Operation Eagle Claw

Operacja Orli Szpon

Konflikt	Kryzys zakładnikow po rewolucji islamskiej
Czas konfliktu	4 listopada 1979 ? 20 stycznia 1981
Miejsce konfliktu	Teheran
Terytorium	Iran
Strony konfliktu
Stany Zjednoczone   Iran
Przyczyny operacji
uwi?zienie pracownikow ambasady USA w Teheranie
Czas operacji	24?25 kwietnia 1980
Miejsce operacji	Iran
Obszar operacji	Tabas
Rezultaty operacji
operacja przerwana na skutek złych warunkow pogodowych, katastrofa w punkcie Desert One ze stratami w ludziach
Straty prowadz?cego operacj?
8 zabitych, 4 rannych, 1 EC-130E , 1 RH-53D , 5 RH-53D porzuconych
Multimedia w Wikimedia Commons

Operacja Orli Szpon ( ang.   Operation Eagle Claw ), inne nazwy to Operacja Wieczorne ?wiatło (ang. Operation Evening Light ) lub Operacja Miska Ry?u (ang. Operation Rice Bowl ) ? nieudana operacja odbicia zakładnikow z ambasady USA w Teheranie w kwietniu 1980 przeprowadzona przez ?ołnierzy z jednostki specjalnej Delta Force , b?d?ca jednocze?nie pierwsz? akcj? tej formacji znan? opinii publicznej ^[1] .

Historia [ edytuj | edytuj kod ]

24 kwietnia 1980 ameryka?scy komandosi podj?li prob? odbicia 52 zakładnikow z okupowanej od ponad 5 miesi?cy ambasady USA w Teheranie . Skomplikowany i ryzykowny plan dwudniowej operacji składał si? z dwoch cz??ci. W pierwszym dniu miało by? urz?dzone prowizoryczne lotnisko na bezludnej pustyni na południowy wschod od Teheranu. Na tym l?dowisku, nosz?cym kryptonim Desert One , miały wyl?dowa? ?migłowce RH-53D Sea Stallion z lotniskowca USS ?Nimitz” i samoloty transportowe C-130 Hercules . Po nabraniu paliwa z transportowcow, ?migłowce z komandosami miały lecie? do nast?pnych prowizorycznych l?dowisk w gorach otaczaj?cych Teheran, pod kryptonimem Desert 2 . Stamt?d komandosi mieli przedosta? si? do centrum Teheranu i uwolni? zakładnikow, ktorzy nast?pnie mieli by? przewiezieni ?migłowcami do lotniska wojskowego Manzariyeh nieopodal Teheranu, sk?d miały ich zabra? transportowce C-130. Działania w Teheranie miały by? wspierane przez sie? agentow stworzon? przed rozpocz?ciem operacji. Agenci ci mieli by? przewodnikami, mieli rownie? urz?dzi? bezpieczne kryjowki dla komandosow przed atakiem.

Na przeszkodzie w realizacji planu stan?ła nieoczekiwana burza piaskowa . W drodze do pierwszego prowizorycznego lotniska piloci dwoch z o?miu ?migłowcow zabł?dzili, a trzeci ?migłowiec zmuszony został do awaryjnego l?dowania. Powodem był piasek unosz?cy si? w powietrzu, ktory zatkał filtr powietrza ^[2] . Poza tym przyjmuje si?, ?e du?ym bł?dem operacji było wykorzystanie ?regularnych” pilotow. Jako ?e posiadanie sze?ciu sprawnych ?migłowcow zostało ustalone w planach jako niezb?dne minimum do kontynuowania misji, operacj? odwołano. W r?ce ?ołnierzy ira?skich wpadło 6 ?migłowcow oraz dokumenty dekonspiruj?ce siatk? CIA w Iranie . Ponadto podczas odwrotu ewakuacyjny ?migłowiec startuj?cy z bazy zderzył si? z ameryka?skim samolotem, w wyniku czego zgin?ło 3 ?ołnierzy piechoty morskiej na pokładzie ?migłowca RH-53 i 5 ?ołnierzy sił powietrznych w C-130.

Operacja zako?czyła si? wielk? kl?sk?. Du?a ilo?? sprz?tu pozostawiona na pustyni była bezapelacyjnym dowodem istnienia operacji i została z powodzeniem u?yta przez ira?sk? propagand?. Kl?ska spowodowała te? dalszy spadek poparcia dla ju? wcze?niej niepopularnego prezydenta Jimmy’ego Cartera i walnie przyczyniła si? do jego pora?ki w wyborach prezydenckich roku 1980, wygranych przez Ronalda Reagana . Samych zakładnikow zwolniono dopiero w dniu zaprzysi??enia Reagana.

Niepowodzenie operacji spowodowało gł?bokie reformy w ameryka?skich siłach specjalnych. Zidentyfikowano rywalizacj? mi?dzy ro?nymi rodzajami sił zbrojnych jako jedno ze ?rodeł niepowodzenia. W 1987 reformy zostały ukoronowane stworzeniem United States Special Operations Command , dowodztwa maj?cego za zadanie nadzorowa? i koordynowa? działania sił specjalnych z ro?nych rodzajow sił zbrojnych.

Przypisy [ edytuj | edytuj kod ]