Bułgarzy

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Bułgarzy
българи (byłgari)
Ilustracja
Borys I Michał , Christo Botew , Wasił Lewski , Walja Bałkanska , Wasił Apriłow , Christo Stambołski , Dimczo Debelanow , Weselin Topałow
Populacja

około 7 milionow

Miejsce zamieszkania

Bułgaria : 5 664 624
Grecja : 637 tys. w tym tak?e Pomacy
Turcja : 600 tys. w tym tak?e Pomacy
Ukraina : 284,6 tys.
Mołdawia : 250 tys.
Kanada : 215 192
Hiszpania : 163 664
Niemcy : 39 294 ? 146 800
Wielka Brytania : 70 tys. ? 135 tys.
Włochy : 70 tys. ? 129 924
Stany Zjednoczone : 92 841 ? 300 tys.
Rumunia : 78 025
Argentyna : 70 tys.
Brazylia : 62 tys.
Francja : 7 460 ? 34 tys.
Rosja : 32 tys.
Macedonia Połnocna : 1,4 tys.

J?zyk

j?zyk bułgarski

Religia

prawosławie a w mniejszym stopniu islam

Pokrewne

Słowianie południowi , zwłaszcza Macedo?czycy

Bułgarzy ? narod z grupy południowych Słowian [1] [2] [3] , zamieszkuj?cy głownie Bułgari? , w mniejszej liczbie tak?e Macedoni? Połnocn? , Grecj? , Ukrain? i Mołdawi? .

Etnos bułgarski ukształtował si? w południowo-wschodnim zak?tku Połwyspu Bałka?skiego , w Dobrud?y , Mezji , Tracji i Macedonii .

Najwcze?niejsze znane osadnictwo na tych terenach tworzyli indoeuropejscy Trakowie , ktorzy ju? w czasach historycznych, przede wszystkim za czasow cesarstwa rzymskiego , w przewa?aj?cej cz??ci ulegli romanizacji lub hellenizacji .

Na osadnictwo zhellenizowanych i zromanizowanych Trakow nało?yło si? osadnictwo słowia?skie z okresu wielkiej ekspansji Słowian na połwysep Bałka?ski w VI i VII wieku. Plemiona słowia?skie w Mezji i Tracji, tocz?ce ci?głe walki z Bizancjum , nie zd??yły utworzy? własnego pa?stwa, bo ju? pod koniec VII wieku na tereny te wtargn?ła orda koczowniczych tureckich Protobułgarow , ktorzy podbili i podporz?dkowali sobie ludno?? słowia?sk?, track?, helle?sk? i roma?sk?. Protobułgarzy ulegli szybkiej asymilacji do przewa?aj?cego liczebnie ?ywiołu słowia?skiego (ju? w pocz?tkach panowania Symeona I w 893 j?zyk słowia?ski wprowadzono jako urz?dowy w miejsce j?zyka protobułgarskiego), ktory stopniowo wchłon?ł rownie? pozostałe etnosy. W tym samym czasie Protobułgarzy przyj?li chrze?cija?stwo w wersji prawosławnej . W południowej cz??ci Bałkanow utworzyli silne krolestwo, si?gaj?ce okresami do Cisy na połnocy i do Adriatyku na zachodzie, ktore odrodziło si? po wchłoni?ciu przez Bizancjum w latach 1018 - 1185 . W tym pa?stwie powstała jednolita narodowo?? bułgarska.

Kres pa?stwowo?ci bułgarskiej poło?ył dopiero najazd turecki pod koniec XIV wieku. Okupacja turecka trwała do przełomu XIX i XX wieku [4] ; w jej czasie znacz?ca liczba Bułgarow przyj?ła islam , tworz?c podetnos Pomakow . W tym czasie rownie? doszło do znacz?cej liczebnie tureckiej kolonizacji ziem bułgarskich, ktorej pozostało?ci istniej? do dzisiaj w Rodopach i w Dobrud?y . W XX wieku doszło do definitywnego wyodr?bnienia z bułgarszczyzny narodu i j?zyka macedo?skiego .

?ladem po Protobułgarach jest obecna nazwa narodu - Bułgarzy - oraz nieliczne wyrazy pochodzenia protobułgarskiego w j?zyku bułgarskim . Po Trakach pozostały ?lady w kulturze ludowej, zwłaszcza ta?cach i muzyce (zob. nestinarstwo ), oraz, by? mo?e, nieliczna grupa słow protobułgarskich o nieustalonej do dzisiaj etymologii. Na obrze?ach etnosu bułgarskiego pozostały reliktowe społeczno?ci wschodnioroma?skie z grupy wołoskiej - Arumuni i Meglenorumuni .

Dzisiejszy obszar osadnictwa bułgarskiego jest zwarty i w przybli?eniu mie?ci si? w granicach pa?stwa bułgarskiego. Istniej? rownie? dwa obszary osadnictwa bułgarskiego na połnocnym wybrze?u Morza Czarnego : Bułgarzy besarabscy w okolicach miast Bołgrad (Ukraina) i Taraklija (Mołdawia) na pograniczu Mołdawii i Ukrainy w Besarabii oraz Bułgarzy taurydzcy na połnocnym wybrze?u Morza Azowskiego . Ł?cznie grupy te licz? około 300 tys. ludzi. W Naddniestrzu , ju? poza obszarem Besarabii, znajduje si? ogromna wie? Parkany (ok. 10 tys. mieszka?cow) zdominowana przez Bułgarow.

Wspołcze?nie Bułgarzy posługuj? si? j?zykiem bułgarskim nale??cym do grupy j?zykow południowosłowia?skich .

Zobacz te? [ edytuj | edytuj kod ]

Przypisy [ edytuj | edytuj kod ]

  1. ↑ Slav , [w:] Encyclopædia Britannica [dost?p 2022-09-30] ( ang. ) .
  2. ↑ James Minahan: One Europe, many nations: a historical dictionary of European national groups . Greenwood Publishing Group, 2000, s. 134 ? 135. ISBN  0-313-30984-1 . [dost?p 2011-11-13]. ( ang. ) .
  3. ↑ Mikołaj Serafin: Cultural Proximity of the Slavic Nations . ( ang. ) .
  4. ↑ Bułgarzy , [w:] Encyklopedia PWN [dost?p 2022-08-05] .

Bibliografia [ edytuj | edytuj kod ]

Narody słowia?skie
zachodnie
wschodnie
południowe
?rodło: ? https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Bułgarzy&oldid=73197403 ”