Krystian Zimerman

Krystian Zimerman (2018)
Data i miejsce urodzenia	5 grudnia 1956 Zabrze
Instrumenty	fortepian
Gatunki	muzyka powa?na
Zawod	pianista , pedagog
Wydawnictwo	Deutsche Grammophon
Odznaczenia
Multimedia w Wikimedia Commons
Cytaty w Wikicytatach

Krystian Zimerman (ur. 5 grudnia 1956 w Zabrzu ) ? polski pianista , uwa?any za jednego z najwybitniejszych ?yj?cych pianistow ^{[1] [2]} , pedagog . Zwyci?zca IX Mi?dzynarodowego Konkursu Pianistycznego im. Fryderyka Chopina w Warszawie .

W 1976 roku rozpocz?ł wspołprac? z Berliner Philharmoniker . Od tego czasu wyst?pował i nagrywał z najwa?niejszymi muzykami i zespołami muzyki powa?nej na ?wiecie. W 1977 roku nawi?zał wspołprac? z London Symphony Orchestra . Wspołpracował z dyrygentami takimi jak Leonard Bernstein , Pierre Boulez , Herbert von Karajan i Simon Rattle . Na przestrzeni lat jego nagrania ukazywały si? głownie nakładem Polskich Nagra? ?Muza” i Deutsche Grammophon .

W 1994 laureat Nagrody Fundacji Muzycznej Leonie Sonning . W latach 1996?2004 prowadził klas? fortepianu Akademii Muzycznej w Bazylei. Do listopada 2015 roku odbył ponad dwa tysi?ce koncertow.

Witold Lutosławski zadedykował Krystianowi Zimermanowi swoj jedyny Koncert fortepianowy , ktorego premierowe wykonanie odbyło si? na Festiwalu Muzycznym w Salzburgu 19 sierpnia 1988 roku.

?yciorys [ edytuj | edytuj kod ]

Pocz?tkowo tzn. od pi?tego roku ?ycia był kształcony muzycznie przez ojca, a od siodmego roku przez Andrzeja Jasi?skiego , wowczas asystenta Władysławy Markiewiczowny . Po raz pierwszy wyst?pił publicznie 6 grudnia 1962 roku. 27 maja 1963 roku zagrał w studio TVP Katowice, wykonuj?c własne trzy kompozycje ^[3] . Absolwent Pa?stwowej Szkoły Muzycznej w Zabrzu (1963?1971), Pa?stwowej Ogolnokształc?cej Szkoły Muzycznej II stopnia im. Karola Szymanowskiego w Katowicach (1971?1975) oraz tamtejszej Pa?stwowej Wy?szej Szkoły Muzycznej (dyplom z wyro?nieniem 4 pa?dziernika 1977 roku) ? wsz?dzie w klasie prof. Andrzeja Jasi?skiego. W młodo?ci był laureatem szeregu konkursow ogolnopolskich i zagranicznych (m.in. konkursu im. Sergiusza Prokofiewa w Katowicach w 1974 roku czy mi?dzynarodowego konkursu im. Ludwiga van Beethovena w Hradcu w 1973 roku).

W 1975 roku został zwyci?zc? Konkursu Chopinowskiego oraz laureatem nagrod specjalnych, m.in.: Polskiego Radia za najlepsze wykonanie mazurkow , Towarzystwa im. Fryderyka Chopina za najlepsze wykonanie poloneza i nagrody Filharmonii Narodowej za najlepsze wykonanie koncertu ^[4] . Jak o tym pisze Jerzy Waldorff :

Od 1981 roku Krystian Zimerman wszystkie honoraria za koncerty w Polsce przeznacza na cele dobroczynne, a od 1985 roku przyznaje nagrody na Konkursach Chopinowskich w Warszawie za najlepsze wykonanie sonaty.

Od 1976 roku datuje si? wspołpraca Zimermana z najbardziej znacz?cymi postaciami ?wiata muzyki. Wspołpracował m.in. z takimi dyrygentami jak Claudio Abbado , Władimir Aszkenazi , Daniel Barenboim , Leonard Bernstein , Pierre Boulez , Charles Dutoit , Carlo Maria Giulini , Bernard Haitink , Herbert von Karajan , Kiriłł Kondraszyn , Erich Leinsdorf , Lorin Maazel , Zubin Mehta , Riccardo Muti , Seiji Ozawa , Simon Rattle , Esa-Pekka Salonen , Giuseppe Sinopoli , Stanisław Skrowaczewski czy Wolfgang Sawallisch .

Wspołprac? z Berliner Philharmoniker rozpocz?ł 16 grudnia 1976 roku, a z London Symphony Orchestra ? 23 marca 1977 roku. Wyst?pił ze wszystkimi najwa?niejszymi zespołami symfonicznymi na ?wiecie. Aktywno?? koncertow? dzielił pomi?dzy koncertami symfonicznymi, recitalami solowymi i kameralnymi. Tysi?czny wyst?p (z muzyk? Chopina i Szymanowskiego) odbył si? 8 maja 1992 roku w Nowym Jorku, a dwutysi?czny (z muzyk? Schuberta) ? 1 listopada 2015 roku w Amsterdamie.

Od pocz?tku działalno?ci koncertowej, Krystian Zimerman umieszczał w swoim repertuarze dzieła polskich kompozytorow ? oprocz Fryderyka Chopina tak?e Gra?yny Bacewicz czy Karola Szymanowskiego .

Polski kompozytor Witold Lutosławski napisał dla Krystiana Zimermana i jemu zadedykował swoj jedyny Koncert fortepianowy , ktorego premierowe wykonanie odbyło si? na Festiwalu Muzycznym w Salzburgu 19 sierpnia 1988 roku. Prawykonanie prowadził sam kompozytor, a wykonawc? był Krystian Zimerman. Kilka tygodni po?niej miało miejsce polskie prawykonanie tego koncertu na Mi?dzynarodowym Festiwalu Muzyki Wspołczesnej ? Warszawska Jesie? ”. Orkiestr? Filharmonii Narodowej dyrygował Witold Lutosławski, a wykonawc? ponownie był Krystian Zimerman ^[6] . Od tego czasu obaj wykonywali ten utwor w wielu znacz?cych centrach muzycznych ?wiata. W 2013 roku, w 100. rocznic? urodzin Witolda Lutosławskiego, Krystian Zimerman po?wi?cił kompozytorowi cz??? sezonu, wykonuj?c Koncert fortepianowy ze znacz?cymi orkiestrami, m.in. z Berliner Philharmoniker pod dyrekcj? Simona Rattle’a, Philharmonia Orchestra z Eka-Pekka Salonenem oraz w Pary?u, Zurychu, Lucernie, Singapurze, Tokio, Filadelfii, San Francisco i wielu innych, a na ko?cu w Filharmonii Narodowej w Warszawie pod dyrekcj? Jacka Kaspszyka. Koncert ten wł?czyli do swojego repertuaru m.in. Ewa Pobłocka i Piotr Paleczny .

Od 23 czerwca 1976 roku Krystian Zimerman podpisał umow? z firm? Polydor , ktora pod mark? Deutsche Grammophon , wydała ponad 25 jego albumow.

W latach (1996?2004) prowadził klas? fortepianu w Akademii Muzycznej w Bazylei (Szwajcaria).

W 1999 roku, w 150-lecie ?mierci Fryderyka Chopina , Zimerman powołał do ?ycia orkiestr?, nazwan? Polska Orkiestra Festiwalowa (Polish Festival Orchestra), powstał? jako zupełnie nowy, wyselekcjonowany, składaj?cy si? z 64 osob zespoł młodych muzykow, aby podczas tournee po ?wiecie wykona? oba koncerty fortepianowe Fryderyka Chopina ( f-moll op. 21 i e-moll op.11 ) z Zimermanem jako pianist? i dyrygentem. Orkiestra dała ł?cznie 39 koncertow (symbolizuj?cych długo?? ?ycia Chopina), z czego 12 odbyło si? w Polsce: w Gda?sku, Łodzi, Kielcach, Wrocławiu, Katowicach, Zabrzu, Krakowie, Katowicach, Poznaniu, Szczecinie i Warszawie. Wyst?piła na festiwalu w Salzburgu, Askonie i Turynie (tam zarejestrowała koncerty na płyt? w sali Lingotto), po czym wykonała te utwory w Hamburgu, Frankfurcie, Kolonii, Stuttgarcie, Brukseli, Londynie, Amsterdamie, Zurychu i Lucernie. 17 pa?dziernika 1999 roku (w 150. rocznic? ?mierci Chopina) rano muzycy zło?yli kwiaty na Cmentarzu Pere-Lachaise na grobie kompozytora, a wieczorem zagrali w Salle Pleyel w Pary?u, w ktorej Chopin kiedy? koncertował. Ameryka?ska cz??? tournee obejmowała Waszyngton , Princeton i Nowy Jork ( Carnegie Hall ). Po powrocie z USA odbył si? 38. i 39. koncert w Filharmonii Narodowej w Warszawie.

W 2009 roku w 100-lecie urodzin polskiej skrzypaczki i kompozytorki Gra?yny Bacewicz , pragn?ł przybli?y? jej tworczo??, ktor? bardzo ceni. Nad projektem tym pracował ju? od 2003 roku i z firm? Universal (nowym wła?cicielem marki Deutsche Gramophon) podpisał w tym roku umow? na nagranie monograficznej płyty kompozytorki. W realizacji tego projektu wzi?ła udział ?wiatowej sławy skrzypaczka Kaja Danczowska oraz wielkie polskie talenty muzyczne: Agata Szymczewska ? skrzypaczka, Ryszard Groblewski ? altowiolista i Rafał Kwiatkowski ? wiolonczelista . Dochod z koncertow Zimerman postanowił (jak zwykle) przeznaczy? na cele charytatywne, cho? do tego nie doszło z powodu nierozliczenia ko?cowego projektu. Koncerty odbyły si? w pi?ciu polskich miastach: Łodzi (5 lutego 2009 roku, w rocznic? urodzin Gra?yny Bacewicz), Warszawie, Poznaniu, Krakowie i Katowicach. Muzycy wykonali I i II Kwintet fortepianowy kompozytorki, a sam pianista ? II Sonat? na fortepian . Zimerman ju? od lat 70. XX w. wykonuje utwory Gra?yny Bacewicz i s? one po utworach Chopina, Szymanowskiego i Lutosławskiego najcz??ciej przez niego wykonywanymi utworami polskich kompozytorow. Płyta z tymi kompozycjami ukazała si? w 2010 roku, a nagra? dokonano w nowej sali Akademii Muzycznej w Katowicach.

Pogl?dy polityczne [ edytuj | edytuj kod ]

Artysta uwa?a, ?e odpowiedzialno?? jednostki w sytuacji, w ktorej jest konfrontowany ze złem, powinna wywoływa? reakcj?, a patrzenie w drug? stron? doprowadziło w Europie do najwi?kszych katastrof, ktore nie powinny si? nigdy powtorzy?. Kalkulowanie i oportunizm uwa?ał zawsze za po?ywk? dla zła. Dlatego od najmłodszych lat protestował przeciwko niesprawiedliwo?ci i uciskowi. Ju? w 1976 roku ?zadarł” z apartheidem w RPA , ostentacyjnie blokuj?c bardzo lukratywny finansowo projekt artystyczny. Od 13 grudnia 1981 roku do dnia dzisiejszego artysta konsekwentnie nie wyst?pił na terenach byłego ZSRR . W 1982 roku wyprosił z garderoby Mieczysława Rakowskiego , owczesnego wicepremiera rz?du Wojciecha Jaruzelskiego i odmowił przyj?cia z jego r?k nagrody. Wyst?pował tak?e przeciwko wy?cigowi zbroje? pomi?dzy USA i Rosj?, prowadzonemu pod pretekstem posiadania broni chemicznej przez Irak i protestował przeciwko wci?gni?ciu Polski do planow rozmieszczenia rakiet ^[7] . Po 25 latach regularnego koncertowania w USA (249 koncertow) artysta nie widział mo?liwo?ci dalszego wyst?powania w tym kraju, nie mog?c pogodzi? si? z fałszywymi zarzutami ameryka?skiej prasy pod swoim adresem i faktem spalenia si? w niewyja?nionych okoliczno?ciach jego domu w New Jersey (37 Bishopstreet), ktory był baz? artysty przed kolejnymi wyst?pami w Ameryce. W 2009 roku zapowiedział, ?e nie zagra ju? nigdy w Stanach Zjednoczonych z uwagi na ich imperialistyczne i militarystyczne stanowisko ^[8] .

?ycie prywatne [ edytuj | edytuj kod ]

Jest m??em Marii Drygajło (skrzypaczki), ojcem Klaudii i Ryszarda. Mieszkaj? w Szwajcarii w Binningen pod Bazyle? ^[9] .

Dyskografia [ edytuj | edytuj kod ]

Albumy [10] [11]
Rok	Tytuł	Wydawca
1975	Kronika Konkursu	Polskie Nagrania ?Muza”
1977	Frederic Chopin	Deutsche Grammophon
	Beethoven, Prokofiev, Bacewicz	Polskie Nagrania ?Muza”
	Chopin Recital	Deutsche Grammophon
	Frederic Chopin. 14 Walzer, Waltzes
1978	Mozart, 4 Sonaten
1979	Frederic Chopin, Klavierkonzert ? Piano Concerto No. 1
	Mozart. Sonaty K.V. 547, 404, 481	Wifon
1980	Frederic Chopin, Klavierkonzert. Piano Concerto No. 2, Andante spianato et Grande Polonaise brillante	Deutsche Grammophon
	Johannes Brahms. Klaviersonaten No.1 & 2. Piano Sonatas
1981	Franck. Violinsonate. Szymanowski. Mythen
1982	Schumann. Grieg. Klavierkonzerte. Piano Concertos
1984	Johannes Brahms. Klavierkonzert. Piano Concert No. 1
1985	Brahms. Klavierkonzert No. 2
1986	Frederic Chopin. Klavierkonzert Nr. 1
1988	Franz Liszt. Klavierkonzerte Nos 1 & 2. Totentanz
	Chopin. 4 Balladen
1989	Richard Strauss. Ottorino Respighi. Violinsonaten. Violin Sonatas
1990	Frederic Chopin. International Chopin Piano Competitions. The Golden Twelve. Vol. 4	Polskie Nagrania ?Muza”
	Fryderyk Chopin. International Chopin Piano Competition. Best Mazurka Performances
1991	Franz Schubert. Impromptus D 899 & D 935	Deutsche Grammophon
1992	Lutosławski. Piano Concerto. Chain 3. Novelette
	Ludwig van Beethoven. Klavierkonzert No. 5 ≫Emperor≪ Concerto
	Ludwig van Beethoven. Klavierkonzerte. Piano Concertos Nos. 1 & 2
	Ludwig van Beethoven. Klavierkonzerte. Piano Concertos Nos. 3 & 4
	Ludwig van Beethoven. Die 5 Klavierkonzerte. The Piano Concertos
1993	Johannes Brahms. Concerto Para Piano E Orquesta № 2 Em Si Bemol Maior, Op. 83
1994	Claude Debussy. Preludes
1998	Maurice Ravel. The Piano Concertos
1999	Chopin: Piano Concertos Nos. 1 & 2
2002	Witold Lutosławski. Partita ? Chain 2 ? Piano Concerto
2004	Rachmaninov. Piano Concertos Nos. 1 & 2
2005	Bartok. The Piano Concertos
2006	Brahms. Piano Concerto No. 1
2011	Gra?yna Bacewicz. Piano Sonata 2. Piano Quintets 1 & 2
	The Liszt Recordings
2014	Liszt. Sonate h-moll ? in B minor
2015	Lutosławski. Piano Concerto, Symphony No. 2
2017	Franz Schubert. Piano Sonatas D 959 & 960
2018	Leonard Bernstein. Symphony No. 2 ?The Age of Anxiety”
2021	Ludwig van Beethoven. Complete Piano Concertos
2022	Karol Szymanowski: Piano Works [12]

Odznaczenia, nagrody i wyro?nienia [ edytuj | edytuj kod ]

• 1994 ? Nagroda Fundacji Muzycznej Leonie Sonning
• 2005 ? order Legii Honorowej ? odznaczony przez francuskiego ministra kultury Renaud Donnedieu de Vabres ^[13]
• 2005 ? doktorat honoris causa Akademii Muzycznej w Katowicach ^[14]
• 2010 ? Złoty Medal ?Zasłu?ony Kulturze Gloria Artis” ? odznaczony przez Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego Bogdana Zdrojewskiego ^[15]
• 2013 ? Krzy? Komandorski z Gwiazd? Orderu Odrodzenia Polski ? odznaczony przez prezydenta Bronisława Komorowskiego ^[16]
• 2015 ? doktorat honoris causa Uniwersytetu Muzycznego Fryderyka Chopina w Warszawie ^[17]
• 2022 ? nagroda Praemium Imperiale ^{[18] [19]}

Przypisy [ edytuj | edytuj kod ]

Bibliografia [ edytuj | edytuj kod ]

• Charles Bodman Rae, Stanisław Krupowicz: Muzyka Lutosławskiego . Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1996. ISBN  83-01-11908-X . OCLC 830126213 .
• Krystian Zimerman. Opowie?? o arty?cie absolutnym. W: Jan Cofałka: ?l?zacy w ?wiecie . Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar, 2015. ISBN  978-83-7383-785-0 . OCLC 939879744 . brak strony w ksi??ce
• Stanisław Dybowski : Słownik pianistow polskich . Warszawa: Wyd. Selene, 2003, s. 778. ISBN  83-910515-5-2 . OCLC 830494425 .
• El?bieta Dzi?bowska , Tomasz Baranowski: Encyklopedia muzyczna PWM , Cz??? biograficzna . T. 12 (W-?). Krakow: Polskie Wydawnictwo Muzyczne , 2012. ISBN  978-83-224-0935-0 . OCLC 833946874 .
• IX Konkurs w 1975 roku. W: Jerzy Waldorff : Wielka gra. Rzecz o konkursach Chopinowskich . Wyd. 2 przejrzane i uzupełnione. Warszawa: Wydawnictwo Iskry , 1985. ISBN  83-207-0719-6 . OCLC 63059257 . ( ang. ) .
• Konkurs. 7?28 pa?dziernika 1975 roku. W: Stefan Wysocki: Wokoł Konkursow Chopinowskich . Wyd. 2 rozszerzone. Warszawa: Wydawnictwa Radia i Telewizji, 1987, s. 129?177. ISBN  83-212-0443-0 . OCLC 749899851 .

Linki zewn?trzne [ edytuj | edytuj kod ]

• Krystian Zimerman w bazie Discogs.com ( ang. )
• Krystian Zimerman w bazie AllMusic ( ang. )
• Krystian Zimerman ( ang. ) w Rate Your Music
• Dyskografia Krystian Zimerman w bazie MusicBrainz ( ang. )
• Osoby zwi?zane z Chopinem. Krystian Zimerman . [w:] Narodowy Instytut Fryderyka Chopina [on-line]. pl.chopin.nifc.pl. [dost?p 2019-05-04]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-05-04)].
• Wykonawcy (Z). Krystian Zimerman . [w:] Polskie Centrum Informacji Muzycznej [on-line]. polmic.pl. [dost?p 2019-05-04].
• Zimerman Krystian , [w:] Encyklopedia PWN [dost?p 2021-07-13]   .
• Krystian Zimerman . famousfix.com. [dost?p 2019-05-04]. ( ang. ) .
• Krystian Zimerman w bazie IMDb ( ang. )
• Krystian Zimerman w bazie Filmweb
• Krystian Zimerman w bazie filmpolski.pl