Jacques Cartier (ur. mi?dzy 7 czerwca a 23 grudnia 1491 ^[1] lub ok. 1492 ^[2] w Saint-Malo , zm. 1 wrze?nia 1557 ) ? francuski korsarz, podro?nik i odkrywca, znany z licznych, wczesnych odkry? na terytorium dzisiejszej Kanady .

Syn urz?dnika z Saint-Malo. W kwietniu lub maju 1520 roku po?lubił Catherine Des Granches, cork? Jacques'a Des Granches. Mał?e?stwo to pozostało bezdzietne.

W 1523 roku był nawigatorem w czasie wyprawy Giovanniego da Verrazzano , badaj?cego wybrze?a Karoliny Połnocnej i Południowej , Nowego Jorku i Maine .

W 1532 roku kardynał Jean Le Veneur zaproponował Franciszkowi I , krolowi Francji, zorganizowanie wyprawy do Nowego ?wiata; jako dowodc? wyprawy wskazywał Cartiera. Franciszek I zgodził si? sfinansowa? wypraw?. Władca liczył, ?e ?eglarz odnajdzie drog? do Chin.

Cartier z Saint-Malo wypłyn?ł 20 kwietnia 1534 roku, maj?c do dyspozycji 2 statki i 61 ludzi.

W roku 1534 wyruszył na poszukiwanie zachodniej drogi morskiej do Azji . Wowczas opłyn?ł Now? Fundlandi? i wpłyn?ł do Zatoki ?wi?tego Wawrzy?ca . Nast?pnie 26 czerwca tego roku odkrył Wyspy Magdaleny , a 29 czerwca Wysp? Ksi?cia Edwarda . Dotarł wreszcie do stałego l?du. Na połwyspie Gaspe uroczy?cie wzi?ł odkryty kraj w posiadanie Francji. W połowie lipca 1534 roku spotkał si? z ?yczliwym przyj?ciem ze strony mieszka?cow india?skiej osady Stadacone .

Przed nadej?ciem zimy 1534 Cartier wrocił do Francji z dwoma synami Donnacony , jednego z india?skich wodzow. W czasie pobytu w Bretanii nauczyli si? j?zyka francuskiego i zostali po?niej tłumaczami Cartiera. Przekazali mu te? relacje na temat krolestw Saguenay, Kanata i Hochelaga; Cartier identyfikował je z Chinami.

Na drug? wypraw? Cartier wyruszył w 1535 roku. Miał do swojej dyspozycji trzy statki, a jego mocodawc? był krol Franciszek I.

W 1535 roku dotarł do Stadacone, gdzie dowiedział si?, ?e Kanata oznacza w j?zyku miejscowych Indian ?wie?”; w tym?e roku 6 sierpnia nadał nazw? wyspie Ile aux Coudres . Sagueanay okazała si? rzek?. W pa?dzierniku 1535 dotarł do Hochelagi. W 1536 roku powrocił do Francji.

Od 1538 roku planował now? wypraw? do Ameryki.

Po raz trzeci wyruszył w maju 1541 roku. Oficjalnym celem wyprawy było nawracanie pogan. Starzej?cy si? Franciszek I postawił na czele ekspedycji Jean-Francois de La Rocque de Robervala , bogatego szlachcica. Jako pierwszy do Nowego ?wiata wypłyn?ł Cartier, dysponuj?cy 5 okr?tami i 300 lud?mi. Zbadawszy dolny bieg Rzeki ?wi?tego Wawrzy?ca , 23 sierpnia dotarł do Stadacone. Przezimował tam, czekaj?c na de Robervala. Wiosn? 1542 roku zdecydował si? wroci? do Francji. Po drodze, przy wybrze?u Nowej Fundlandii, spotkał si? z Robervalem. Cartier nie zawrocił, wbrew rozkazom dowodcy, i przekonany, ?e wiezie diamenty, kontynuował podro? do Europy.

W 1544 roku tłumaczył si? przed krolewskim trybunałem z poczynionych wydatkow.

Kontynuatorem odkry? zapocz?tkowanych przez Jacques’a Cartiera był Samuel de Champlain .

Na jego cze?? nazwano rzek? i gor? w Kanadzie.

Przypisy [ edytuj | edytuj kod ]

Bibliografia [ edytuj | edytuj kod ]

• Grabowski Jan , Historia Kanady , Warszawa 2001, s. 34?35
• Grzybowski Stanisław , Tomahawki i muszkiety , Warszawa 1965, s. 34?38
• Zins Henryk , Historia Kanady , Wrocław ? Warszawa ? Krakow ? Gda?sk 1975, s. 31?33

Linki zewn?trzne [ edytuj | edytuj kod ]

• Biografia w Dictionary of Canadian Biography Online ( ang. )
• Biografia w Dictionnaire biographique du Canada en ligne ( fr. )