Atari Jaguar

Typ	konsola gier wideo
Producent	Atari Corporation
Generacja	pi?ta generacja
Premiera	Ameryka Połnocna : listopad 1993 [1] Europa : wrzesie? 1994 [1] Polska : grudzie? 1994 [2] Japonia : 9 grudnia 1994 [1]
CPU	MC68000 13,295 MHz
GPU	32-bit RISC 26,59 MHz
Pami?? operacyjna	2 MB RAM
No?niki danych	kartrid? , CD-ROM
Sprzedanych jednostek	poni?ej 250 000 [3]
Poprzednik	Atari XE Game System (1987)
Multimedia w Wikimedia Commons

Atari Jaguar ? konsola gier wideo pi?tej generacji produkcji Atari , ktora została wydana w listopadzie 1993 roku w USA ^[3] , we wrze?niu 1994 roku w cz??ci krajow europejskich ^[1] i w grudniu 1994 roku w Polsce ^[2] .

Po premierze w listopadzie 1993 została dobrze przyj?ta w prasie fachowej, jednak z powodu złej polityki Atari (m.in. brak gier) poniosła pora?k? rynkow?: sprzedano prawdopodobnie mniej ni? 250 000 egzemplarzy ^{[3] [4]} . Niektore ?rodła podaj?, ?e co prawda wyprodukowano 225 tysi?cy, ale sprzedano tylko 125 tysi?cy (stan na koniec 1995 roku) ^[5] . W zamierzeniu konsola miała by? rywalem produktow Sega Genesis i Super Nintendo Entertainment System , lecz przyczyniła si? do odej?cia firmy Atari z rynku sprz?tu komputerowego. Ponad 110 projektow b?d?cych w fazie produkcji nigdy nie zostało wydanych ^[6] .

Historia [ edytuj | edytuj kod ]

Jaguar był ostatni? konsol? do gier sprzedawan? przez firm? Atari Corporation . Wcze?niej firma Flare Technology , zało?ona przez Martina Brennana i Johna Mathiesona , stwierdziła, ?e nie tylko jest w stanie stworzy? konsol? do gier lepsz? od konkuruj?cych Genesis i SNES-a, ale ?e rownie? jest w stanie stworzy? produkt ekonomiczny. Zach?cona pracami nad konsol? Konix Multisystem firma Atari namowiła zało?ycieli do zamkni?cia Flare i, przy wkładzie finansowym Atari, zało?enia przedsi?biorstwa nazwanego po?niej Flare II.

Firma ta pocz?tkowo zaj?ła si? projektami dwoch konsoli do gier dla Atari. Jedna z nich (o nazwie kodowej Panther ) była systemem 32-bitowym, druga ? 64-bitowa ? to Jaguar . Prace nad drugim urz?dzeniem post?powały o wiele szybciej, ni? si? spodziewano, wi?c Atari zadecydowało o zamkni?ciu projektu Panther i skoncentrowało si? na bardziej obiecuj?cej technologii 64-bitowej.

Konsola sprzedawana była od listopada 1993 w cenie 249,99 dolarow ameryka?skich (po premierze w Polsce cena kształtowała si? na poziomie 10-11 milionow owczesnych złotych ^[7] ). Sprzeda? konsoli odbywała si? na mocy porozumienia produkcyjnego zawartego z firm? IBM i opiewaj?cego na kwot? 500 milionow dolarow. Pocz?tkowo system rozprowadzany był tylko w Nowym Jorku i miastach zatoki San Francisco . Na rynek ogolnoameryka?ski konsol? wprowadzono na pocz?tku roku 1994 .

System sprzedawano posługuj?c si? sloganem reklamowym ?Do the Math” ? ?Policz sam”, za? centralnym punktem kampanii była wy?szo?? Jaguara nad urz?dzeniami 16-bitowymi. Pocz?tkowo konsola sprzedawała si? dobrze pozostawiaj?c w tyle szeroko rozreklamowane 3DO Interactive Multiplayer , ktore na rynku pojawiło si? w okresie urlopowym roku 1993. Jednak gry dost?pne w momencie premiery, a raczej ich jako??, spowodowały, ?e za konsol? przez cały czas ci?gn?ła si? reputacja urz?dzenia nie posiadaj?cego dobrego zestawu tytułow. Pierwszym sukcesem okazał si? dopiero Tempest 2000 , po ktorym na rynku pojawiły si? Doom i Wolfenstein 3D . Najwi?ksz? popularno?? zdobył Alien vs. Predator , lecz ?adna z gier nie ukazała w pełni mo?liwo?ci Jaguara.

Przez cały okres sprzeda?y istniała wzgl?dnie mała liczba gier dla konsoli, co spowodowane było kiepskim marketingiem Atari, bł?dami i niedorobkami w samym sprz?cie, a tak?e niezadowalaj?cymi narz?dziami dla programistow. Przykładem niedoci?gni?? konstrukcyjnych przywoływanych przez deweloperow jest wada kontrolera pami?ci, ktora uniemo?liwia wykonywanie kodu GPU bezpo?rednio z RAM , a jedynie z pami?ci podr?cznej ; zmuszało to programistow do dzielenia programu na segmenty o wielko?ci 4 KB (rozmiar cache) i ich kolejne ładowanie do pami?ci podr?cznej GPU. Brak było pocz?tkowo kompilatorow j?zyka C , istniały tylko prymitywne makroasemblery ; dokumentacja i przykłady dla programistow były ubogie. Klienci narzekali z kolei na zbytnie skomplikowanie konstrukcji gamepada wyposa?onego w ponad pi?tna?cie przyciskow.

Pod koniec roku 1995 , po pojawieniu si? na rynku konsolowym Sony PlayStation i Sega Saturn , los Jaguara wydawał si? by? przes?dzony. W jednym z wywiadow ^{[ potrzebny przypis ]} Jack Tramiel , prezes Atari, przekonywał, ?e Jaguar znacznie przewy?szał swoimi mo?liwo?ciami technicznymi Saturna (co było nieprawd?) i nieznacznie tylko ust?pował PlayStation. Przewidział rownie? cen? PlayStation na około 500 dolarow, twierdz?c, ?e cena mieszcz?ca si? mi?dzy 250 a 300 dolarow byłaby nieuczciwie zani?ona, co Atari mogłoby zaskar?y? (cho? firma nigdy nie zdecydowała si? na to posuni?cie). Wypowiedzi Tramiela zostały umieszczone na trzecim miejscu rankingu ?The 25 dumbest moments in gaming” sporz?dzonego przez serwis GameSpy ^[8] .

Ostatnim wysiłkiem maj?cym uratowa? Jaguara było szerokie propagowanie faktu, ?e urz?dzenie to było jedynym systemem 64-bitowym. Gracze zorientowani w technice podawali t? kwesti? w w?tpliwo??: niektorzy twierdzili, ?e głowne ?64-bitowe koprocesory” urz?dzenia nie były niczym wi?cej jak tylko akceleratorami graficznymi (o ograniczonej zreszt? mo?liwo?ci programowania), ktore musiały by? nadzorowane przez pozostałe układy konsoli. Głowny procesor graficzny Jaguara operował instrukcjami 32-bitowymi, za? 16-bitowa jednostka zarz?dzaj?ca ? Motorola 68000 ? była układem obecnym na rynku od dłu?szego ju? czasu. Przeciwnicy tego stwierdzenia argumentowali, ?e sama obecno?? 64-bitowych chipow była wystarczaj?cym dowodem zasadno?ci stwierdze? producenta. Jako element kampanii promocyjnej w roku 1996 Atari prezentowało w godzinach porannych reklamow? informacj?, podczas ktorej rozentuzjazmowani sprzedawcy zachwalali walory konsoli. Mimo ?e programy te pojawiały si? przez rok, nie spowodowały wzrostu sprzeda?y.

W trakcie sprzeda?y konsoli Atari zapowiedziało powstanie dodatkowych peryferiow, lecz na połki sklepowe trafił tylko nap?d CD-ROM , o nieco wi?kszej pojemno?ci ni? standardowe CD, zwany Atari Jaguar CD oraz JagLink ? prosty interfejs umo?liwiaj?cy gr? sieciow? na dwoch urz?dzeniach. Wprawdzie wyprodukowano prototypowe egzemplarze modemu i hełmu Virtual Reality , ale prototypy te nie ujrzały ?wiatła dziennego w postaci pełnoprawnych produktow.

Produkcja konsoli została zatrzymana po poł?czeniu firmy Atari drog? odwrotnego przej?cia z firm? JT Storage ^[9] . Po wykupieniu maj?tku Atari pod koniec lat 90. przez Hasbro Interactive , nowy wła?ciciel udost?pnił tajniki kodu Jaguara, otwieraj?c tym samym drzwi domorosłym tworcom oprogramowania. Kilka firm, takich jak Telegames i Songbird Productions , wypu?ciło na rynek nie tylko niegdy? porzucone projekty, ale rownie? seri? nowych tytułow, zaspokajaj?c tym samym apetyt wielbicieli konsoli.

Jaki? czas po?niej firma Imagin Systems , producent przyrz?dow do obrazowania dentystycznego, zakupiła od Atari formy do wykonywania odlewow jednego z elementow obudowy konsoli, gdy? rozmiar elementu był odpowiedni do umieszczenia wewn?trz kamery ^[10] .

Automaty do gier [ edytuj | edytuj kod ]

Atari wydało licencj? na wykorzystywanie chipsetu konsoli w automatach do gier. W systemie, ochrzczonym nazw? ?COJAG” ( Coin-Op Jaguar ) zrezygnowano z procesora Motorola 68000 na rzecz Motorola 68020 lub SGI R3K (zale?nie od wersji) i dodano dysk twardy oraz wi?cej pami?ci. Uruchamiane na nim gry to mi?dzy innymi obsługiwane pistoletem tytuły Area 51 i Maximum Force . Inne tytuły ( 3 On 3 Basketball , Fishin' Frenzy , Freeze The Cat , czy Vicious Circle ) nie zostały udost?pnione.

Architektura i dane techniczne [ edytuj | edytuj kod ]

Układy scalone ^[11]

• ?Tom” ? (26,59 MHz) zawieraj?cy trzy procesory wideo:
  • GPU (Graphics Processor ? 32-bit z 64-bitowym dost?pem do pami?ci i dodatkowymi 64-bitowymi instrukcjami do przetwarzania grafiki, architektura RISC , 4 KB wewn?trznej pami?ci podr?cznej ) w pełni programowany, słu??cy np. do wyliczania geometrii sceny 3D
  • Jaguar Blitter (64-bit) ? szybkie operacje logiczne, obsługiwanie bufora Z , cieniowanie Gourauda , teksturowanie i inne efekty; wraz z GPU generuje bitmapy (obiekty) do wy?wietlenia.
  • Object Processor (64-bit) ? programowalny (poprzez tzw. Display List, opisuj?c? ka?d? ramk? obrazu) procesor grafiki 2D; pobiera z pami?ci dane piksela bitmap (w terminologii Atari ? obiektow) 1,2,4,8 lub 16 bitowych, konwertuje ich format (w razie potrzeby) do 16-bitowego (według palet barw ), realizuje efekty np. nało?enia na siebie bitmap, przezroczysto?ci, skalowania itp., nast?pnie kieruje przetworzone dane do nienazwanego układu wy?wietlania, ktorym bezpo?rednio steruje. Układ wy?wietlania akceptuje tylko piksele 16-bitowe w formacie 5:6:5 RGB lub unikatowym 4:4:8 CRY ( ang.   cyan, red, intensity ), ułatwiaj?cym cieniowanie Gourauda . W obu formatach szesnasty (najmniej znacz?cy) bit piksela mo?e by? alternatywnie wykorzystany do sterowania genlockiem lub okre?lania przestrzeni kolorow dla ka?dego piksela oddzielnie.
  • 64-bitowy kontroler pami?ci DRAM
• ?Jerry” ? cz?stotliwo?? 26,59 MHz:
  • Jaguar DSP (32-bit z 16-bitowym dost?pem do pami?ci), ten sam podstawowy zestaw instrukcji co GPU (rozszerzony o instrukcje we/wy oraz do przetwarzania d?wi?ku zamiast graficznych), 8 KB wbudowanej pami?ci podr?cznej, bezpo?redni dost?p do dwoch przetwornikow cyfrowo-analogowych i układow we/wy; realizuje odtwarzanie d?wi?ku i komunikacj? przez zł?cze rozszerze? oraz z przystawk? CD-ROM.
  • zestaw timerow (licznikow czasu) i układ UART
  • kontroler joystickow
• procesor Motorola 68000 16/32-bit ? ogolny procesor steruj?cy, cz?stotliwo?? 13,295 MHz.

Inne cechy:

• pami?? RAM uwspolniona ? 2 MB, szyna 64-bitowa; wykorzystano cztery 16-bitowe ko?ci DRAM działaj?ce w trybie ? fast page ” (FPM),
• no?nik ( kartrid? ) ? pojemno?? do 6 MB (teoretycznie), 4 MB (praktycznie ? ograniczenie zestawow developerskich)
• przepustowo?? magistrali: 106,4 MB/s

Gry [ edytuj | edytuj kod ]

  Z tym tematem zwi?zana jest kategoria: Gry na platform? Atari Jaguar .

Przypisy [ edytuj | edytuj kod ]

Linki zewn?trzne [ edytuj | edytuj kod ]

• Sekcja Jaguara portalu Atari Age . atariage.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2005-07-28)].