Leonard Cohen

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Leonard Cohen
Ilustracja
Leonard Cohen (2008)
Imi? i nazwisko

Leonard Norman Cohen

Data i miejsce urodzenia

21 wrze?nia 1934
Westmount

Data i miejsce ?mierci

7 listopada 2016
Los Angeles

Instrumenty

gitara , fortepian

Typ głosu

Baryton

Gatunki

rock [1] [2]
folk rock [2]
folk [3]

Zawod

poeta, pisarz, muzyk, wokalista

Aktywno??

1956?2016

Wydawnictwo

Columbia Records

Odznaczenia
Order Kanady – Towarzysz (Companion) Order Kanady – Oficer (Officer) Wielki Oficer Narodowego Orderu Quebecu (Kanada)
podpis
Multimedia w Wikimedia Commons
Cytaty w Wikicytatach
Strona internetowa
Leonard Cohen (1988)

Leonard Norman Cohen (ur. 21 wrze?nia 1934 w Montrealu , zm. 7 listopada 2016 w Los Angeles [4] ) ? kanadyjski poeta, pisarz i piosenkarz tworz?cy w stylu piosenki autorskiej w gatunku folk rock .

?yciorys [ edytuj | edytuj kod ]

Urodził si? w 1934 roku w Montrealu jako Leonard Norman Cohen, syn Mashy (Marshy) i Nathana Cohenow, w ?redniozamo?nej ?ydowskiej rodzinie. Prapradziadek Lazarus był pierwszym, ktory osiadł w Montrealu i po dwoch latach sprowadził swojego syna Lyona. Oboje pochodzili z Polski z Wołkowyska , a matka, Masha Klonitsky [5] , przybyła do Montrealu z Wołkowyska na Nowogrodczy?nie, była cork? talmudysty, rabbiego Solomona Klonitsky-Kline, nauczyciela w szkole talmudycznej w Kownie [6] [7] [8] [9] . 15 sierpnia 1937 roku zmarł dziadek Leonarda ze strony ojca, Lyon Cohen, człowiek aktywny w społeczno?ci kanadyjskich ?ydow. W 1944 zmarł ojciec Leonarda Nathan.

Dzi?ki swojej rodzinie otrzymał solidn? edukacj? na poziomie ?rednim i zacz?ł studia na angloj?zycznym Uniwersytecie McGilla w rodzinnym mie?cie. Mimo ?e był przeci?tnym studentem, jeszcze w trakcie studiow zdobył presti?ow? nagrod? McNaughton Prize za osi?gni?cia literackie. 5 pa?dziernika 1955 uko?czył studia na Uniwersytecie McGilla uzyskuj?c stopie? bakałarza sztuk ( Bachelor of Arts ). W maju 1956 roku wydał swoj pierwszy tom poezji Let Us Compare Mythologies . Na przestrzeni nast?pnych lat pisał i publikował poezj? oraz wydał dwie powie?ci: The Favorite Game 1963 oraz Beautiful Losers w 1966 r.

Leonard Cohen w wywiadach cz?sto powtarzał, ?e zacz?ł ?piewa?, gdy? trudno mu było wy?y? z pisania. Biografowie nieco inaczej przedstawiaj? jego ?ycie w tamtym okresie. Honoraria literackie, rz?dowe granty oraz dochody z rodzinnego przedsi?biorstwa wystarczały na wygodne ?ycie. Leonard Cohen w tym czasie du?o podro?ował, prowadził intensywne ?ycie towarzyskie i erotyczne. Lubił otacza? si? pi?knymi kobietami i, dopoki było to legalne, eksperymentował z LSD .

Cho? nauczył si? gra? na gitarze w wieku trzynastu lat, a wcze?niej zacz?ł pisa? piosenki, pocz?tkowo traktował muzyk? w sposob czysto rekreacyjny i nie zamierzał zosta? piosenkarzem. Nigdy te? nie był wybitnym instrumentalist?. Przypadkow? sław? przyniosła mu piosenka Suzanne , ktorej profesjonaln? wersj? nagrała folkowa piosenkarka Judy Collins . Utwor ten stał si? radiowym przebojem roku 1965. Judy Collins wprowadziła Cohena w ?rodowisko muzyki folk. Pierwszy publiczny wyst?p Leonarda Cohena jako piosenkarza miał miejsce 30 kwietnia 1967 roku w Town Hall w Nowym Jorku , na koncercie charytatywnym na rzecz organizacji domagaj?cej si? zaprzestania prob z broni? j?drow? (The Committee for a SANE Nuclear Policy). Judy Collins namowiła Cohena, by wyst?pił z ni? na Newport Folk Festival w 1967. Wydany w tym samym roku album Songs of Leonard Cohen zawiera takie przeboje artysty jak: Suzanne , Sisters of Mercy , So Long, Marianne , Hey, That’s No Way to Say Goodbye . Album odniosł wielki sukces.

Przy akompaniamencie gitary klasycznej i niewielkiego, łagodnie graj?cego zespołu, Cohen ?piewał nieco monotonnym, lecz ciepłym barytonem swoje teksty, ł?cz?ce religijne i interkulturowe aluzje z czarnym humorem. Trafił tym w gusta lewicuj?cych, zapatrzonych w kultur? wschodu ?rodowisk akademickich i literackich owczesnej Ameryki. Kolejne płyty utwierdzały pozycj? artysty. Przełomowym albumem Cohena był Death of a Ladies’ Man wydany w 1977 i wyprodukowany przez Phila Spectora . W wyniku zastosowania spectorowskiej ?ciany d?wi?ku , muzyka z tego albumu stała si? pełniejsza instrumentalnie lub ? jak nieraz twierdz? krytycy ? przesadnie barokowa. Obok ostrzej graj?cej sekcji rytmicznej , elektrycznych gitar i instrumentow klawiszowych, aran?acje obejmowały tak?e sekcj? instrumentow smyczkowych . Album ten ju? na zawsze podniosł rol? innych ni? gitara prowadz?ca instrumentow w tworczo?ci Cohena. Płyta Recent Songs była powrotem do poprzedniej stylistyki, jednak bogactwo instrumentarium zostało zachowane. Na płycie Various Positions pojawiły si? syntezatory, aby na kolejnej ? I’m Your Man ? całkowicie zdominowa? instrumentarium. Trzy utwory z nast?pnego albumu The Future zostały wykorzystane w filmie Urodzeni mordercy . Z tego okresu (1979?1994) pochodz? takie przeboje artysty, jak The Guests , The Traitor , Hallelujah , Dance Me to the End of Love , I’m Your Man , Everybody Knows , Closing Time , The Future , czy Democracy .

Nadzwyczajn? popularno?? Cohen zyskał w Polsce, gdzie w latach osiemdziesi?tych był bardziej znany ni? w rodzinnej Kanadzie. Było to zasług? popularyzatorskiej działalno?ci Macieja Zembatego , jego (wspolnych z Maciejem Karpi?skim) tłumacze? tekstow piosenek i wykona? polskich coverow . Gdy w 1985 Leonard Cohen przyjechał na tras? koncertow? do Polski, wyst?pował przy pełnej widowni w najwi?kszych halach koncertowych: 19 marca w Hali Arena w Poznaniu, 20 marca w Hali Ludowej (zwana te? Hal? Stulecia) we Wrocławiu, 21 marca w Domu Muzyki i Ta?ca w Zabrzu i 22 marca w Sali Kongresowej w Warszawie. Mo?liwe (brak dokumentalnego zapisu takich), ?e podczas pobytu w Polsce spotkał si? z Lechem Wał?s?. W obszernej monografii o Cohenie wydanej w USA w 2012 [10] autorka stwierdza jednoznacznie, ?e odmowił sugestii pokazania si? publicznie na scenie z Lechem Wał?s?. Nie wpominał te? publicznie w Polsce nic o "Solidarno?ci". Dopiero po powrocie do USA, na koncercie w Bostonie zadedykował piosnek? "Partyzant" dla Solidarno?ci. Wskutek tych działa? jego piosenki przez wiele miesi?cy nie były emitowane w Polskim Radiu .

W 1997 cover piosenki I’m Your Man wykonał Bogusław Linda w filmie Sara . W 2009 piosenka I’m Your Man znalazła si? na płycie Przemysława Gintrowskiego Kanapka z człowiekiem i trzy zapomniane piosenki w wykonaniu autora płyty.

W latach 1994?1999 Cohen przebywał w O?rodku Zen na Mount Baldy w okolicach Los Angeles [11] . Wstawał o 2.30, przygotowywał posiłki dla swojego mistrza zen ? r?shiego ? potem medytował. W ci?gu pi?ciu lat sam ocenił, ?e stał si? innym człowiekiem [12] . R?shiemu po?wi?conych jest wiele wierszy z tomu Ksi?ga t?sknoty .

Wowczas, po nieomal dziesi?ciu latach braku aktywno?ci artystycznej, Cohen wydał album Ten New Songs . Najbardziej znane utwory z tego wydawnictwa to In My Secret Life , Alexandra Leaving oraz Boogie Street .

Leonard Cohen (2013)

24 pa?dziernika 2003 otrzymał z r?k gubernatora generalnego Kanady Adrienne Clarkson Order of Canada , najwy?sze odznaczenie kanadyjskie, przyznane mu za wybitny wkład w rozwoj kanadyjskiej kultury.

W 2004 została wydana płyta Dear Heather .

W 2005 okazało si?, ?e artysta został pozbawiony ?rodkow na funduszu emerytalnym. Jego była przyjaciołka, jednocze?nie mened?erka, Kelley Lynch, sprzeniewierzyła ponad 5 milionow dolarow, zostawiaj?c jedynie 150 tysi?cy. Suma ta nie wystarczała arty?cie nawet na opłacenie nale?nych podatkow. W marcu 2006 Cohen wygrał spraw? s?dow? z był? mened?erk?, uzyskuj?c s?dowy nakaz zwrotu dziewi?ciu milionow dolarow, jednak mo?liwo?? faktycznego odzyskania utraconych funduszy jest mało prawdopodobna [12] .

W 2006 Cohen został uhonorowany członkostwem w Canadian Songwriters Hall of Fame .

24 listopada 2006 do polskich kin wszedł film dokumentalny ? Leonard Cohen: I’m Your Man ”, w ktorym o wpływie Cohena na swoj? tworczo?? mowi? m.in. Bono , muzycy zespołu U2 oraz Nick Cave . Sam Leonard Cohen opowiada o swoim ?yciu i marzeniach.

31 marca 2007 Cohen wyst?pił w Muzycznym Studiu Polskiego Radia im. Agnieszki Osieckiej w Warszawie jako go?? specjalny koncertu promuj?cego płyt? Anjani Thomas pt. ?Blue Alert”, ktorej był producentem oraz autorem tekstow. Za?piewał wraz z Anjani dwie piosenki: Never Got to Love You i Thanks For the Dance .

13 stycznia 2008 roku Leonard Cohen zapowiedział swoj? pierwsz? od 15 lat tras? koncertow?. 10 marca 2008 przyj?to go do Rock and Roll Hall of Fame [13] . Pierwszy wyst?p w ramach zapowiedzianej trasy odbył si? 11 maja 2008 roku we Fredericton (Kanada). Cohen wyst?pił m.in. na festiwalu The Big Chill, Montreal Jazz Festival i Glastonbury Festival. Na pocz?tku jesieni 2008 roku wyst?pił w Polsce na dwoch koncertach: 29 wrze?nia we Wrocławiu i 1 pa?dziernika w Warszawie. Przez cały 2009 i 2010 rok Leonard Cohen kontynuował swoj? najwi?ksz? tras? koncertow?. 4 pa?dziernika 2010 r. Leonard Cohen wyst?pił w katowickim Spodku, a 10 pa?dziernika na warszawskim Torwarze . Przed warszawskim koncertem Leonard Cohen spotkał si? z Lechem Wał?s?. 11 grudnia 2010 roku koncertem w Las Vegas (USA) Cohen zako?czył koncerty w 2010 roku.

W sierpniu 2011 roku Leonard Cohen poinformował, ?e zako?czył prac? nad nowym albumem studyjnym, ?Old Ideas”. Znalazły si? na nim w wi?kszo?ci zupełnie nowe piosenki, w wykonaniu ktorych arty?cie towarzyszyli Dana Glover , Sharon Robinson oraz Webb Sisters . Wspołproducentami płyty byli Patrick Leonard, Anjani Thomas, Ed Sanders oraz Dino Soldo. Płyta została wydana 31 stycznia 2012 roku. 26 lutego 2012 roku odebrał nagrod? PEN Klubu Nowej Anglii ? ?Song Lyrics of Literary Excellence” [14] .

12 sierpnia 2012 w Gandawie rozpocz?ła si? kolejna trasa koncertowa Cohena, promuj?ca album Old Ideas . Koncerty zaplanowano m.in. w Belgii, Danii, Norwegii, Finlandii, Polsce, Niemczech, Irlandii, Włoszech, Wielkiej Brytanii, Turcji, Rumunii, Francji, Hiszpanii i Portugalii, a nast?pnie w USA i Kanadzie [15] . W ramach trasy koncertowej 19 lipca 2013 artysta wyst?pił w Atlas Arenie w Łodzi .


Leonard Cohen zmarł na białaczk? 7 listopada 2016 w Los Angeles i został pochowany w Montrealu [4] [16] .

Dyskografia [ edytuj | edytuj kod ]

Albumy studyjne [ edytuj | edytuj kod ]

Tytuł Dane dot. albumu Pozycja na li?cie Certyfikat
POL
[17] 		USA
[18] 		CAN
[18] 		UK
[19] 		GER
[20] 		NOR
[21] 		AUT
[22]
Songs of Leonard Cohen
  • Data: 27 grudnia 1967
  • Wydawca: Columbia Records
? 83 ? 13 ? ? ?
Songs from a Room
  • Data: 24 marca 1969
  • Wydawca: Columbia Records
? 63 ? 2 ? ? ?
Songs of Love and Hate
  • Data: 19 marca 1971
  • Wydawca: Columbia Records
? 145 ? 4 ? 11 ?
New Skin for the Old Ceremony
  • Data: 11 sierpnia 1974
  • Wydawca: Columbia Records
? ? ? 24 ? ? 2
Death of a Ladies’ Man
  • Data: 13 listopada 1977
  • Wydawca: Warner/Spector
? ? ? 35 ? 20 ?
Recent Songs
  • Data: 27 wrze?nia 1979
  • Wydawca: Columbia Records
? ? ? ? 56 ? 24
Various Positions
  • Data: 11 grudnia 1984
  • Wydawca: Columbia Records
? ? ? 52 43 3 18
I’m Your Man
  • Data: 2 lutego 1988
  • Wydawca: Columbia Records
? ? ? 48 32 1 22
The Future
  • Data: 24 listopada 1992
  • Wydawca: Columbia Records
? ? ? 36 79 3 5
  • CAN: 2× platynowa płyta [26]
  • UK: srebrna płyta [24]
Ten New Songs
  • Data: 9 pa?dziernika 2001
  • Wydawca: Columbia Records
1 143 4 26 16 1 5
  • CAN: platynowa płyta [26]
  • POL: platynowa płyta [27]
  • FRA: złota płyta [28]
  • UK: srebrna płyta [24]
Dear Heather
  • Data: 26 pa?dziernika 2004
  • Wydawca: Columbia Records
1 131 5 34 19 2 13
Old Ideas
  • Data: 31 stycznia 2012
  • Wydawca: Columbia Records
1 3 1 2 4 1 2
  • POL: 2× platynowa płyta [30]
  • CAN: platynowa płyta [26]
  • FIN: złota płyta [25]
  • FRA: złota płyta [28]
  • UK: złota płyta [24]
Popular Problems
  • Data: 22 wrze?nia 2014
  • Wydawca: Columbia Records
3 15 1 5 4 1 1
  • CAN: platynowa płyta [26]
  • FRA: złota płyta [28]
  • POL: platynowa płyta [31]
You Want It Darker
  • Data: 21 pa?dziernika 2016
  • Wydawca: Columbia Records
1 7 1 4 5 1 1
  • CAN: złota płyta [26]
  • FRA: platynowa płyta [28]
  • POL: 3x platynowa płyta [32]
Thanks for the Dance
??” album nie był notowany.

Albumy koncertowe [ edytuj | edytuj kod ]

Tytuł Dane dot. albumu Pozycja na li?cie Certyfikat
POL
[17] 		USA
[18] 		CAN
[18] 		UK
[19] 		GER
[20] 		NOR
[21] 		AUT
[22]
Live Songs
  • Data: kwiecie? 1973
  • Wydawca: Columbia Records
? 156 ? ? ? ? 8
Cohen Live
  • Data: 28 czerwca 1994
  • Wydawca: Columbia Records
? ? ? 35 ? ? ?
Field Commander Cohen ? Tour of 1979
  • Data: 20 lutego 2001
  • Wydawca: Columbia Records
? ? ? 195 ? ? ?
Live in London
  • Data: 31 marca 2009
  • Wydawca: Columbia Records
1 76 7 19 13 8 9
  • CAN: platynowa płyta [26]
  • UK: srebrna płyta [24]
  • POL: platynowa płyta [32]
Live at the Isle of Wight 1970
  • Data: 19 pa?dziernika 2009
  • Wydawca: Columbia Records
? ? ? 169 ? ? ?
Songs from the Road
  • Data: 14 wrze?nia 2010
  • Wydawca: Columbia Records
10 112 10 68 36 7 7
Live in Dublin
  • Data: 2 grudnia 2014
  • Wydawca: Columbia Records
? ? ? ? 53 ? 33
Can't Forget: A Souvenir of the Grand Tour
  • Data: 12 maja 2015
  • Wydawca: Columbia Records
46 100 8 18 23 ? 17
??” album nie był notowany.

Albumy wideo [ edytuj | edytuj kod ]

Tytuł Dane dot. albumu Pozycja na li?cie Certyfikat
AUS
[36] 		AUT
[37] 		DNK
[38] 		FIN
[39] 		UK
[40] 		SWE
[41]
Live in London
  • Data: 31 marca 2009
  • Wydawca: Columbia Records
? ? ? ? ? ?
  • CAN: 3× platynowa płyta [26]
Songs from the Road
  • Data: 14 wrze?nia 2010
  • Wydawca: Columbia Records
1 3 3 10 7 2
??” album nie był notowany.

Kompilacje [ edytuj | edytuj kod ]

Tytuł Dane dot. albumu Pozycja na li?cie Certyfikat
POL
[17] 		CAN
[42] 		UK
[19] 		GER
[20] 		NOR
[21] 		AUT
[22]
The Best of Leonard Cohen / Greatest Hits
  • Data: 1 stycznia 1975
  • Wydawca: Columbia Records
? ? 88 43 ? ?
  • UK: platynowa płyta [24]
  • USA: złota płyta [23]
So Long, Marianne
  • Data: 1989
  • Wydawca: Columbia Records
? ? ? ? ? ?
More Best of Leonard Cohen
  • Data: 7 pa?dziernika 1997
  • Wydawca: Columbia Records
4 90 82 ? 7 41
  • POL: platynowa płyta [27]
The Essential Leonard Cohen
  • Data: 22 pa?dziernika 2002
  • Wydawca: Columbia Records
8 ? 57 76 3 23
The Collection
  • Data: 27 czerwca 2008
  • Wydawca: Columbia Records
? ? ? ? ? ?
Greatest Hits
  • Data: 13 lipca 2009
  • Wydawca: Columbia Records
? ? 29 51 ? 28
The Complete Studio Albums Collection
  • Data: 10 pa?dziernika 2011
  • Wydawca: Columbia Records
? ? ? ? 33 ?
??” album nie był notowany.

Publikacje [ edytuj | edytuj kod ]

  • Let Us Compare Mythologies , 1956, Contact Press, OCLC 2885535
  • The Spice-Box of Earth , 1961, McClelland & Stewart, OCLC 364336
  • Flowers for Hitler , 1964, McClelland & Stewart, OCLC 450656
  • Parasites of Heaven , 1966, McClelland & Stewart, OCLC 956513
  • The Favourite Game , 1963, Secker & Warburg, ISBN  0-7710-2211-5 .
  • Beautiful Losers , 1966, Viking Press, McClelland & Stewart, OCLC 556041
  • Selected Poems 1956?1968 , 1968, McClelland & Stewart, OCLC 228557
  • The Energy of Slaves , 1972, McClelland and Stewart, ISBN  0-670-29537-X .
  • Death of a Lady’s Man , 1978, McClelland & Stewart, ISBN  0-7710-2177-1 .
  • Book of Mercy , 1984, McClelland & Stewart, ISBN  0-7710-2187-9 .
  • Stranger Music: Selected Poems and Songs , 1993, McClelland & Stewart, ISBN  0-7710-2230-1 .
  • Book of Longing , 2006, McClelland & Stewart, ISBN  978-0-7710-2234-0 .
  • The Lyrics of Leonard Cohen , 2009, Omnibus Press, ISBN  978-1-84772-802-9 .
  • Poems and Songs , 2011, Random House, ISBN  978-0-307-59583-6 .
  • Fifteen Poems , 2012, Everyman’s Library/Random House, ISBN  978-0-307-96168-6 .

Filmografia [ edytuj | edytuj kod ]

  • The Tibetan Book of the Dead: A Way of Life (jako on sam, 1994, film dokumentalny, re?yseria: Barrie McLean) [44]
  • Message to Love: The Isle of Wight Festival (jako on sam, 1997, film dokumentalny, re?yseria: Murray Lerner) [45]
  • Al Purdy Was Here (jako on sam, 2015, film dokumentalny, re?yseria: Brian D. Johnson) [46]

Obecno?? w kulturze popularnej [ edytuj | edytuj kod ]

W 2018 r. przekształcono jego odr?czne pismo na czcionk? komputerow? [47] .

Polscy wykonawcy piosenek Cohena [ edytuj | edytuj kod ]

Spo?rod polskich pie?niarzy utwory Cohena wykonywali m.in. Ela D?bska [48] , Paweł Orkisz [49] i Maciej Zembaty (wspolnie z Johnem Porterem ).

Przypisy [ edytuj | edytuj kod ]

  1. ↑ Rob Sheffield: Leonard Cohen Biography . rollingstone.com. [dost?p 2016-11-10]. ( ang. ) .
  2. ↑ a b Bruce Eder: Leonard Cohen Biography . allmusic.com. [dost?p 2016-11-10]. ( ang. ) .
  3. ↑ Leonard Cohen Music News & Info . billboard.com. [dost?p 2016-11-10]. ( ang. ) .
  4. ↑ a b Leonard Cohen, singer-songwriter of love, death and philosophical longing, dies at 82 . The Washington Post, 2016-11-11. [dost?p 2016-11-11]. ( ang. ) .
  5. ↑ Europa Publications: International Who’s Who 2004 . Psychology Press, 2003, s. 339. ISBN  978-1-85743-217-6 .
  6. ↑ Sylvie Simmons: Im Your Man The Life of Leonard Cohen . 2012, s. 560. ISBN  978-0-7710-8040-1 .
  7. ↑ Leonard Cohen Celebrity Profile, News, Gossip & Photos ? AskMen.com .
  8. ↑ Leonard Cohen 24 maja 1985 r. w programie The Midday Show With Ray Martin (ABC Sydney) powiedział: ?Moja matka pochodziła z Litwy, ktora była cz??ci? Polski, a moj pradziadek przyjechał do Kanady z Polski”.
  9. ↑ Leonard Cohen Biography . askmen.com. [dost?p 2016-11-10]. Cytat: ?Leonard Cohen was born to a Polish father and a Lithuanian-Jewish mother in Quebec in 1934. He was educated at Montreal’s McGill University, where, among other activities, he was president of the debating society.” ( ang. ) .
  10. ↑ "I'm your Man. The life of Leonard Cohen", Sylvie Simmons, s. 345, ISBN 978-0-77108040-1
  11. ↑ Mirosław Dworniczak: ?Dear Leonard”, czyli gar?? refleksji o nowej płycie starego Mistrza... . leonardcohen.pl. [dost?p 2016-11-10]. ( ang. ) .
  12. ↑ a b Piotr Kowalczyk: Leonard Cohen. Okradziony na staro?? . przekroj.pl. [dost?p 2016-11-10].
  13. ↑ Leonard Cohen: inducted in 2008 . The Rock and Roll Hall of Fame and Museum, Inc. [dost?p 2016-07-01]. ( ang. ) .
  14. ↑ PEN New England . [dost?p 2012-02-26]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-02-07)]. ( ang. ) .
  15. ↑ Leonard Cohen ? Old Ideas Tour 2012 . [dost?p 2012-08-23]. ( ang. ) .
  16. ↑ Leonard Cohen został pochowany w Montrealu . rmf.fm. [dost?p 2016-11-14].
  17. ↑ a b c OLiS ? sprzeda? w okresie 27.04.2015 ? 03.05.2015 . olis.onyx.pl. [dost?p 2015-05-08].
    OLiS ? sprzeda? w okresie 17.02.2003 ? 23.02.2003 . olis.onyx.pl. [dost?p 2015-05-08].
    OLiS ? sprzeda? w okresie 25.10.2004 ? 01.11.2004 . olis.onyx.pl. [dost?p 2015-05-08].
    Sprzeda? w okresie 30.01.2012 ? 05.02.2012 [online], OLiS, 13 lutego 2012 [dost?p 2020-06-26] .
    OLiS ? sprzeda? w okresie 14.07.2017 ? 20.07.2017 . olis.onyx.pl. [dost?p 2017-07-27].
    OLiS ? sprzeda? w okresie 03.12.2001 ? 09.12.2001 . olis.onyx.pl. [dost?p 2015-05-08].
    OLiS ? sprzeda? w okresie 08.11.2010 ? 14.11.2010 . olis.onyx.pl. [dost?p 2015-05-08].
    OLiS ? sprzeda? w okresie 11.05.2015 ? 17.05.2015 . olis.onyx.pl. [dost?p 2015-05-22].
    OLiS ? sprzeda? w okresie 11.11.2016 ? 17.11.2016 . olis.onyx.pl. [dost?p 2016-11-24].
  18. ↑ a b c d Leonard Cohen Billboard Chart History . allmusic.com. [dost?p 2015-05-08]. ( ang. ) .
  19. ↑ a b c Leonard Cohen UK Album Chart . officialcharts.com. [dost?p 2015-05-08]. ( ang. ) .
  20. ↑ a b c Leonard Cohen German Chart . offiziellecharts.de. [dost?p 2015-05-08]. ( niem. ) .
  21. ↑ a b c Leonard Cohen Norwegian Albums Chart . norwegiancharts.com. [dost?p 2015-05-08]. ( ang. ) .
  22. ↑ a b c Leonard Cohen Austrian Albums Chart . austriancharts.at. [dost?p 2015-05-08]. ( niem. ) .
  23. ↑ a b RIAA: Leonard Cohen . riaa.com. [dost?p 2015-05-08]. ( ang. ) .
  24. ↑ a b c d e f g h i j k BPI: Leonard Cohen . bpi.co.uk. [dost?p 2015-05-08]. ( ang. ) .
  25. ↑ a b c d IFPI FI: Leonard Cohen . ifpi.fi. [dost?p 2015-05-08]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-01-02)]. ( fi?. ) .
  26. ↑ a b c d e f g h Music Canada: Leonard Cohen . musiccanada.com. [dost?p 2015-05-08]. ( ang. ) .
  27. ↑ a b ZPAV: platynowe płyty 2002 . bestsellery.zpav.pl. [dost?p 2015-05-08]. ( pol. ) .
  28. ↑ a b c d SNEP: Leonard Cohen . snepmusique.com. [dost?p 2015-05-08]. ( fr. ) .
  29. ↑ ZPAV: złote płyty 2004 . bestsellery.zpav.pl. [dost?p 2015-05-08]. ( pol. ) .
  30. ↑ ZPAV: platynowe płyty 2013 . bestsellery.zpav.pl. [dost?p 2015-05-08]. ( pol. ) .
  31. ↑ Platynowe płyty CD przyznane w 2016 roku [online], ZPAV [dost?p 2020-06-26] .
  32. ↑ a b Platynowe płyty CD przyznane w 2018 roku [online], ZPAV [dost?p 2020-06-26] .
  33. ↑ Chris DeVille: New Leonard Cohen Album 'Thanks For The Dance’ Out This Fall . stereogum.com, 2019-09-20. [dost?p 2019-11-02]. ( ang. ) .
  34. ↑ Oficjalna Lista Wyro?nie? ? złote płyty [online], OLiS [dost?p 2023-03-24] .
  35. ↑ ZPAV: złote płyty 2010 . bestsellery.zpav.pl. [dost?p 2015-05-08]. ( pol. ) .
  36. ↑ ARIA Top 40 Music DVD . ? The ARIA Report ”, 27 wrze?nia, 2010. [dost?p 2013-03-06]. ( ang. ) .  
  37. ↑ Austria Top 40 ? Musik-DVDs Top 10 24.09.2010 . [w:] Austriancharts.at [on-line]. Hung Medien. [dost?p 2013-03-06]. ( niem. ) .
  38. ↑ Musik DVD Top-10 . [w:] Hitlisten.nu [on-line]. IFPI Denmark. [dost?p 2013-03-06]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-04-12)]. ( du?. ) .
  39. ↑ Suomen Virallinen Lista ? Musiikki DVD:t 38/2010 . [w:] Musiikkituottajat ? IFPI Finland [on-line]. [dost?p 2013-03-06]. ( fi?. ) .
  40. ↑ 2010-09-25 Top 40 Music Video Archive | Official Charts . [w:] Official Charts Company [on-line]. [dost?p 2013-03-06]. ( ang. ) .
  41. ↑ Sveriges Officiella Topplista . [w:] Sverigetopplistan [on-line]. [dost?p 2013-03-06]. ( szw. ) .
  42. ↑ RPM Volume 66 No. 8, October 27, 1997 ? RPM . collectionscanada.gc.ca. [dost?p 2015-05-08]. ( ang. ) .
  43. ↑ Platynowe płyty CD przyznane w 2019 roku [online], ZPAV [dost?p 2020-06-26] .
  44. ↑ The Tibetan Book of the Dead: A Way of Life (1994) . imdb.com. [dost?p 2016-10-17]. ( ang. ) .
  45. ↑ Message to Love: The Isle of Wight Festival (1997) . imdb.com. [dost?p 2016-04-05]. ( ang. ) .
  46. ↑ Al Purdy Was Here (2015) . imdb.com. [dost?p 2016-10-17]. ( ang. ) .
  47. ↑ Odr?czne pismo Bowiego, Cobaina i Lennona do pobrania za darmo w formie czcionek komputerowych . Agora SA, 2018-04-10. [dost?p 2018-04-11]. ( pol. ) .
  48. ↑ Ela D?bska: Ela D?bska. Biografia . eladebska.eu. [dost?p 2017-06-18].
  49. ↑ Paweł Orkisz: Piosenki z albumu 2CD ?Dno serca” ? pie?ni Leonarda Cohena . orkisz.pl. [dost?p 2017-06-18].

Bibliografia [ edytuj | edytuj kod ]

Linki zewn?trzne [ edytuj | edytuj kod ]

Leonard Cohen
Albumy studyjne
Albumy na ?ywo
Kompilacje
Najlepiej znane piosenki

Grammy Lifetime Achievement Award
1960?1969
1970?1979
1980?1989
1990?1999
2000?2009
2010?2019
2020?2029

?rodło: ? https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Leonard_Cohen&oldid=73162789 ”