Maksymilian I
, wła?c.
Ferdinand Maximilian Joseph Maria von Osterreich
,
hiszp.
Maximiliano I de Mexico, Fernando Maximiliano Jose de Habsburgo-Lorena
(ur.
6 lipca
1832
w
Wiedniu
, zm.
19 czerwca
1867
na wzgorzu
Cerro de las Campanas
w mie?cie
Queretaro
) ? arcyksi??? austriacki,
wicekrol
lombardzko-wenecki
w latach 1857-1859, cesarz meksyka?ski w latach 1864-1867, brat
Franciszka Jozefa I
, był
wolnomularzem
[1]
.
Interesował si? sztuk? oraz naukami ?cisłymi (szczegolnie botanik?). Kształcił si? jako oficer marynarki wojennej. Miał du?e zasługi w utworzeniu portu wojennego w
Trie?cie
i w zwyci?stwach w wojnie austriacko-włoskiej razem z admirałem
Wilhelmem von Tegetthoffem
. Był uznawany za liberała. W lutym 1857 obj?ł stanowisko wicekrola
Krolestwa Lombardzko-Weneckiego
.
27 lipca 1857 w
Brukseli
po?lubił ksi??niczk? belgijsk? ?
Mari? Charlott? Koburg
(cork?
Leopolda I
? krola Belgow i
Ludwiki Marii Orlea?skiej
). Mał?e?stwo mieszkało w
Mediolanie
do 1859, kiedy Franciszek Jozef pozbawił Maksymiliana stanowiska wicekrola, co było spowodowane liberaln? polityk?, jak? prowadził arcyksi???. Krotko po tej dymisji Austria utraciła kontrol? nad swoimi posiadło?ciami we
Włoszech
. Wtedy te? Maksymilian zrezygnował z funkcji politycznych i osiedlił si? w nowej posiadło?ci w
Miramare
.
W 1859 meksyka?scy monarchi?ci zaproponowali mu tron
Meksyku
. Najpierw Maksymilian odrzucił t? propozycj?, bo postanowił zaspokoi? swoje marzenia o odkrywaniu nowych gatunkow ro?lin w
Brazylii
jako
botanik
. Jednak po francuskiej interwencji w Meksyku pod naciskiem
Napoleona III
i po zdobyciu przez gen. Elie-Frederica Foreya miasta
Meksyk
Maksymilian zgodził si? na francuskie propozycje i przyj?ł koron? w 1863. Przekonało go do tego tak?e przeprowadzenie przez Francuzow plebiscytu odno?nie powołania cesarstwa, w ktorym rzekomo Meksykanie opowiedzieli si? za jego ogłoszeniem (w rzeczywisto?ci plebiscyt został przeprowadzony pod kontrol? francuskich wojsk okupacyjnych). Decyzja ta spowodowała tak?e utrat? wszystkich tytułow i praw ksi???cych jakie przysługiwały mu w
Austrii
, o czym poinformowano go dopiero przed wyjazdem.
Maksymilian wyl?dował w
Veracruz
28 maja 1864, ale od samego pocz?tku jego ekspedycja napotykała same trudno?ci. Wyst?pili bowiem przeciw niemu meksyka?scy liberałowie razem z legalnie wybranym prezydentem
Benito Juarezem
. Od tego momentu zacz?ła si? bezwzgl?dna wojna pomi?dzy francuskimi oddziałami ekspedycyjnymi a republikanami.
Cesarz i cesarzowa zamieszkali w pałacu Chapultepec
[2]
. Jako ?e Maksymilian i Charlotta nie mieli dzieci, postanowili adoptowa?
Agustina de Iturbide y Green
i jego kuzyna Salvadora de Iturbide y de Marzan, wnukow poprzedniego cesarza Meksyku
Augustyna
. Młodemu Agustinowi nadali tytuł: ?Jego wysoko??, ksi??? Iturbide” i zamierzali uczyni? swoim dziedzicem.
Maksymilian naraził si? swoim
konserwatywnym
sprzymierze?com, w tym i
nuncjuszowi
, wprowadzaj?c wi?kszo?? postulatow, o ktore toczona była walka z
liberałami
, czyli:
tolerancj? religijn?
, upa?stwowienie
dobr ziemskich nale??cych do Ko?cioła rzymskokatolickiego
,
sekularyzacj?
cmentarzy. Kolejno zaaprobował wszystkie ustawy i dekrety liberalne z lat 1855-1860 podtrzymuj?c liberalne reformy
[3]
, ktore wprowadził Juarez, a jemu samemu zaoferował amnesti?, je?eli poprzysi?gnie mu wierno??. Juarez odmowił. Wobec tego cesarz polecił, aby wszyscy schwytani wspołpracownicy Juareza byli rozstrzeliwani. Nie poprawiło to sytuacji, a jedynie wzmogło zaciekło?? z jak? obie strony walczyły.
Gdy w
Stanach Zjednoczonych
dobiegła ko?ca
wojna secesyjna
, armia republika?ska zacz?ła uzyskiwa? stamt?d zaopatrzenie. W 1866
Napoleon III Bonaparte
wycofał swoje wojska z Meksyku w obliczu wzrastaj?cego oporu Meksykanow i gro?by ameryka?skiej interwencji. Charlotta odbyła podro? do Europy, szukaj?c poparcia dla swojego m??a w Pary?u i w Wiedniu oraz u papie?a w Rzymie. Jednak proby te zawiodły i doprowadziły j? do choroby umysłowej, a ona sama nigdy nie wrociła do Meksyku.
Mimo ?e Maksymilianowi doradzano, ?eby uciekał z przybranej ojczyzny, on postanowił trwa? tam bez wzgl?du na stale pogarszaj?c? si? sytuacj?. W czasie wycofywania si? do
Queretaro
został obl??ony na kilka tygodni, a 11 maja 1867 podj?ł prob? ucieczki poprzez linie wroga. Został jednak schwytany. Mimo protestow opinii publicznej na całym ?wiecie (ujmowali si? za nim liczni monarchowie europejscy, m.in. cesarz Franciszek Jozef przywrocił mu prawa dynastyczne w Austrii, licz?c, ?e ocali to brata przed ?mierci?, protestował tak?e
Victor Hugo
[4]
i
Giuseppe Garibaldi
) s?d wojskowy skazał go na ?mier?. Razem z generałami
Miguelem Miramonem
i
Tomasem Meji?
[5]
zgin?ł rozstrzelany. Jego ciało zostało wysłane statkiem do rodzinnej Austrii i pochowane w Krypcie Cesarskiej
Ko?cioła Kapucynow
w Wiedniu
[4]
.
- Lista niepełna
[6]
- Wielki Mistrz Orderu Orła Meksyka?skiego
- Wielki Mistrz Orderu Guadalupe
- Wielki Mistrz Orderu ?wi?tego Karola
(dla kobiet)
- Br?zowa Odznaka Zasługi Wojskowej (Meksyk, 1867)
- Order Złotego Runa
(Austria, 1852)
- Order ?wi?tego Andrzeja
(Rosja)
- Order ?wi?tego Aleksandra Newskiego
(Rosja)
- Order Orła Białego
(Rosja)
- Order ?wi?tej Anny
I klasy (Rosja)
- Order ?wi?tego Stanisława
I klasy
- Order Orła Czarnego
(Prusy, 1852)
- Order Słonia
(Dania, 1866)
[7]
- Order Orła Czarnego
z ła?cuchem (Prusy, 1866)
- Order ?wi?tego Huberta
(Bawaria)
- Order Korony Rucianej
(Saksonia)
- Order ?wi?tego Jerzego
(Hanower, 1856)
- Order ?wi?tego Januarego
(Sycylia)
- Order Wierno?ci (Badenia)
- Order Serafinow
(Szwecja, 1865)
- Krzy? Wielki Orderu Zasługi Filipa Wspaniałomy?lnego
(Hesja)
- Krzy? Wielki Orderu Henryka Lwa
(Brunszwik)
- Krzy? Wielki Orderu Orła Czerwonego
(Prusy, 1852)
- Krzy? Wielki Orderu Wie?y i Miecza
(Portugalia, 1852)
- Krzy? Wielki Orderu Gwelfow
(Hanower, 1956)
- Krzy? Wielki Orderu Lwa Niderlandzkiego
(Holandia, 1956)
- Krzy? Wielki Orderu ?wi?tego Stefana
(W?gry, 1857)
- Krzy? Wielki Orderu Legii Honorowej
(Francja)
- Krzy? Wielki Orderu ?wi?tego Ferdynanda
(Sycylia)
- Krzy? Wielki Orderu Leopolda
z Mieczami (Belgia, 1857)
- Krzy? Wielki Orderu Zbawiciela
(Grecja)
- Krzy? Wielki Orderu ?wi?tego Jozefa
(Toskania)
- Krzy? Wielki Orderu Krzy?a Południa
(Brazylia)
- Krzy? Wielki Orderu Malta?skiego
(SMOM)
- Order Annuncjaty
(Włochy, 1965)
[8]
- Stanisław Grodziski,
Franciszek Jozef I
, Wrocław 1983.
- Brigitte Hamann,
Cesarzowa El?bieta
, Warszawa 1999.
- Piotr Korczy?ski:
Wojownicy, ?ołnierze i ?mier? nie zawsze pełna chwały
. Krakow: Cztery Strony, 2015.
ISBN
978-83-65137-02-9
.