Na t? stron? wskazuje przekierowanie z ?NSDAP”. Zobacz te?: Ni?sze Seminarium Duchowne Archidiecezji Pozna?skiej .

Narodowosocjalistyczna Niemiecka Partia Robotnikow

Nationalsozialistische Deutsche Arbeiterpartei

Logo NSDAP
Hymn : Horst-Wessel-Lied (Pie?? Horsta Wessela)
Pa?stwo	III Rzesza
Skrot	NSDAP
Lider	Anton Drexler (1920-1921) Adolf Hitler (1921-1945) Martin Bormann (1945)
Data zało?enia	24 lutego 1920 [1]
Data rozwi?zania	10 pa?dziernika 1945 [2]
Ideologia polityczna	narodowy socjalizm faszyzm nacjonalizm pangermanizm antysemityzm antyslawizm antykomunizm rasizm totalitaryzm
Pogl?dy gospodarcze	korporacjonizm
Liczba członkow	8 500 000 (1944)
Młodzie?owka	Hitlerjugend , Bund Deutscher Madel
Barwy	czer?        biel        czerwie?
Multimedia w Wikimedia Commons

Narodowosocjalistyczna Niemiecka Partia Robotnikow ^[3] ( niem.   Nationalsozialistische Deutsche Arbeiterpartei , NSDAP ), powszechniej znana jako partia nazistowska ^{[3] [4]} ? była niemiecka skrajnie prawicowa partia polityczna ^{[5] [6] [7] [8] [9] [10] [11] [12] [13] [14]} , jedyna legalna partia w III Rzeszy . Zast?piła istniej?c? w latach 1919?1920 Niemieck? Parti? Robotnikow ( Deutsche Arbeiterpartei , DAP).

W latach 1933?1945 sprawowała w Niemczech totalitarn? władz?. Rz?dy NSDAP charakteryzowały si? terrorem politycznym, totaln? inwigilacj?, likwidacj? opozycji i programem podboju Europy. Polityce podboju towarzyszyły ludobojstwa dokonywane w podbitych pa?stwach (zwłaszcza w Polsce, gdzie zamordowano około sze?ciu milionow obywateli). Kierownictwo partii zostało uznane w procesach norymberskich za organizacj? przest?pcz? ^[15] , a samej partii alianci zakazali działalno?ci 20 wrze?nia 1945 ^[16] .

Historia [ edytuj | edytuj kod ]

Pocz?tki partii [ edytuj | edytuj kod ]

Utworzona została w Bawarii w 1919 r. jako Niemiecka Partia Robotnikow (DAP). Jej zało?ycielem był Anton Drexler . W chwili utworzenia liczyła 64 członkow. DAP pełniła rol? lokalnej partii nacjonalistycznej ^[15] . W 1920 r. partia zmieniła nazw? na Narodowosocjalistyczna Niemiecka Partia Robotnikow ^[15] . Od tej pory zwolennicy partii nazywali siebie ?nazistami” ( niem.   Nazis , l.mn. od Nazi - skrot od niem.   NA tionalso ZI alist ) ^[17] . Wyst?puj?ce w nazwie NSDAP przymiotniki socjalistyczna i robotnicza Adolf Hitler traktował jako kamufla? ^[18] . Pierwotnie skupiała głownie weteranow I wojny ?wiatowej , maj?cych problemy z przystosowaniem do ?ycia w warunkach pokoju ^[15] . W 1920 r. partia przej?ła pismo ? Volkischer Beobachter ”, ktore odt?d stało si? organem głosz?cym zbrodnicz? propagand? antysemick? ^[19] . 24 lutego 1920 Adolf Hitler przedstawił 25 punktow programu NSDAP. Dotyczyły one anulowania postanowie? traktatu wersalskiego i zjednoczenia narodu niemieckiego w jedno pa?stwo. Wzmiankowano o zamkni?ciu wszystkich gazet nieprzychylnych NSDAP, a tak?e kontroli mediow przez pa?stwo. Zakładano utworzenie armii narodowej, a wi?c wprowadzenie powszechnej i obowi?zkowej słu?by wojskowej ^[20] .

W 1921 r. Hitler stan?ł na czele partii. Z jego inicjatywy ruch nazistowski zacz?ł formowanie własnych formacji paramilitarnych. W ramach NSDAP powstały Sturmabteilung (SA), z ktorej to powstały Schutzstaffel (SS). SA i SS słu?yły zwalczaniu przeciwnikow NSDAP i ochronie działa? partii ^{[3] [15]} . Hitler od pocz?tku głosił istnienie antyniemieckiego spisku, w ktorym rzekomo uczestniczyli ?ydzi, komuni?ci, masoni i jezuici ^[21] . Za swego głownego przeciwnika politycznego NSDAP uznała partie robotnicze, a zwłaszcza Komunistyczn? Parti? Niemiec ; zwalczała tak?e socjaldemokratow i liberalne stronnictwa mieszcza?skie ^[22] .

W 1921 r. w partii działało 3000 osob; w 1923 r. było ich ju? 30 tysi?cy. Potencjalnych działaczy przyci?gał wojskowy klimat partii, defilady, mundury i marsze z pochodniami. Działaczami partii byli m.in.: syn bogatego kupca, Rudolf Heß (w trakcie wojny pilot, a nast?pnie ?ołnierz kontrrewolucyjnego Freikorpsu ), ktory mianowany został przewodnicz?cym Centralnej Komisji Politycznej, i syn Komisarza Rzeszy w Niemieckiej Afryce Południowo-Zachodniej, Hermann Goring , ktory mianowany został dowodc? bojowek Sturmabteilung . Innymi licz?cymi si? działaczami byli Alfred Rosenberg , Max Amann i Heinrich Hoffman ^[23] .

W pa?dzierniku 1922 r. NSDAP została zaproszona na tak zwany dzie? niemiecki w Coburgu , czyli spotkanie partii i grup o charakterze nacjonalistycznym. Hitler zlekcewa?ył apel o stawienie si? z mał? delegacj? ? nazi?ci zjawili si? na wiecu w liczbie o?miuset bojowkarzy i orkiestry. Ju? nast?pnego dnia doszło do star? nacjonalistow z członkami ugrupowa? lewicowych. W styczniu nast?pnego roku odbył si? pierwszy zjazd partii z udziałem defilady bojowek SA. 1 i 2 wrze?nia nazi?ci uczestniczyli w rocznicy zwyci?stwa Prus w wojnie z Francj? w 1870 r. W trakcie spotkania Hitler zawi?zał sojusz z generałem Erichem Ludendorffem , w wyniku ktorego doszło do utworzenia grupy Niemiecki Zwi?zek Walki ? koalicji organizacji nacjonalistycznych z udziałem SA, Reichsflagge oraz Bund Oberland . 25 wrze?nia kierownikiem Zwi?zku mianowany został sam Hitler ^[24] . W dniach od 27 do 29 stycznia 1923 r. w Monachium odbył si? I Parteitag NSDAP.

Partia została zdelegalizowana w 1923 po nieudanej probie przej?cia przez Hitlera władzy w Bawarii (tzw. pucz monachijski ). W czasie puczu aresztowano lewicowych radnych, przedstawicieli mniejszo?ci ?ydowskiej oraz zdemolowano redakcje pism socjaldemokratycznych ^[25] . Sław? Hitlerowi, a tym samym i ideologii nazizmu, przyniosł proces puczystow, ktory uczynił z Hitlera osob? znan?. W s?dzie dochodziło do wielu absurdalnych sytuacji, Hitler bezkarnie wygłaszał swoje pogl?dy, nazywał urz?duj?cych ministrow ?zdrajcami” i ?band? złoczy?cow”. Sam Hitler głosił si? przedstawicielem ?niemieckiego ruchu wolno?ciowego”, ktorego celem nie było obj?cie ?adnych stanowisk pa?stwowych a jedynie szerzenie ?wiadomo?ci narodowej ^[26] . Po długim procesie Hitler skazany został na 5 lat wi?zienia. Zesłano go do twierdzy w Landsberg am Lech na zachod od Monachium ^[27] . W czasie pobytu w zakładzie karnym napisał Mein Kampf . W okresie pobytu w wi?zieniu wzrosły notowania ruchu nacjonalistycznego, wynikiem tego był du?y skok wzrostu poparcia dla NSDAP w wyborach. Ruch narodowosocjalistyczny domagał si? wypuszczenia Hitlera na wolno??, a do tej akcji doł?czyli si? dwaj laureaci Nagrody Nobla , Philipp Lenard i Johannes Stark , ktorzy opublikowali artykuł, w ktorym nazwali przyszłego dyktatora ?doboszem nowych Niemiec” i pochwalili go za walk? o jedno?? narodu i czysto?? ras. Ostatecznie Hitler i pozostali nazi?ci zostali wypuszczeni z wi?zie? w grudniu 1924 ^[28] .

Droga do władzy [ edytuj | edytuj kod ]

Po wyj?ciu Hitlera z wi?zienia w 1924 r. NSDAP została odbudowana ? najpierw jako partia nielegalna, a potem od 27 lutego 1925, po zmianach statutu, jako legalna partia startuj?ca na rownych prawach w wyborach do Reichstagu . 3?4 lipca 1926 w Weimarze odbył si? II Parteitag NSDAP.

Na wiosn? 1927 r. do partii doł?czył Wilhelm Keppler , wpływowy kapitalista i dyrektor szeregu fabryk chemicznych, Keppler został doradc? Hitlera ds. gospodarczych. Kolejnym kapitalist?, ktory wst?pił do partii był Emil Kirdorf , ktory przekazał NSDAP sto tysi?cy marek niemieckich. Redaktor jednej z poczytnych gazet liberalnych ?Berliner Borsenzeitung”, Walther Funk został kierownikiem Gospodarczego Biura Prasowego partii, a tak?e kolejnym doradc? Hitlera ds. gospodarki. Wsparcia finansowego nazistom udzieliły przedsi?biorstwa ameryka?skie , a tak?e Hjalmar Schacht pełni?cy funkcj? prezesa Banku Rzeszy ^[29] . Mimo zdobycia ?rodkow pieni??nych NSDAP nie zdobyła znacz?cego poparcia w wyborach z 1928 r. Sukcesem okazały si? dopiero wybory, ktore odbyły si? dwa lata po?niej. Po tych wyborach kontynuowano rozmowy z przedsi?biorcami, a szczegolnie przemysłowcami. Kontakt z NSDAP był dla kapitalistow niemieckich szans? na zdobycie popularno?ci w?rod społecze?stwa sympatyzuj?cego z faszyzmem, a tak?e na tani? sił? robocz?. Hitler nawi?zał przyjazne stosunki z Alfredem Hugenbergiem , zarz?dzaj?cym czasopismami i teatrami (od tamtej pory stały si? one wa?nym no?nikiem propagandy nacjonalistycznej). Dzi?ki wpływom Hugenberga Hitler mianował ministrem o?wiaty w rz?dzie Brunszwiku swojego zaufanego człowieka, Dietricha Klaggesa ^[29] . Dzi?ki jego wsparciu w 1932 r. zdobył obywatelstwo niemieckie , co umo?liwiło mu obj?cie wpływowych stanowisk w rz?dzie (wcze?niej był obywatelem Austrii) ^[30] .

Hitler przekonał du?e grono Niemcow do swoich rzekomo pokojowych celow, twierdz?c, ?e pragnie stworzy? armi? narodow?, a inne działania zwi?zane z agresj? i przemoc? odrzuca. Prawd? jest natomiast to, ?e ju? od pocz?tku planował on zastosowanie wobec społecze?stwa masowego terroru oraz wprowadzenie surowych kar w przypadku stawiania oporu wobec jego władzy. Totalitarne plany Hitlera zostały zdemaskowane w tak zwanym dokumencie z Boxheim, gdzie nazi?ci opisali plany wprowadzenia terroru ^[30] .

Na skutek kryzysu ?wiatowego, ponownego pogorszenia sytuacji gospodarczej Niemiec oraz słabo?ci i rozbicia tradycyjnych partii prawicowych, jej program zyskał znowu poklask du?ej cz??ci Niemcow oraz wsparcie wielkiego kapitału ? w przedterminowych wyborach do Reichstagu (po upadku koalicyjnego rz?du kanclerza Hermanna Mullera , SPD z partiami centrowymi) w marcu 1930 NSDAP uzyskała 18% głosow. W 1931 powstał front harzburski jednocz?cy antyrepublika?sk? prawic? (w tym monarchistow i Niemieck? Narodow? Parti? Ludow? , czyli DNVP, najwi?ksz? parti? tworz?c? front była NSDAP) ^[31] .

W wyborach w 1932 r. NSDAP osi?gn?ła 37% poparcia i stała si? najwi?ksz? parti? w Reichstagu (31 lipca 1932 ? 230 mandatow na 608, 6 XI 1932 ? 196/584). 30 stycznia 1933 r. prezydent Rzeszy Paul von Hindenburg desygnował Adolfa Hitlera na kanclerza Rzeszy, ktory reprezentował wi?kszo?? parlamentarn? ^[a] zło?on? z NSDAP i DNVP (niemiecka prawica narodowa). Wicekanclerzem Rzeszy i komisarycznym premierem Prus został Franz von Papen ? faktyczny negocjator warunkow porozumienia NSDAP z konserwatywn? prawic?. Działacze DNVP obj?li wi?kszo?? stanowisk ministerialnych w rz?dzie Hitlera (ministerstwa: gospodarki, finansow, Reichswehry, spraw zagranicznych, pracy). Do czerwca 1933 NSDAP wspołrz?dziła z DNVP.

W 1932 r. odbyły si? wybory prezydenckie, jednym z kandydatow został Adolf Hitler. Po wyborach parlamentarnych NSDAP stała si? najbardziej liczn? grup? w parlamencie, a sam Hitler osobi?cie spotkał si? z konserwatywnym prezydentem Paulem von Hindenburgiem . Hindenburg namawiał Hitlera do wst?pienia NSDAP do prawicowego rz?du utworzonego przez Franza von Papena , Hitler w imieniu NSDAP odmowił i zaproponował, aby zamiast von Papena to on został głow? rz?du ^[32] . Plany NSDAP pokrzy?owała zbrodnia popełniona przez bojowkarzy nazistowskich 10 sierpnia 1932. W Potempie niedaleko Bytomia, bojowkarze SA zamordowali weterana powsta? ?l?skich i działacza tamtejszego KPD, Konrada Piecucha . Zbrodnia stała si? przedmiotem oburzenia ?rodowisk polonijnych. Mordercy zostali skazani na kar? ?mierci. NSDAP w obronie mordercow zorganizowała seri? demonstracji, a Hitler ogłosił, ?e ułaskawienie zabojcow jest dla niego najwa?niejsz? spraw?. Konserwatywne władze ostatecznie zastosowały wobec mordercow prawo łaski, a po doj?ciu nazistow do władzy zostali oni w pełni wypuszczeni na wolno?? ^[32] . Mord spowodował spadek poparcia dla nazistow i wzrost popularno?ci komunistow. Hitler odbudował poparcie dla NSDAP na skutek umowy z wła?cicielem hamburskiej stoczni; w zamian za wsparcie przedstawiciele NSDAP obiecali starania o maksymalny wzrost produkcji wyrobow koncernu. W imieniu przedsi?biorcow całego kraju, wła?ciciele stoczni napisali do prezydenta list, w ktorym poprosili go o przyznanie Hitlerowi stanowiska kanclerza ^[33] .

W konsekwencji po?aru budynku Reichstagu w lutym 1933 r. i kampanii propagandowej oskar?aj?cej o podpalenie Komunistyczn? Parti? Niemiec Hitler nakłonił prezydenta Rzeszy Hindenburga do kontrasygnowania dekretu o ochronie narodu i pa?stwa (stanie wyj?tkowym), co oznaczało zawieszenie swobod obywatelskich ( cenzura prasy, kontrola rozmow telefonicznych, mo?liwo?? zawieszania działalno?ci partii politycznych, zwi?zkow zawodowych i stowarzysze?, usuni?cie s?dowej kontroli aresztowania przez policj?). Korzystaj?c z tego nazi?ci rozp?tali masowy terror . Hermann Goring jako minister spraw wewn?trznych Prus nadał bojowkarzom SA uprawnienia policyjne ^[b] . W wyborach 5 marca 1933 NSDAP otrzymała 44% głosow. Korzystaj?c z uniewa?nienia mandatow deputowanych komunistycznych oraz nieobecno?ci cz??ci socjalistow (znajdowali si? ju? w obozach koncentracyjnych , na emigracji lub w podziemiu), przy sojuszu z DNVP i oportunistycznym stanowisku partii chrze?cija?sko-demokratycznej ( Zentrum ), Reichstag w obecno?ci 535 z 647 deputowanych 24 marca 1933 przyj?ł wi?kszo?ci? konstytucyjn? ^[c] ustaw? o nadzwyczajnych pełnomocnictwach , upowa?niaj?c? rz?d Rzeszy do wydawania rozporz?dze? z moc? ustawy, co pozwoliło Hitlerowi sprawowa? władz? bez kontroli ze strony parlamentu. Ustawa o nadzwyczajnych pełnomocnictwach, przedłu?ana dwukrotnie przez Reichstag, była legitymizacj? totalitarnej władzy NSDAP.

21 marca 1933 Heinrich Himmler jako szef policji landu Bawaria na podstawie ustawy o nadzwyczajnych pełnomocnictwach wydał rozporz?dzenie o utworzeniu pierwszego oficjalnego obozu koncentracyjnego na terenie Niemiec w Dachau koło Monachium ^[d] .

Rz?dy monopartii (1933?1945) [ edytuj | edytuj kod ]

W lipcu 1933 r. Niemcy stały si? klasycznym pa?stwem monopartyjnym , a NSDAP została jedyn? legaln? parti? polityczn? w Niemczech po delegalizacji lub samorozwi?zaniu wszystkich pozostałych. W czerwcu 1933 r. liczyła 2 493 890 członkow. Składka członkowska wynosiła miesi?cznie 1 RM (bezrobotni) lub 1,5 RM (pozostali). Osoby, ktore wst?piły do partii po 30 IV 1933, wnosiły składki w wysoko?ci od 1 do 5 RM, zale?nie od osi?ganych dochodow ^[34] .

W lipcu 1939 r. zaplanowano doroczny kongres w Norymberdze na dni 2?11 wrze?nia 1939 roku ^[35] .

W 1944 r. partia liczyła 8,5 mln członkow. 1 kwietnia 1945 r., kiedy III Rzesza prze?ywała swoje ostatnie miesi?ce, nast?piło ostatnie przyj?cie do NSDAP nowych członkow ? chłopcow i dziewcz?t urodzonych w latach 1926?1928. Adolf Hitler jeszcze przed samobojstwem mianował 30 kwietnia swojego sekretarza Martina Bormanna Ministrem Partii, cho? takiego stanowiska w rz?dzie niemieckim wcze?niej nie było. Stanowisko to faktycznie zast?piło stanowisko Przewodnicz?cego Partii i pozwoliło Bormannowi skoncentrowa? władz? nad parti? w swoich r?kach. Jednak całkowita pora?ka nazistowskich Niemiec w wojnie była ju? wtedy oczywista i dalsze losy partii były z gory przes?dzone. 2 maja zagin?ł Martin Bormann i stanowisko Ministra Partii przestało istnie?. Po kl?sce III Rzeszy kierownictwo partii (ok. 600 tys. osob) zostało uznane w procesie norymberskim za organizacj? zbrodnicz?. Szeregowych członkow NSDAP zwolniono z odpowiedzialno?ci za sam? przynale?no?? do partii, gdy? udział Niemcow w jej strukturach był zbyt masowy ^[36] . NSDAP zakazano działalno?ci 20 wrze?nia 1945 r. decyzj? Sojuszniczej Rady Kontroli ^[16] . Oficjalne rozwi?zanie przez aliantow nast?piło 13 pa?dziernika 1945 r. ^[37] , lecz ju? w maju tego roku rozwi?zanie partii ogłosił Karl Donitz , działaj?cy w charakterze Prezydenta III Rzeszy.

Ideologia [ edytuj | edytuj kod ]

  Osobny artykuł: Narodowy socjalizm .

Struktura NSDAP [ edytuj | edytuj kod ]

Hierarchiczna struktura NSDAP była zbudowana według zasady wodzostwa . Członkowie NSDAP na co dzie? nosili odznak? partyjn? (ze swastyk?), a gdy wyst?powali oficjalnie, obowi?zywał ich mundur w specyficznym kolorze jasnobrunatnym. Ludno?? miejscowa okre?lała ich jako ba?ant złocisty ( Goldfasan , czyli Chrysolophus pictus ), a to wła?nie z powodu munduru i złocistych odznak wy?szych stopni partyjnych. W hierarchii partyjnej było 30 stopni słu?bowych od kandydat a do Reichsleiter a. Według etykiety partyjnej członkowie NSDAP byli okre?lani jako towarzysz partyjny ( Parteigenosse , Pg).

NSDAP miała szereg formacji uzupełniaj?cych, m.in. organizacje paramilitarne Sturmabteilung (SA), Schutzstaffel (SS), Narodowosocjalistyczny Korpus Motorowy (NSKK), kobiec? Nationalsozialistische Frauenschaft (NSF), młodzie?owk? Hitlerjugend i studenck? Nationalsozialistischer Deutscher Studentenbund (NSDStB) ^[38] .

Po doj?ciu do władzy w 1933 wyst?powały powi?zania i spory kompetencyjne instancji partyjnych ze strukturami władzy pa?stwowej III Rzeszy.

Władza naczelna [ edytuj | edytuj kod ]

Na czele partii stał wodz ( Fuhrer ) Adolf Hitler; sprawował niepodzieln? władz?, a jego decyzje były ostateczne i niepodwa?alne. Wszystkie instancje partyjne były jemu podporz?dkowane i musiały post?powa? według jego polece?. Od 1934 miał własn? kancelari? Kanzlei des Fuhrers .

Hitler miał zast?pc?, ktorym był od 21 kwietnia 1933 do 10 maja 1941 Rudolf Heß .

Do ?cisłego kierownictwa partyjnego zaliczali si? nadkomisarze, okre?lani jako Reichsleiter . Było ich 18; był to najwy?szy szczebel w hierarchii partyjnej; podlegali bezpo?rednio Hitlerowi lub jego zast?pcy. Niektorzy z nich byli rownie? ministrami w rz?dzie Rzeszy. Nadkomisarze nadzorowali wszelkie dziedziny ?ycia na terenie całego pa?stwa niemieckiego.

Oto kilku z nich:

• Joseph Goebbels , Reichsleiter od 1929; zało?yciel Izby Kultury Rzeszy Reichskulturkammer ; nadzorował radio, film i kultur?, był odpowiedzialny za aktywn? propagand? . Jednocze?nie od 1933 był ministrem Rzeszy do spraw propagandy, o?wiecenia publicznego i informacji.
• Alfred Rosenberg , głowny ideolog partyjny; pełnomocnik Hitlera do spraw duchowego i ?wiatopogl?dowego wychowania NSDAP, jednocze?nie redaktor naczelny i wydawca dziennika centralnego Volkischer Beobachter ; nadzorował pras?; odpowiedzialny za polityk? zagraniczn? oraz handel zagraniczny ; po rozpocz?ciu wojny ze Zwi?zkiem Radzieckim w 1941 minister Rzeszy do spraw okupowanych terytoriow wschodnich (na wschod od Bugu).
• Hans Frank , zaufany prawnik Hitlera, nadzorował prawo i prawnikow; jednocze?nie minister sprawiedliwo?ci Bawarii oraz minister Rzeszy bez teki; od 1939 generalny gubernator du?ej cz??ci okupowanych terenow Polski .
• Heinrich Himmler , bezpo?rednio podlegał Hitlerowi; Reichsleiter od 6 stycznia 1929; do 30 kwietnia 1945 komendant głowny SS , szef Policji, Słu?by Bezpiecze?stwa ( SD ) i Gestapo ; od 1943 minister spraw wewn?trznych Rzeszy.
• Ernst Rohm , bezpo?rednio podlegał Hitlerowi; Reichsleiter od 1922; szef Oddziałow Szturmowych (bojowek partyjnych SA ); na polecenie Hitlera 30 czerwca 1934 zamordowany przez SS w akcji noc długich no?y .
• Martin Bormann , w ruchu narodowosocjalistycznym pojawił si? po?no, ale szybko zdobywał coraz wi?cej władzy. Szef departamentu wschodniego ( Fremde Heere ? Ost ) Abwehry, Reinhard Gehlen , autorytatywnie twierdził, ?e Bormann był sowieckim agentem. Pod koniec wojny Bormann zagin?ł, co dało powod do rozpowszechniania ro?nych legend na temat jego losow. Wiele lat po wojnie w Berlinie znaleziono zwłoki zidentyfikowane jako nale??ce do Martina Bormanna.

Struktura terenowa NSDAP [ edytuj | edytuj kod ]

Okr?gi NSDAP w latach 1926, 1928, 1933, 1937, 1939 i 1944

Obszar Niemiec podzielono na okr?gi ( Gaue ), ktorych było pocz?tkowo 33, a po zagarni?ciu nowych obszarow liczba okr?gow wzrosła do 43. Te okr?gi partyjne pokrywały si? z okr?gami struktury pa?stwowej ( Reichsgau ). W ten sposob czasami naczelnik okr?gu partyjnego ( Gauleiter ) był jednocze?nie funkcjonariuszem administracji pa?stwowej.

Polskie tereny przył?czone w 1939 do Rzeszy podzielono na dwa okr?gi:

• Gda?sk-Prusy Zachodnie , gdzie naczelnikiem był Gauleiter Albert Forster ,
• Kraj Warty Gauleiter Arthur Karl Greiser , jednocze?nie namiestnik Rzeszy w Kraju Warty.

Okr?gi dzielono na mniejsze jednostki, ktorych liczba wynosiła (połowa 1939):

• powiaty ( Kreis 813),
• gminy ( Ortsgruppe 26 138),
• komorki ( Zelle 97 tysi?cy),
• kwartały ( Block około 512 tysi?cy), Block obejmował od 40 do 60 gospodarstw domowych.

Partyjne jednostki organizacyjne pełniły czasami funkcje administracyjne; np. naczelnik powiatowej organizacji partyjnej był odpowiedzialny za organizowanie w czasie wojny pomocy mieszka?com zbombardowanych miejscowo?ci. Natomiast funkcjonariusze nadzoruj?cy bloki (tzw. blokowi ) roznosili po domach co 4 tygodnie kartki ?ywno?ciowe badaj?c przy tej okazji nastroje ludno?ci.

Stopnie polityczne w NSDAP [ edytuj | edytuj kod ]

Zale?nie od organizacji terenowej w NSDAP, wyro?niane były nast?puj?ce stopnie:

Patki kołnierzowe poszczegolnych stopni paramilitarnych w NSDAP w 1938:

1: Anwarter (Nicht-Partei ? niepartyjny ), 2: Anwarter, 3: Helfer , 4: Oberhelfer , 5: Arbeitsleiter , 6: Oberarbeitsleiter , 7: Hauptarbeitsleiter , 8: Bereitschaftsleiter , 9: Oberbereitschaftsleiter , 10: Hauptbereitschaftsleiter .

11: Einsatzleiter , 12: Obereinsatzleiter , 13: Haupteinsatzleiter , 14: Gemeinschaftsleiter , 15: Obergemeinschaftsleiter , 16: Hauptgemeinschaftsleiter , 17: Abschnittsleiter , 18: Oberabschnittsleiter , 19: Hauptabschnittsleiter .

20: Bereichsleiter , 21: Oberbereichsleiter , 22: Hauptbereichsleiter , 23: Dienstleiter , 24: Oberdienstleiter , 25: Hauptdienstleiter , 26: Befehlsleiter , 27: Oberbefehlsleiter , 28: Hauptbefehlsleiter , 29: Gauleiter , 30: Reichsleiter .

Uwagi [ edytuj | edytuj kod ]

Zobacz kolekcj? cytatow Narodowosocjalistyczna Niemiecka Partia Robotnikow w Wikicytatach

Przypisy [ edytuj | edytuj kod ]

Linki zewn?trzne [ edytuj | edytuj kod ]

• Infografika przedstawiaj?ca poparcie dla NSDAP na terenie Niemiec podczas wyborow do Reichstagu w 1932 roku