Kalendarz chi?ski
? kalendarz
ksi??ycowo
-
słoneczny
dziel?cy rok na 12 miesi?cy po 29 i 30 dni. Co pewien czas - 7 razy w ci?gu 19-letniego cyklu - dodaje si? 13 miesi?c. Jest to tzw.
cykl Metona
(analogicznie jak w
kalendarzu babilo?skim
), ktory jest u?ywany w
Chinach
od II wieku p.n.e.
[1]
Miesi?ce maj? nazwy tak jak poszczegolne lata, czyli Tygrysa, Zaj?ca, Smoka, itd w odpowiednim ?ywiole. Miesi?ce podzielone s? przede wszystkim na 6-dniowe okresy, (to powi?zanie z Ksi?g? Przemian -
Yijing
), ale wyro?nia si? rownie? okresy 10-dniowe (tzw.: "10 oficerow"). Profesjonalne, tzw.: "tysi?cletnie" kalendarze obrazuj? kalendarz i solarny, i lunarny jednocze?nie. Dni rownie? nazywane s? od zwierz?t i ?ywiołow.
Chi?ski kalendarz składa si? z
sze??dziesi?cioletnich cykli
, ktore stanowi? kombinacj? dwunastu
ziemskich gał?zi
reprezentowanych przez 12 zwierz?t i pi?ciu
niebia?skich pni
ukazywanych przez
5 ?ywiołow
: Drzewo (cz?sto mylnie nazywany "drewnem"), Ogie?, Ziemia, Metal, Woda ? ka?dy w wariancie yin lub yang. ?ywioły w metafizyce chi?skiej wyst?puj? wła?nie w tej kolejno?ci i zawsze rozpoczyna si? ich wymienianie od ?ywiołu Drzewa. Znajduje to odzwierciedlenie w 60-letnim cyklu kalendarza, ktory to cykl rozpoczyna si? od Roku Tygrysa w ?ywiole Drzewa, a ko?czy na Roku ?wini w ?ywiole Wody. Tygrys reprezentuje Drzewo, ?winia jest reprezentantem Wody.
Kalendarz od pocz?tku opiera si? na precyzyjnej obserwacji wysoko?ci sło?ca oraz
faz ksi??yca
.
Chi?ski Nowy Rok
Lunarny jest ruchom? dat?, przypadaj?c? na stycze? lub luty. Obecnie (pocz?tek 2024) trwa Rok Zaj?ca, nast?pne po nim b?d? obchodzone lata:, Smoka, W??a, Konia, Kozy, Małpy, Koguta, Psa, ?wini, Szczura, Bawołu i Tygrysa i tak ka?dy cykl si? powtarza.
Chi?ski Nowy Rok Solarny
zaczyna si? zwykle 4 lutego naszego kalendarza gregoria?skiego, (czasem 3 lutego, jak np.: w 2017 r.), a moment rozpocz?cia zale?y od punktu w czasie, ktorym jest połowa odległo?ci czasowej od przesilenia zimowego i rownonocy wiosennej na połkuli połnocnej. To wła?nie pocz?tek Roku Solarnego uwa?any jest za ?wi?to Wiosny (立春;
Lich?n
).
Podobnie jak lata, miesi?ce i dni bior? swoje nazwy od ?ziemskich gał?zi”. Dob?
Chi?czycy
dziel? na 12 cz??ci, a ka?da z por odpowiada jednemu zwierz?ciu (podobnie jak w
kalendarzu babilo?skim
, zwyczajowo pory te nazywane s?
godzin?
, mimo ?e w rzeczywisto?ci ka?da z nich trwa 120 minut). Ka?de ze zwierz?t wyst?puje rownie? w odpowiednim ?ywiole. W ten sposob otrzymujemy informacje o o?miu typach energii - po dwa z roku, miesi?ca, dnia i godziny. Zestaw ten zwany jest Ba Zi (osiem danych) i słu?y do bardzo wielu dziedzin - od medycyny przez kuchni? a? po prognozowanie przez profesjonalistow stanow energetycznych mog?cych pozytywnie lub negatywnie wpływa? na człowieka.
- godzina szczura (
chi?.
子) godz. 23-1 (chi?ski kalendarz wyro?nia godzin? po?nego i wczesnego Szczura - 23 do 24 i 24 do 1)
- godzina bawołu (
chi?.
丑) godz. 1-3
- godzina tygrysa (
chi?.
寅) godz. 3-5
- godzina krolika (
chi?.
卯) godz. 5-7
- godzina smoka (
chi?.
辰) godz. 7-9
- godzina w??a (
chi?.
巳) godz. 9-11
- godzina konia (
chi?.
午) godz. 11-13
- godzina kozy (
chi?.
未) godz. 13-15
- godzina małpy (
chi?.
申) godz. 15-17
- godzina koguta (
chi?.
酉) godz. 17-19
- godzina psa (
chi?.
戌) godz. 19-21
- godzina ?wini (
chi?.
亥) godz. 21-23