Naumburg (Saale)

Naumburg (Saale)
	; Panorama miasta z katedr?
Herb	Flaga
Pa?stwo	Niemcy
Kraj zwi?zkowy	Saksonia-Anhalt
Powiat	Powiat Burgenland
Kod statystyczny	15 0 84 355
Burmistrz	Bernward Kuper
Powierzchnia	129,88 km²
Wysoko??	130 m n.p.m.
Populacja (31.12.2013) ; ? liczba ludno?ci ; ? g?sto??	; 32 804 ; 250 os./km²
Nr kierunkowy	03445, 034463, 034466
Kod pocztowy	06618, 06628
Tablice rejestracyjne	BLK, HHM, NEB, NMB, WSF, ZZ
	Poło?enie na mapie Saksonii-Anhaltu Naumburg (Saale)
	Poło?enie na mapie Niemiec Naumburg (Saale)
	51°09′N 11°49′E / 51,150000 11,816667
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Informacje w Wikipodro?ach
	Strona internetowa

Naumburg (Saale) ? miasto powiatowe w Niemczech , w kraju zwi?zkowym Saksonia-Anhalt , siedziba powiatu Burgenland .

Poło?enie [ edytuj | edytuj kod ]

Miasto poło?one jest na południe od Halle (Saale) , w rejonie winiarskim Saale-Unstrut , w południowej cz??ci Saksonii-Anhalt, u uj?cia rzeki Unstruty do Soławy , w pobli?u granicy z Turyngi? .

Do Naumburga zalicza si? nast?puj?ce dzielnice:

Altenburg
Bad Kosen
Beuditz
Boblas
Crolpa-Lobschutz
Eulau
Flemmingen
Frankenau
Freiroda
Grochlitz
Großjena
Großwilsdorf
Hassenhausen
Heiligenkreuz
Henne
Janisroda
Kleinheringen
Kleinjena
Kreipitzsch
Kukulau
Meyhen
Neidschutz
Neuflemmingen
Neujanisroda
Prießnitz
Punschrau
Rodigen
Roßbach
Saaleck
Schellsitz
Schieben
Schulpforte
Tultewitz
Wettaburg
Weinberge

Historia [ edytuj | edytuj kod ]

Od 968 roku (pocz?tkowo jako ?ytyce, Zeiz) a? do reformacji Naumburg (Saale) był siedzib? biskupa. W 1012 roku, kiedy to na skrzy?owaniu drog handlowych powstał zamek margrabiow mi?nie?skich . W 1021 zbudowano tu klasztor , a po?niej na jego miejscu powstała katedra . W roku 1028 miasto otrzymało prawo do organizowania targu ( prawo kupieckie ). W 1144 miało miejsce nadanie praw miejskich . Od 1565 roku miasto le?ało w granicach Elektoratu Saksonii , a od 1657 stanowiło cz??? terytorialnie niewielkiego Ksi?stwa Saksonii-Zeitz. W latach 1718?1763 w granicach unijnego pa?stwa polsko - saskiego , a w latach 1807?1815 wraz z Krolestwem Saksonii uni? z Ksi?stwem Warszawskim .

W 1815 roku Naumburg przeszedł pod władanie Prus . Z kolei w 1846 roku został przył?czony do linii kolejowej z Halle (Saale) do Erfurtu . W 1892 roku w mie?cie wybudowano lini? tramwajow? , ktor? była pocz?tkowo nap?dzana silnikiem parowym , a w roku 1907 przestawiono si? na nap?d elektryczny .

W czasach Niemieckiej Republiki Demokratycznej wybudowano w mie?cie zakłady budowy maszyn, rozwini?to przemysł metalowy, farmaceutyczny oraz obuwniczy.

Zabytki [ edytuj | edytuj kod ]

Katedra ?w. Piotra i Pawła ? po?noroma?sko-wczesnogotycka ?wi?tynia wzniesiona na miejscu dawnej wczesnoroma?skiej. Chor zachodni został wybudowany w 1250, a w XIV wieku rozbudowano chor wschodni. W latach 1960?1968 katedra została gruntownie odrestaurowana. Wewn?trz katedry zachował si? bezcenny wystroj wn?trza, ktory tworz? dzieła gotyckiej rze?by, w tym dzieła zwi?zane z Mistrzem Naumburskim i jego strzech?. S? to: Grupa Ukrzy?owania i cykl pasyjny oraz figury dobrodziejow pierwotnej katedry (m.in. Ekkeharda i Uty , Hermana i Regelindy ). Jej budow? zacz?to przed 1213 rokiem.
Ko?cioł ?w. Wacława (inne j?zyki) ? po?nogotycki ko?cioł z bogatym barokowym wystrojem wn?trza
Ratusz (inne j?zyki) ? manierystyczny z XVII w., przy rynku
Dom Fryderyka Nietzschego ? dawny dom rodzinny filozofa, wspołcze?nie muzeum
Klasztor cystersow w Schulpforte (inne j?zyki) ? dawny klasztor, miejsce spoczynku ksi??nej polskiej Agnieszki Babenberg , ?ony Władysława II Wygna?ca . Od 1543 mie?ci si? tu szkoła, do ktorej ucz?szczał m.in. Jan Daniel Janocki i Fryderyk Nietzsche .
Brama Mariacka (inne j?zyki) ? brama miejska z XV w.
Brama Solna (inne j?zyki) ? klasycystyczna brama miejska z XIX w.
Dom Roma?ski w Bad Kosen (inne j?zyki) ? najstarszy budynek miasta, wzniesiony ok. 1100, wspołcze?nie muzeum
Dom Gotycki w Schulpforte (inne j?zyki) z XVI w.
Fontanna ?w. Wacława na Rynku
Ko?cioł ?w. Maurycego (inne j?zyki) z XVI w. (gotycki)
Ko?cioł ?w. Marii Magdaleny (inne j?zyki) z XVIII w. (barokowy)

Katedra ?w. Piotra i Pawła
Ko?cioł ?w. Wacława
Ratusz
Dom Nietzschego
Herby Polski i Saksonii w klasztorze w Schulpforte

Transport [ edytuj | edytuj kod ]

W mie?cie znajduje si? stacja kolejowa Naumburg (Saale) Hauptbahnhof . W Naumburgu funkcjonuje linia tramwajowa obsługiwana zabytkowym taborem ^[1].

Wspołpraca [ edytuj | edytuj kod ]

W 1988 roku nawi?zano wspołprac? partnersk? z miastem Akwizgran ( niem. Aachen ) w kraju zwi?zkowym Nadrenia Połnocna-Westfalia .

Dzielnica Bad Kosen wspołpracuje z miastem Nidda w Hesji .

Osoby [ edytuj | edytuj kod ]

urodzone w Naumburg (Saale) [ edytuj | edytuj kod ]

Otto Gunther-Naumburg ? malarz
Karl Richard Lepsius ? egiptolog i filolog
Hermann Julius Pinder ? nadburmistrz Wrocławia

zwi?zane z miastem [ edytuj | edytuj kod ]

Max Klinger ? malarz i rze?biarz
Friedrich Nietzsche ? filozof

Zobacz te? [ edytuj | edytuj kod ]

Przypisy [ edytuj | edytuj kod ]

↑ Fiszer, Kasper: Naumburg: Tramwaj ? transport czy turystyka? . 2016-04-10. [dost?p 2016-04-12]. ( pol. ) .

Linki zewn?trzne [ edytuj | edytuj kod ]

[1] Fiszer, Kasper: Naumburg: Tramwaj ? transport czy turystyka? . 2016-04-10. [dost?p 2016-04-12]. ( pol. ) .

[przyw-2] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f miasto-przywodca rejonu lub okr?gu

[wazne-3] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l ^m ⁿ ^o ^p ^q ^r ^s ^t miasto odegrało powa?n? rol? w Hanzie

[1]

[A]

[B]

Miasta (Stadt)	Bad Bibra Eckartsberga Freyburg (Unstrut) Hohenmolsen Laucha an der Unstrut Lutzen Naumburg (Saale) Nebra (Unstrut) Osterfeld Stoßen Teuchern Weißenfels Zeitz
Gminy samodzielne (Einheitsgemeinde)	Elsteraue
Gminy zwi?zkowe (Verbandsgemeinde)	An der Finne Droyßiger-Zeitzer Forst Unstruttal Wethautal

Region nadre?ski ( Ren ? Moza )	Dinant Duisburg Dusseldorf Emmerich Grieth KOLONIA ^[A] Neuss Nijmegen Roermond Tiel Venlo Wessel Zaltbommel
Region IJssel i Zuiderzee	Arnhem DEVENTER ^[B] Doesborg Elburg Harderwijk Hasselt Hattem KAMPEN ^[B] Ommen Stavoren Zutphen Zwolle
Wybrze?e Morza Połnocnego	Groningen BREMA ^[B] Stade Buxtehude HAMBURG ^[B]
Mi?dzy Renem i Wezer? ( Westfalia )	Ahlen Allendorf Altena Arnsberg Attendorn Beckum Belecke Bielefeld Blankenstein (Hattingen) Bocholt Bochum Bodefeld Borgentreich Borken Brakel Breckerfeld Brilon Coesfeld Dorsten DORTMUND ^[A] Drolshagen Dulmen Essen Eversberg Freienohl Furstenau Geseke Grevenstein Hachen Hagen Haltern Hamm Hattingen Herford Hirschberg Horde Husten Iburg Iserlohn Kallenhardt Kamen Langscheid Lemgo Ludenscheid Lunen Melle Menden Minden MUNSTER ^[B] Neheim Neuenrade Neustadt Nieheim Oldenzaal Olpe OSNABRUCK ^[B] Paderborn Peckelsheim Plettenberg Quakenbruck Ratingen Recklinghausen Rheine Ruthen Schwerte SOEST ^[B] Solingen Sundern Telgte Unna Vorden Vreden Warburg Warendorf Warstein Wattenscheid Werl Werne Westhofen Wetter Wiedenbruck
Mi?dzy Wezer? i Łab? ( Dolna Saksonia )	Alfeld Aschersleben Bockenem BRUNSZWIK ^[A] Einbeck Gardelegen GOSLAR ^[B] Gronau Halberstadt Hameln Hanower Helmstedt HILDESHEIM ^[B] LUNEBURG ^[B] MAGDEBURG ^[B] Osterburg Quedlinburg Salzwedel Seehausen Stendal Tangermunde Ulzen Werben
Niemcy ?rodkowe (na południe do Harzu mi?dzy gorn? Wezer? i Soław? )	Duderstadt Erfurt Getynga Halle Merseburg Muhlhausen Naumburg Nordhausen Northeim Osterode Uslar
Brandenburgia	Berlin Brandenburg Frankfurt nad Odr? Havelberg Colln Kyritz Perleberg Pritzwalk
Południowe wybrze?e Bałtyku w granicach cesarstwa	Kilonia LUBEKA ^[A] WISMAR ^[B] ROSTOCK ^[B] STRALSUND ^[B] Greifswald Demmin Gutzkow Szczecin Białogard Darłowo Goleniow Gryfice Kamie? Kołobrzeg Koszalin Sławno Słupsk Stargard Trzebiatow Wolin
Prusy , Polska	Braniewo Chełmno GDA?SK ^[A] Elbl?g KROLEWIEC ^[B] TORU? ^[B] Wrocław Krakow
Inflanty	DORPAT ^[B] Goldingen Kokenhusen Lemsal Parnawa REWEL ^[B] Roop RYGA ^[B] Valmiera Viljandi Wenden Windawa
Szwecja	Kalmar Nykoping SZTOKHOLM ^[B] VISBY ^[A]