Liu Xin
(ur. ok.
46 p.n.e.
, zm.
23
n.e.) ? chi?ski uczony, historyk i astronom, działaj?cy w okresie rz?dow
Wang Manga
.
Był synem konfucja?skiego uczonego
Liu Xianga
, z ktorym razem pracował. Sam rownie? był konfucjanist?, cho? skłaniał si? ku eklektyzmowi filozoficznemu
[1]
. Podobnie jak ojciec był zwolennikiem ?szkoły starych tekstow” (
guwenjia
); przypisuje mu si? redakcj? (lub sporz?dzenie) wersji takich klasykow jak
Ksi?ga pie?ni
,
Zhou Li
,
Ksi?ga dokumentow
i
Zuozhuan
[2]
. Ojciec i syn wspolnie opracowali katalog ksi?gozbiorow Biblioteki Cesarskiej, nosz?cy nazw?
Siedem streszcze?
(七略,
Qilue
). Z dzieła tego korzystali po?niejsi uczeni, m.in.
Ban Gu
. W
Siedmiu streszczeniach
Liu Xin podzielił
filozofi? chi?sk?
na 10 głownych szkoł:
konfucjanizm
,
taoizm
,
legizm
,
motizm
,
naturalizm
,
logizm
, dyplomatow, eklektykow,
rolnikow
i opowiadaczy. Dokonał przy tym pionierskiej proby ukazania ich historycznych ?rodeł
[3]
. Jest rownie? znany z przedstawienia genezy warstwy uczonych (
ru
) w chi?skim społecze?stwie
[4]
.
Cho? pochodził z cesarskiego rodu dynastii Han, był przyjacielem
Wang Manga
, po ktorego uzurpacji został jednym z głownych ministrow. Pomagał mi?dzy innymi w rekonstruowaniu staro?ytnych form rz?dow, do czego aspirował Wang Mang. Jako polityk przetrwał kilka czystek zwolennikow dawnej dynastii, ktore obj?ły nawet jego dzieci, lecz w ko?cu został stracony tu? przed upadkiem Wanga, za udział w spisku przeciw władcy
[5]
.
Jako ideolog pa?stwa Wanga, uznał go za naturalne nast?pstwo
rz?dow Hanow
, w zwi?zku z czym, zgodnie z nast?pstwem
pi?ciu elementow
??ywiołem” nowego pa?stwa miała by? ziemia. Wang Mang przywdziewał wi?c ?ołte szaty (kolor ziemi) i u?ywał tego koloru we wszystkich sytuacjach oficjalnych. Na potrzeby nowej dynastii, Liu Xin stworzył te? nowy kalendarz (
San tong li
, 三?曆, dosł. ?kalendarz potrojnej zgodno?ci”). Liu uzupełnił dawny system, ktory ł?czył czasy obiegu Sło?ca i Ksi??yca, o metody obliczania ruchow planet. Na podstawie tych trzech zestawow oblicze?, umieszczał pocz?tek wszech?wiata na 31
yuanow
(1
yuan
= 4617 lat) przed swoim czasami, w momencie tzw. ?wielkiej
koniunkcji
”, gdy wszystkie ciała niebieskie znajdowały si? w jednym punkcie niebios
[5]
.
Przygotowuj?c model standardowej miary obj?to?ci dla Wang Manga, Liu Xin wykorzystywał stosunkowo dokładn? warto??
π
wynosz?c? 3,154. Niestety nie zachowały si? jego obliczenia tej warto?ci
[6]
. Pracował te? nad obliczeniami czasu obiegu
Jowisza
i cyklu
za?mie? Sło?ca
. Prawdopodobnie wprowadzał poprawki do
Chunqiu
i
Zuozhuan
w oparciu o swoje obliczenia, koryguj?c w nich daty
[7]
.
- ↑
Feng Youlan:
Krotka historia filozofii chi?skiej
. Krakow: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2001, s. 212?213.
ISBN
83-01-13421-6
.
- ↑
Liu Hsiang. W: Rodney L. Taylor:
The Illustrated Encyclopedia of Confucianism
. T. 1. New York: The Rosen Publishing Group, Inc., 2005, s. 394?395.
ISBN
0-8239-4080-2
.
- ↑
Feng Youlan:
Krotka historia filozofii chi?skiej
. Krakow: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2001, s. 36.
ISBN
83-01-13421-6
.
- ↑
Yao Xinzhong:
Konfucjanizm. Wprowadzenie
. Krakow: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiello?skiego, 2009, s. 19.
ISBN
978-83-233-2602-1
.
- ↑
a
b
Christopher Cullen:
Astronomy and Mathematics in Ancient China: The 'Zhou Bi Suan Jing’
. Cambridge: Cambridge University Press, 2006, s. 31?33.
ISBN
978-0-521-03537-8
.
- ↑
Joseph Needham:
Science and Civilisation in China
. T. 3: Mathematics and the Sciences of the Heavens and the Earth. s. 100.
ISBN
978-0521058018
.
- ↑
Joseph Needham:
Science and Civilisation in China
. T. 3: Mathematics and the Sciences of the Heavens and the Earth. s. 404 i 421.
ISBN
978-0521058018
.
Cesarze
|
|
---|
Cesarzowe wdowy - regentki
|
|
---|
Wa?niejsze wydarzenia
|
|
---|
M??owie stanu
|
|
---|
Generałowie
|
|
---|
Buntownicy i uzurpatorzy
|
|
---|
Konfucjani?ci
|
|
---|
Pisarze i historycy
|
|
---|
Uczeni, lekarze, wynalazcy
|
|
---|
Wata?kowie okresu upadku dynastii Han
|
|
---|
Religia
|
|
---|
Kultura i sztuka
|
|
---|