Mława

miasto i gmina
Ratusz Miejski w Mławie
Herb Flaga
Pa?stwo	Polska
Wojewodztwo	mazowieckie
Powiat	mławski
Prawa miejskie	1429 [1]
Burmistrz	Piotr Jankowski [2]
Powierzchnia	34,80 [3] km²
Wysoko??	135?180 m n.p.m.
Populacja  (31.12.2021) ? liczba ludno?ci ? g?sto??	31 047 [4] 892,2 os./km²
Strefa numeracyjna	23
Kod pocztowy	06-500, 06-501, 06-502
Tablice rejestracyjne	WML
Poło?enie na mapie powiatu mławskiego Mława
Poło?enie na mapie Polski Mława
Poło?enie na mapie wojewodztwa mazowieckiego Mława
53°07′38″N   20°21′27″E / 53,127222   20,357500
TERC ( TERYT )	1413011
SIMC	0930696
Hasło promocyjne : Mława. Twoje miejsce. Twoj czas
Urz?d miejski Stary Rynek 19 06-500 Mława
Multimedia w Wikimedia Commons
Hasło w Wikisłowniku
Strona internetowa
BIP

Mława ? miasto w Polsce w wojewodztwie mazowieckim , siedziba powiatu mławskiego . W latach 1975?1998 miasto administracyjnie nale?ało do wojewodztwa ciechanowskiego

Według danych z 31 grudnia 2021 r. miasto zamieszkiwało 31 047 osob ^[4] .

Poło?enie [ edytuj | edytuj kod ]

Miasto le?y nad rzek? Seracz przy granicy z wojewodztwem warmi?sko-mazurskim .

Pod wzgl?dem historycznym Mława le?y na Mazowszu i jest jednym z najstarszych miast tego regionu ^[5] .

Mława była miastem krolewskim Korony Krolestwa Polskiego ^[6] w starostwie mławskim w ziemi zawkrze?skiej wojewodztwa płockiego w 1784 roku ^[7] .

Według regionalizacji fizycznogeograficznej Polski miasto poło?one jest na pograniczu dwoch mezoregionow : Wzniesienia Mławskiego i Rowniny Raci?skiej ^[8] .

S?siednie gminy: Iłowo-Osada , Lipowiec Ko?cielny , Szydłowo , Wieczfnia Ko?cielna , Wi?niewo , Dzierzgowo .

Podział administracyjny [ edytuj | edytuj kod ]

Osiedla:

• Osiedle nr 1 ? ?rodmie?cie
• Osiedle nr 2 ? Warszawska
• Osiedle nr 3 ? Andersa
• Osiedle nr 4 ? Wojtostwo
• Osiedle nr 5 ? Ko?ciuszki
• Osiedle nr 6 ? Kopernika
• Osiedle nr 7 ? Przemysłowe
• Osiedle nr 8 ? Obro?cow Mławy
• Osiedle nr 9 ? Wolka
• Osiedle nr 10 ? Kozielsk
• Osiedle nr 11 ? Piekiełko
• Osiedle nr 12 ? Krajewo
• Osiedle nr 13 ? Ksi???t Mazowieckich
• Osiedle nr 14 ? Zawkrze
• Osiedle nr 15 ? Młodych

?rodowisko naturalne [ edytuj | edytuj kod ]

Według danych ^{[ potrzebny przypis ]} z roku 2005 Mława ma obszar 34,86 km², w tym:

• u?ytki rolne: 54%
• u?ytki le?ne: 24%
• tereny zurbanizowane i zabudowane: 21%
• pozostałe ? tereny ro?ne i pod wod? 1%

Miasto stanowi 2,08% powierzchni powiatu ^{[ potrzebny przypis ]} .

Historia [ edytuj | edytuj kod ]

Kalendarium [ edytuj | edytuj kod ]

• 1426 ? 2 lipca trzej ksi???ta mazowieccy: Siemowit V , Trojden II i Władysław I odbywaj? w Mławie posiedzenie s?du ksi???cego ^[9]
• 1429 ? 13 lipca nadanie praw miejskich ^[5] . Ksi???ta mazowieccy, Siemowit, Kazimierz II, Władysław I, nadaj? Mławie przywilej lokacyjny na prawie chełmi?skim ^[9] , na tzw. surowym korzeniu ^[5]
• 1470 ? pierwszy mławianin Jakub, syn Wojciecha z Mławy zapisał si? na Akademi? Krakowsk? ^[9]
• 1477 ? prawdopodobny rok wzniesienia pierwszego murowanego ko?cioła ? ko?cioł parafialny na rynku pod wezwaniem ?w. Trojcy ^{[9] [5]}
• 1485 ? najstarsza (pierwsza) wzmianka o szkole parafialnej i jej nauczycielu, był nim bakałarz Mikołaj ^[10]
• 1491 ? został zatwierdzony przez ksi?cia Janusza II cech szewcow w Mławie na prawach szewcow w Ciechanowie ^[10]
• 1495 ? Mława przestała by? miastem ksi???cym i została przez krola Jana Olbrachta wł?czona do ziem Krolestwa Polskiego staj?c si? cz??ci? dobr krolewskich ^{[9] [5]} . Mława została starostwem niegrodzkim ^[10]
• 1504 ? ?rodła historyczne ^{[ doprecyzuj! ]} wymieniaj? pierwszego znanego burmistrza Mławy, ktorym jest Piotr Czychwlas ^[9]
• 1507 ? pierwsze ?wiadectwo istnienia osiedla ?ydowskiego w Mławie ^[11] .
• 1521 ? podczas wojny pruskiej Mław? najechały i złupiły wojska krzy?ackie , w mie?cie wybuchł wielki po?ar ^{[9] [5]}
• 1543 ? Zygmunt I Stary potwierdza przywileje dla miasta ^[10]
• 1545
  • Mława powi?kszyła swoje terytorium przez wł?czenie do miasta cz??ci ł?k Niemyje ^[10]
  • przywilej Zygmunta Starego na pobudowanie ratusza ^{[9] [5]}
• 1550 ? prawdopodobnie w tym roku powstał na obecnym wzgorzu cmentarnym drewniany ko?cioł pw. ?w. Wawrzy?ca ^[9]
• 1564 ? lustracja miasta wymienia 429 domow ^[5]
• 1572?1573 ? epidemia d?umy, zmarło 1300 osob ^{[9] [5] [12]}
• Pod koniec XVI w. Janusz Grabowski wykupił wojtostwo Mławy z r?k prywatnych ^[13]
• 1659 ? wojska szwedzkie spaliły Mław? ^{[9] [5]}
• 1661?1662 ? epidemia d?umy ^{[9] [5]}
• 1692 ? 23 listopada wielki po?ar strawił prawie całe miasto wł?cznie z ko?ciołem i ratuszem ^{[9] [5] [14]}
• 1708?1712 ? epidemia d?umy ^{[9] [5] [12]}
• 1730 ? powstanie na mocy przywileju Augusta II cechu oraczy ^[10]
• 1764 ? Mława staje si? starostwem grodowym na skutek decyzji sejmu koronnego ^{[10] [9] [5]} . Do starostwa nale?? wsie: Modła, Nowa Wie?, Wola i Mławka ^{[ potrzebny przypis ]}
• 1765 ? według lustracji miasto liczy 85 domow ^{[ potrzebny przypis ]}
• 1776 ? 19 wrze?nia kolejny wielki po?ar ^{[5] [15]} niszczy pi?? ulic i ratusz ^{[16] [17] [14]}
• 1782 ? zako?czenie odbudowy spalonego ratusza ^[9]
• 1795 ? Mława przechodzi pod panowanie Prus (III rozbior Polski) ^[9]
• 1797 ? władze zaborcze zorganizowały getto ?ydowskie ^[9]
• 1805 ? powstała pierwsza apteka ^[9]
• 1807 ? Mława została wł?czona do Ksi?stwa Warszawskiego ^[9]
• 1815 ? Mława została wł?czona do Krolestwa Polskiego ^[9]
• 1824 ? zwi?kszenie terytorium miasta przez wł?czenie w jego skład przedmie?? Zabrody ^[10]
• 1837 ? epidemia cholery ^[9] , powstanie powiatu mławskiego ^[18]
• 1856 ? powstaje szpital ^{[9] [5]}
• 20.02.1864 ? potyczka w czasie powstania styczniowego ^[19]
• 1869 ? popowstaniowe represje, carskie władze zamykaj? szkoł? powiatow? ^{[9] [20]}
• 1877 ? oddanie do u?ytku linii kolejowej, dworca , powstaj? komora celna i warsztaty kolejowe ^[9]
• 1881 ? powstanie ochotniczej stra?y po?arnej ^{[9] [5]}
• 1898 ? epidemia cholery ^[9]
• 1905 ? strajki kolejarzy i młodzie?y szkolnej ^[18]
• 1906
  • otwarcie Szkoły Handlowej (siedmioklasowej, obecnie Liceum Ogolnokształc?ce nr 1 ) ^{[9] [20]}
  • otwarcie pierwszej biblioteki i czytelni ^[9]
• 1909 ? powstała Mławska Społdzielnia spo?ywcow ^[9]
• 1914 (lipiec i sierpie?) ? miasto na przemian o?miokrotnie zajmowane przez wojska niemieckie i rosyjskie ^[9]
• 1917 ? powstało gimnazjum ?ydowskie ^[9]
• 8?10 sierpnia 1920 ? obrona miasta przed bolszewikami ^[21]

W okresie mi?dzywojennym w miejscowo?ci istniała placowka Stra?y Celnej ?Mława” ^[22] .

• 1923 ? data zało?enie Miejskiego Klubu Piłkarskiego ? Mławianka Mława ^{[ potrzebny przypis ]}
• 1925 ? została uruchomiona elektrownia miejska ^[9]
• 1929 ? 8 grudnia otwarcie Muzeum Regionalnego ^[9]
• 1930 ? w Mławie zło?ył wizyt? prezydent Ignacy Mo?cicki ^[9]
• 1939 ? II wojna ?wiatowa ^[9] (miasto ma ok. 20 tys. stałych mieszka?cow)
  • 1?3 wrze?nia bitwa pod Mław? ^[9]

Mława została przył?czona do Rzeszy Niemieckiej ^[9]

• 1940 ? utworzenie w grudniu getta dla ludno?ci ?ydowskiej ^[23] . Zajmowało ono obszar w rejonie ulic: Warszawskiej, Długiej, Płockiej, Zdu?skiej i Szewskiej ^[23] .
• do 1942 ? likwidacja getta (listopad) ^[23] . Wymordowanie przez Niemcow 6.500 mławskich ?ydow ^[24]
• 1945 ? 18 stycznia Niemcy zamordowali w ?wirowni na Kalkowce pod Mław? 364 osoby ^[9]
• 1945 ? 3 czerwca oddział podziemia niepodległo?ciowego Wiktora Zacheusza Nowowiejskiego rozbił miejscowy Powiatowy Urz?d Bezpiecze?stwa Publicznego i uwolnił wi??niow ^[25]
• 1958 ? uruchomienie zakładow obuwniczych, powstanie Towarzystwa Miło?nikow Ziemi Mławskiej ^[18]
• 1962 ? powstanie zakładow mleczarskich i proszkowni mleka ^[18]
• 1968 ? uruchomienie zakładow mi?snych ^[18]
• 1971 ? powstaj? zakłady urz?dze? d?wigowych ^[18]
• 1975 ? likwidacja powiatu mławskiego ^[18]
• 1985 ? w Mławie uroczyst? wizyt? zło?ył przedstawiciel stolicy apostolskiej arcybiskup Luigi Poggi ^[9]
• 1987 ? powstała parafia Matki Bo?ej Krolowej Polski ^[9]
• 1991 ? Pogrom mławski ^[26]
• 1999 ? Mława po raz kolejny stała si? miastem powiatowym ^[9]
• 2003 ? 12 pa?dziernika Rada Miejska w Mławie nadała tytuł Honorowego Obywatela miasta Mławy papie?owi Janowi Pawłowi II ^{[27] [9]}
• 2004 ? 1 stycznia przył?czono do granic administracyjnych Mławy wsie Piekiełko i Krajewo ^[9]
• 2013 ? 31 sierpnia Mław? odwiedził Prezydent RP Bronisław Komorowski z okazji bitwy pod Mław? ^[28]
• 2014 ? 10 pa?dziernika uruchomiona została Mławska Komunikacja Miejska ^[29] .

Najstarsze ?lady osadnictwa w Mławie, datowane na przełom XIII i XIV w., odkryto w rejonie obecnego rynku oraz na przedmie?ciach Kozielsk i Zabrody ^[5] . W rejonie obecnego Starego Rynku przed rokiem 1491 istniała osada przedlokacyjna ^[5] . Miała ona charakter targowy. Odbywały si? tutaj s?dy ksi???ce ^[5] .

W chwili lokacji Mława le?ała w połnocnej cz??ci Mazowsza, przy granicy z owczesnym pa?stwem zakonu krzy?ackiego ^[5] . W ?redniowieczu przez tereny Zawkrza , na ktorym le?y Mława, przebiegały szlaki handlowe ł?cz?ce wschodnie Mazowsze z Wielkopolsk? , a tak?e Warszaw? z Pa?stwem Krzy?ackim ^[5] . Znaczenie tych ostatnich stało si? istotne zwłaszcza na pocz?tku XV w. ^[5]

Pierwszy wczesno?redniowieczny grod na terenie obecnej Mławy (w Kozielsku) powstał z powodu pobliskich drog oraz obronnego charakteru miejsca ^[5] . Wykopaliska wskazuj?, ?e szlaki te funkcjonowały ju? w XII-XIII w. ^[5] Szacuje si?, ?e obecny układ drogowy pokrywa si? z przedlokacyjn? sieci? drog ^[5] .

Przygraniczne poło?enie na szlakach handlowych okazało si? korzystne dla rozwoju miasta ^[5] . Jego mieszka?cy zajmowali si? handlem, głownie bydłem z Rusi ^[5] . Miasto wielokrotnie otrzymywało przywileje handlowe ^{[30] [5]} . Wytyczony w czasie lokacji stosunkowo du?y rynek targowy (120 × 145 m) potwierdza handlowy charakter miasta ^[5] . W 1477 r. na rynku wybudowano ko?cioł , w 1545 r. krol Zygmunt Stary wydał miastu prawo do zbudowania ratusza , ktory rownie? powstał w przestrzeni rozległego rynku ^[5] .

Mława od roku 1495 jako jedno z trzech miast powiatowych ziemi zawkrze?skiej wchodziła w skład Mazowsza Płockiego jako dobra krolewskie ^[5] . Siedzib? starosty stanowił nieistniej?cy ju? budynek w rejonie obecnej Lelewelowki . Miasto liczyło wtedy około 2500 mieszka?cow, z ktorych 60% zatrudnionych było w blisko 250 zakładach rzemie?lniczych, skupionych w 12 cechach ^[5] . Głownymi ?rodłami dochodow były jarmarki oraz produkcja i eksport do Gda?ska piwa, do cechu piwowarow nale?ało 120 mieszka?cow ^[5] . W 1564 r. w Mławie było 429 domow ^[5] .

Przez liczne po?ary ^[31] i epidemie d?umy ^[32] Mława straciła w wiekach XVII i XVIII znaczenie. Stan ten trwał do połowy XVIII w. ^[5] Przykładowo w 1616 r. liczba domow spadła do 320, w 1664 r. do zaledwie 45 (liczba ludno?ci to jedynie 20 rzemie?lnikow) ^[5] .

W Mławie po raz pierwszy epidemi? d?umy odnotowano w ?rodłach w latach 1572?1573 ^[12] . W ci?gu roku liczba mieszka?cow miasta i podmiejskiej wsi Modły spadła o połow?: zmarło ok. 1300 osob, czyli wi?cej ni? połowa mieszka?cow ^[12] . Urz?dnik spisuj?cy stan inwentarza (dobr miejskich w 1573 roku) tymi słowami podsumował skutki epidemii: ?Powietrzem ludzi wymarło w miasteczku i we wsi Modle wiele ultra 1300. Drudzy głodem umarli i n?dznieli bardzo” ^[12] .

W 1689 roku o stosowanie czarow zostały oskar?one Marianna Kukulina i Zofia Rzeszotarska; w procesie s?dowym zostały skazane na ?mier? poprzez spalenie na stosie, wyrok wykonany został na tzw. ?szubienicznej gorze” ^[33] .

Po?ar w 1692 roku wybuchł w niedziel? 23 listopada, nieznane s? jego przyczyny ^[14] . Ogie? został przeniesiony na stoj?cy samodzielnie murowany ratusz i ko?cioł parafialny, ktorych nie udało si? odizolowa? od płomieni ^[14] . Oba budynki doszcz?tnie spłon?ły ^[14] . W po?niejszych aktach wizytacyjnych zanotowano, ?e z mławskiej ?wi?tyni, zbudowanej w stylu gotyckim, pozostały wypalone mury i fundamenty ^[14] . Gwałtowno?? po?aru spowodowała, ?e z dymem poszły drewniane ołtarze, obrazy czy organy z pocz?tku XVIII ^[14] . Uratowano jedynie barokowe tabernakulum oraz znajduj?ce si? w skarbcu ksi?gi metrykalne i miejskie ^[14] . Jan III Sobieski zwolnił miasto od płacenia podatkow na kilka lat ^[14] .

W roku 1764 ponownie ustanowiono w mie?cie przez sejm koronny starostwo grodowe ; miasto stało si? siedzib? administracyjn? i s?downicz? ziemi zawkrze?skiej ^[5] . Liczba domow w mie?cie wynosiła wowczas 85 ^[5] .

Za Stanisława Augusta Poniatowskiego odbudowano ratusz , wybudowano na rynku cztery studnie ^[5] . Rozwoj miasta został zahamowany przez rozbiory Polski (Mława znalazła si? w Prusach) i po?ar z roku 1783, w ktorym spłon?ły niemal?e wszystkie domy ^[5] .

W 1840 r. w Mławie przywrocono zarowno siedzib? powiatu, jak i s?du okr?gowego ^[5] . Dodatkowo w mie?cie, ponownie znow przygranicznym, powstała komora celna, powstały: szpital (1856), spichlerz (1860), synagoga (1856), zbor ewangelicki (1870) i cerkiew (1879), rozbudowano tak?e ko?cioł parafialny (1882?1886) ^[5] . Rozwoj istotnie przyspieszył wraz z wybudowaniem w s?siedztwie Mławy linii Kolei Nadwi?la?skiej ( stacja kolejowa na Wolce ) ^[5] . W centrum miasta, w rejonie Nowego Rynku powstała siedziba ochotniczej stra?y po?arnej (1881) ^[5] . Wokoł placu oraz w centralnej cz??ci miasta powstawały nowe murowane kamienice, głownie w stylu secesyjnym . W 1905 r., na połnoc od rynku, wybudowano hal? targow? ^[5] . Liczba ludno?ci wzrosła do 8 tysi?cy ^[5] . Pod koniec XIX w. w Mławie były trzy place targowe: Stary Rynek z ratuszem i ko?ciołem, Nowy Rynek oraz trzeci, zwany Zielonym ^[5] . W mie?cie handlowano głownie zbo?em oraz wełn? ^[5] .

Na pocz?tku XX w. Mława liczyła 15 tysi?cy mieszka?cow i około 600 domow ^[5] . 120 z nich było murowanych ^[5] . Mława stała si? najbogatszym miastem połnocnego Mazowsza ^[5] . W 1917 r. Wolka formalnie została wł?czona w granice administracyjne Mławy ^[5] . W 1921 r. liczba mieszka?cow wzrosła do 17 tysi?cy ^[5] .

II wojna ?wiatowa spowodowała zniszczenie 67% zabudowy ^[5] .

Po wojnie miasto dynamicznie si? rozwijało, do 2001 roku liczba mieszka?cow wzrosła do ponad 31 tysi?cy osob ^[5] .

Demografia [ edytuj | edytuj kod ]

Dane z 31 grudnia 2004 ^[34] :

Opis	Ogołem		Kobiety		M??czy?ni
Jednostka	osob	%	osob	%	osob	%
Populacja	30 957	100	16 178	52,6	14 779	47,4
G?sto?? zaludnienia [mieszk./km²]	890,0		464,8		424,6

Dane z 31 grudnia 2015 ^[35] :

Opis	Ogołem		Kobiety		M??czy?ni
jednostka	osob	%	osob	%	osob	%
populacja	31 030	100	16 253	52,3	14 777	47,7

• Piramida wieku mieszka?cow Mławy w 2014 roku ^[36] .
  

Polityka [ edytuj | edytuj kod ]

Wspołpraca mi?dzynarodowa [ edytuj | edytuj kod ]

Miasta partnerskie ^{[ potrzebny przypis ]} :

• Bartoszyce
• Rosienie
• Saverne
• Baranain
• Castellalto
• Cellino Attanasio
• Cermignano
• Canzano ^[37]
• N?s?ud
• Moscufo
• Kriwa Pałanka
• Viernheim
• Franconville ^[38]

Gospodarka [ edytuj | edytuj kod ]

Miasto ju? za czasu socjalizmu nabyło tradycj? przemysłu elektronicznego poprzez zakład UNITRY , ktore to wraz z przemianami ustrojowymi, przestały istnie? ^{[ potrzebny przypis ]} . Nast?pnie w latach dziewi??dziesi?tych powstał CURTIS Zbigniewa Niemczyckiego produkuj?cy telewizory ^{[ potrzebny przypis ]} . W 1999 r. fabryk? kupiło LG , ktor? to rozbudowało i zwi?kszyło zatrudnienie ^{[ potrzebny przypis ]} . Dzisiaj w zakładzie produkuje si? telewizory najnowszej generacji i urz?dzenia mobilne spod tej marki ^{[ potrzebny przypis ]} . Poza tym drugim pracodawc? pod wzgl?dem zatrudnienia jest ubojnia drobiu Wipasz ^{[ potrzebny przypis ]} .

Oba zakłady znajduj? si? w Dzielnicy Przemysłowej miasta ^{[ potrzebny przypis ]} . Oprocz tego w mie?cie działaj? mali producenci obuwia, w?dlin, zakład produkuj?cy windy.

Transport [ edytuj | edytuj kod ]

W Mławie funkcjonuje Mławska Komunikacja Miejska (MKM), kiedy? zarz?dzana przez nieistniej?ce ju? przedsi?biorstwo PKS Mława, swego czasu jedn? z najwi?kszych firm tego typu w wojewodztwie mazowieckim ^[39] , teraz przez Urz?d Miasta.MKM posiada 4 linie ^[29] : 1, 2, 3 oraz 4. Autobusy kursuj? przez cały rok. Mieszka?cy korzystaj? z niej za darmo dzi?ki ?Karcie Mławiaka” ^[40] .

  Osobny artykuł: Mławska Kolej Dojazdowa .

W Mławie znajduj? si? dwa dworce kolejowe:

• Mława Miasto ? gdzie zatrzymuj? si? poci?gi Kolei Mazowieckich .
• Mława ? gdzie zatrzymuj? si? poci?gi Kolei Mazowieckich oraz poci?gi kategorii: TLK / IC .

Przez Mław? przebiegaj? drogi wojewodzkie: nr 544 Brodnica ? Działdowo ? Mława ? Przasnysz ? Ostroł?ka, nr 563 Rypin ? ?uromin ? Mława, nr 587 Mława ? Strzegowo, nr 615 Mława ? Ciechanow, drogi powiatowe o numerach: 351, 303, 312, 320, 352. Od wschodu miasto omija droga ekspresowa S7.

W 2012 otwarto oficjalnie sanitarne l?dowisko Mława-Szpital .

Architektura [ edytuj | edytuj kod ]

Zabytki [ edytuj | edytuj kod ]

• Ko?cioł parafialny pw. ?w. Trojcy ? wybudowany prawdopodobnie w 1477 r ^[9] . pierwotnie w stylu gotyckim ^{[ potrzebny przypis ]} . Po po?arze z 1692 roku został odnowiony w stylu barokowym w latach 1712?1719 ^{[ potrzebny przypis ]} . Powi?kszony i całkowicie przebudowany w latach 1882?1886 w stylu stylu neobarokowym poprzez dostawienie naw bocznych i wie? frontowych ^[41] . Pozostało?ciami po pierwotnym zało?eniu gotyckim s? ?ciany prezbiterium z oknem nad ołtarzem, łuk t?czowy oddzielaj?cy prezbiterium od nawy głownej i widoczna za ołtarzem bocznym w prawej nawie przypora zewn?trzna znajduj?ca si? obecnie wewn?trz ?wi?tyni.
• Ko?cioł pw. ?w. Wawrzy?ca ? 1786 r. na wzgorzu cmentarnym, po?nobarokowy z klasycyzuj?c? elewacj? frontow?. Wcze?niejsza od ko?cioła zakrystia sklepiona kolebkowo?krzy?owo powstała w 2 poł. XVI wieku z fundacji mieszczan mławskich braci Zagornych: Marcina i Andrzeja kanonika gnie?nie?skiego. W 1550 roku powstał kolejny ko?cioł drewniany, a w 1786 obecny murowany ^[42] .
• Ratusz miejski ? odbudowany pod koniec XVIII w. ^[9] Z wie?y ratuszowej odgrywany jest codziennie o 12:00 hejnał Mławy ^{[43] [44]} .
• Spichlerz ?Lelewelowka” drewniany z XVIII w., jedyna pozostało?? po zabudowaniach staro?ci?skich, czasami zwyczajowo zwanych zamkiem.
• Kamienice z elementami dekoracji secesyjnych z pocz?tku XX w.
• Pomnik Obro?com Mławy upami?tniaj?cy bitw? pod Mław? w 1939 r.
• Pozycja Mławska ? linia polskich fortyfikacji wybudowanych w przeddzie? II wojny ?wiatowej. W skład obiektu wchodzi 55 schronow ?elbetowych , pozostało?ci budowli ziemno drewnianych i okopow. Pozycja Mławska była głowna aren? bitwy pod Mław? .
• Wi?zienie powiatowe wybudowane w 1889 roku, obecnie siedziba Oddziału w Mławie Archiwum Pa?stwowego w Warszawie.
• Hala Targowa z 1912 roku wybudowana według projektu miejskiego architekta Stefana Usakiewcza.
• Spichlerz Obywatelski przy ulicy Długiej, wybudowany w latach sze??dziesi?tych XIX wieku, obecnie supermarket i dom handlowy.
• Park miejski im. Jozefa Piłsudskiego , zało?ony w 1897 roku jako ogrod spacerowy, powstał z poszerzenia ogrodu przy cerkwi prawosławnej. Przez mieszczan zwany ?Salonem Mławy”. Po II wojnie ?wiatowej nazwany im. J. Stalina , a od 1956 do 2017 im. D?browszczakow. W parku warto zobaczy? fontann? wykonan? w br?zie według projektu autorstwa Andrzeja Borcza przedstawiaj?c? czterech zdunow, legendarnych zało?ycieli miasta i Muław? od ktorej imienia miasto wywodzi swoj? nazw?, pomnik Jozefa Piłsudskiego , D?b Niepodległo?ci z tablic? pami?tkow? oraz dawn? popowk? , jedyn? pozostało?? po zburzonej cerkwi w tzw. II RP, mieszcz?ca Urz?d Stanu Cywilnego w Mławie.
• Budynek bankowy przy ulicy J. Lelewela 6 (lata trzydzieste XX w.) ? przykład architektury modernistycznej ( funkcjonalizm ), realizacja pracy dyplomowej absolwenta Wydziału Architektury Politechniki Warszawskiej Wacława Olszewskiego (domniemane autorstwo projektu) ^[45] .
• Dom drewniany pi?trowy przy ulicy Warszawskiej 51.
• Dom Handlowy w Mławie oddany do u?ytku w 1963 r.

Kultura [ edytuj | edytuj kod ]

• Kino ?Kosmos”
• Miejski Dom Kultury
• Muzeum Ziemi Zawkrze?skiej
• Muzeum Juszkiewiczow ? prywatne
• Stacja Naukowa im. Stanisława Herbsta
• Galeria Z ? pracownia malarska
• Archiwum Pa?stwowe
• Pa?stwowa Szkoła Muzyczna I i II stopnia ? sala koncertowa z organami

Media [ edytuj | edytuj kod ]

Radio [ edytuj | edytuj kod ]

• Radio 7 ? 90,8 FM

Telewizja [ edytuj | edytuj kod ]

• TV Mława

Gazety [ edytuj | edytuj kod ]

• Gazeta Mławska
• Nowy Kurier Mławski

Portale internetowe [ edytuj | edytuj kod ]

• Nasza Mlawa
• Codziennik Mławski
• Mława info
• Portal Mława

O?wiata i nauka [ edytuj | edytuj kod ]

  Osobny artykuł: Edukacja w Mławie .

Edukacja mławska ma bogate tradycje historyczne. Zapewnia pełny cykl edukacyjny od ?łobka po studia wy?sze ? zarowno w placowkach publicznych, jak i prywatnych. W Mławie znajduje si? 6 szkoł podstawowych i 1 podstawowa szkoła specjalna, 4 licea ogolnokształc?ce i 5 liceow profilowanych i szkoł zawodowych. T? podstawow? edukacj? uzupełniaj? szkolnictwo artystyczne ? szkoła muzyczna I i II stopnia i wy?sze ? Zamiejscowy Wydział Elektroniki, Dziennikarstwa i Technik Multimedialnych w Mławie Pa?stwowej Wy?szej Szkoły Zawodowej w Ciechanowie . Kształci on studentow w kierunkach Elektronika i Telekomunikacja oraz Dziennikarstwo i Komunikacja Społeczna ^{[ potrzebny przypis ]} .

Religia [ edytuj | edytuj kod ]

• Ko?cioł rzymskokatolicki :
  • Parafia ?wi?tej Rodziny ^[46]
  • Parafia Matki Boskiej Krolowej Polski ^[47]
  • Parafia ?w. Jana Kantego ^[48]
  • Parafia ?w. Stanisława BM ^[49]
• Ko?cioły lokalne :
  • Ko?cioł w Mławie ^[50]
• Ko?cioł Wolnych Chrze?cijan w RP :
  • zbor w Mławie ^[51]
• ?wiadkowie Jehowy :
  • zbor Mława (w tym grupa rosyjskoj?zyczna; Sala Krolestwa : Mławka ) ^[52]

Sport i rekreacja [ edytuj | edytuj kod ]

• Stowarzyszenie Sportowo-Rekreacyjne ?TEMPO” Mława
• Zalew ?Ruda”
• Stadion Miejskiego O?rodka Sportu i Rekreacji
• Mławska Hala Sportowa
• Klub Sportowy ?Mławskie Centrum Ta?ca” www.taniec.mlawa.pl
• Klub Strzelectwa Sportowego ?Kaliber” ? w pełni kryta strzelnica sportowa
• Mławska Kolej Dojazdowa (w?skotorowa)
• Korty ziemne ?TKiKF Relax”
• Kryty basen
• MKS ?Mławianka” Mława
• AZS UWM Mława ? siatkowka
• Las miejski ? strzelnica sportowa, ?cie?ka zdrowia, miejsce spacerow
• Park miejski im. D?browszczakow
• Uczniowski klub judo
• 19 sierpnia 2007 miał miejsce w Mławie wy?cig rowerowy z serii Mazovia MTB Marathon. Rozegrano te? Mistrzostwa Mazowsza w Maratonie MTB
• Klub Pływacki Płetwal Mława

Osoby zwi?zane z Mław? [ edytuj | edytuj kod ]

Honorowi obywatele [ edytuj | edytuj kod ]

• Cecylia Dudzi?ska ^[53]
• Zbigniew Niemczycki ^[54]
• Lech Wał?sa ^[55]
• Ignacy Mo?cicki ^[56]
• Jan Paweł II ^[27]
• Kombatanci ? weterani bitwy pod Mław? (ł?cznie 125 osob) ^[57]
• Ryszard Juszkiewicz ^[58]

Odznaczenia [ edytuj | edytuj kod ]

• Order Krzy?a Grunwaldu II klasy (1979) ^[59]

Zobacz te? [ edytuj | edytuj kod ]

Zobacz w indeksie Słownika geograficznego Krolestwa Polskiego hasło Mława

• Gazeta Mławska
• gmina Mława
• Synagoga w Mławie
• Stary cmentarz ?ydowski w Mławie
• Nowy cmentarz ?ydowski w Mławie
• Dom Handlowy w Mławie

Przypisy [ edytuj | edytuj kod ]

Bibliografia [ edytuj | edytuj kod ]

• Ziemia Zawkrze?ska (praca zbiorowa), Mława 1996, wyd. Stacja Naukowa w Mławie im. Stanisława Herbsta, ISBN (brak)
• Wojciech Gorczyk. Ciechanow ? Lokacja i geneza herbu . ?In Tempore”, s. 11, 2010. Uniwersytet Mikołaja Kopernika. ISSN   1898-9020 . [dost?p 2011-07-20]. ( pol. ) .  
• Leszek L.   Zygner   Leszek L. , Historia parafii mławskiej , Toru?: Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu, 1995, OCLC   805358166   . brak strony (ksi??ka)
• Leszek Zygner, Mława ? miasto pogranicza , Ciechanow 2002, wyd. Drukarz S.C. i Stowarzyszenie Rozwoju Wiedzy i Umiej?tno?ci w Mławie, ISBN  83-905127-7-7 .
• Katalog Zabytkow Sztuki w Polsce pod redakcj? Izabeli Galiciej i Hanny Sygiety?skiej, tom X ? Dawne wojewodztwo warszawskie zeszyt 9 ? Mława i okolice , Warszawa 1985, wyd. Polska Akademia Nauk Instytut Sztuki, ISBN  83-221-0300-X .
• Dominik Staszewski , Mława ? opis historyczny , Warszawa 1907, druk Fr. Karpi?skiego, Elektoralna 14, ISBN (brak)
• Jozef Ostaszewski , Osobliwo?ci historyczne Mławy , Mława 1937, druk B. Kowalskiego, ISBN (brak)
• Hufiec ZHP Mława
• Mława w dokumencie archiwalnym . mlawa.polska.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-01-05)].

Linki zewn?trzne [ edytuj | edytuj kod ]

• Codziennik Mławski
• Nasza Mława
• Mława , [w:] Słownik geograficzny Krolestwa Polskiego , t. VI: Malczyce ? Netreba, Warszawa 1885, s. 527   .