Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Klasyczny poemat chi?ski
Klasyczny j?zyk chi?ski
(
chi?. trad.
文言
;
pinyin
wenyan
) ? j?zyk u?ywany do pocz?tku XX wieku w pi?miennictwie chi?skim, a tak?e japo?skim, wietnamskim i korea?skim. Od wspołczesnego j?zyka ro?ni si? gramatyk? i przewag? jednosylabowych słow (we wspołczesnym chi?skim wi?kszo?? słow jest dwusylabowa, cho? wyst?puj? tak?e słowa jednosylabowe, oraz trzy- a nawet czterosylabowe). W zakresie
typologii
klasyczny j?zyk chi?ski uchodzi za sztandarowy przykład
j?zyka izoluj?cego
.
Wenyan
jest oparty na j?zyku staro?ytnej literatury chi?skiej, głownie tekstow pochodz?cych z czasow
dynastii Han
(ten j?zyk okre?lany jest po chi?sku mianem 古文 g?wen). Ze wzgl?du na ewolucj? fonologii mowionego chi?skiego, ktora doprowadziła do powstania ogromnej ilo?ci
homofonow
, j?zyk klasyczny stopniowo stał si? praktycznie niezrozumiały w formie mowionej, był jednak nadal u?ywany w pi?mie bez wi?kszych zmian.
Na pocz?tku XX wieku chi?scy pisarze, z
Lu Xunem
na czele, zrezygnowali z j?zyka klasycznego na rzecz tzw.
baihua
, stylu na?laduj?cego mow? potoczn?, stosowanego wcze?niej w
chi?skich powie?ciach
pocz?wszy od dynastii
Ming
. W innych krajach zarzucono
wenyan
na rzecz j?zykow narodowych.
J?zyk klasyczny jest w Chinach przedmiotem nauczania mi?dzy innymi w szkołach ?rednich i na uniwersytetach. Jego rol? w kulturze z grubsza mo?na przyrowna? do
łaciny
w Europie, bo 1) wpływa na j?zyk potoczny (mi?dzy innymi zachował si? w wielu wyra?eniach
idiomatycznych
); 2) w nim napisane s? mi?dzy innymi fundamentalne dzieła chi?skiej kultury, a tak?e
nekrologi
oraz motta w ?wi?tyniach i pałacach; 3) na co dzie? jest niemal nieu?ywany.
Podobnie jak powstała
Wikipedia łaci?skoj?zyczna
, w 2006 roku uruchomiono rownie? Wikipedi? w klasycznym chi?skim. Obie s? jednak stosunkowo niewielkie. Pod koniec lipca 2008 roku Wikipedia łaci?skoj?zyczna liczyła 21,5 tysi?ca haseł, a klasyczna chi?ska ? nieco ponad 2100.
