Cierpienie
?
bol
, doznanie braku lub straty do?wiadczane przez
osob?
[1]
. Cierpienie jest jednym z głownych problemow, na ktory daj? odpowied?
religie
. Dla religii
monoteistycznych
, jak
judaizm
czy
chrze?cija?stwo
obecno?? cierpienia w ?wiecie jest podstawowym pytaniem o poj?cie wszechmocnego dobrego
Boga
, ktory dopuszcza cierpienie swoich stworze?
[2]
. Rownie? w
buddyzmie
, okre?lane w
j?zyku pali
jako
dukkha
, cierpienie jest kluczowym zagadnieniem. Do szeroko rozumianego motywu cierpienia niejednokrotnie si?ga rownie? literatura (np.
Cierpienia młodego Wertera
). Jako
uczucie
jest ono rownie? opisywane przez
psychologi?
.
Zarowno
Biblia
, jak i
judaizm rabiniczny
, s? ?wiadome cierpienia. W doktrynie
kabalistycznej
, powodem cierpienia jest samo istnienie ?wiata i człowieka, w stanie oddzielenia od
Boga
. Podobne stanowisko zajmowali
Leibniz
i Paul Weiss, mowi?c o cierpieniu metafizycznym, jako konsekwencji tego, ?e ?wiat jest rzeczywisto?ci? sko?czon?, doczesn? oraz ?e "?wiat nie jest Bogiem oraz Bog nie jest ?wiatem". Cierpienie jest ?ci?le powi?zane z istnieniem zła w ?wiecie. Podobnie jak
Augustyn z Hippony
, rownie? długa tradycja filozofii
?ydowskiej
przyjmowała
neoplato?sk?
koncepcje, ?e zło jest brakiem dobra. Wyraził ten pogl?d m.in.
Majmonides
w
Przewodniku bł?dz?cych
3:8-25. Uznawał on te?, ?e ka?de cierpienie jest skutkiem wcze?niej popełnionych grzechow. Wspołczesny filozof
Marcin Buber
uznawał, ?e zło jest jedynie "odwroceniem si?" od dobra do nico?ci. Podtrzymał ten pogl?d nawet po
Holokau?cie
, twierdz?c, ?e bywa takie odwrocenie si?, z ktorego nie ma ju? powrotu
[3]
. M. Brod w dziele
Heidentum, Christentum, Judentum
uznał, ?e stosunek do cierpienia jest głownym czynnikiem odro?niaj?cym judaizm i chrze?cija?stwo.
Judaizm wymaga, by okazywa? wspołczucie wobec cierpienia innych, ktorym s? przede wszystkim choroba i ubostwo. Widoczne w historii ?ydow d??enie do znalezienia lekarstw i reform społecznych ma swe korzenie w biblijnym i rabinicznym stosunku do cierpienia. Gdy przyjdzie
Mesjasz
, choroby, ubostwo, a nawet ?mier? zostan? zniesione. Prawo zabrania zadawa? cierpienia zwierz?tom.
Cierpienie jest postrzegane jako skutek grzechu. To uj?cie ma wymiar dydaktyczny, zach?ca do porzucenia grzechu. Wobec trudno?ci z wytłumaczeniem cierpienia niewinnych, sformułowano doktryn? o
nagrodzie i karze
w ?yciu po ?yciu. Traktowano te? cierpienie jako oczyszczenie. My?l judaistyczna dopuszcza tak?e spieranie si? z Bogiem, gdy uzna si?, ?e cierpienie jest niezasłu?one. W?rod postaci, ktore to czyniły byli np.:
Abraham
,
Hiob
, Honi ha-Me'aggel i Lewi Izaak Berdyczew.
Holokaust
wzbudził wiele pyta? dotycz?cych problemu cierpienia
[2]
.
Zgodnie z nauczaniem
Ko?cioła katolickiego
, wszystkie cierpienia natury (a wi?c:
?mier?
,
choroby
,
bol
) s? konsekwencj?
zła moralnego
. Jednak?e nie oznacza to, ?e ka?da niedola dotykaj?ca człowieka daje si? sprowadzi? do osobistej
winy
[4]
(takie twierdzenie zostało pot?pione przez
Klemensa XI
[5]
).
?wiadkowie Jehowy
uwa?aj?, ?e
Bog
nie jest w ?aden sposob odpowiedzialny za cierpienia. Kiedy stwarzał ludzi, nie chciał, ?eby cierpieli. Jednak
Adam i Ewa
zbuntowali si? przeciw władzy Boga ? postanowili sami decydowa?, co jest dobre, a co złe. W ten sposob ?ci?gn?li na siebie cierpienia, a obecnie odczuwamy skutki ich bł?dnego wyboru
[6]
[7]
. Uwa?aj?, ?e obecnie Bog dopuszcza cierpienia
[8]
, serdecznie pociesza tych, ktorzy szczerze Go poszukuj?
[9]
, jednak wkrotce poło?y kres ludzkim cierpieniom i odwroci ich skutki za po?rednictwem
Jezusa Chrystusa
, Władcy mesja?skiego
Krolestwa
[10]
[11]
.
?w. Paweł Apostoł
, w
2 Kor
12,10) pisał do nawroconych ju?
Koryntian
:
Dlatego mam upodobanie w moich słabo?ciach... w prze?ladowaniach, w uciskach
.
Chrze?cijanin
jest zaproszony do tego, by sta? si? uczniem Chrystusa,
ktory nam w
wierze
przewodzi i j? wydoskonala
, i ktory
zamiast przedło?onej Mu rado?ci, przecierpiał krzy?
(
Hbr
12,2). Chrze?cijanin powinien na ka?de cierpienie patrze? poprzez pryzmat swojego nauczyciela Jezusa Chrystusa. Sama
Biblia
nie banalizuje faktu cierpienia, wr?cz przeciwnie, traktuje je bardzo powa?nie. Biblia w cierpieniu widzi
zło
, ktorego nie powinno by? na ziemi. Kl?ski,
?ałoba
, niepowodzenia cz?sto wyra?ane s? w Biblii pod postaci? krzykow, ?ali oraz lamentacji. W zdecydowanej wi?kszo?ci adresatem tych skarg i wyra?anej bole?ci był sam
Bog
. Bardzo wyra?nie owe wr?cz krzyki rozpaczy odnajdujemy w lekturze
Ksi?gi Psalmow
. Punktem kulminacyjnym w ktorym zbieraj? si? wszystkie j?ki, ?ało?ci i bole?ci ludzko?ci jest wołanie
Jezusa
z Nazaretu w
ogrodzie Oliwnym
oraz
m?ka
i
?mier?
, a szczegolnie jak?e dosadny krzyk z krzy?a:
Eloi, Eloi lema sabahtami?
tzn.
Bo?e moj, Bo?e moj dlaczego mnie opu?ciłe??
Pismo ?wi?te
nie wychwala cierpienia. Ono wr?cz wychwala to co rozumiemy jako przeciwie?stwo cierpienia tj. np. zdrowie, i tak znajdujemy w niej opis uznania wobec zawodu lekarza (Syr 38,1-15). Ksi?gi
Starego Testamentu
zapowiadaj? er?
mesja?sk?
jako czas uzdrawiania (
Iz
33,24) i
zmartwychwstania
(26,19; 29,18; 61,2). Leczenie jest jednym z dzieł samego
Jahwe
;
w?? miedziany
wywy?szony na pustyni (Iz 53,4), jest swoistego rodzaju zapowiedzi? Zbawiciela. Wszystkie kl?ski narodowe i osobiste, takie jak: wojny, ?ałoba, wygnanie, niewolnictwo odczuwa si? jako zło. Dopiero era mesja?ska ma przynie?? uwolnienie od tego zła zgodnie z oczekiwaniami ludu
Izraela
.
Izraelici przebywaj?cy na wygnaniu w Babilonii odczuwali pokus? my?lenia, ?e Jahwe został pokonany przez jakie? inne pot??niejsze
bostwo
.
Prorocy
broni?c Boga, nie probuj? usprawiedliwia? Go, lecz ?miało przekonuj?, ?e ma On władz? tak?e nad cierpieniem
Ja tworz? ?wiatło i stwarzam ciemno?ci, sprawiam pomy?lno?? i stwarzam niedol?
(Iz 45,7). Tradycja izraelska nie mo?e jednak odst?pi? od prawdy wypowiedzianej przez proroka
Amosa
:
Czy? staje si? w mie?cie nieszcz??cie, by
Jahwe
tego nie sprawił?
(
Am
3,6; por.
Wj
8, 12-28;. To stanowisko, wywołuje nieoczekiwane czasem reakcje:
Nie ma Boga!
(
Ps
10
,4;
14
,1), stwierdza głupi patrz?c na zło jakie jest na ?wiecie, lub inne zuchwalstwo:
Bog, ktory jest, nie wie o wszystkim
(
73
,11 ), a ?ona
Hioba
zach?ca m??a:
złorzecz
Jahwe
(
Hi
2,9). Ksi?gi Starego Testamentu ucz?, ?e ani natura, fatum w ?yciu człowieka (Hi 4,1 nn; por. 4,7), przypadek (Wj 21,13), przekle?stwo, zgubna
płodno??
grzechu, ani sam nawet nieprzyjaciel
Krolestwa Bo?ego
? nikt, ani nic nie jest w stanie wymkn?? si? spod zasi?gu mocy Boga Wszechmocnego.
Osoby posłane przez Boga, aby zwiastowa? ludowi Jego przesłanie nie potrafi? do ko?ca, poj?? nieszcz???
sprawiedliwych
i szcz??cia
bezbo?nikow
(
Jer
12, 1-6;
Hab
1,13; 3 ,14-18). Ta niemo?no?? pogodzenia si? z cierpieniem niezawinionym, w sposob wyra?ny zostaje wyartykułowana przez
Hioba
(Hi 13,22; 23,7), probuj?cego w rozpaczy niezrozumienia swojego losu wytacza? jakby
proces
samemu Bogu, ??daj?c od Niego wyja?nie? ?
dlaczego mnie spotkało to, co mnie spotkało?
Pomimo licznych tragedii wielu
sprawiedliwych
opisanych w Biblii, zawsze mieli ufno?? i nadziei na lepsze jutro, na
zmartwychwstanie
(
Rdz
22;
Ps
22
;
49
;
73
; Iz 53;
Rz
4,18-21).
Jezus Chrystus
był poddany cierpieniom, i? nie budził ju? wspołczucia, lecz wstr?t i pogard? (Iz 52,1 n; 53,3). Były one jego codzienn?
egzystencj?
. Sługa
Jahwe
cierpiał za ludzi, za ich przest?pstwa i
grzechy
. B?d?c sam najbardziej niewinnym,
wstawia si? za grzesznikami
(Iz 53,12) i składa Bogu w ofierze
swoje własne ?ycie za grzechy ludzi
(53,10); dał si? zaliczy? do grzesznikow (53,12), aby wzi?? na siebie ich winy. W ten sposob to co było powodem najwy?szego zgorszenia, okazało si? by? niesłychanym objawieniem
ramienia Jahwe
(53,1) ? cudem. Wszystkie cierpienia i grzechy ?wiata zrzucone zostały na Jezusa, ktory wzi?ł je na siebie z poddaniem si? woli Ojca, wysłu?ył wszystkim pokoj i uleczenie (53,5).
Jezus Chrystus ukazuje swoj? niezwykł? wra?liwo?? na ka?de ludzkie cierpienie i smutek (
Mt
9,36; 14,15,32).
Wskrzeszenia umarłych
, uzdrawiania chorych s? znakami, ?e nadeszła era
mesja?ska
Krolestwa Bo?ego
(Mt 11,4; por.
Łk
4,18n), pełnego i całkowitego zwyci?stwa Chrystusa nad ?mierci? i nad
szatanem
. Zostało ono ostatecznie przypiecz?towane m?k?, ?mierci? i zmartwychwstaniem Jezusa.
Jezus nie wymazał ze ?wiata ani cierpienia, ani umierania (
Hbr
3,14), nie zniosł cierpienia, ale jest pociech? w udr?ce (Mt 5,5)
[12]
.
Cierpienie, zwane w pali
dukkha
, jest cech? wszelkich uwarunkowanych stanow. Na buddyjsk? koncepcj? cierpienia mo?na spojrze? pod trzema aspektami uwarunkowania: jako zwyczajne cierpienie, jako zmienno?? stanow i jako sam? istot? uwarunkowano?ci zwi?zan? z
niewiedz?
w
dwunastu ogniwach wspołzale?nego powstawania
.
W
theravadzie
"Nieuwarunkowane Wyzwolenie" (
p?li
animitta-vimokkha)
[13]
oraz w mahajanie "
trzy ciała Buddy
"
[14]
nie nale?? do uwarunkowanego istnienia, ktorego cech? jest cierpienie.
Cierpienie to
stan psychiczny
bolu
emocjonalnego
b?d? fizycznego, nieprzyjemne doznanie
ciała
. Cierpienie psychiczne wi??e si? z do?wiadczaniem negatywnych emocji takich jak
l?k
,
poczucie krzywdy
,
smutek
, czy
?al
.
- Zobacz te?
- ↑
Por. Suffering, w:
Collins Dictionary of the English Language
. s. 1452.
- ↑
a
b
Suffering. W:
Encyclopaedia Judaica
. T. 15. s. 486.
- ↑
Por.
Good and Evil
, 1952
- ↑
Romano Amerio
,
Iota Unum. Analiza zmian w Ko?ciele katolickim w XX wieku
, Wydawnictwo Antyk, 2009, s. 774.
- ↑
DENZINGER
, nr 1430
- ↑
Czy Bog zsyła na nas cierpienia?
[online],
jw.org
[dost?p 2016-01-16]
.
- ↑
Cierpienia
, [w:] Prowadzenie rozmow na podstawie Pism, wyd. 2, jw.org, 2001, s. 59?66,
ISBN
83-86930-47-0
.
???
- ↑
Dlaczego Bog dopuszcza cierpienia?
, [w:] Czego naprawd? uczy Biblia?, jw.org, 2005, s. 106?114,
ISBN
83-86930-79-9
.
???
- ↑
Czy cierpienia kiedy? si? sko?cz??
,
Towarzystwo Stra?nica
, 2013
.
brak strony (ksi??ka)
- ↑
Krolestwo
, [w:] Prowadzenie rozmow na podstawie Pism, wyd. 2, jw.org, 2001, s. 145?152,
ISBN
83-86930-47-0
.
???
- ↑
Dlaczego Bog dopuszcza zło i cierpienia?
, [w:] Bog ma dla nas dobr? nowin?, jw.org, 2012, s. 16, 17,
ISBN
978-83-61557-28-9
.
???
- ↑
M.-L. Ramlot OP,
Cierpienie
w:
Słownik teologii biblijnej
. s. 152?156.
- ↑
http://sasana.wikidot.com/anicca
-Nyanatiloka Mahathera "Słownik Buddyjski", termin Anicca (Nietrwało??); dost?p 2013.01.13
- ↑
Gampopa "THE JEWEL ORNAMENT OF LIBERATION. The Wish-fulfilling Gem of the Noble Teachings", Characteristics of the Three Kayas; s.288; tłum. Khenpo Konchog Gyaltsen Rinpoche; Snow Lion Publications; Ithaca, New York;
ISBN
1-55939-092-1
- Ramlot, M.-L. OP,
Cierpienie
w:
Słownik teologii biblijnej
.
X. Leon-Dufour
(red.),
K. Romaniuk
(tłum. i oprac.). Wyd. 4. Pozna?: Pallottinum, 1994, s. 152-156.
ISBN
83-7014-224-9
.
- Suffering, w:
Collins Dictionary of the English Language
. Wyd. 2. Londyn-Glasgow: 1980, s. 1452.
ISBN
0-00-433078-1
.
- Suffering. W:
Encyclopaedia Judaica
. T. 15. Jerozolima-Nowy Jork: Encyclopaedia Judaica Jerusalem ? The Macmillan Company, 1971, s. 486.