한국   대만   중국   일본 
Liu Xin ? Wikipedia, wolna encyklopedia Przejd? do zawarto?ci

Liu Xin

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Liu Xin
Nazwisko chi?skie
Pismo uproszczone

?歆

Pismo tradycyjne

劉歆

Hanyu pinyin

Liu X?n

Wade-Giles

Liu Hsin

Wymowa ( IPA )

[lj?u ?in]

Liu Xin (ur. ok. 46 p.n.e. , zm. 23 n.e.) ? chi?ski uczony, historyk i astronom, działaj?cy w okresie rz?dow Wang Manga .

?yciorys [ edytuj | edytuj kod ]

Był synem konfucja?skiego uczonego Liu Xianga , z ktorym razem pracował. Sam rownie? był konfucjanist?, cho? skłaniał si? ku eklektyzmowi filozoficznemu [1] . Podobnie jak ojciec był zwolennikiem ?szkoły starych tekstow” ( guwenjia ); przypisuje mu si? redakcj? (lub sporz?dzenie) wersji takich klasykow jak Ksi?ga pie?ni , Zhou Li , Ksi?ga dokumentow i Zuozhuan [2] . Ojciec i syn wspolnie opracowali katalog ksi?gozbiorow Biblioteki Cesarskiej, nosz?cy nazw? Siedem streszcze? (七略, Qilue ). Z dzieła tego korzystali po?niejsi uczeni, m.in. Ban Gu . W Siedmiu streszczeniach Liu Xin podzielił filozofi? chi?sk? na 10 głownych szkoł: konfucjanizm , taoizm , legizm , motizm , naturalizm , logizm , dyplomatow, eklektykow, rolnikow i opowiadaczy. Dokonał przy tym pionierskiej proby ukazania ich historycznych ?rodeł [3] . Jest rownie? znany z przedstawienia genezy warstwy uczonych ( ru ) w chi?skim społecze?stwie [4] .

Cho? pochodził z cesarskiego rodu dynastii Han, był przyjacielem Wang Manga , po ktorego uzurpacji został jednym z głownych ministrow. Pomagał mi?dzy innymi w rekonstruowaniu staro?ytnych form rz?dow, do czego aspirował Wang Mang. Jako polityk przetrwał kilka czystek zwolennikow dawnej dynastii, ktore obj?ły nawet jego dzieci, lecz w ko?cu został stracony tu? przed upadkiem Wanga, za udział w spisku przeciw władcy [5] .

Jako ideolog pa?stwa Wanga, uznał go za naturalne nast?pstwo rz?dow Hanow , w zwi?zku z czym, zgodnie z nast?pstwem pi?ciu elementow ??ywiołem” nowego pa?stwa miała by? ziemia. Wang Mang przywdziewał wi?c ?ołte szaty (kolor ziemi) i u?ywał tego koloru we wszystkich sytuacjach oficjalnych. Na potrzeby nowej dynastii, Liu Xin stworzył te? nowy kalendarz ( San tong li , 三?曆, dosł. ?kalendarz potrojnej zgodno?ci”). Liu uzupełnił dawny system, ktory ł?czył czasy obiegu Sło?ca i Ksi??yca, o metody obliczania ruchow planet. Na podstawie tych trzech zestawow oblicze?, umieszczał pocz?tek wszech?wiata na 31 yuanow (1 yuan = 4617 lat) przed swoim czasami, w momencie tzw. ?wielkiej koniunkcji ”, gdy wszystkie ciała niebieskie znajdowały si? w jednym punkcie niebios [5] .

Przygotowuj?c model standardowej miary obj?to?ci dla Wang Manga, Liu Xin wykorzystywał stosunkowo dokładn? warto?? π wynosz?c? 3,154. Niestety nie zachowały si? jego obliczenia tej warto?ci [6] . Pracował te? nad obliczeniami czasu obiegu Jowisza i cyklu za?mie? Sło?ca . Prawdopodobnie wprowadzał poprawki do Chunqiu i Zuozhuan w oparciu o swoje obliczenia, koryguj?c w nich daty [7] .

Przypisy [ edytuj | edytuj kod ]

  1. Feng Youlan: Krotka historia filozofii chi?skiej . Krakow: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2001, s. 212?213. ISBN  83-01-13421-6 .
  2. Liu Hsiang. W: Rodney L. Taylor: The Illustrated Encyclopedia of Confucianism . T. 1. New York: The Rosen Publishing Group, Inc., 2005, s. 394?395. ISBN  0-8239-4080-2 .
  3. Feng Youlan: Krotka historia filozofii chi?skiej . Krakow: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2001, s. 36. ISBN  83-01-13421-6 .
  4. Yao Xinzhong: Konfucjanizm. Wprowadzenie . Krakow: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiello?skiego, 2009, s. 19. ISBN  978-83-233-2602-1 .
  5. a b Christopher Cullen: Astronomy and Mathematics in Ancient China: The 'Zhou Bi Suan Jing’ . Cambridge: Cambridge University Press, 2006, s. 31?33. ISBN  978-0-521-03537-8 .
  6. Joseph Needham: Science and Civilisation in China . T. 3: Mathematics and the Sciences of the Heavens and the Earth. s. 100. ISBN  978-0521058018 .
  7. Joseph Needham: Science and Civilisation in China . T. 3: Mathematics and the Sciences of the Heavens and the Earth. s. 404 i 421. ISBN  978-0521058018 .