Kolarstwo gorskie
|
| Charakterystyka
|
| Rodzaj sportu
|
jazda z u?yciem mechanizmu
|
| Popularno??
|
| Dyscyplina olimpijska
|
od
1996
roku do dzi?
|
|
|
Kolarstwo gorskie
(MTB ? z
ang.
mountain biking
) ? forma
kolarstwa
uprawianego za pomoc?
rowerow gorskich
, ktorych konstrukcja umo?liwia poruszanie si? w trudnym terenie.
Dyscyplina ta jest coraz bardziej popularnym i docenianym sposobem sp?dzania wolnego czasu. Niektorzy amatorzy uprawiaj?cy ten sport traktuj? go jako mo?liwo?? rozwoju fizycznego, st?d du?a liczba imprez, w ktorych kolarze gorscy mog? sprawdza? swoje umiej?tno?ci.
Zalety roweru gorskiego i jego uniwersalno?? powoduj?, ?e jest on bardzo cz?sto wybierany jako ?rodek transportu podczas eskapad gorskich oraz wycieczek w trudnym terenie. Dzi?ki temu pojawił si? całkiem nowy odłam
turystyki rowerowej
, zarowno prywatnej, jak te? zorganizowanej, polegaj?cy na przemierzaniu szlakow niedost?pnych dla samochodow, a z powodu du?ych odległo?ci zbyt długich dla turystow pieszych.
Kolarstwo gorskie powstało w
USA
, gdzie pod koniec
lat 70.
XX w.
pojawiła si? moda na jazd? rowerami w trudnym terenie, poza normalnymi drogami. Za tworc? tego sportu uwa?a si? najcz??ciej
Gary’ego Fishera
, ktory w 1979 r. jako pierwszy wpadł na pomysł produkcji rowerow opartych generalnie na konstrukcji
roweru miejskiego
, ale o wzmocnionej i skroconej
ramie
, pozbawionych osłon, błotnikow i innych tego rodzaju zb?dnych ?ozdob” oraz zaopatrzonych w koła o ?rednicy 26
cali
na szerokich
oponach
z grubym
bie?nikiem
zamiast dotychczas stosowanych gładkich i cienkich koł 28-calowych.
Pocz?tkowo kolarstwo gorskie było nieformalnym
sportem
ekstremalnym. Pierwsze zawody były uprawiane w stylu przypominaj?cym wspołczesny
freeride
i polegały na zjazdach po w?skich i niebezpiecznych ?cie?kach
le?nych
(tzw.
single track
), przy czym trasy mogły si? miejscami wznosi?, ale generalnie prowadziły z gory na doł. Po?niej, mniej wi?cej pod koniec
lat 80. XX w.
, sport ten stawał si? coraz bardziej popularny i jednocze?nie zacz?ło si? jego ro?nicowanie na poszczegolne, lepiej zdefiniowane, dyscypliny.
Union Cycliste Internationale
(UCI) zwrociła uwag? na ten sport jesieni? 1990 roku i wł?czyła do katalogu swoich oficjalnych zawodow wcze?niej rozgrywane nieformalnie od paru lat mistrzostwa ?wiata, ktore miały miejsce w
Purgatory
w stanie
Kolorado
w USA. W nast?pnym roku pod egid? UCI rozegrano pierwszy cykl zawodow
pucharu ?wiata
. Składał si? on z 8 zawodow rozgrywanych w Europie i USA i był oficjalnie sponsorowany przez firm?
Grundig
, jako
Grundig-UCI Cross-Country World Championships
. W 1992 roku do pucharu ?wiata doszły jeszcze zawody rozgrywane w
Australii
. Puchar ten był w 1991 i 1992 roku rozgrywany tylko w kategorii Cross-Country (XC). W 1993 roku po raz pierwszy zorganizowano seri? sze?ciu zawodow w ramach pucharu ?wiata w
downhillu
. W 1996 roku zawody w XC stały si? oficjalnie konkurencj? rozgrywan? na
Letnich Igrzyskach Olimpijskich
.
Kolarstwo ekstremalne
zwane te?
kolarstwem grawitacyjnym
? rodzaj kolarstwa gorskiego uprawianego na silnie nachylonych stokach naturalnych lub specjalnie przygotowywanych trasach. Wspoln? cech? jest pokonywanie silnie nachylonej trasy obfituj?cej w liczne naturalne lub sztuczne przeszkody (muldy, koleiny, ostre wira?e, skocznie). W niektorych dyscyplinach (
freeride
, slopestyle, dirt jumping) przejazdy obfituj? w liczne skoki oraz wykonywanie przero?nych sztuczek (?trickow”) w powietrzu ? podobnie jak w alpejskich konkurencjach
narciarskich
zjazdowiec musi skupi? si? na wyborze optymalnej drogi, nie trac?c przy tym trakcji.
Istnieje kilka rodzajow dyscyplin zaliczanych do kolarstwa ekstremalnego:
- Zjazd
(
ang.
downhill
, DH) ? indywidualny zjazd rowerem na czas po stromych, naturalnych stokach. ?cie?ki zjazdowe s? cz?sto bardzo w?skie, kamieniste b?d? poprzecinane wystaj?cymi korzeniami. Zawodnicy ?cigaj? si? na tej samej trasie, w pewnych odst?pach czasu od siebie. Wygrywa najszybszy.
- Freeride
(FR) ? przypomina nieco DH, ale ma mniej formalny charakter, maj?cy w zamy?le przypomina? ?wolny” styl uprawiania zjazdow z lat 80. Zawody FR maj? zawsze mało sformalizowane zasady, ktore ro?ni? si? mi?dzy sob?, zale?nie od tego, kto je organizuje. W klasycznym przypadku polegaj? one na starcie ze szczytu wzgorza i dotarciu dowolnie wybieran? przez zawodnikow tras? do mety poło?onej u jego stop. Podczas gdy w jednych wariantach mierzony jest czas przejazdu, w innych decyduje kolejno?? dotarcia do mety. Dzi? organizuje si? wiele typow zawodow freeride’owych, w ktorych liczy si? przede wszystkim styl jazdy, czyli poziom trudno?ci wykonywanych trickow oraz liczba upadkow.
- Dual slalom
(DS) ? polega na rownoległym zje?dzie po do?? stromej trasie (ktora jednak mo?e si? miejscami wznosi?) dwoch zawodnikow, ktorzy s? wypuszczani w tej samej chwili.
- Four Cross
(4X) ? jest zbli?ony do DS, ale na tras? wypuszczanych jest naraz 4 zawodnikow.
- Dirt jumping
(DJ) ? odbywa si? na specjalnie przygotowanym torze (zbudowanym z hop ziemnych ? dirtow). Polega na wykonywaniu skokow oraz ro?nych ewolucji w powietrzu.
Aktualnie w ramach kolarstwa gorskiego rozgrywa si? rownie? zawody w ramach kilku dyscyplin. S? to:
- Cross-country
(XC) ? rozgrywane s? one na rundach, zwykle o długo?ci od 6 do 8 km, ktore zawodnicy pokonuj? kilka lub kilkana?cie razy w trakcie jednego startu. Zawodnicy ruszaj? wspolnie ze startu zatrzymanego. Od 2005 roku, podobnie jak w kolarstwie przełajowym, zawodnicy mog? korzysta? z narz?dzi i cz??ci zamiennych dost?pnych w wyznaczonych do tego celu boksach. Ewentualnych napraw musz? jednak dokonywa? sami. O zwyci?stwie decyduje wył?cznie kolejno?? dotarcia zawodnikow do mety. Zawody seniorow trwaj? około 2 godzin.
- All mountain
(AM) ? to odmiana XC, w ktorej je?dzi si? na rowerze podobnym do wy?cigowego cross-country (amortyzator mo?e mie? wi?kszy skok, a opony - przystosowany do tej jazdy bie?nik i szeroko??), tylko agresywniej, szybciej i czasami w trudniejszym terenie. W zale?no?ci od interpretacji, kraju i producenta termin oznacza form? po?redni? mi?dzy XC a Enduro albo to?sam? z enduro.
- Enduro
? jest to dyscyplina znajduj?ca si? mi?dzy XC a freeridem polegaj?ca na je?dzie po wyznaczonych przez siebie trasach, w ka?dym terenie. W enduro je?dzi si? tam, gdzie według ridera jest najlepiej i najciekawiej. Rowery do tej odmiany kolarstwa wykazuj? ro?nie dobrane cechy po?rednie mi?dzy XC a FR, takie jak waga i wytrzymało??, k?ty ramy, skok zawieszenia. Odbywaj? si? zawody zaliczane do Enduro, ale w rzeczywisto?ci jest to styl jazdy niemaj?cy na celu wyczynu i rywalizacji.
- Maraton
(MX, MT) ? uprawiany jest na rowerach podobnych w konstrukcji do rowerow do XC, ale polega na przeje?dzie długiej trasy od 50 do około 200 km, głownie w terenie. W maratonach rozgrywane s? oficjalne zawody, a od 2004 roku organizowany jest puchar ?wiata pod auspicjami
UCI
.
- Rowerowa jazda na orientacj?
(inne j?zyki)
(MTBO, RJnO) ? stanowi poł?czenie
maratonow rowerowych
i klasycznego
biegu na orientacj?
. Zawodnicy startuj? na rowerach przystosowanych do maratonow, ale dodatkowo wyposa?onych w
mapnik
. Celem jest zaliczenie jak najwi?kszej liczby punktow kontrolnych w jak najkrotszym czasie.
- Street
? przemieszczanie si? po mie?cie z wykorzystaniem elementow jego infrastruktury (murkow, pomnikow etc.) jako przeszkod.
- Trial
? dyscyplina, gdzie zawodnik ma do pokonania krotk? tras?, na ktorej umieszczone s? ro?ne (całkiem spore) przeszkody, a postawienie stopy na ziemi jest przewinieniem. Ludzi uprawiaj?cych ten sport mo?na zobaczy? tak?e w miastach (skoki po elementach infrastruktury miejskiej).
- Kolarstwo gorskie
-
Zawody MTB
-
Rower gorski
-
Maja Włoszczowska
na trasie zawodow Cross-country