Mezoplaneta
? termin zaproponowany przez
Izaaka Asimova
na okre?lenie obiektow planetarnych o wielko?ci mniejszej ni?
Merkury
, ale wi?kszych ni?
planeta karłowata
Ceres
. W czasie, gdy Asimov zaproponował wprowadzenie tego terminu, jedynie
Pluton
swoimi rozmiarami spełniał to kryterium. Obecnie jednak w grupie obj?tej t? definicj? mo?na wymieni? wiele obiektow, takich jak:
(136199) Eris
,
(136472) Makemake
,
(136108) Haumea
,
(90377) Sedna
,
(90482) Orkus
,
(50000) Quaoar
i by? mo?e
(20000) Waruna
, pod warunkiem, ?e liczy si? jedynie wielko?? ?rednicy obiektu. Nie bierzemy pod uwag? ich masy, poniewa? masa wielu obiektow
Układu Słonecznego
nie jest dokładnie ustalona.
Termin ten Asimov zaproponował w eseju "Co si? kryje w nazwie?" (ang. ? "What's in a name?"), ktory wydał po raz pierwszy w
Los Angeles Times
pod koniec lat
80.
, a potem opublikował te? w swojej ksi??ce "Frontiers" w 1991 roku. W eseju tym Asimov rozwa?a fakt istnienia du?ej liczby obiektow planetarnych (du?e obiekty Układu Słonecznego oprocz
Sło?ca
i
naturalnych satelitow
), oraz ?e granica pomi?dzy du?ymi
planetami
a
planetoidami
nie jest ?ci?le okre?lona.
Porownanie wielko?ci ziemskiego
Ksi??yca
,
Trytona
(ksi??yca Neptuna),
Charona
(ksi??yca Plutona), kilku "mezoplanet" i wi?kszych planetoid
Stwierdza, ?e konieczne jest okre?lenie parametrow klasyfikacji tych obiektow. Asimov podkre?la, ?e istnieje ro?nica mi?dzy Merkurym, dla ktorego nie ma w?tpliwo?ci, ?e nale?y do kategorii du?ych planet i Ceres, najwi?kszego znanego obiektu planetarnego, dla ktorego nie ma w?tpliwo?ci, ?eby zaliczy? go do kategorii planetoid. Pluton natomiast jak stwierdzono le?y pomi?dzy tymi dwiema kategoriami. Zamiast okre?lania, czy Pluton nale?y do "du?ych" czy do "małych planet", Asimov proponuje, ?eby ka?dy obiekt o wielko?ci pomi?dzy tymi dwiema kategoriami nazwa? mezoplanet? (ang. ? mesoplanet), poniewa? "mesos" w j?zyku greckim oznacza "?redni".
Od czasu publikacji wspomnianego eseju odkryto kilka innych ciał o wielko?ci pomi?dzy rozmiarami Ceres i Merkurego a wi?c takiej, dla ktorej stwierdzono potrzeb? u?ycia nowego terminu. Ostatecznie jednak w 2006 roku
Mi?dzynarodowa Unia Astronomiczna
uchwaliła wprowadzenie dla okre?lenia ciał ?redniej wielko?ci terminu
planeta karłowata
. Obecnie do kategorii tej zaliczaj? si?: Ceres, Pluton, Haumea, Makemake i Eris.