystwa Matematycznego , ktorego członkiem jest od 1958. Od 1966 nale?y do Wrocławskiego Towarzystwa Naukowego , był rownie? członkiem Towarzystwa Popierania i Krzewienia Nauk (od 1980) ^[3] . W latach był 1993?2004 redaktorem naczelnym ? Wiadomo?ci Matematycznych ”.

Jest autorem i wspołautorem kilkudziesi?ciu publikacji z zakresu topologii i historii matematyki . Autor m.in. ksi??ek:

• Wprowadzenie do topologii (w dwoch cz??ciach: Cz??? I. Topologia ogolna oraz Cz??? II. Topologia algebraiczna. Topologia rozmaito?ci , seria ? Biblioteka Matematyczna ”, Pa?stwowe Wydawnictwa Naukowe, Warszawa 1986, ISBN  83-01-05714-9 ),
• Lwowska szkoła matematyczna (Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław 2007, ISBN  978-83-229-2868-4 ),
• Matematycy XIX i XX wieku zwi?zani z Polsk? (Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław 2012, ISBN  978-83-229-3316-9 ),
• Historia matematyki w Polsce na tle dziejow nauki i kultury (Instytut Historii Nauki PAN-Aspra, Warszawa 2019, ISBN  978-83-7545-822-0 ).

Autor haseł polska szkoła matematyczna i dualno?? w Encyklopedii PWN ^{[4] [5]} .

Działalno?? polityczna [ edytuj | edytuj kod ]

Nale?ał do PZPR (1955?1964). Pod koniec lat 70. wspołpracował z Komitetem Obrony Robotnikow , uczestniczył w akcjach protestacyjnych przeciwko zmianom w Konstytucji PRL oraz w obronie ofiar wydarze? radomskich w 1976. W 1978 podpisał deklaracj? zało?ycielsk? Towarzystwa Kursow Naukowych .

W PRL informacje na jego temat podlegały cenzurze . Od 1977 jego nazwisko znajdowało si? na specjalnej li?cie osob obj?tych szczegoln? kontrol? cenzury. Zalecenia cenzorskie dotycz?ce jego osoby zanotował Tomasz Strzy?ewski , ktory w swojej ksi??ce o peerelowskiej cenzurze opublikował notk? informacyjn? Głownego Urz?du Kontroli Prasy, Publikacji i Widowisk z 7 stycznia 1977. Wytyczne dla cenzorow wymieniały m.in. nazwisko Romana Dudy z adnotacj?, by wszelkie proby popularyzowania w ?rodkach masowego przekazu wskazanych osob sygnalizowano kierownictwu GUKPPiW. Zalecenia cenzorskie zezwalały jedynie na publikacje w prasie specjalistycznej, naukowej czy skryptach akademickich ^[6] .

W 1980 wst?pił do ?Solidarno?ci” , wspołpracował z O?rodkiem Bada? Społecznych przy zarz?dzie Regionu Dolny ?l?sk, brał udział w I Krajowym Zje?dzie Delegatow w Gda?sku jako ekspert. Po wprowadzeniu stanu wojennego był internowany od 6 do 14 stycznia 1982. Po zwolnieniu pełnił funkcj? przewodnicz?cego Arcybiskupiego Komitetu Charytatywnego, działaj?cego pod patronatem Henryka Gulbinowicza i zajmuj?cego si? udzielaniem pomocy materialnej, prawnej i lekarskiej, internowanym , aresztowanym oraz ich rodzinom, a tak?e dokumentowaniem przejawow represji, w tym przebiegu procesow s?dowych. Od 1984 kierował Społeczn? Komisj? Rewizyjn? kontroluj?c? finanse RKS Dolny ?l?sk, od 1985 był członkiem wrocławskiego Społecznego Komitetu Nauki ^[7] . W 1986 został wspołtworc? Studium Społecznego Archidiecezji Wrocławskiej, a w 1988 członkiem Komitetu Obywatelskiego przy przewodnicz?cym NSZZ ?Solidarno??” Lechu Wał?sie ^{[3] [8]} .

Brał udział w obradach Okr?głego Stołu , w podzespole ds. nauki, o?wiaty i post?pu technicznego. W latach 1989?1991 był członkiem wojewodzkiego Komitetu Obywatelskiego ?Solidarno??” ^{[3] [8]} . W wyborach w 1989 został wybrany w wojewodztwie wrocławskim do Senatu I kadencji ? z rekomendacji Komitetu Obywatelskiego. Zasiadał w Komisji Kultury, ?rodkow Przekazu, Nauki i Edukacji Narodowej oraz w Komisji Spraw Zagranicznych ^[9] . Był wiceministrem edukacji narodowej w randze podsekretarza stanu w rz?dzie Jana Krzysztofa Bieleckiego i w nast?pnych gabinetach (1991?1993).

Odznaczenia i wyro?nienia [ edytuj | edytuj kod ]

• 2019 ? Złota Odznaka Honorowa Wrocławia ^[10] .
• 2013 ? Krzy? Komandorski Orderu Odrodzenia Polski ^[11]
• 2008 ? Nagroda im. Samuela Dicksteina ^[12]
• 1999 ? Krzy? Oficerski Orderu Odrodzenia Polski ^[13]
• 1998 ? Tytuł honorowego obywatela Kłodzka ^[14]
• 1989 ? Medal Komisji Edukacji Narodowej ^[3]
• 1970 ? Nagroda im. Stefana Banacha ^[15]
• 1961 ? Nagroda PTM dla młodych matematykow ^[12]

Przypisy [ edytuj | edytuj kod ]

Bibliografia [ edytuj | edytuj kod ]

• Prof. zw. dr hab. Roman Duda , [w:] baza ?Ludzie nauki” portalu Nauka Polska ( OPI PIB ) [dost?p 2012-02-17]   .
• Barbara B.   Drabicka-Klint   Barbara B. , Roman Duda , Encyklopedia Solidarno?ci [zarchiwizowane 2020-10-22]   .
• Kto jest kim w Polsce , Warszawa: PAI, 2001, s. 178   .
• Kto jest kim we Wrocławiu. Informator biograficzny , Wrocław: Fox, 1999, s. 83?84   .
• Okr?gły stoł. Kto jest kim. Solidarno??. Opozycja. Biogramy. Wypowiedzi , Warszawa: My?l, 1989, s. 44   .

Linki zewn?trzne [ edytuj | edytuj kod ]

• Roman Duda w bazie Mathematics Genealogy Project ( ang. ) [dost?p 2021-10-30].