Ten artykuł dotyczy miasta w woj. podlaskim. Zobacz te?: hasło o klubie ŁKS , piwie Łom?a oraz inne znaczenia .

Łom?a

miasto na prawach powiatu
Panorama miasta od strony południowo-wschodniej
Herb Flaga
Pa?stwo	Polska
Wojewodztwo	podlaskie
Data zało?enia	IX wiek
Prawa miejskie	15 czerwca 1418
Prezydent	Mariusz Chrzanowski
Powierzchnia	33 km²
Wysoko??	125 m n.p.m.
Populacja  (1.01.2023) ? liczba ludno?ci ? g?sto??	60 128 [1] 1840 os./km²
Strefa numeracyjna	86
Kod pocztowy	18-400 ? 18-404
Tablice rejestracyjne	BL
Poło?enie na mapie wojewodztwa podlaskiego Łom?a
Poło?enie na mapie Polski Łom?a
53°10′35″N   22°04′23″E / 53,176389   22,073056
TERC ( TERYT )	2062011
SIMC	0957241
Hasło promocyjne : Zasmakuj w Łom?y
Urz?d miejski ul. Stary Rynek 14 18-400 Łom?a
Multimedia w Wikimedia Commons
Informacje w Wikipodro?ach
Wiadomo?ci w Wikinews
Cytaty w Wikicytatach
Hasło w Wikisłowniku
Strona internetowa
BIP

Łom?a ? miasto na prawach powiatu w połnocno-wschodniej Polsce , w wojewodztwie podlaskim , nad rzek? Narew . Miasto znajduje si? na historycznym Mazowszu , było stolic? dawnej ziemi łom?y?skiej . Łom?a to głowny o?rodek gospodarczy, edukacyjny i kulturowy ziemi łom?y?skiej.

Miasto krolewskie Korony Krolestwa Polskiego w wojewodztwie mazowieckim ^[2] . Miejsce obrad sejmikow ziemskich ziemi łom?y?skiej od XVI wieku do pierwszej połowy XVIII wieku ^[3] . W latach 1975?1998 była stolic? wojewodztwa łom?y?skiego . Od 1 stycznia 1999 roku jest siedzib? powiatu łom?y?skiego . Od 28 pa?dziernika 1925 jest tak?e stolic? diecezji łom?y?skiej Ko?cioła rzymskokatolickiego.

Według danych GUS z 31 grudnia 2021 r., Łom?a liczyła 62 019 mieszka?cow ^[4] i była pod wzgl?dem liczby ludno?ci trzecim (po Białymstoku oraz Suwałkach ) miastem w wojewodztwie podlaskim, a tak?e 65. spo?rod najludniejszych miast w Polsce ^[5] .

Poło?enie [ edytuj | edytuj kod ]

Łom?a jest poło?ona w ?rodkowym biegu Narwi na Nizinie Mazowieckiej na wysoko?ci ok. 125 m n.p.m. ^[6] w połnocnej cz??ci Mi?dzyrzecza Łom?y?skiego . Miasto le?y na wzgorzach morenowych, obejmuj?cych wysok?, lewobrze?n? skarp? pradoliny Narwi.

Podział administracyjny [ edytuj | edytuj kod ]

Łom?a składa si? z czterech zwyczajowych dzielnic, ktore dziel? si? na 15 osiedli ^[7] .

• Stare Miasto ? najstarsza cz??? miasta, w ktorej znajduj? si? wiele zabytkow architektury oraz dwa parki miejskie. Maj? rownie? tu swoje miejsce wi?kszo?? łom?y?skich urz?dow oraz stadion ŁKS -u. W skład Starego Miasta wchodz? Starowka , Rembelin , Os. Monte Cassino oraz nowe osiedla powstałe w miejscu wsi Pociejewo, czyli Os. Skarpa i Os. Pociejewo .
• Południe ? dzielnica, w ktorej znajduj? si? głownie bloki mieszkalne. Budynki a razem z nimi dzielnica zacz?ły powstawa? w latach 70., kiedy nast?pił rozwoj gospodarczy miasta po nadaniu rangi wojewodztwa. Obszar le?y na południe od Starego Miasta, st?d te? nazwa. Znajduj? si? tutaj osiedla: Jantar , Gorka Zawadzka , Mazowieckie , Konstytucji , Armii Krajowej , Medyk oraz Zawady Przedmie?cie . Na osiedlu Medyk mie?ci si? Zespolony Szpital Wojewodzki. Dzielnica nadal si? rozwija pod wzgl?dem urbanistycznym.
• Łom?yca ? niegdy? oddzielna miejscowo??. Le?y w zachodniej cz??ci miasta. Tworz? j? osiedla domkow jednorodzinnych ( Łom?yca , Nowa Łom?yca , Maria , Narew , Staszica , Słoneczne , Parkowe , Młodych i Skowronki ). Dzielnica pr??nie si? rozwija pod wzgl?dem urbanistycznym.
• Kraska ? niegdy? oddzielna miejscowo??. Najmniejsza z czterech łom?y?skich dzielnic. Le?y na południe od Łom?ycy. Nazwy ulic pochodz? tu najcz??ciej od nazw ptakow np. ul. Krucza, ul. Pawia, ul. Kolibrowa itp. Znajduj? si? tu głownie domki jednorodzinne ( Os. Kraska ) oraz zakłady przemysłowe ( Os. Przemysłowe ). Na południe od Kraski poło?ona jest wie? Konarzyce .

Warunki naturalne [ edytuj | edytuj kod ]

Łom?a poło?ona jest na terenie Zielonych Płuc Polski . W s?siedztwie miasta znajduj? si? Łom?y?ski Park Krajobrazowy Doliny Narwi (na wschod), rezerwat przyrody ?Rycerski Kierz” (na zachod) oraz Czerwony Bor (na południe). W pobli?u, ok. 25 km na połnocny wschod, zlokalizowany jest Biebrza?ski Park Narodowy , a ok. 20 km na połnocny zachod Puszcza Kurpiowska . Przez miasto przepływaj? dwa cieki: rzeka Narew oraz Łom?yczka .

Klimat [ edytuj | edytuj kod ]

Według Okołowicza , Łom?a znajduje si? w strefie klimatu umiarkowanego ciepłego przej?ciowego, a według klasyfikacji Koppena le?y w strefie wilgotnego klimatu kontynentalnego podtypu o ciepłym lecie (Dfb) ^[8] .

?rednia temperatura i opady dla Łom?y

Miesi?c	Sty	Lut	Mar	Kwi	Maj	Cze	Lip	Sie	Wrz	Pa?	Lis	Gru	Roczna
?rednie dobowe temperatury [°C]	-2	-1	2	8	14	17	19	18	14	8	3	-1	7
Opady [mm]	31	26	28	35	53	71	74	66	53	44	47	39	567
?rodło: IMGW okres referencyjny 1981-2010 {{{accessdate}}}

Historia [ edytuj | edytuj kod ]

Nazwa miasta [ edytuj | edytuj kod ]

Geneza nazwy Łom?a nie jest jednoznaczna. Zygmunt Gloger pisze m.in. ?e: ? Ludzie mieszkaj?cy w lasach i ?yj?cy z my?listwa, pasterstwa i rybołowstwa nie mieli potrzeby budowania zamkow, bo przyrodzon? i najbezpieczniejsz? ich warowni? były zawalone łomami starych drzew g?szcze le?ne ”. Natomiast według prof. Karola Zierhoffera nazwa (Łom?a) oznaczała przypuszczalnie miejsce, gdzie był jaki? łom, jakie? pokruszone bloki kamienne b?d? połamane przez wiatr drzewa. Nazwa miasta jest topograficzna, urobiona za pomoc? przyrostka ??a” od tego samego rdzenia, co staropolskie łomi?, łoma?. Podobnie uformowana jest nazwa miasta Ił?a .

Nazwa Łom?a wyst?puje rownie? w innych j?zykach pod zmienionymi formami: łac. Lompza ^[9] , niem. Lomscha, jid. Lomsza, ros. Ломжа, lit. Lom?a. Jest to zwi?zane m.in. z wielonarodowo?ciow? struktur? etniczn? miasta na przestrzeni dziejow i kontaktami handlowymi prowadzonymi przez mieszka?cow miasta.

Kalendarium historii Łom?y [ edytuj | edytuj kod ]

  Osobny artykuł: Historia Łom?y .

• IX/X w. ? pierwotna lokalizacja grodu na nadnarwia?skiej skarpie oddalonej o 5 km od dzisiejszego centrum
• ok. 1000 ? zało?enie pierwszej parafii na wschodnim Mazowszu przez ?wi?tego Brunona z Kwerfurtu na Wzgorzu ?wi?tego Wawrzy?ca
• koniec XIV w. ? ponowna lokacja Łom?y w dogodniejszym miejscu
• XIV/XV w. ? budowa dworu w Łom?y
• 1392 ? powstanie na Popowej Gorze ko?cioła pw. NMP i ?w. Rozesła?cow
• 1400 ? nadanie wojtostwa Janowi Białkowi
• 1410 ? przeniesienie parafii ze Starej Łom?y do Łom?y
• 15 czerwca 1418 ? nadanie Łom?y prawa miejskiego chełmi?skiego przez ksi?cia Janusza I
• XV/XVI w. ? intensywny rozwoj miasta; Łom?a najwa?niejszym miastem Mazowsza po Warszawie i Płocku
• 1504-1525 ? budowa łom?y?skiej fary z inicjatywy mieszczan i proboszcza Jana Wojsławskiego , przy wsparciu ksi??nej Anny Mazowieckiej

• 1526 ? Łom?a miastem krolewskim i stolic? mazowieckiej ziemi łom?y?skiej
• 1612-1614 ? przybycie jezuitow i zało?enie Kolegium Łom?y?skiego
• XVII-XVIII w. ? upadek ?wietno?ci miasta po wojnach szwedzkich i kl?skach ?ywiołowych
• 1770-1798 ? budowa ko?cioła i klasztoru OO. Kapucynow
• 1795 ? przybycie do Łom?y Prusakow
• 1807 ? Łom?a stolic? departamentu łom?y?skiego w Ksi?stwie Warszawskim
• 1815 ? Łom?a pod zaborem rosyjskim ^[10]
• 1816 ? Łom?a stolic? obwodu łom?y?skiego w wojewodztwie augustowskim
• 1823 ? budowa ratusza
• 1837 ? Łom?a stolic? guberni augustowskiej
• 1867 ? Łom?a stolic? guberni łom?y?skiej
• 1905 ? strajk szkolny w gimnazjum m?skim i ?e?skim w Łom?y
• 1918 ? wyzwolenie Łom?y
• 1920 ? obrona miasta przed III Korpusem Jazdy
• 1925 ? powstanie diecezji łom?y?skiej
• 1939?1945 ? II wojna ?wiatowa m.in. utworzenie getta (1941) i zagłada ludno?ci ?ydowskiej (1942)
• 1945 ? w wyniku działa? wojennych miasto zostało zniszczone prawie w 70%
• 1946-1975 ? odbudowa najstarszej cz??ci miasta
• 1974 ? w 30. rocznic? powstania PRL, za wkład w budowanie socjalizmu, miasto zostało odznaczone Orderem Sztandaru Pracy II klasy ^[11]
• 1975 ? Łom?a stolic? wojewodztwa łom?y?skiego
• 1991 ? wizyta w mie?cie papie?a Jana Pawła II
• 1999 ? Łom?a siedzib? powiatu grodzkiego i stolic? powiatu ziemskiego

Demografia [ edytuj | edytuj kod ]

  Osobny artykuł: Ludno?? Łom?y .

Wykres liczby ludno?ci miasta Łom?y od 1939 roku ^[12] .

Struktura demograficzna mieszka?cow Łom?y według danych z 31 grudnia 2017 ^[13] :

Opis	Ogołem		Kobiety		M??czy?ni
Jednostka	osob	%	osob	%	osob	%
Populacja	63 092	100	32 962	52,24	30 130	47,76
Wiek przedprodukcyjny (0?17 lat)	11 020	17,47	5467	8,67	5553	8,8
Wiek produkcyjny (18?65 lat)	39 870	63,19	19 062	30,21	20 808	32,98
Wiek poprodukcyjny (powy?ej 65 lat)	12 202	19,34	8433	13,37	3769	5,97

31 grudnia 2014 roku miasto Łom?a miało 62 779 mieszka?cow i plasowało si? pod tym wzgl?dem na 3. miejscu w wojewodztwie podlaskim . Przyrost naturalny był dodatni i wynosił 1,64 na 1000 mieszka?cow, saldo migracji wynosiło -126 oraz odnotowano zawarcie 322 mał?e?stw ^[14] .

Architektura [ edytuj | edytuj kod ]

Układ urbanistyczny [ edytuj | edytuj kod ]

Układ urbanistyczny Starego Miasta przedstawia zało?enia ?redniowieczne, gdy? charakteryzuje si? prostok?tnym układem ulic i blokow zabudowy. Mimo działa? wojennych prowadzonych w mie?cie, układ zachował si? i jest widoczny w granicach ulic Dwornej , Krotkiej, Krzywe Koło i Szkolnej. Historyczny układ przestrzenny miasta został uznany za zabytek urbanistyki decyzj? Wojewodzkiego Konserwatora Zabytkow w Białymstoku ^[15] . Ochron? konserwatorsk? został obj?ty obszar w granicach ulic: Zamiejskiej, Zjazdu, rzeki Narew oraz ulic Sikorskiego, Polowej, 3 Maja i Wiejskiej. W granicach administracyjnych miasta znajduj? si? rownie? historyczne place targowe, tj. Stary i Nowy Rynek, Plac Niepodległo?ci oraz dawny Rynek Wołowy.

Zabytki [ edytuj | edytuj kod ]

  Osobny artykuł: Zabytki w Łom?y .

Sakralne [ edytuj | edytuj kod ]

• Katedra ?w. Michała , po?nogotycka . Budow? rozpocz?to prawdopodobnie w 1504 roku, a naw? uko?czono w 1526 r., ul. Dworna.
• Ko?cioł i klasztor oo. Kapucynow , barok toska?ski. Wzniesiony 1770?1798 na skarpie nad Narwi? (tzw. Popowa Gora ). W bocznej kaplicy wspołczesny obraz przedstawiaj?cy bł. o. Honorata Ko?mi?skiego , kapucyna . W pomieszczeniu przy bocznym wej?ciu co roku w okresie Bo?ego Narodzenia uruchamiana jest ruchoma szopka , ul. Krzywe Koło. W tym miejscu znajdował si? pierwszy gotycki ko?cioł parafialny w Łom?y.
• Zespoł klasztorny ss. Benedyktynek , ul. Dworna.
• Pałac Biskupi z 1925 r. w stylu neoklasycystycznym, ul. Sadowa. Obok Plebania z XVIII w.
• Ko?cioł Wniebowzi?cia NMP z 1877 r. styl neorosyjski . Dawna cerkiew garnizonowa. Do dzi? zachował formy architektoniczne typowe dla cerkwi prawosławnych, pl. Jana Pawła II.
• Wy?sze Seminarium Duchowne z 1866 r. Dawny pałac rosyjskiego gubernatora , pl. Jana Pawła II.
• Cmentarz Katedralny w Łom?y z XVIII w. Jeden z najstarszych na Mazowszu. Obejmuje zespoł cmentarzy (rzymskokatolicki, ewangelicko-augsburski, prawosławny), ul. Kopernika.
  • Kaplica rodziny ?miarowskich (1838).
  • Dom Pogrzebowy (1853).
  • Brama w stylu neogotyckim (1879).
  • Kaplica ewangelicka w stylu klasycystycznym (XIX w.)
• Cmentarz ?ydowski (stary) ? z XIX-wiecznymi macewami wykonanymi z głazow narzutowych. Jeden z nielicznych tego typu w Europie, ul. Rybaki.
• Cmentarz ?ydowski (nowy) z zachowanym domem pogrzebowym, ul. W?ska.
• Dom Pastora z XIX w., ul. Krzywe Koło.

Stary Rynek [ edytuj | edytuj kod ]

• Ratusz ? klasycystyczny. Wzniesiony w latach 1822?1823. W ?cianie tablica upami?tniaj?ca nadanie praw miejskich. Obok nowy ratusz oddany do u?ytku w 1998 r. projektu Jerzego Ullmana z Białegostoku.

• Kamieniczki z arkadami ? pseudobarokowe. W wi?kszo?ci odbudowane po II wojnie ?wiatowej, proj. Urszuli i Adolfa Ciborowskich.
• Hala targowa z 1928 r.

Ulica Dworna [ edytuj | edytuj kod ]

• Kasa Przemysłowcow Łom?y?skich (ob. S?d Okr?gowy) ? neobarokowy z 1909 r. ^[16]
• Siedziba Kredyt Banku ? 1888. Fasada siedmioosiowa.
• Kasa Oszcz?dno?ci (ob. Bank Gospodarki ?ywno?ciowej) z ko?ca XIX w.
• Gmach Muzeum Połnocno-Mazowieckiego ? przełom XVIII/XIX w.

Ulica Sienkiewicza [ edytuj | edytuj kod ]

• Kamienica rodziny ?ledziewskich, na budynku znajduje si? tablica upami?tniaj?ca ?mier? Leona Kaliwody .

Pozostałe wybrane zabytki [ edytuj | edytuj kod ]

• Budynek I LO z 1914 r., ul. Bernatowicza 4, według projektu Feliksa Nowickiego.
• Szkoła z 1906 r. (ob. II LO) projektu Feliksa Nowickiego, pl. Ko?ciuszki 3.
• Budynek poczty z 1843 r., pl. Pocztowy 1. Od pocz?tku istnienia nie zmienił swojej funkcji.
• Wi?zienie Gubernialne z 1892 r. (ob. Szkoła Muzyczna), Al. Legionow 36
• Dom Ludowy z 1905 r. (ob. siedziba Okr?gowej Komisji Egzaminacyjnej), Al. Legionow 9; obok Park Ludowy.
• Dom Pomocy Społecznej z 1882 r. (dawniej Dom Starcow), ul. Polowa 39. Neorenesansowy.
• Rze?nia Miejska z 1906 r.,ul. Nowogrodzkiej, obecnie restauracja i pensjonat.
• Szpital ?wi?tego Ducha w Łom?y z 1886 r., ul. Wiejska 16, obecnie Szkoła Policealna Ochrony Zdrowia.
• Szpital ?ydowski w Łom?y z 1857 r., ul. Senatorska 13, obecnie III Liceum Ogolnokształc?ce.

Zabytki nieistniej?ce [ edytuj | edytuj kod ]

• Ko?cioł Jezuitow pw. ?w. Stanisława Kostki z lat 1621?1732 w stylu barokowym. W 1630 roku pochowano w nim wojewod? Adama Kossobudzkiego . W XVIII wieku obj?li go pijarzy , a w XIX wieku luteranie . W nim w 1899 r. Jozef Piłsudski przeszedł na ewangelicyzm. Zniszczony w 1944 roku przez wojska niemieckie. Znajdował si? przy ul. Rz?dowej.
• Ko?cioł parafialny pw. ?w. Wawrzy?ca i ?w. Katarzyny na Popowej Gorze. Zbudowany przed 1392 r. w stylu gotyckim z fundacji biskupa płockiego Andrzeja z Radzymina, w XVI wieku znajdował si? w nim nagrobek ksi?cia Janusza III . Przed 1787 rokiem zburzony. Na jego miejscu zbudowano nowy po?nobarokowy ko?cioł w latach 1781?1788. Obecnie w tym miejscu znajduje si? klasztor Kapucynow.
• Stary ratusz z wie??, znajduj?cy si? po?rodku Rynku ? rozebrany w 1825 r.
• Kolegium Pijarow z XVIII wieku, barokowe. Zburzone w 1898 r.
• Ko?cioł szpitalny pw. ?wi?tego Ducha z 1 ?w. XVI w., fundacji ksi???t mazowieckich. Gotycki z cegły. Poło?ony był przy ko?ciele ?w. Michała. Zburzony przed 1663 rokiem.
• Kino Mirage z 1910 r. w stylu eklektycznym
• Mała Synagoga
• Wielka Synagoga

Pomniki [ edytuj | edytuj kod ]

  Osobny artykuł: Pomniki w Łom?y .

Pomniki i tablice upami?tniaj?ce znajduj?ce si? w Łom?y ^[17]

• Pomnik w Hołdzie ?ołnierzom 33 Pułku Piechoty
• Pomnik Bohdana Stefana Winiarskiego
• Pomnik Bojownikom Nieznanym Straconym przez Naje?d?cow-Rosjan w 1831 r.
• Pomnik Bojownikom Za Wolno?? Ojczyzny
• Pomnik Harcerzom Ziemi Łom?y?skiej
• Pomnik Jakuba Wagi
• Pomnik Kardynała Stefana Wyszy?skiego
• Pomnik ? ławeczka Hanki Bielickiej
• Pomnik Ofiar Represji Stalinowskich
• Pomnik Pami?ci Bohaterow Walk o Wolno?? i Niepodległo?? Polski oraz Wi??niow Politycznych Zam?czonych i Pomordowanych w latach 1939?1956
• Pomnik Pami?ci ?ołnierzy Armii Krajowej Obwodu Łom?y?skiego
• Pomnik po?wi?cony Ojcu ?w. Janowi Pawłowi II
• Pomnik po?wi?cony Tadeuszowi Ko?ciuszce
• Pomnik Stacha Konwy
• Pomnik Zygmunta Glogera
• Popiersie Bohdana Winiarskiego , s?dziego MTS w Hadze i prezesa Banku Narodowego w Londynie
• Tablica ufundowana w ?Hołdzie patriotom polskim wi?zionym w tych murach w okresie zaborow, okupacji hitlerowskiej i stalinowskiej” na gmachu dawnego wi?zienia
• Tablica ?ydowska

Pomniki przyrody [ edytuj | edytuj kod ]

W mie?cie znajduje si? 12 pomnikow przyrody wpisanych do rejestru Wojewodzkiego Konserwatora Przyrody ^[18] . Głownie s? to pojedyncze drzewa wiekowe, ktore znajduj? si? na terenach parkow miejskich:

• Park Jakuba Wagi ? zało?ony w 1842. Dawniej Ogrod Spacerowy . Mi?dzy ul. Wojska Polskiego, Glogera, Nowogrodzk? i Ogrodow?
• Park Jana Pawła II ? obok Sanktuarium Miłosierdzia Bo?ego. Mi?dzy ul. Wyszy?skiego, Zawadzk? i Prusa
• Park Ludowy ? zało?ony w 1905 przy Al. Legionow

Gospodarka [ edytuj | edytuj kod ]

Struktura zatrudnienia
(dane za rok 2004) ^[19]

Sektor	pracuj?cy	udział %
Rolnictwo	51	0,4
Przemysł	3258	25,4
Usługi rynkowe	4657	36,3
Usługi nierynkowe	4875	38,0
Ogołem	12 828	100,0

Poło?enie Łom?y w regionie o charakterze rolniczo-le?nym wskazuje na podstawowe kierunki rozwoju gospodarczego, ktorymi s? bran?e nieuci??liwe ekologicznie, tj. przemysł spo?ywczy, browarnictwo, elektronika, przemysł materiałow budowlanych, drzewny, meblarski, produkcja i przetworstwo płodow rolnych, a tak?e turystyka i agroturystyka. Na terenie miasta nie istnieje ?adne du?e przedsi?biorstwo zatrudniaj?ce ponad 1000 pracownikow, jednak funkcjonuj? przedsi?biorstwa, ktore znalazły si? w Podlaskiej Setce Przedsi?biorcow ^[20] . S? to m.in. Browar Łom?a , DE HEUS (producent pasz dla zwierz?t), DOMEL (producent okien bezołowiowych), FARGOTEX (importer tkanin meblowych), KONRAD (importer jałowic hodowlanych), Łom?y?ska Fabryka Mebli, PEPEES (producent skrobi ziemniaczanej), Purzeczko (ochrona osob i mienia), UniGlass Polska (producent szyb zespolonych). Miasto jest siedzib? Podlaskiej centrali Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa .

Na koniec 2007 roku liczba pracuj?cych w mie?cie Łom?y wynosiła 13 408, w tym 7170 kobiet ^[21] , natomiast stopa bezrobocia na koniec wrze?nia 2012 roku wynosiła 15,8% ^[22] . Liczba podmiotow gospodarczych zarejestrowanych w rejestrze REGON na koniec 2008 roku wynosiła 6421, w tym 6280 podmiotow sektora prywatnego ^[23] .

We wrze?niu 2019 liczba zarejestrowanych bezrobotnych wynosiła 1800 osob, a stopa bezrobocia wynosiła 7,3% ^[24] .

Według danych GUS bezrobocie rejestrowane w Łom?y wynosiło w 2021 roku 6,7% (7,4% w?rod kobiet i 6,0% w?rod m??czyzn). Jest to nieznacznie mniej od stopy bezrobocia rejestrowanego dla wojewodztwa podlaskiego oraz znacznie wi?cej od stopy bezrobocia rejestrowanego dla całej Polski. Wi?cej: https://www.polskawliczbach.pl/Lomza#rynek-pracy

Transport [ edytuj | edytuj kod ]

Transport drogowy [ edytuj | edytuj kod ]

  Osobny artykuł: Obwodnica Łom?y .

Zgodnie z raportem z konsultacji społecznych ws. strategii rozwoju I Paneuropejskiego Korytarza Transportowego ( Via Baltica ) przygotowanym przez agencj? Scott&Wilson na zlecenie GDDKiA trasa powinna przebiega? wariantem nr 42, czyli prowadz?cym przez Łom?? ^[25] . Władze miasta ju? od kilku lat zabiegały o wspomnian? inwestycj? i nagła?niały cał? spraw? ze wzgl?du na mo?liwo?? rozwoju miasta i kwestie ochrony ?rodowiska ^{[26] [27]} . 20 pa?dziernika 2009 roku Rada Ministrow przyj?ła Rozporz?dzenie zmieniaj?ce rozporz?dzenie w sprawie sieci autostrad i drog ekspresowych, przedło?one przez Ministra Infrastruktury, w ktorym został zatwierdzony nowy przebieg Via Baltici po ?ladzie nowej drogi ekspresowej S61 ^[28] .

Przez miasto przebiegaj? drogowe szlaki komunikacyjne, takie jak ^[29] :

Numer drogi	Rodzaj drogi	Przebieg
61	krajowa	Warszawa ? Legionowo ? Ro?an ? Ostroł?ka ? Łom?a ? Grajewo ? Augustow
63		W?gorzewo ? Gi?ycko ? Orzysz ? Pisz ? Kolno ? Łom?a ? Zambrow ? Siedlce ? Radzy? Podlaski ? Sławatycze
64		Łom?a ? Pi?tnica Poduchowna ? Wizna ? Je?ewo Stare ? Białystok
645	wojewodzka	Myszyniec ? Łyse ? Zbojna ? Nowogrod ? Łom?a
677		Łom?a ? ?niadowo ? Ostrow Mazowiecka
679		M??enin ? Ga? ? Podgorze ? Łom?a
	powiatowa	Wizna ? Łom?a

W czasach Polski Ludowej , do grudnia 1985 roku ^[30] , w mie?cie krzy?owały si? drogi pa?stwowe nr 11 relacji Warszawa ? Ostroł?ka ? Łom?a ? Suwałki oraz nr 24 relacji Łom?a ? Zambrow ? Siedlce ? Lublin ^[31] .

Mosty [ edytuj | edytuj kod ]

W Łom?y na rzece Narew znajduj? si? dwa mosty: stary most w ci?gu ul. Zjazd (ł?cz?cy miasto z Pi?tnic? Poduchown? i b?d?cy przepraw? na drogach krajowych 61 i 63) i nowy most w ci?gu ul. Wł. Sikorskiego (ł?cz?cy miasto z Pi?tnic? Wło?cia?sk? ). Ponadto na rzeczce Łom?yczce jest 6 mostow. Ze wzgl?du na zły stan techniczny starego mostu od lipca 2006 roku obowi?zuje na nim ograniczenie wagowe dopuszczaj?ce ruch pojazdow o masie całkowitej nieprzekraczaj?cej 30 ton ^[32] . W zwi?zku z planowan? budow? obwodnicy ma powsta? trzeci most ł?cz?cy brzegi Narwi.

Transport autobusowy [ edytuj | edytuj kod ]

Łom?a posiada 19 linii autobusowych, zarz?dzanych przez MPK Łom?a ^[33] .

Ponadto w mie?cie znajduje si? dworzec PKS i PKP . W komunikacji mi?dzymiastowej głown? rol? odgrywa przedsi?biorstwo PKS Nova ^[34] , zapewniaj?ce poł?czenia z Warszaw? , Białymstokiem , Olsztynem , Ełkiem , Ostroł?k? , Suwałkami, Augustowem, Białowie??, Hajnowk?, Goni?dzem oraz z pobliskimi miastami i wioskami.

Transport rowerowy [ edytuj | edytuj kod ]

W 2016 roku długo?? wszystkich drog rowerowych w mie?cie wynosiła 27,4 km. Plany miasta zakładaj? budow? kolejnych 22 km ?cie?ek ^[35] . W mie?cie funkcjonuje system roweru miejskiego ŁoKeR , zarz?dzany przez firm? BikeU . Obecnie składa si? z 15 stacji ^[36] .

Do wypo?yczenia jest dost?pnych 100 rowerow (w tym jeden cargo i jeden tandem ). Sie? działa w okresie od 26 kwietnia do 1 listopada ^[37] . Otwarciu systemu 26 kwietnia 2018 roku, jak i rozpocz?ciu sezonu rok po?niej, towarzyszył wy?cig rowerowy organizowany przez Miasto Łom?a ^{[38] [39]} .

Elektromobilno?? [ edytuj | edytuj kod ]

Pierwsza stacja ładowania samochodow elektrycznych w mie?cie powstała jesieni? 2017 roku na parkingu podziemnym w Galerii Veneda przy ul. Zawadzkiej 38. Pozwala ona na ładowanie pojazdow z najwi?ksz? pr?dko?ci? przez zł?cza CHAdeMO i CCS Combo 2 . W 2018 roku uruchomiono kolejne dwie stacje ? przy Ratuszu Miejskim, o mocy 2x20 kW i w bazie MPK przy ul. Spokojnej 9, o mocy 2x11 kW. Do 30 czerwca 2019 w ramach okresu probnego, nie były pobierane opłaty za korzystanie z urz?dze? ^{[40] [41]} .

Transport kolejowy [ edytuj | edytuj kod ]

  Osobny artykuł: Łom?a (stacja kolejowa) .

Poł?czenia kolejowe z Łom?? były ju? planowane w XIX wieku, jednak dopiero z pocz?tkiem I wojny ?wiatowej i wkroczeniem Rosjan do miasta zostało otwarte poł?czenie ?niadowo ? Łom?a . Rosjanie rozpocz?li rownie? przygotowywanie terenu pod tor kolejowy w kierunku Kolna , jednak w sierpniu 1915 opu?cili miasto i prace zostały wstrzymane. Stworzenia poł?czenia pomi?dzy Kolnem a Łom?? podj?li si? rownie? Niemcy , jednak bezowocnie. W latach 1922?1927 podejmowano kolejne proby stworzenia omawianego odcinka, jednak do budowy nigdy nie przyst?piono. W latach 1917?1925 z Łom?y do Warszawy kursowały trzy poci?gi dziennie. Ponadto od 1921 roku otwarto kolej w?skotorow? na odcinku Łom?a ? Nowogrod , ktora była cz??ci? trasy Myszyniec ? Łom?a.

Przewozy pasa?erskie drog? kolejow? Łom?a ? Ostroł?ka ? Łom?a funkcjonowały do 1 stycznia 1993 roku. Tras? t? kursowało 5 par poci?gow ze ?redni? pr?dko?ci? 30 km/h, z ktorej korzystało ?rednio rocznie 9510 osob ? prawie 5 razy za mało, by utrzyma? rentowno?? .

Obecnie na trasie ?niadowo ? Łom?a kursuj? trzy poci?gi towarowe tygodniowo, natomiast kolej w?skotorowa z Łom?y do Nowogrodu ju? nie istnieje. W przyszło?ci, ze wzgl?du na brak ?rodkow finansowych w bud?ecie PKP przeznaczonych na modernizacj? odcinka ?niadowo ? Łom?a, trasa ma by? docelowo zamkni?ta dla ruchu w 2012 roku ^[42] . We wrze?niu 2009 roku starosta łom?y?ski, Krzysztof Kozicki, wyraził zainteresowanie przej?ciem infrastruktury kolejowej na terenach powiatu i miasta Łom?y przez powiat łom?y?ski . 2 wrze?nia zarz?d powiatu przyj?ł w tej sprawie stosowny projekt uchwały ^[43] , ktory rada powiatu przyj?ła jednogło?nie ^[44] .

W marcu 2019 roku społka CPK na opublikowanej przez siebie mapie poł?cze? kolejowych przedstawiła planowany przebieg linii z Gi?ycka do Warszawy przez Łom?? ^[45] .

Transport lotniczy [ edytuj | edytuj kod ]

W 2011 r. oficjalnie otwarto l?dowisko sanitarne przy Al. Piłsudskiego .

Kultura [ edytuj | edytuj kod ]

Łom?a to rownie? o?rodek kulturalny. Znajduj? si? tutaj teatr, filharmonia kameralna, muzeum, a tak?e liczne galerie sztuki. W mie?cie organizowane s? cyklicznie nast?puj?ce wydarzenia kulturalne:

• Mi?dzynarodowy Festiwal Teatralny ?Walizka” ? organizowany przez Teatr Lalki i Aktora w Łom?y
• Festiwal ?Sacrum et Musica” ? organizowany przez Filharmoni? Kameraln? im. Witolda Lutosławskiego w Łom?y
• Festiwal Muzyczne Dni Drozdowo ? Łom?a ? organizowany przez Regionalny O?rodek Kultury w Łom?y i Jacka Szyma?skiego (dyrektor artystyczny). Wspołorganizatorem jest Dariusz S. Wojcik
• Ogolnopolski Plener Malarski ? jw.
• Ogolnopolski Turniej Ta?ca Towarzyskiego o ?Puchar Prezydenta Miasta Łom?a” ? organizowany przez Regionalny O?rodek Kultury w Łom?y i Klub Ta?ca Towarzyskiego ?AKAT”.
• Ogolnopolski Turniej Ta?ca Towarzyskiego o ?Mistrzostwo Łom?y” ? organizowany przez Regionalny O?rodek Kultury w Łom?y i Klub Ta?ca Towarzyskiego ?AKAT”
• Ogolnopolski Turniej Ta?ca Młodzie?owego ?Wiruj?ca Strefa” ? organizowany przez MDK-D?T
• Ogolnopolski Konkurs Krasomowczy im. Hanki Bielickiej ? organizowany przez Centrum Katolickie im. Jana Pawła II przy parafii Krzy?a ?w.
• Novum Jazz Festival ? organizowany przez Radio Nadzieja
• Festiwal Karnawał z Kol?d? ? organizowany przez Radio Nadzieja
• Konkurs Poetycki im. Jana Kulki ? konkurs o charakterze ogolnopolskim organizowany przez MDK-D?T

Instytucje kulturalne [ edytuj | edytuj kod ]

Instytucjami kulturalnymi w Łom?y s? m.in.: Galeria Sztuki Wspołczesnej, Filharmonia Kameralna im. Witolda Lutosławskiego w Łom?y (dawniej Łom?y?ska Orkiestra Kameralna), Miejska Biblioteka Publiczna, Miejski Dom Kultury ? Dom ?rodowisk Tworczych, Muzeum Połnocno-Mazowieckie w Łom?y , Centrum Katolickie im. Jana Pawła II, Regionalny O?rodek Kultury w Łom?y oraz Teatr Lalki i Aktora w Łom?y .

Stowarzyszenia obywatelskie [ edytuj | edytuj kod ]

Na terenie miasta Łom?y funkcjonuj? rownie? liczne stowarzyszenia i zespoły hobbystyczne. Nale?? do nich m.in.: Społeczne Stowarzyszenie Prasoznawcze ?Stopka” , Sekcja Capoeira UNICAR Łom?a, Centrum Aktywno?ci Lokalnej ?Novitas”, Katolicka wspolnota Gloriosa Trinita , Klub Karate Fudokan-Shotokan Łom?a, Łom?y?ska Grupa Odtworstwa Historycznego ?Spiritus temporis” , Łom?y?skie Towarzystwo Naukowe im. Wagow , Salon Literacki Anny Jakubowskiej, Towarzystwo Przyjacioł Ziemi Łom?y?skiej , Zespoł Muzyki Dawnej ?Voci Unite”, Zespoł Pie?ni i Ta?ca ?Łom?a”, Łom?y?ska Orkiestra D?ta, Łom?y?ski Klub Płetwonurkow ?Podwodny Jele?”.

Media [ edytuj | edytuj kod ]

Na terenie Łom?y wydawanych jest 5 czasopism: Tygodnik Narew, Gazeta Wspołczesna , Gazeta Bezcenna , Kontakty oraz Tygodnik Diecezji Łom?y?skiej ?Głos Katolicki”.

Funkcjonuje tak?e kilka internetowych serwisow informacyjnych po?wi?conych miastu i Ziemi łom?y?skiej , m.in.: narew.info, wzasiegu.pl , mylomza.pl , xlomza.pl i 4lomza.pl.

Rozgło?niami radiowymi, ktore posiadaj? swoje placowki w Łom?y, s?: Radio Eska Łom?a (88,8 FM ), Radio RMF MAXXX Podlasie (97,5 FM), Diecezjalne Radio Nadzieja (103,6 FM) oraz Polskie Radio Białystok (87,9 FM). Od przeszło 20 lat funkcjonuje rownie? łom?y?ski kanał Telewizji Narew, skupiaj?cy si? na sprawach lokalnych, istotnych dla mieszka?cow miasta, powiatu łom?y?skiego i Wojewodztwa Podlaskiego.

O?wiata [ edytuj | edytuj kod ]

  Osobny artykuł: Lista szkoł w Łom?y .

Historia szkolnictwa w Łom?y si?ga pocz?tkow XV wieku, kiedy to zało?ono pierwsz? parafi?, a razem z ni? szkoł? parafialn?. W 1614 roku przebywaj?cy na terenie miasta jezuici utworzyli Kolegium Jezuickie. Jednym z kolejnych rektorow kolegium był ?w. Andrzej Bobola . Poziom szkolnictwa nie spadł po przekazaniu przez KEN szkoły pijarom w 1774 roku. Pod władz? zaborcow w Łom?y wykształciło si? wiele wa?nych osobisto?ci, m.in. Szymon Konarski , Rafał Krajewski , Jakub Ignacy Waga , Wojciech Szweykowski , Adam Ch?tnik .

Obecnie w Łom?y jest dobrze rozwini?ta sie? szkoł publicznych i niepublicznych na wszystkich szczeblach. Znajduje si? tutaj 7 szkoł podstawowych, 8 gimnazjow, 10 szkoł ponadgimnazjalnych, 6 szkoł wy?szych (w tym 3 niepubliczne) oraz 2 szkoły artystyczne. Poziom kształcenia w Łom?y jest wysoki, o czym ?wiadcz? wyniki egzaminow maturalnych i gimnazjalnych w skali kraju i wojewodztwa. Na przykład I Liceum Ogolnokształc?ce nale?y do krajowej i wojewodzkiej czołowki szkoł ?rednich ^{[46] [47]} . Ponadto wiele łom?y?skich szkoł zdobyło tytuł Szkoły z klas? ^[48] . Od 1 stycznia 1999 w Łom?y swoj? siedzib? ma Okr?gowa Komisja Egzaminacyjna , ktora obejmuje swoj? działalno?ci? wojewodztwa podlaskie i warmi?sko-mazurskie .

Bezpiecze?stwo [ edytuj | edytuj kod ]

Ochrona zdrowia [ edytuj | edytuj kod ]

Za ochron? zdrowia w powiecie łom?y?skim odpowiada prowadzony przez ten powiat i finansowany przez NFZ ? Samodzielny Publiczny Zakład Opieki Zdrowotnej w Łom?y z siedzib? przy ulicy Szosa Zambrowska 1/27. ZOZ składa si? z izby przyj??, pogotowia ratunkowego oraz czterech przychodni rejonowych ^[49] . W Łom?y mie?ci si? rownie? Szpital Wojewodzki im. Kardynała Stefana Wyszy?skiego . Uzupełnieniem publicznej słu?by zdrowia s?: osiem Niepublicznych Zakładow Opieki Zdrowotnej oraz placowka terenowa słu?by zdrowia MSWiA ^[50] .

Poza tym na terenie miasta działaj?: Caritas , przychodnie specjalistyczne (np. gabinety stomatologiczne) oraz 20 aptek ^[51] . Natomiast usługi z zakresu rehabilitacji ?wiadczy m.in. Centrum Rehabilitacji Caritas Diecezji Łom?y?skiej pw. ?w. Rocha ^[52] .

Cywilne słu?by mundurowe [ edytuj | edytuj kod ]

Łom?y?ska Policja wspołpracuje z ?andarmeri? Wojskow? oraz korzysta z systemu monitoringu utworzonego przez miasto. Na terenie miasta znajduje si? Komenda Miejska z siedzib? przy ul. Wojska Polskiego 9 i cz??ci? sekcji przy ul. Partyzantow 48B. Łom?y?ska komenda podlega Komendzie Wojewodzkiej. Dzieli si? na 5 sekcji i 1 referat. Sekcja dzielnicowych dzieli miasto na dwa rewiry, czyli ł?cznie 14 rejonow ^[53] . W mie?cie funkcjonuje tak?e stra? miejska.

Od 1997 roku w mie?cie Łom?a funkcjonuje program ?Bezpieczne miasto” realizowany we wspołpracy z Komend? Miejsk? Policji, Stra?? Miejsk? oraz innymi podmiotami ?ycia społecznego. W ramach tego programu w 2001 roku uruchomiono miejski monitoring polegaj?cy na umieszczeniu kamer w miejscach wymagaj?cych stałego nadzoru ^[54] .

Za bezpiecze?stwo po?arowe odpowiada Komenda Miejska Pa?stwowej Stra?y Po?arnej maj?ca sw? siedzib? przy ul. Sikorskiego 48/94, wspomagana przez Ochotnicz? Stra? Po?arn? (10 jednostek na terenie gminy Łom?a ) ^[55] .

Religia [ edytuj | edytuj kod ]

Mieszka?cy Łom?y to głownie osoby wyznania rzymskokatolickiego , chocia? na przestrzeni wiekow miasto było wielonarodowo?ciowe i tym samym wielowyznaniowe. Oprocz katolikow miasto zamieszkiwali m.in. wyznawcy judaizmu , czy te? protestanci , o czym ?wiadcz? zabytki architektury sakralnej oraz nagrobki na łom?y?skich cmentarzach. Dodatkowym potwierdzeniem wielowyznaniowej struktury miasta był fakt, ?e wła?nie w Łom?y 24 maja 1899 roku Jozef Piłsudski dokonał konwersji na luteranizm , w czym uczestniczył łom?y?ski pastor ks. Mikulski ^[56] . Oprocz osob wyznania rzymskokatolickiego w mie?cie mieszka rownie? du?a grupa muzułmanow pochodzenia czecze?skiego . Osiem łom?y?skich parafii rzymskokatolickich skupionych jest w dwa dekanaty: Łom?a ? ?w. Brunona oraz Łom?a ? ?w. Michała Archanioła , ktore obejmuj? rownie? dziewi?? okolicznych miejscowo?ci. Ponadto na terenie miasta działalno?? duszpastersk? prowadz?: Ko?cioł Zielono?wi?tkowy w RP ? zbor ?Słowo ?ycia” ^[57] , dwa zbory ?wiadkow Jehowy (w tym grupa j?zyka migowego oraz grupa rosyjskoj?zyczna ) ^[58] oraz neopoga?ski Rodzimy Ko?cioł Polski . Ko?cioł Rektoralny pw. Wniebowzi?cia Naj?wi?tszej Maryi Panny w Łom?y wzniesiono w 1873 jako prawosławn? cerkiew ?w. Trojcy , posiadaj?c? status soboru od 1885. Po 1918 ?wi?tyni? przemianowano na ko?cioł rzymskokatolicki . Obecnie prawosławni mieszka?cy podlegaj? parafii Wniebowst?pienia Pa?skiego w Ciechanowcu .

Sport [ edytuj | edytuj kod ]

Historia sportu w Łom?y si?ga ko?ca XIX wieku, kiedy to w 1897 roku zorganizowano pierwsze wy?cigi wio?larskie amatorow. Dwa lata po?niej rozpocz?to starania o powołanie towarzystwa wio?larskiego, ktore to zainaugurowało swoj? oficjaln? działalno?? 26 stycznia 1902 roku pod nazw? Łom?y?skiego Towarzystwa Wio?larskiego ^[59] . Stowarzyszenie pr??nie działało do rozpocz?cia II wojny ?wiatowej . Jego działalno?? została zawieszona w latach 80. XX wieku.

16 kwietnia 1926 roku został zało?ony pierwszy klub piłkarski, obecnie trzecioligowy ŁKS Łom?a . Ponadto w mie?cie działa kilkana?cie klubow sportowych reprezentuj?cych ro?ne dyscypliny. Do najwa?niejszych sekcji oprocz piłki no?nej nale?? siatkowka , koszykowka , lekkoatletyka oraz sporty walki . Swoje najwi?ksze sukcesy Łom?anie odnosili wła?nie w lekkoatletyce ^[60] , sportach walki ^{[61] [62]} , a tak?e w kulturystyce ^[63] . W czerwcu 2009 roku zorganizowano w Łom?y Ogolnopolski Finał Gimnazjady w Piłce No?nej Chłopcow, w ktorym lokalna dru?yna piłkarska z Publicznego Gimnazjum nr 8 zaj?ła 3. miejsce ^[64] . Łom?y?ski sport wspierany jest przez Towarzystwo Krzewienia Kultury Fizycznej oraz Łom?y?ski Szkolny Zwi?zek Sportowy.

W 1998 roku została otwarta hala sportowa, w ktorej odbywaj? si? ogolnopolskie oraz mi?dzynarodowe imprezy, np. mecze piłki halowej ^[65] , turnieje wschodnich sztuk walki ^[66] czy turnieje piłki koszykowej ^[67] . W 2006 roku uruchomiono stok narciarski w Rybnie k. Łom?y ^[68] .

W 2009 roku została podpisana umowa na budow? pływalni miejskiej, ktora b?dzie drugim tego typu obiektem w mie?cie. Przewidywany termin oddania inwestycji to pocz?tek 2011 roku ^[69] . Budowa pływalni jest wspołfinansowana ze ?rodkow unijnych Regionalnego Programu Operacyjnego Wojewodztwa Podlaskiego na lata 2007?2013, a jej koszt całkowity wyniesie 35,2 mln zł ^[70] .

Obiekty sportowe [ edytuj | edytuj kod ]

,

• Stadion piłkarsko-lekkoatletyczny zarz?dzany przez MOSiR Łom?a,
• Hala sportowa im. Olimpijczykow Polskich; odbywaj? si? tutaj miejskie, regionalne, a nawet mi?dzynarodowe imprezy sportowe,
• Kompleks rekreacyjno-sportowy ( skatepark ); wyposa?ony w korty tenisowe, boisko do piłki r?cznej , stoły do tenisa ziemnego , ?cie?ki rowerowe , minigolf ,
• Kompleks rekreacyjno-sportowy (skatepark ? poło?ony na byłej strzelnicy wojskowej) ; wyposa?ony w boisko do piłki r?cznej oraz koszykowki, plac zabaw dla dzieci, ?ciank? wspinaczkow?,
• Kryte baseny pływackie przy Szkole Podstawowej nr 10 i Publicznym Gimnazjum nr 1,
• Kompleksy rekreacyjno-sportowe Orlik 2012 przy ulicach Katy?skiej oraz Bernatowicza.

Kluby sportowe [ edytuj | edytuj kod ]

W Łom?y prowadzi swoj? działalno?? wiele klubow sportowych zarowno profesjonalnych, jak i amatorskich. Najbardziej rozpoznawalnym spo?rod łom?y?skich klubow jest zało?ony w 1926 roku klub piłkarski ŁKS Łom?a , ktory obecnie rozgrywa mecze w III lidze. Na uwag? zasługuje rownie? Uczniowski Klub Sportowy Jedynka Łom?a , ktory prowadzi sekcje tenisa stołowego , zapa?nicz? oraz siatkowki kobiet, ktora to rozgrywała mecze przez jeden sezon w II lidze. W drugiej lidze wyst?puj? rownie? zawodnicy klubu SKTS Łom?a, ktory prowadzi rozgrywki w tenisie stołowym. Ponadto od 1975 roku funkcjonuje w mie?cie klub lekkoatletyczny LKS Narew Łom?a, ktory mo?e poszczyci? si? wieloma sukcesami ^[71] . Pozostałe kluby sportowe prowadz? sekcje zapa?nicze, siatkowki , koszykowki , taekwondo , karate , biegowe , szachowe , czy te? piłki r?cznej . We wrze?niu 2009 roku Ludowy Łom?y?ski Klub Sportowy ?PREFBET ?NIADOWO” Łom?a (LŁKS ?Prefbet ?niadowo” Łom?a) wygrał rozgrywany w Toruniu finał II ligi lekkoatletycznej i tym samym, jako pierwsza w historii dru?yna z ziemi łom?y?skiej, awansował do pierwszej ligi ^[72] . W 2011 roku zawodniczki klubu AZS PWSIP Wałkuscy, pierwszy raz w swojej historii, zdobyły awans do ekstraklasy tenisa stołowego ^[73] .

Administracja [ edytuj | edytuj kod ]

Łom?a jest miastem na prawach powiatu . Mieszka?cy Łom?y wybieraj? do swojej rady miasta 23 radnych ^[74] . Organem wykonawczym władz jest prezydent miasta . Siedzib? władz miejskich jest ratusz.

Miasto jest tak?e siedzib? starostwa powiatu łom?y?skiego , a tak?e wiejskiej gminy Łom?a . W Łom?y znajduj? si? s?d rejonowy , s?d okr?gowy , a tak?e szereg urz?dow rangi powiatowej.

Mieszka?cy Łom?y wybieraj? parlamentarzystow z okr?gu wyborczego Białystok , a posłow do Parlamentu Europejskiego z okr?gu wyborczego Olsztyn .

  Osobny artykuł: Wojewodztwo łom?y?skie .

W latach 1975?1998 Łom?a była stolic? wojewodztwa łom?y?skiego. Wojewodztwo to było terenem rolniczym o trzeciej najni?szej g?sto?ci zaludnienia i jednym z najni?szych wska?nikow urbanizacji ^[75] .

Prezydenci Łom?y (od 1988) [ edytuj | edytuj kod ]

• 1988?1990 ? Gilbert Okulicz-Kozaryn
• 1990?1992 ? Marek Prze?dziecki ^[76]
• 1992?1994 ? Henryk ?elechowski
• 1994?2002 ? Jan Turkowski
• 2002?2010 ? Jerzy Brzezi?ski
• 2010?2014 ? Mieczysław Czerniawski
• od 2014 ? Mariusz Chrzanowski

Miasta partnerskie [ edytuj | edytuj kod ]

• Czechowice-Dziedzice
• Muscatine ( Stany Zjednoczone )
• Zwiahel ( Ukraina )
• Borysław (Ukraina)
• Drohobycz (Ukraina)
• Kołomyja (Ukraina)
• Soleczniki ( Litwa )
• Rejon Wile?ski ( Litwa )
• Sodertalje ( Szwecja )
• Sigtuna ( Szwecja ) ^[77]
• Pavlikeni (Bułgaria)
• Kazanłyk (Bułgaria)
• Montserrat (Hiszpania)

Zobacz te? [ edytuj | edytuj kod ]

Zobacz w Wiki?rodłach Słownik geograficzny Krolestwa Polskiego hasło Łom?a

Zobacz hasła łom?anin , łom?anka , łom?y?ski i  łom?a?ski w Wikisłowniku

• ruchoma szopka w Łom?y
• bitwa pod Łom??
• diecezja łom?y?ska
• grodzisko w Łom?y
• gubernia łom?y?ska
• Nadle?nictwo Łom?a
• Najstarsza Synagoga w Łom?y
• twierdza Łom?a
• wzgorza łom?y?skie
• zamek w Łom?y
• ziemia łom?y?ska
• 33 Pułk Piechoty (II RP)

Przypisy [ edytuj | edytuj kod ]

Bibliografia [ edytuj | edytuj kod ]

• Brodzicki Czesław : Ziemia łom?y?ska do 1529 roku. Łom?y?skie Towarzystwo Naukowe im. Wagow, Łom?a 1999, ISBN  83-86175-95-8 .
• Donata D.   Godlewska   Donata D. , Czesław C.   Brodzicki   Czesław C. , Dzieje Łom?y od czasow najdawniejszych do rozbiorow Rzeczypospolitej (XI w.?1795). , Łom?a: Towarzystwo Przyjacioł Ziemi Łom?y?skiej, 2000, ISBN  83-902985-7-0 , OCLC   749203647   . brak strony (ksi??ka)
• Sulimierski Filip , Chlebowski Bronisław , Walewski Władysław: Słownik geograficzny Krolestwa Polskiego i innych krajow słowia?skich. tom V, Warszawa 1884, s. 699?704
• Wi?niewski Jerzy : Pocz?tek i rozwoj nowego osadnictwa w ziemi łom?y?skiej w ko?cu XIV i w XV wieku. , [w:] ?Studia Łom?y?skie”, t. 1:1989, s. 19?207, mapa.
• Zierhoffer Karol : Nazwy miejscowe połnocnego Mazowsza. Ossolineum, Wrocław 1957
• Praca zbiorowa, Spacerkiem po dawnej Łom?y. Muzeum Okr?gowe w Łom?y, Łom?a 1997, ISBN  83-87108-04-9 .
• Praca zbiorowa, Ziemia Łom?y?ska. Towarzystwo Przyjacioł Ziemi Łom?y?skiej, Łom?a 2004, ISBN  83-912037-5-1 .
• Regionalny O?rodek Kultury w Łom?y, Łom?y?ski Informator Kulturalny 2007. Libra-Print, Łom?a 2007, ISSN   1427-7883 .
• Urz?d Miejski w Łom?y, 580 lat miasta Łom?y. System Perfekt, Łom?a 1998, ISBN  83-87473-63-4 .
• Urz?d Miejski w Łom?y, Profesjonalna Gmina. Libra-Print, Łom?a 2000
• Urz?d Miejski w Łom?y, Plan Miasta. BiK, ISBN  83-88963-38-4 .
• Przewodniki turystyczno-gospodarcze miasta Łom?y (2000, 2002, 2004)

Linki zewn?trzne [ edytuj | edytuj kod ]

Informacje w  projektach siostrzanych

Multimedia  w Wikimedia Commons

Wiadomo?ci  w Wikinews

Definicje słownikowe  w Wikisłowniku

Zobacz w indeksie Słownika geograficznego Krolestwa Polskiego hasło Łom?a

• Strona internetowa miasta Łom?y
• Wirtualny spacer po mie?cie Łom?a
• Strona internetowa miasta Łom?y dostosowana do wy?wietlaczy urz?dze? mobilnych
• Serwis historyczny Ziemi Łom?y?skiej
• Portal Narew.info o Łom?y i okolicach
• Łom?a , [w:] Słownik geograficzny Krolestwa Polskiego , t. V: Kutowa Wola ? Malczyce, Warszawa 1884, s. 699   . str. 699-704
• Informacje na temat zabytkow w Łom?y
• Lokalny portal informacyjny o Łom?y i ziemi łom?y?skiej
• Portal informacyjny Łom?y i byłego wojewodztwa łom?y?skiego (wyd. diecezja łom?y?ska)
• Archiwalne widoki i publikacje zwi?zane z miejscowo?ci? w bibliotece Polona