Przeddrednot

Przeddrednot , predrednot (z ang. pre-dreadnought ) ? umowne okre?lenie generacji okr?tow liniowych ( pancernikow ) budowanych od lat 80. XIX wieku do I dekady XX wieku. Nazwa, nadana po?niej, oznacza pancerniki poprzedzaj?ce generacj? drednotow .

Historia [ edytuj | edytuj kod ]

Budowane wcze?niej pancerniki były wyrazem poszukiwa? wła?ciwej koncepcji okr?tu liniowego, czego efektem było powstanie du?ej liczby ro?ni?cych si? od siebie okr?tow, o ro?nych własno?ciach bojowych, na ogoł posiadaj?cych tak?e pomocniczy nap?d ?aglowy. Ogniwem ich rozwoju poprzedzaj?cym bezpo?rednio przeddrednoty były pancerniki wie?owe i pancerniki barbetowe. Brytyjski pancernik wie?owy HMS ?Devastation” wodowany w 1871 r. był prekursorem klasycznego po?niej układu konstrukcyjnego przeddrednotow, wzorowanego na monitorach , bez o?aglowania, z centraln? grup? nadbudowek i artyleri? głown? zgrupowan? w dwoch stanowiskach na dziobie i rufie, maj?c? szerokie pole ostrzału dzi?ki niskim burtom.

W latach 80. XIX wieku ukształtowała si? ostateczna koncepcja XIX-wiecznego pancernika. O przeddrednotach mo?na mowi? w zasadzie od 6 okr?tow brytyjskiego typu Admiral , ktore weszły do słu?by w 1886 r ^[1]. W odro?nieniu od wcze?niejszych konstrukcji, nowe pancerniki (przeddrednoty) budowane były w seriach, aby uzyska? okr?ty o podobnych charakterystykach, mog?ce działa? w składzie jednolitej floty liniowej ^[1].

Typowy pancernik generacji przeddrednotow był nap?dzany maszynami parowymi z centralnie umieszczon? kotłowni? opalan? w?glem. Ich wyporno?? wynosiła 10 000-16 500 t, długo?? kadłuba 100-140 m, pr?dko?? 15-18 w?złow . Ostatnie z przeddrednotow ? japo?ski typ Satsuma i francuski typ Danton (1911) miały wyporno?? do 19 700 t.

Wi?kszo?? przeddrednotow była uzbrojona w 4 działa głownego kalibru umieszczone w dwoch wie?ach lub barbetach na dziobie i na rufie oraz od kilku do 20 dział ?redniego kalibru w kazamatach w nadbudowce lub kadłubie. Standardowym kalibrem dział artylerii głownej przeddrednotow stał si? 305 mm; we wcze?niejszych konstrukcjach stosowano tak?e wi?ksze działa (głownie 343 mm), lecz nie były one praktyczne. Typowym kalibrem dział niemieckich okr?tow był 280 mm. Rzadziej stosowano mniejsze działa, np. kalibru 254 mm. Najpowszechniejszym kalibrem artylerii ?redniej był 152 mm lub zbli?one. Wzrost znaczenia szybkostrzelno?ci artylerii pod koniec XIX wieku doprowadził do tego, ?e po?niejsze przeddrednoty (nazywane czasami semidrednotami ) posiadały oprocz 4 dział głownego kalibru, od 4 do 12 dział drugiego głownego (mniejszego) kalibru (203-240 mm) w wie?ach umieszczonych na burtach. Przeddrednoty posiadały rownie? kilkana?cie dział mniejszego kalibru (zwykle 65-88 mm oraz 37-47 mm) do zwalczania torpedowcow oraz podwodne wyrzutnie torpedowe , natomiast nie posiadały jeszcze artylerii przeciwlotniczej, ktora na nielicznych okr?tach pozostaj?cych w słu?bie była dodawana dopiero po I wojnie ?wiatowej.

Pocz?wszy od 1906 r. pancerniki tej generacji zacz?ły by? wypierane przez konstrukcje nowego typu ? drednoty (nazwa obu generacji pochodzi od brytyjskiego pancernika HMS ? Dreadnought” ). Najwi?kszym starciem przeddrednotow była bitwa pod Cuszim? (1905) w czasie wojny rosyjsko-japo?skiej.

Bardziej znane pancerniki z generacji przeddrednotow: