Ten artykuł dotyczy systemu rakietowego MIM-104 Patriot. Zobacz te?: artykuł o systemie rakietowym Patriot PAC-3 .

MIM-104 Patriot

Informacje podstawowe
Inne nazwy	Patriot, Patriot TMD, GEM, GEM-T, PAC-1, PAC-2
Rodzaj systemu	przeciwlotniczy, antybalistyczny
Zwalczane cele	samoloty , helikoptery , UAV pociski: manewruj?ce , balistyczne , antyradarowe
Warstwa obrony	terminalna
Platforma systemu	drogowa-samochodowa
Pa?stwo	Stany Zjednoczone
Producent	Raytheon
Status systemu	w słu?bie
Pociski
Naprowadzanie	Track-Via-Missile
Rodzaje głowic	odłamkowa , 90 kg
Zasi?g	3-160 km
Pułap plot.	25 km
System
Wyrzutnia	M901 Launching Station
Liczba pociskow	cztery
Radary
Nazwa / model	AN/MPQ-53
Pasmo	4-8 GHz (3,75-7,5 cm)
?ledzone cele	90-125
Jednocze?nie napr. pociski	9
U?ytkownicy
Aktualni ? kolor niebieski Przyszli ? kolor fioletowy USA , Holandia , Japonia , Niemcy , Izrael , Arabia Saudyjska , Kuwejt , Tajwan , Grecja , Hiszpania , ZEA , Polska , Ukraina
Multimedia w Wikimedia Commons

MIM-104 Patriot ? ameryka?ski rakietowy system ziemia-powietrze na mobilnej platformie samochodowej. MIM-104 opracowany został jako system obrony teatru działa?, ktorego zadaniem jest zapewnienie ochrony przeciwlotniczej i przeciwrakietowej w terminalnej fazie wrogiego ataku. System przeznaczony jest do zwalczania załogowych i bezzałogowych statkow powietrznych, w tym samolotow i helikopterow, a tak?e pociskow rakietowych. W ograniczonym zakresie słu?y tak?e do zwalczania taktycznych pociskow balistycznych krotkiego i ?redniego zasi?gu. Mobilno?? systemu zapewnia łatwy transport zarowno drogowy, jak te? powietrzny.

Powstanie systemu [ edytuj | edytuj kod ]

Badania nad zaawansowanym pociskiem ziemia-powietrze, ktory mogłby zast?pi? MIM-23 Hawk, rozpocz?ły si? w 1961 r., w ramach programu FABMDS ( Field Army Ballistic Missile Defense System ). Nazwa uległa po?niej zmianie na AADS-70 ( Army Air-Defense System ? 1970 ), aby w roku 1964 przyj?? nazw? SAM-D (Surface-to-Air Missile ? Development). Specyfikacje niezb?dne do osi?gni?cia rezultatu były niejasne, cz?sto te? podlegały zmianom. W maju 1967 r. Raytheon został wybrany kieruj?cym rozwojem projektu SAM-D.

Pierwsze testy odpale? rozpocz?ły si? w listopadzie 1969 r., za? faza udoskonalania projektu w 1973, lecz w styczniu 1974 r. nast?piła znacz?ca zmiana wymaga? wobec nowego systemu. Postanowiono, ?e pocisk powinien u?ywa? systemu Track-Via-Missile (TVM), zgodnie z ktorym, m.in. informacje o torze lotu celu nie s? uzyskiwane przez naziemny radar, lecz to pocisk powinien je zbiera? i przekazywa? nast?pnie do systemu naziemnego ^[1] .

Nowe wymagania opo?niły rozwoj systemu a? do stycznia 1976 r. ? kilka miesi?cy po pierwszym te?cie systemu TVM downlink w 1975 r. W tym czasie, projekt przyj?ł oficjaln? nazw? XMIM-104A, za? w maju 1976 r., SAM-D przyj?ł ostateczn? nazw? Patriot . Testy całego systemu, ł?cznie z urz?dzeniami naziemnymi, trwały do ko?ca lat 70., a pierwszy kontrakt produkcyjny na MIM-104A Patriot został zawarty w pa?dzierniku 1980 roku. W 1984 r., pierwsze Patrioty trafiły do jednostek bojowych ^[2] .

Ostatecznie, system MIM-104 Patriot zast?pił systemy MIM-14 Nike-Hercules oraz MIM-23 Hawk

Działanie i budowa [ edytuj | edytuj kod ]

System składa si? ze stanowiska dowodzenia AN/MSQ-104, radaru matrycowo-fazowanego AN/MPQ-53 i wyrzutni M-901 rakiet Patriot. AN/MSQ-104 zawiera komputer, wska?nik obrazowy, urz?dzenie do automatycznego przekazywania danych, ?rodki ł?czno?ci.

System komputerowy ^[3] :

• zbiera i przechowuje dane;
• kontroluje prac? radaru;
• przetwarza dane wy?wietlane na monitorze operatora i dane wprowadzane przez niego;
• wybiera wyrzutni? do wykonania zadania i wysyła jej komend? do wystrzelenia pocisku;
• realizuje obieg informacji z innymi bateriami oraz wy?szym szczeblem dowodzenia;
• ocenia kursy wykrytych celow i okre?la stopie? zagro?enia z ich strony oraz kolejno?? ich zwalczania;
• kontroluje stan wszystkich elementow systemu.

Mo?e pracowa? automatycznie lub po przygotowaniu danych czeka? na komend? operatora. W skład radaru AN/MPQ-53 wchodzi, nadajnik , odbiornik , antena matrycowo-fazowana, urz?dzenia identyfikacyjne ?swoj-obcy”, urz?dzenia analizuj?ce i kontrolne. Radiolokator mo?e jednocze?nie ?ledzi? do 120 celow i naprowadza? na nie 9 pociskow ^[3] .

Radar ten jest poł?czony ze stanowiskiem AN/MSQ-104 przez kabel koncentryczny. AN/MPQ-53 jest u?ywany dla rakiet Patriot PAC-2. Dla PAC-3 jest radar AN/MPQ-65 Set. Wyrzutnia rakiet M-901 składa si? z czterech pojemnikow z pociskami PAC-2 lub o?mioma b?d? szesnastoma PAC-3 i jest umieszczana na naczepie ci??arowki M-813. Wyrzutnia w gotowo?ci bojowej zawsze ustawiona jest pod k?tem 38°. M-901 jest poł?czony ze stanowiskiem dowodzenia drog? radiow? (pasmo VHF ) lub ?wiatłowodem .

Po starcie rakiety autopilot naprowadza j? na wst?pnie zaprogramowan? trajektori? . Po?niej radar przechwytuje pocisk i nast?pnie ?ledzi jego cel. Komputer porownuje obecne poło?enia celu i rakiety, oblicza optymaln? trajektori? lotu pocisku i wypracowuje komendy sterowania, ktore koduje i wysyła. Zakodowany sygnał zawiera te? informacj? o wst?pnym kierunku anteny radiolokatora poszukuj?cego, znajduj?cego si? na rakiecie Patriot . Po uchwyceniu echa wi?zki odbitej od celu, układ nadawczy pocisku przesyła odpowiednie sygnały w kierunku radaru. Sygnały te przekazywane s? do komputera, ktory porownuje dane uzyskane z układu poszukuj?cego rakiety z informacjami pochodz?cymi od radiolokatora.

Generacje i wersje Patriot ^[2] [ edytuj | edytuj kod ]

MIM-104A [ edytuj | edytuj kod ]

Pocisk MIM-104A został wprowadzony do pierwszej jednostki US Army w 1984 roku. Nap?dzany był silnikiem Thiokol TX-486-1 na paliwo stałe i uzbrojony w 90. kilogramow? wybuchow? głowic? krusz?c?. Wystrzeliwany z czterokanistrowej wyrzutni M901 na samochodzie M860 . Od momentu startu do ko?ca ?rodkowej fazy lotu naprowadzany był bezwładno?ciowo za pomoc? komend, natomiast w ko?cowej fazie lotu, naprowadzanie przejmował połaktywny radarowy system naprowadzania.

Głownym naziemnym elementem systemu był AN/MPQ-53 ? pracuj?cy w pa?mie C , dopplerowski matrycowo-fazowany radar kontrolowany przez bojowy moduł kontrolny AN/MSQ-104 ECS ( Engagement Control Station ). ECS jest centraln? jednostk? kontroln?, automatycznie przydzielaj?c? zadania wszystkim pociskom stacji bojowej (wyrzutni) oraz dokonuj?c? wystrzałow poszczegolnych pociskow. Natomiast zadaniem radaru AN/MPQ-53 jest ?ledzenie celu, identyfikacja IFF (swoj-obcy) , a tak?e ?o?wietlenie” celu. System tego radaru odpowiada rownie? za dwukierunkow? ł?czno?? z modułem naziemnym ? w kanałach command uplink oraz TVM downlink ^[1] .

Dane uzyskane od radaru pocisku, s? nast?pnie przetwarzane w systemie komputerowym modułu ECS w celu odrzucenia pułapek i wabikow oraz obliczenia ?cie?ki przechwycenia celu, a nast?pnie ? po osi?gni?ciu przez pocisk punktu przechwycenia ? detonacji głowicy bojowej pocisku za pomoc? zapalnika zbli?eniowego.

MIM-104B [ edytuj | edytuj kod ]

Wprowadzona w po?nych latach 80. rakieta MIM-104B, znana jest tak?e jako pocisk SOJC ( Standoff Jammer Countermeasures ). Rakieta ta posiada zmodyfikowany system naprowadzania i nawigacji, dzi?ki ktoremu ? przy zachowaniu wszystkich mo?liwo?ci przeciwlotniczych i przeciwrakietowych pocisku MIM-104A ? uzyskała zdolno?? wykonywania uderze? ziemia-ziemia przeciwko radarowym systemom zakłocaj?cym działanie systemu Patriot . Pocisk ten zdolny jest lecie? po zoptymalizowanej do tych celow trajektorii oraz u?ywa? własnego systemu wyszukiwania do odnalezienia najsilniejszego, naziemnego, radarowego ?rodła zakłoce?.

Patriot Advanced Capability [ edytuj | edytuj kod ]

Najwi?ksze zmiany systemu Patriot nast?piły wraz z wprowadzaniem do u?ytku jego nowych generacji oznaczonych mianem PAC ( Patriot Advanced Capability ? oryginalnie Patriot Anti-TBM Capability ).

PAC-1 [ edytuj | edytuj kod ]

Pierwotne, tymczasowe wersje tego systemu znane jako PAC-1 , ktorego testy rozpocz?ły si? we wrze?niu 1989 r. testem przeciwko ?wiczebnemu celowi ? pociskowi Lance , zawierały jedynie zmiany oprogramowania w zakresie algorytmow wyszukiwania i ?ledzenia celu oraz modyfikacje radaru naziemnego polegaj?ce na rozszerzeniu k?ta wyszukiwania z 45 do niemal 90°. Z uwagi na fakt, ?e sam pocisk nie uległ ?adnym zmianom, nie zdecydowano si? na nadanie mu nowej sygnatury w kodzie MIM-104. Pierwszy Patriot PAC-1 został wprowadzony do słu?by w lipcu 1988 roku.

PAC-2 MIM-104C [ edytuj | edytuj kod ]

Modernizacja do wersji PAC-2 zawierała daleko id?ce zmiany oprogramowania oraz modernizacj? pocisku do wersji MIM-104C. Pocisk w tej wersji posiada odłamkow? głowic?, dziel?c? si? na wi?ksze fragmenty w porownaniu z głowicami rakiet w wersjach MIM-104A/B, o wadze 45 gramow wobec zaledwie 2 g u poprzednikow, co ma na celu zwi?kszenie skuteczno?ci ra?enia atakowanych głowic balistycznych oraz nowy zbli?eniowy zapalnik dopplerowski o dwoch promieniach reakcji ? w?skim przeciwko pociskom rakietowym oraz szerszy przeciwko celom lec?cym wolniej, na przykład samolotom.

Pierwszy test pocisku MIM-104C (przeciwko innemu pociskowi Patriot) przeprowadzono w listopadzie 1987 r., za? pierwsze PAC-2 dostarczono jednostkom pod koniec roku 1990. Pociski PAC-1 oraz PAC-2 były nast?pnie u?ywane w trakcie operacji Pustynna Burza ( Desert Storm ) w 1991 r., przeciwko irackim pociskom Al-Hussein (zmodyfikowanym radzieckim pociskom R-11 ?Scud”). W wi?kszo?ci przypadkow, pociski Patriot zostały odpalone automatycznie przez zarz?dzaj?ce nimi systemy, a wska?nik skuteczno?ci ? wbrew temu co sugerowały pierwsze entuzjastyczne doniesienia ? pozostawiał wiele do ?yczenia. Nale?y te? wzi?? pod uwag? fakt, ?e rakiety Scud, przeciwko ktorym operowały systemy Patriot , nie prezentowały sob? najwy?szej klasy broni balistycznej.

PAC-2 MIM-104D (GEM) [ edytuj | edytuj kod ]

Pocisk MIM-104D, znany tak?e jako PAC-2/GEM ( Guidance Enhanced Missile ), jest daleko id?cym usprawnieniem rakiety MIM-104C zwi?kszaj?cym jej wydajno?? przeciwko celom nisko lec?cym oraz o małym przekroju radarowym ( low-RCS targets ) np. pociskom manewruj?cym , a tak?e ulepszenie zapalnika do działa? przeciwko ultraszybkim celom jak głowice balistyczne. Patriot w wersji MIM-104D wszedł do produkcji w 1994 r.

PAC-2 MIM-104E (GEM+) [ edytuj | edytuj kod ]

Wariant ten, wyst?puj?cy tak?e pod nazw? PAC-2/GEM+, wprowadza zmiany zwi?zane z mo?liwo?ciami i skuteczno?ci? niszczenia celow, jednak?e nie s? one znane. Nie wiadomo tak?e, czy s? to nowe rakiety, czy te? modyfikacje poprzednich wersji.

Podstawowe parametry [ edytuj | edytuj kod ]

Zestawienie cech głownych modeli pocisku Patriot ^[4] :

	MIM-104A	PAC-2 MIM-104C	PAC-3 MSE [5]
Typ:	Jednoczłonowa, ziemia-powietrze, na podwoziu samochodowym,	Jednoczłonowa, ziemia-powietrze, na podwoziu samochodowym,	Jednoczłonowa, ziemia-powietrze, na podwoziu samochodowym,
Wyrzutnia:	Czterorurowa, ci??arowka z naczep?	Czterorurowa, ci??arowka z naczep?	O?miorurowa, ci??arowka z naczep?
Producent:	Raytheon	Raytheon (głowny producent), Lockheed Martin, Siemens , Mitsubishi	Lockheed Martin
Aktualna produkcja:	Nie	Tak	Tak
Długo??:	5,3 m	5,18	5,2
?rednica:	41 cm	41 cm	25 cm
Rozpi?to?? skrzydeł:	81 cm [2]	92 cm	50 cm
Stateczniki:	4 w układzie Delta	4 w układzie Delta	(dane niedost?pne)
Waga startowa:	914 kg	900 kg	321 kg
Nap?d:	Silnik Thiokol TX-486-1 na paliwo stałe	Paliwo stałe	Paliwo stałe, silnik z systemem kontroli pułapu dla celow manewrowania w locie
Naprowadzanie::	Komendami z połaktywnym samonaprowadzaniem	Komendami z połaktywnym samonaprowadzaniem	Inercyjne, z samonaprowadzaj?cym radarem o długo?ci fali 1 mm
Rodzaj głowicy:	90 kg, wybuchowa.	91 kg (84 kg [6] ) odłamkowa z zapalnikiem zbli?eniowym	hit-to-kill ( ERINT ) albo 73 kg wybuchowa z zapalnikiem zbli?eniowym
Pr?dko?? maksymalna:	Ponad 3 Ma	5 Ma	5 Ma
Czas lotu:	(dane niedost?pne)	minimum 9 sekund , maksimum 3,5 min .	(dane niedost?pne)
Pułap minimalny:	(dane niedost?pne)	60 metrow	(dane niedost?pne)
Pułap maksymalny:	24 km	24 km	10-15 km
Minimalny zasi?g:	(dane niedost?pne)	3 km	(dane niedost?pne)
Maksymalny zasi?g:	70 km	160 km	15 km (20 km [6] ), przeciwrakietowy: 15-45 km [7]
Słabe strony:	K?t podniesienia wyrzutni 38°

Organizacja ameryka?skich jednostek Patriot [ edytuj | edytuj kod ]

Pierwsze systemy MIM-104 trafiły w 1984 roku do 32 Dowodztwa Sił Obrony Powietrznej ameryka?skich wojsk w Europie. Znajduj?ce si? pod jego kontrol? 10 i 69 Brygada składały si? z czterech dywizjonow wyposa?onych w systemy Hawk , ktorych zadaniem była osłona wojsk w pasie działania V KA (69BR0P) i VII KA (10 BROP). Natomiast zadaniem 94 Brygady dysponuj?cej trzema dywizjonami Nike-Hercules było osłanianie obiektow tyłowych wojsk ameryka?skich (głownie bazy lotnicze) oraz, w razie potrzeby, wspieranie niemieckich jednostek przeciwlotniczych broni?cych zakładow przemysłowych w Zagł?biu Ruhry ^[8] . Punktow? osłon? stanowisk dowodzenia, l?dowisk helikopterow i innych wa?nych obiektow zapewniała 108 Brygada z dwoma dywizjonami wyposa?onymi w systemy Chaparral / Vulcan .

Do ostatnich lat istnienia Układu Warszawskiego , gotowo?? operacyjn? osi?gn?ło siedem dywizjonow MIM-104 z sze?cioma bateriami ka?dy ? razem 42 baterie po 8 wyrzutni ka?da. Do tego czasu zmianie uległo przeznaczenie brygad. 108 Brygada została przeformowana w brygad? Patriot/Hawk, a jej zadaniem stała si? osłona tyłow 7 Armii Polowej USA i wsparcie 94 Brygady osłaniaj?cej lotniska 17 Armii Lotniczej USAF . W samych Stanach Zjednoczonych na systemy Patriot przezbrojono 11 Brygad? z Fort Bliss . Podobnie jak zwi?zki taktyczne w Europie, 11 Brygada składała si? z dwoch dywizjonow MIM-104 oraz jednego dywizjonu Hawk ^[8] .

Tu? przed operacj? ?Pustynna Burza” US Army miała 60 baterii Patriot. Po zako?czeniu I wojny w Zatoce Perskiej , jednostki oparte na systemie Patriot przeszły znaczn? reorganizacj?. Ka?da z brygad US Army miała od tego czasu jedynie 2 dywizjony Patriot. Rozwi?zano 10 Brygad?, a jej dwa dywizjony przej?ły brygady stacjonuj?ce w Fort Bliss. Do tej bazy w USA przeniesiono te? dwa dywizjony 69 Brygady, gdzie obecnie stacjonuj? brygady 11, 31, 35 i 108, z 8 dywizjonami po 3 baterie ka?dy. W Europie pozostała za? jedynie 94 Brygada z dowodztwem w Darmstadt , z dwoma trojbateryjnymi dywizjonami 1-7 w Kaiserslautern i 4-7 w Hanau , ktorych zadaniem jest ochrona ameryka?skich lotnisk w Niemczech oraz wsparcie niemieckiej obrony Zagł?bia Ruhry.. 69 Brygada dysponuje jedynie jednym dywizjonem Patriot oraz 1 dywizjonem z systemami krotkiego zasi?gu Avenger .

W skład brygady MIM-104 Patriot, obok dywizjonow ogniowych, wchodzi tak?e kompania wsparcia oraz kompania ł?czno?ci. Pierwsza dostarcza dywizjonowi pociski, materiały p?dne i inne zaopatrzenie. Dysponuje tak?e zapasem cz??ci niezb?dnych do dokonywania napraw uszkodzonego b?d? nawet zniszczonego sprz?tu (nawet całej stacji radiolokacyjnej) ^[8] . Kompania ł?czno?ci zapewnia ł?czno?? satelitarn?, radioliniow?, radiow? oraz kablow? wewn?trz brygady jak i z dowodztwem korpusu wojsk l?dowych i stanowiskiem dowodzenia sił powietrznych ^[8] .

Bateria składa si? z sekcji dowodzenia z radarem AN/MPQ-53 oraz z 2 plutonow ogniowych po 4 wyrzutnie ka?dy. Ka?dy z plutonow i sekcja dowodzenia ma tak?e po 4 zestawy FIM-92 Stinger do bezpo?redniej samoobrony ^[8] .

U?ycie bojowe systemu Patriot [ edytuj | edytuj kod ]

Patriot PAC-1 i PAC-2 w Iraku (1991) [ edytuj | edytuj kod ]

Chrzest bojowy [ edytuj | edytuj kod ]

W trakcie operacji wyzwolenia zaj?tego przez Irak Kuwejtu , pod kryptonimem ? Pustynna Burza ”, doszło do pierwszego w historii aktywnego zwalczania pociskow balistycznych. Saddam Husajn , maj?c na celu sprowokowanie Izraela do militarnej odpowiedzi, co mogło doprowadzi? do wzburzenia w krajach arabskich i rozłamu w antyirackiej koalicji, rozkazał wystrzeli? na ten kraj znajduj?ce si? w posiadaniu Iraku taktyczne pociski balistyczne Scud oraz Al Hussein , przy czym ostrzałem obj?to rownie? uczestnicz?c? w koalicji Arabi? Saudyjsk?. Pierwsze bojowe u?ycie systemu Patriot nast?piło 18 stycznia 1991 r., jak si? jednak po?niej okazało, alarm wynikł na skutek usterki komputera ^[9] , w rzeczywisto?ci bowiem, Irak nie przeprowadził w tym dniu ?adnego ataku na Arabi? Saudyjsk? ^[10] . To wydarzenie, zupełnie bezpodstawnie, zostało uznane za pierwsze w historii zestrzelenie pocisku balistycznego, mimo braku pocisku, ktory miałby zosta? zestrzelony. W trakcie pierwszej wojny irackiej, system Patriot został bojowo u?yty ponad 40 razy, osi?gaj?c pewn? liczb? trafie?, jednak?e rola systemow Patriot w pierwszej wojnie irackiej do dnia dzisiejszego jest przedmiotem wielu kontrowersji.

Kl?ska w Dhahran [ edytuj | edytuj kod ]

25 lutego 1991 roku, iracki Scud spadł na koszary w Dhahran w Arabii Saudyjskiej, zabijaj?c 28 ameryka?skich ?ołnierzy. Jak ujawniło dochodzenie rz?dowe, niepowodzenie przechwycenia Scuda nad Dhahran zostało spowodowane bł?dem oprogramowania w zegarze systemowym komputera. Bateria Patriot w Dhahran była w dy?urze bojowym ju? od stu godzin, w tym czasie zegar systemowy komputera systematycznie zwi?kszał bł?d w pomiarze czasu, ktory w momencie zaplanowanego strzału wynosił ju? 1/3 sekundy. W przypadku strzału do tak szybkiego celu jak rakieta balistyczna, spowodowało to bł?d w okre?leniu pozycji wynosz?cy 687 metrow. Radary prawidłowo wykryły stanowi?cego cel Scuda, komputery okre?liły jego pr?dko?? i trajektori?, jednak?e na skutek bł?dnego pomiaru czasu nieprawidłowo wyliczyły planowane miejsce jego zniszczenia przez pocisk PAC. We wła?ciwym momencie celu nie było w miejscu, w ktorym powinien si? znajdowa? zgodnie z bł?dnymi wyliczeniami, wobec czego komputer stwierdził fałszywy namiar i usun?ł dane celu z systemu, przechwycenie nie nast?piło, a Scud uderzył w koszary zabijaj?c 28 ludzi. Wskaza? przy tym nale?y, ?e system Patriot, opracowywany pierwotnie do zwalczania radzieckich ?rodkow napadu powietrznego i balistycznego, konstruowany był z zało?eniem, ?e w celu utrudnienia lokalizacji nie b?dzie działał w jednym miejscu dłu?ej ni? 8 godzin ^[11] .

Armia izraelska zidentyfikowała ten bł?d oprogramowania ju? przed feralnym dniem i 11 lutego 1991 r. poinformowała o nim producenta oprogramowania, jednak?e odpowiednia ?łata” dotarła do Arabii Saudyjskiej dopiero 26 lutego, a wi?c jeden dzie? po uderzeniu Scuda w Dhahran.

Efekt bł?du komputerowego przy nieprzerwanym działaniu baterii ^[11]
: (*) oznaczono czas pracy baterii w Dhahran

Godziny	Sekundy	Sekundy obliczone	Ro?nica (bł?d) w sek.	Bł?d w metrach
0	0	0	0	0
1	3600	3599,9966	0,0034	7
8	28800	28799,9725	0,0275	55
20	72000	71999,9313	0,0687	137
48	172800	172799,8352	0,1648	330
72	259200	259199,7528	0,2472	494
100*	360000	359999,6667	0,3333	687

Analiza udziału systemu w wojnie [ edytuj | edytuj kod ]

Według informacji podawanych przez US Army , wspołczynnik sukcesu w działaniach zestawow Patriot PAC-1 i 2 wynosił 80 % w przypadku obrony Arabii Saudyjskiej i 50% w obronie Izraela. Armia zrewidowała nast?pnie te wspołczynniki, odpowiednio do 70 i 40%. Tymczasem, jak pokazały wyniki dziesi?ciomiesi?cznego dochodzenia podkomisji Kongresu USA , pociski systemu Patriot trafiły zaledwie kilka irackich Scudow. ?wiadectwa 7 kwietnia 1992 r. przed komisj? Profesora Theodore Postola (Wydział Technologii i Narodowej Polityki Obronnej Massachusetts Institute of Technology ) oraz jego pisemny raport, spowodowały powstanie wielu w?tpliwo?ci co do skuteczno?ci systemow Patriot w trakcie wojny w zatoce. Po przeanalizowaniu materiałow video z izraelskiego teatru obrony antybalistycznej, prof. Postol stwierdził, ?e Patrioty miały tu bardzo niski ? bliski zeru ? wska?nik skuteczno?ci. Na ka?dych 8 losowo wybranych ta?m video z zapisem akcji bojowej, najwy?ej zaledwie jedna przedstawiała skuteczne zniszczenie celu ^[12] . Reuven Pedatzur (analityk wojskowy izraelskiego dziennika Ha-Arec i pilot rezerwy izraelskich sił powietrznych IAF ), rownie? ?wiadcz?cy przed komisj?, ktory przeprowadził sw? niezale?n? analiz? (niezale?n? wzgl?dem IAF), stwierdził i? paradoksalnie, problemem okazało si? to, ?e irackie rakiety Al-Hussein cz?sto same rozlatywały si? wchodz?c w atmosfer? ?zwielokrotniaj?c liczb? celow”, czyni?c tym samym znacznie trudniejszym proces identyfikacji głowicy bojowej, z ktorym to zadaniem komputery systemow PAC-1 i PAC-2 nie radziły sobie. Analiza danych pokazywała tak?e, ?e kiedy pociski Al-Hussein ulegały dezintegracji radary systemu Patriot szybko traciły namiar bojowy na podzielony cel. Cz?sto te? radary systemu były ?zablokowane” na cz??ci stanowi?cej oddzielony ogon rakiety Scud, zamiast na jej głowicy. Według raportu Petera D. Zimmermana z centrum Studiow Mi?dzynarodowych i Strategicznych ? szefa zespołu naukowcow Senackiej Komisji Spraw zagranicznych oraz Charlesa A. Zraketa z Kennedy School of Government, Uniwersytetu Harvarda , nale?y oddzieli? wspołczynnik skuteczno?ci (wspołczynnik zniszczonych Scudow lub tych, ktorym zmieniono tor lotu na tereny niezamieszkane) od wspołczynnika trafie? (liczba trafie? na liczb? wystrzelonych pociskow Patriot). Jak wskazuje raport, standardowa ameryka?ska procedura nakazywała wystrzelenie 3 pociskow Patriot do ka?dego nadlatuj?cego Scuda. Przy jego zniszczeniu, wska?nik skuteczno?ci wynosi wi?c 100%, ale wspołczynnik trafie? ju? tylko ok. 33% ^[12] .

Obydwa raporty wskazywały na jeszcze jeden wa?ny aspekt zagadnienia. System Patriot powstał oryginalnie jako bro? przeciwlotnicza, nie za? antyrakietowa. Mimo wielu modyfikacji do tamtego czasu, pociski PAC-1 i PAC-2 wci?? posiadały zbli?eniow? głowic? odłamkow?. Wi?c nawet w przypadku udanego trafienia i wybuchu takiej głowicy w pobli?u przechwytywanego pocisku balistycznego ? pocisk ten ? ci??ko uszkodzony, poszatkowany odłamkami i sfragmentowany, jednak swobodnie spadał na ziemi?, w tym jego głowica z zapalnikiem uderzeniowym, ktora normalnie eksplodowała w momencie kontaktu z ziemi? ? co jak wskazywało wielu analitykow jest nie do zaakceptowania. Mo?e si? bowiem w przyszło?ci zdarzy?, ?e taka eksploduj?ca ?gdzie popadnie” zestrzelona głowica, b?dzie głowic? atomow? lub inn? masowego ra?enia, a skutki jej wybuchu mog? by? rownie straszliwe, jak na skutek bezpo?redniego trafienia w cel. ^[12] Raporty wskazywały tak?e, ?e przeciwlotnicze przeznaczenie Patriotow odbijało si? rownie? w tym, ?e na skutek nieporownywalnie wi?kszej szybko?ci pocisku balistycznego od samolotu i nie zrownowa?enia tej ro?nicy przez przeciwlotnicz? w istocie natur? pocisku PAC-1 i PAC-2, te ostatnie wybuchały w okolicach ogona rakiety balistycznej, nie za? w pobli?u jego znajduj?cej si? na czubie głowicy. Jak stwierdził Major General Jay M. Garner ? Asystent Szefa Sztabu do Spraw Operacji i Planowania do członkow Komisji Kongresu, iracki wariant Scuda, przeciwko ktoremu walczyły Patrioty w Izraelu i Arabii Saudyjskiej, był znacznie szybszym celem ni? pierwotnie oczekiwano. Głowice spadaj?ce z pr?dko?ci? ponad 5000 mph (8300 km/h) o połow? mniejsze ni? oryginalne głowice radzieckie, zaskoczyły obron?, gdy? posiadane systemy Patriot PAC-1 i PAC-2, nie były w stanie skutecznie przechwytywa? tak szybkich i samoistnie rozpadaj?cych si? celow, bowiem nie były do takich warunkow walki skonstruowane ^[13] .

Raporty te stały si? podstaw? podj?cia decyzji o wprowadzeniu najnowszej generacji pociskow i systemu Patriot działaj?cych w systemie hit-to-kill ? PAC-3, zrywaj?cej z zadaniami przeciwlotniczymi, staj?cej si? wyspecjalizowanym systemem antybalistycznym.

Przy wszystkich niedoskonało?ciach pracy systemu w trakcie I wojny w Zatoce Perskiej, bezsporny pozostaje fakt, ?e system Patriot odniosł strategiczne zwyci?stwo, nie dopuszczaj?c do zrealizowania zamiaru Saddama Husajna sprowokowania Izraela do wł?czenia si? do wojny, co prawdopodobnie spowodowałoby rozpad koalicji anty-irackiej z innymi arabskimi pa?stwami regionu, a w konsekwencji niechybne ? wobec utraty baz i lotnisk na ich terytorium ? załamanie si? operacji ?Pustynna Burza” ^[14] . Zestawy systemu MIM-104, mimo niedokładnego niszczenia irackich pociskow balistycznych, uniemo?liwiły im upadek na wa?ne obiekty w Izraelu, co pozwoliło unikn?? militarnej odpowiedzi tego pa?stwa, wyzwalaj?cej oparte na tradycyjnej niech?ci społecze?stw arabskich w regionie niepokoje społeczne zmuszaj?ce władze tych pa?stw do wyst?pienia z koalicji antyirackiej, na co liczył prezydent Iraku podejmuj?c decyzje o atakach rakietowych na nie b?d?cy członkiem koalicji Izrael ^[14] .

Sprzeda? systemu MIM-104 [ edytuj | edytuj kod ]

Holandia [ edytuj | edytuj kod ]

W 1978 roku ameryka?ski Departament Obrony zaproponował pa?stwom NATO wymian? starzej?cych si? systemow Nike-Hercules i cz??ci systemow Hawk na nowy system Patriot. W lutym 1979 roku Stany Zjednoczone, Belgia , Dania , Francja , Grecja , Holandia oraz Niemcy podpisały Memorandum of Understanding (MOU) w ktorym zaplanowano dwuletni cykl prac nad zbadaniem najbardziej ekonomicznych i korzystnych dla wszystkich pa?stw sposobow zakupu lub produkcji systemu ^[15] .

Pierwszym nabywca nowego systemu została Holandia, ktorej rz?d w 1984 roku zamowił 4 eskadry (baterie) po 5 wyrzutni ka?da. Wraz z systemami Hawk miały one stanowi? wyposa?enie V i III Grupy Rakiet Przeciwlotniczych holenderskich sił powietrznych. Pierwsza jednostka ? 502 Eskadra V Grupy osi?gn?ła gotowo?? bojow? w kwietniu 1987 roku, druga za? w lipcu 1988. W roku 1991 gotowo?? osi?gn?ły obie eskadry III Grupy ^[15] .

V Grupa stacjonuje w Stolzenau w Niemczech, III Grupa natomiast w Blomberg ? rownie? w Niemczech ^[15] . Obie Grupy wyposa?one s? tak?e w 100 wyrzutni pociskow Stinger. Kolejne 4 baterie MIM-104A ktore zostały przez Holandi? zamowione na pocz?tku lat 90., zapewniaj? ochron? 3 du?ych baz lotniczych Volkel, De Peel i Gilze-Ruijen oraz dowodztwa Holenderskich Krolewskich Sił Powietrznych w Eindhoven ^[15]

Niemcy [ edytuj | edytuj kod ]

W 1984 roku, decyzje o nabyciu systemu Patriot podj?ł tak?e rz?d Niemiec, ktory w latach 1985-1986 zamowił pierwsze 14 z 28 planowanych baterii Patriot. Stany Zjednoczone zgodziły si? tak?e odda? Niemcom w dziesi?cioletni? dzier?aw? kolejne 12 baterii, ktore po upływie okresu dzier?awy miały przej?? na własno?? Niemiec. 36 z tych 40 baterii weszło w skład 6 skrzydeł ( Geschwader ), przeznaczonych dla ka?dego z 6 niemieckich dowodztw rakiet obrony powietrznej ( Flugabwehrraketenstaffeln ) ^[15] . Z pozostałych 4, dwie baterie to pododdziały szkolne, 2 za? zapasowe.

Niemieckie zestawy MIM-104 zostały cz??ciowo wyprodukowane w Niemczech, a głownym poddostawc? był Siemens ^[15] . Pierwsze strzelania na niemieckim sprz?cie wykonano w listopadzie 1987 roku na ameryka?skim poligonie rakietowym White Sands Missile Range , za? pierwsze niemieckie dywizjony gotowo?? bojow? osi?gn?ły w 1989 roku.

Japonia [ edytuj | edytuj kod ]

W 1984 roku, japo?ska Agencja Obrony wybrała system Patriot na nast?pc? swoich systemow przeciwlotniczych Nike-Hercules. W 1986 japo?ska Mitsubishi Heavy Industries rozpocz?ła licencyjn? produkcje pociskow. Pierwsze dwie baterie zakupiono w 1985 roku, przy czym sprz?t ka?dej z nich został zło?ony na miejscu z elementow dostarczonych ze Stanow Zjednoczonych. W latach 1985-1991, w tempie jednej rocznie, przezbrojono 5 grup japo?skich Sił Powietrznych Samoobrony. Ka?da dysponuje odt?d czterema bateriami, po 5 wyrzutni ka?da. Pierwsze 20 pociskow dostarczono z USA, pozostałe 980 wyprodukowano w Japonii ^[15] .

Włochy [ edytuj | edytuj kod ]

W 1987 roku, po długiej debacie, na zakup systemu Patriot zdecydował si? rz?d Włoch. Wst?pny kontrakt na zakup 20 baterii podpisano w maju 1990 roku. Pociski, wyrzutnie i inne elementy miały by? wyprodukowane przez konsorcjum SNIA-BPD firm Selenia i OTO Melara  (inne j?zyki) . Pierwsze włoskie zestawy weszły do uzbrojenia w ko?cu 1990 roku. W zamian za licencj?, Włochy zapewniaj? bezpłatn? ochron? przeciwlotnicz? ameryka?skich baz we Włoszech, przy pomocy własnych systemow Spada i Skyguard ^[15] .

Inne pa?stwa [ edytuj | edytuj kod ]

Sukces strategiczny baterii Patriot w odparciu irackich atakow rakietowych w trakcie I wojny w Zatoce Perskiej spowodował zainteresowanie tym wzorem uzbrojenia ze strony wielu innych pa?stw na ?wiecie, a w konsekwencji jego nabycie tak?e przez Izrael, Arabi? Saudyjsk?, Kuwejt , Tajwan , Hiszpani? i Grecj? ^[16] . O pozyskanie systemu Patriot, w latach 2005-2006 starała si? tak?e Korea Południowa , jednak?e transakcja nie doszła do skutku, wobec nie doj?cia do porozumienia w sprawie ceny nowych zestawow. W zwi?zku z tym faktem, kraj ten prowadził rozmowy z Niemcami w sprawie nabycia u?ywanych zestawow pozostaj?cych w słu?bie Luftwaffe . Do dnia dzisiejszego (marzec 2011) jednak?e, brak jest pewnych informacji o doj?ciu transakcji do skutku.

Nielegalny transfer technologii Patriot [ edytuj | edytuj kod ]

Zdobycie planow systemu Patriot było przedmiotem stara? słu?b wywiadowczych wielu krajow. Do najgło?niejszych w tym zakresie nale?y sprawa szpiegowskiego zdobycia planow systemu Patriot przez funkcjonariusza Departamentu I MSW PRL ppłka Zdzisława Przychodzienia ^[17] , przekazanych nast?pnie przez PRL do ZSRR . Cho? brak jest na to bezpo?rednich dowodow, podejrzewa si?, ?e na podstawie planow Patriot rownie? ChRL opracowała swoj system przeciwlotniczo -antyrakietowy HQ-9 .

Patriot PAC-3 [ edytuj | edytuj kod ]

  Osobny artykuł: Patriot PAC-3 .

Po do?wiadczeniach wynikaj?cych z u?ycia systemu MIM-104 w akcji bojowej, opracowano i wprowadzono do słu?by daleko id?ce modyfikacje, zmieniaj?ce charakter i zasady działania całego systemu tak dalece, i? powstały w ten sposob system Patriot PAC-3 jest de facto odmiennym systemem broni, ktory nigdy nie otrzymał nawet standardowego kodu Patriot ? MIM-104. Ten wła?nie system stał si? nast?pnie podstaw? ameryka?sko-włosko-niemieckich prac nad całkowicie nowym systemem MEADS . Ten oparty na wspołpracy Stanow Zjednoczonych, Włoch i Niemiec (cho? w programie uczestnicz? tak?e przedsi?biorstwa z innych pa?stw europejskich) system, ma w zało?eniu by? nowym systemem obronnym opartym na Patriot PAC-3 i zapewni? jednakow?, wysok? zdolno?? do zwalczania aktualnych i przyszłych generacji taktycznych systemow balistycznych, pociskow manewruj?cych wysokiego i niskiego pułapu , zdalnie sterowanych pojazdow powietrznych, samolotow oraz helikopterow ^[18] .

Przypisy [ edytuj | edytuj kod ]

Bibliografia [ edytuj | edytuj kod ]

• Raytheon Company ? strona producenta ( ang. )
• Lockheed Martin ? strona producenta ( ang. )
• Designation-Systems.Net: Lockheed Martin Patriot PAC-3 ( ang. )
• Witryna Global Security.org ( ang. )
• 411 Sync: Patriot Missile ( ang. )
• CDI Center For Defense Information: The Patriot: Its Performance so Far . cdi.org. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-05-31)]. ( ang. )
• Bogdan Zdrodowski: Obrona Przeciwrakietowa . Warszawa: Akademia Obrony Narodowej Wydział Wojsk Lotniczych i Obrony Powietrznej, 1999. brak strony w ksi??ce