John Montagu, 4. hrabia Sandwich (ur. 3 listopada 1718 , zm. 30 kwietnia 1792 w Londynie ) ? brytyjski arystokrata i polityk, pierwszy lord Admiralicji i minister połnocnego departamentu. Uwa?a si?, ?e jako niezbyt sprawny szef marynarki brytyjskiej przyczynił si? do zdobycia niepodległo?ci przez Stany Zjednoczone. Przypisuje mu si? wymy?lenie sandwiczy . Nazwa Wysp Sandwicha (obecnie Hawaje) została nadana przez kapitana Jamesa Cooka na cze?? hrabiego ^[1] .

?yciorys [ edytuj | edytuj kod ]

Wczesne lata ?ycia [ edytuj | edytuj kod ]

Był synem Edwarda Montagu, wicehrabiego Hinchingbrooke (najstarszego syna 3. hrabiego Sandwich ), i Elizabeth Popham, corki Alexandra Pophama. Po ?mierci ojca w 1722 otrzymał grzeczno?ciowy tytuł wicehrabiego Hinchingbrooke. Po ?mierci dziadka w 1729 odziedziczył tytuł 4. hrabiego Sandwich i po osi?gni?ciu pełnoletnio?ci zasiadł w Izbie Lordow .

Wykształcenie odebrał w Eton College oraz w Trinity College na Uniwersytecie w Cambridge , jednak opu?cił uczelni? bez uzyskania tytułu naukowego ^[2] . Nast?pnie podro?ował po Europie. Zwiedził Francj?, Włochy, Grecj? i Turcj?. Nauczył si? nawet j?zyka tureckiego ^[3] .

Po powrocie do Wielkiej Brytanii w 1739 Sandwich zaj?ł miejsce w Izbie Lordow. Nale?ał do grona stronnikow ksi?cia Bedforda . Był krytykiem poczyna? gabinetu Walpole’a . Wkrotce został jednym z komisarzy przy Admiralicji kierowanej wowczas przez Bedforda.

Kariera polityczna [ edytuj | edytuj kod ]

W 1749 Sandwich został szefem brytyjskiej delegacji na kongresie w Bredzie . Wzi?ł nast?pnie ^{[ potrzebny przypis ]} udział w negocjacjach przed podpisaniem pokoju w Akwizgranie w 1748, ko?cz?cego wojn? o sukcesj? austriack? . Dokonania Sandwicha podczas negocjacji pokojowych zwrociły na? uwag? wpływowego ksi?cia Newcastle , ktory lobbował w kraju za przyznaniem Sandwichowi jakiego? rz?dowego stanowiska.

Starania Newcastle’a odniosły skutek i w lutym 1748 Sandwich otrzymał stanowisko pierwszego lorda Admiralicji. Sandwich pozostał jednak w sojuszu z ksi?ciem Bedford, co zraziło do? Newcastle’a. W 1751 ksi??? doprowadził do usuni?cia Sandwicha z gabinetu. Wowczas w prote?cie zrezygnował Bedford, ktory sprawował w rz?dzie stanowisko ministra południowego departamentu .

Nast?pne lata Sandwich sp?dził w swoich posiadło?ciach, nie uczestnicz?c czynnie w ?yciu politycznym, aczkolwiek utrzymuj?c kontakty z Bedfordem i lordem Ansonem . W 1763 nowy premier, lord Bute , ponownie mianował Sandwicha pierwszym lordem Admiralicji. Hrabia rychło jednak został przeniesiony na stanowisko ministra połnocnego departamentu, ktore utracił w 1765 (w mi?dzyczasie był oskar?ony o zniesławienie Johna Wilkesa ).

Do gabinetu powrocił w 1768, jako poczmistrz generalny. W 1770 Sandwich ponownie stan?ł na czele ministerstwa połnocnego departamentu. W 1771 po raz trzeci w karierze obj?ł kierownictwo Admiralicji. Okres jego urz?dowania przypadł na czas wojny o niepodległo?? Stanow Zjednoczonych . Był powszechnie krytykowany w kraju za niekompetencj? i obarczany odpowiedzialno?ci? za utrat? kolonii.

Poza tym Sandwich był protektorem Jamesa Cooka , ktory na jego polecenie badał obszar Oceanu Spokojnego. W 1773 zorganizował wypraw? Constantine'a Phippsa na biegun połnocny.

Lord Sandwich ostatecznie odszedł z gabinetu w 1782 i do ?mierci nie anga?ował si? w ?ycie publiczne. Tytuł parowski odziedziczył jego najstarszy syn, John .

?ycie prywatne [ edytuj | edytuj kod ]

14 marca 1741 po?lubił Dorothy Fane (22 marca 1717 ? 17 lipca 1797), cork? Charlesa Fane’a, 1. wicehrabiego Fane , i Mary Stanhope, corki Alexandra Stanhope’a. John i Dorothy mieli razem jednego syna, Johna . W 1755 mał?onkowie znale?li si? w separacji. Wkrotce stan zdrowia lady Sandwich pogorszył si? i w 1767 została ona uznana za niezrownowa?on? psychicznie ^[2] .

W 1759 Sandwich nawi?zał romans z Marth? Ray , po?niejsz? słynn? ?piewaczk? operow?. Martha urodziła mu pi?cioro dzieci, z ktorych najwi?ksz? sław? uzyskał Basil Montagu , prawnik i filantrop. Martha została zamordowana w 1779 przez swojego kochanka, Jamesa Hackmana.

Przypisy [ edytuj | edytuj kod ]

Linki zewn?trzne [ edytuj | edytuj kod ]

• 1911encyclopedia.org . 1911encyclopedia.org. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-07-10)].