Unia Pracy
(
UP
) ? polska
partia polityczna
o charakterze
socjaldemokratycznym
, powołana do ?ycia 7 czerwca 1992 w wyniku fuzji kilku organizacji lewicowych. W latach 2001?2005 partia wspołtworz?ca rz?d (do 2003 wi?kszo?ciowy, koalicyjny z
Sojuszem Lewicy Demokratycznej
i
Polskim Stronnictwem Ludowym
; od 2003 mniejszo?ciowy wraz SLD i od 2004 tak?e z
Socjaldemokracj? Polsk?
). W latach 2006?2008 cz???
Lewicy i Demokratow
, nast?pnie do 2018 nadal sojusznik wyborczy SLD (w tym w 2015 jako cz??? koalicji
Zjednoczona Lewica
). Wicepremierami z ramienia partii byli
Marek Pol
(2001?2004) i
Izabela Jaruga-Nowacka
(2004?2005). UP jest członkiem
Partii Europejskich Socjalistow
, do 2011 nale?ała tak?e do
Mi?dzynarodowki Socjalistycznej
.
Inicjatywa powołania nowej lewicowej partii, ktorej struktura szłaby w poprzek dawnego podziału na ?Solidarno??” i
postkomunistow
, zrodziła si? ju? w
Sejmie X kadencji
. Jednak dopiero po kl?sce małych ugrupowa? lewicowych niezale?nych od
SLD
w
wyborach w 1991
, prace nad stworzeniem nowej formacji nabrały przyspieszenia.
Na powstał? w czerwcu 1992 Uni? Pracy zło?yły si? przede wszystkim trzy formacje obecne w owczesnym
Sejmie
: stowarzyszenie
Solidarno?? Pracy
(z
Ryszardem Bugajem
i
Aleksandrem Małachowskim
), partia
Ruch Demokratyczno-Społeczny
(
Zbigniewa Bujaka
) i ?rodowisko nieistniej?cej ju? wowczas partii
Polska Unia Socjaldemokratyczna
(cz??ciowo skupione w powstałej na jej miejsce partii
Wielkopolska Unia Socjaldemokratyczna
, ktorej przewodnicz?c? była
Wiesława Ziołkowska
). Dwie pierwsze organizacje wywodziły si? z dawnej
?Solidarno?ci”
, ostatnia z reformatorskiego skrzydła
PZPR
(skupionego wokoł
Tadeusza Fiszbacha
; jego przedstawicielk? w
Sejmie I kadencji
była Wiesława Ziołkowska)
[2]
. Od pocz?tku istnienia UP przyj?ła zapisan? w statucie zasad?, ?e członkiem partii nie mo?e by? osoba czynnie zaanga?owana w zwalczanie opozycji demokratycznej w okresie
PRL
. Przed pierwszym kongresem Uni? Pracy kierowali wspolnie Ryszard Bugaj, Zbigniew Bujak i Wiesława Ziołkowska. Na pierwszego przewodnicz?cego UP został wybrany w styczniu 1993 Ryszard Bugaj.
Jeszcze w 1992 powstało koło poselskie Unii Pracy, licz?ce 6 posłow (4 parlamentarzystow SP, Zbigniewa Bujaka z
RDS
i Wiesław? Ziołkowsk? z
PUS
).
Wybory w 1993 i Sejm II kadencji oraz Senat III kadencji
[
edytuj
|
edytuj kod
]
Unia Pracy była tzw. ?czarnym koniem”
wyborow parlamentarnych w 1993
. O ile wysokie poparcie dla postpeerelowskich
SLD
i
PSL
nie wzbudziło wi?kszego zdumienia (poza rozmiarem przewagi nad partiami solidarno?ciowymi powstałej na skutek działania ordynacji z maja 1993), to sukces istniej?cej ledwie rok partii odnotowano z zaskoczeniem.
Unia Pracy uzyskała 19 wrze?nia 1993 7,28% głosow, przekraczaj?c z naddatkiem progi konieczne do znalezienia si? w Sejmie i otrzymania mandatow z listy krajowej. W parlamencie zasiadło 41 jej posłow (co dawało czwarty co do wielko?ci klub w Sejmie)
[3]
i 3 senatorow (byli nimi
Zdzisława Janowska
z Łodzi,
Marek Minda
z Łom?y oraz startuj?ca jako kandydatka niezale?na
El?bieta Solska
z Zielonej Gory).
W prezydium reprezentował Uni? Pracy
Aleksander Małachowski
,
wicemarszałek Sejmu
II kadencji (tak?e
marszałek senior
I i II kadencji). Jej przedstawiciele kierowali pracami wa?nych komisji sejmowych, m.in. spraw wewn?trznych i administracji (Zbigniew Bujak).
UP uczestniczyła w rozmowach koalicyjnych z SLD i PSL, ostatecznie jednak nie weszła do rz?du ze wzgl?du na ro?nice w podej?ciu do prywatyzacji i innych kwestii gospodarczych. Do rz?du wszedł jedynie
Marek Pol
, ktory jednak musiał z tego powodu zawiesi? swoje członkostwo w partii, a w rz?dzie reprezentował PSL
[4]
.
Po udzieleniu w pierwszych miesi?cach kredytu zaufania nowemu rz?dowi Unia Pracy stała si? ostrym recenzentem poczyna? koalicji SLD-PSL, zarowno je?li chodzi o polityk? gospodarcz? (maj?c?, według UP, niewiele wspolnego z prawdziwie rozumian? lewicowo?ci?), jak i stosunek do funkcjonowania pa?stwa (UP razem z
Uni? Wolno?ci
krytykowała jego zawłaszczanie przez przedstawicieli SLD i PSL, np. w mediach).
W
Sejmie II kadencji
UP zasłyn?ła jako partia najbardziej dbaj?ca o liberalizacj? polityki obyczajowej w Polsce. Posłowie Unii głosowali przeciwko przyj?ciu
konkordatu
[2]
przed uchwaleniem konstytucji, domagali si? zdecydowanego rozdziału Ko?cioła od pa?stwa, a tak?e tolerancji wobec wyzna? mniejszo?ciowych (m.in. prawosławnych).
Posłowie UP w cało?ci (poza Aleksandrem Małachowskim) głosowali za liberalizacj? prawa aborcyjnego w 1994 i 1996. Krytykowali orzeczenie
Trybunału
o niekonstytucyjno?ci uchwalonej w 1996 ustawy. Sprzeciwili si? jednak poddaniu kwestii przerywania ci??y pod
referendum w 1997
, obawiaj?c si? zbytniej polaryzacji społecze?stwa na linii SLD-
AWS
.
W
wyborach prezydenckich w 1995
UP wystawiła kandydatur?
Rzecznika Praw Obywatelskich
Tadeusza Zieli?skiego
, ktory dostał 3,53% głosow i nie wszedł do drugiej tury
[5]
. W II turze UP nie udzieliła poparcia ?adnemu z kandydatow, cho? pojedyncze osoby (np.
Stanisław Wi?niewski
,
Wojciech Lamentowicz
) opowiedziały si? za
Aleksandrem Kwa?niewskim
.
Unia Pracy wraz z SLD, PSL i UW uczestniczyła w koalicji konstytucyjnej, 2 kwietnia 1997 jej posłowie głosowali w cało?ci za przyj?ciem konstytucji
[6]
. UP w trakcie prac nad jej pisaniem domagała si? osłabienia roli prezydenta (m.in. jego
weta
) na rzecz rz?du i parlamentu, zapisania w niej gwarancji socjalnych oraz rozdziału Ko?cioła od pa?stwa i jego neutralno?ci ?wiatopogl?dowej).
UP sprzeciwiała si?
odniesieniom wobec Boga
w konstytucji ?wieckiego pa?stwa, ostatecznie jednak zaakceptowała projekt preambuły zaproponowany przez
Tadeusza Mazowieckiego
.
Wybory w 1997 i opozycja pozaparlamentarna
[
edytuj
|
edytuj kod
]
W
wyborach parlamentarnych
Unia Pracy wystartowała samodzielnie pod hasłem ?Zasługujesz na wi?cej”
[7]
(lokalnie, np. w Białymstoku, z organizacjami mniejszo?ciowymi), mimo niezbyt korzystnych sonda?y, liczono jednak na przekroczenie progu 5%.
Ostatecznie UP nie weszła do
Sejmu
, uzyskuj?c jedynie 4,74% głosow w skali całego kraju, nie zdobyła te? ani jednego mandatu w Senacie
[7]
. Przyczyn wyborczej pora?ki dopatrywano w zbyt silnej polaryzacji
AWS
-
SLD
, w ktorej zabrakło miejsca dla formacji wznosz?cej si? ponad dawny podział
PZPR
-
?Solidarno??”
.
W wyniku przegranych wyborow do dymisji podał si? prezes
Ryszard Bugaj
. Zast?pił go tymczasowo
Aleksander Małachowski
, a od lutego 1998 funkcj? szefa partii sprawował
Marek Pol
[7]
. Obranie przez UP pod przewodnictwem Marka Pola nowego kursu politycznego (dryfowanie w stron? SLD i
PSL
) zraziło do partii jej niektorych członkow wywodz?cych si? z ?Solidarno?ci”.
Zbigniew Bujak
i
Artur Smołko
odeszli z partii, wst?puj?c do
Unii Wolno?ci
, a Ryszard Bugaj po odej?ciu z UP wycofał si? z czynnej działalno?ci partyjnej
[7]
.
Wobec powstania
rz?du Jerzego Buzka
Unia Pracy zaj?ła stanowisko krytyczne, sprzeciwiano si? zbyt daleko id?cym reformom gospodarczym pod kierownictwem
Leszka Balcerowicza
, bardzo sceptycznie odniosła si? te? do programu czterech wielkich reform, w tym administracyjnej (partia ju? w
Sejmie II kadencji
była przeciwna powstaniu powiatow i du?ych wojewodztw). Krytykowano przywrocenie ustawy aborcyjnej z 1993 i przyj?cie przez Sejm
konkordatu
w styczniu 1998.
W
wyborach samorz?dowych w 1998
Unia Pracy wystartowała wspolnie z PSL i
Krajow? Parti? Emerytow i Rencistow
jako
Przymierze Społeczne
, uzyskuj?c mandaty w ramach tego ugrupowania w kilku wojewodztwach
[7]
. Wobec nawi?zania wspołpracy z PSL cz??? sympatykow UP zrezygnowała ze startu z list Unii, np.
Wanda Nowicka
została radn? SLD z rekomendacji
PPS
w sejmiku wojewodzkim. Na szczeblu powiatowym, gminnym i miejskim zdarzały si? jednak i inne koalicje: z SLD, lokalnymi ugrupowaniami, a nawet z AWS i
UW
.
W 2000 w wyniku wewn?trzpartyjnego referendum partia zrezygnowała z wystawienia własnego kandydata w
wyborach prezydenckich
i wsparła
Aleksandra Kwa?niewskiego
[8]
. Dało to impuls do nawi?zania bli?szej wspołpracy politycznej z SLD, ktorej owocem stała si? podpisana w kwietniu umowa z
Leszkiem Millerem
. Według niej przedstawiciele UP mieli zaj?? ł?cznie 10% miejsc mandatowych na listach koalicji (zgodnie z owczesnymi proporcjami w sonda?ach: 45% dla SLD i 5?6% dla UP, a nie wynikami wyborow z 1997). Do koalicji
SLD-UP
przyst?piły tak?e KPEiR,
Stronnictwo Demokratyczne
i
Partia Ludowo-Demokratyczna
.
Wybory w 2001 i Sejm IV kadencji oraz Senat V kadencji
[
edytuj
|
edytuj kod
]
Ostatecznie w
wyborach parlamentarnych w 2001
UP przypadło 16 mandatow poselskich i 7 senatorskich (ktore uzyskali
Marek Balicki
,
Adam Gierek
,
Zdzisława Janowska
,
Marian Piotr Lewicki
,
Grzegorz Niski
,
Krystyna Sienkiewicz
i
Andrzej Spychalski
[9]
). Do Sejmu wrocili po czteroletniej przerwie
Izabela Jaruga-Nowacka
,
Aleksander Małachowski
,
Marek Pol
i
Andrzej Aumiller
. Pojawiło si? te? par? nowych twarzy, jak
Hanna Gucwi?ska
,
Janusz Lisak
,
Ewa Kralkowska
czy
Jan Orkisz
. Aleksander Małachowski po raz trzeci pełnił funkcj? marszałka seniora Sejmu.
Unia wraz z
SLD
stworzyła w parlamencie
rz?d Leszka Millera
; Marek Pol był w nim jednym z wicepremierow i ministrem infrastruktury, a Izabela Jaruga-Nowacka pełnomocnikiem ds. rownego statusu kobiet i m??czyzn. Ewa Kralkowska piastowała stanowisko wiceministra zdrowia,
Włodzimierz Paszy?ski
wiceministra edukacji i sportu, a Marek Balicki pełnił w 2003 tek? szefa resortu zdrowia.
Ze wzgl?du na odej?cia posłow reprezentacja sejmowa UP w 2004 zacz?ła balansowa? na granicy posiadania klubu, ostatecznie staj?c si? kołem na pocz?tku 2005 roku i taki stan utrzymał si? do ko?ca kadencji. Po m.in. ?mierci Aleksandra Małachowskiego oraz odej?ciu z partii dwoch posłow do
SDPL
, koło UP liczyło pod koniec kadencji 11 posłow
[10]
. Senatorowie Unii zasiadali wspolnie z senatorami Sojuszu w klubie
SLD-UP
?Lewica Razem”. Po wyborze Adama Gierka do Europarlamentu, przej?ciu dwojga senatorow do SDPL, odej?ciu Krystyny Sienkiewicz i wykluczeniu Mariana Lewickiego, Uni? Pracy reprezentowało pod koniec kadencji dwoch senatorow.
Po dymisji rz?du
Leszka Millera
, Izabela Jaruga-Nowacka została wicepremierem bez teki w
rz?dzie Marka Belki
. Po?niej powołano j? rownie? na ministra ds. społecznych (zachowała tek? wicepremiera).
W czerwcu 2004 Unia Pracy wzi?ła udział w
wyborach do Parlamentu Europejskiego
, startuj?c ponownie w koalicji z SLD. Na skutek korzystniejszych ni? poprzednio proporcji mi?dzy dwiema partiami, do
Strasburga
dostał si? członek UP Adam Gierek.
19 kwietnia 2005 przewodnicz?ca Izabela Jaruga-Nowacka opu?ciła szeregi UP (na funkcji zast?pił j? senator Andrzej Spychalski). Stan?ła na czele nowo powołanej
Unii Lewicy
, ktora wybrała wspołprac? wyborcz? z SLD. Doszło tak?e do powa?nego rozłamu w młodzie?owce partyjnej UP ? jej liderzy (m.in. przewodnicz?cy
Adrian Zandberg
i jedna z wiceprzewodnicz?cych, corka Izabeli Jarugi-Nowackiej
Barbara Nowacka
) oraz wi?kszo?? aktywnych okr?gow, nie chc?c godzi? si? na firmowanie ich zdaniem zbyt liberalnej gospodarczo polityki SLD, opu?cili Federacj? Młodych UP, tworz?c niezale?nych od UP Młodych Socjalistow (pocz?tkowo zwi?zanych z UL, z ktorej jednak po zawarciu przez ni? sojuszu z SLD odeszli).
Tu? przed wyborami do
Samoobrony RP
przeszedł
Andrzej Aumiller
, poseł UP w latach 1993?1997 i 2001?2005
[11]
(po?niejszy minister budownictwa z ramienia Samoobrony RP w jej wspolnym rz?dzie z
PiS
i
LPR
).
Poza parlamentem (2005?2009)
[
edytuj
|
edytuj kod
]
W
wyborach w 2005
UP startowała z list
SDPL
, ktora nie osi?gn?ła progu wyborczego ani nie uzyskała mandatow senatorskich. W lutym 2006 z UP odszedł przewodnicz?cy
Andrzej Spychalski
, przechodz?c do
SLD
. Na stanowisku zast?pił go b?d?cy w latach 2001?2005 wicewojewod? wielkopolskim
Waldemar Witkowski
.
3 wrze?nia 2006 Unia Pracy wraz z
Sojuszem Lewicy Demokratycznej
,
Parti? Demokratyczn? ? demokraci.pl
i
Socjaldemokracj? Polsk?
oficjalnie weszła w skład koalicji samorz?dowej
Porozumienie Lewicy i Demokratow ?Wspolna Polska”
. Działacze UP uzyskali m.in. pojedyncze mandaty radnych
sejmikow wojewodztw
, radnym wojewodzkim został m.in. przewodnicz?cy partii Waldemar Witkowski.
W ramach
LiD
UP wystartowała tak?e w przyspieszonych
wyborach parlamentarnych w 2007
, nie uzyskuj?c wowczas ani jednego mandatu. W 2008, po rozpadzie koalicji LiD, partia postanowiła kontynuowa? wspołprac? z SLD.
W
wyborach do Parlamentu Europejskiego
partia wchodziła w skład komitetu
SLD-UP
, po reaktywowaniu tej koalicji. Zaj?ła ona 3. miejsce, uzyskuj?c 7 mandatow w
Parlamencie Europejskim
, z czego jeden przypadł UP, a otrzymał go ponownie
Adam Gierek
.
W 2009 do partii doł?czyli posłowie
Bo?ena Kotkowska
i
Grzegorz Pisalski
. Deklaracj? wst?pienia zło?ył tak?e
Bartosz Arłukowicz
[12]
, jednak ostatecznie nie został on członkiem partii
[13]
. Wszyscy oni rozpocz?li kadencj? jako działacze
SDPL
, z ktorej odeszli w grudniu 2008. 7 maja 2010 jedna z liderek UP
El?bieta Zakrzewska
obj?ła mandat posła VI kadencji w miejsce
Jerzego Szmajdzi?skiego
, ktory zgin?ł w
katastrofie polskiego Tu-154 w Smole?sku
. Wszyscy posłowie Unii Pracy przyst?pili do klubu poselskiego
Lewica
, przemianowanego we wrze?niu 2010 na klub
Sojuszu Lewicy Demokratycznej
. W maju 2011 Grzegorz Pisalski przeszedł do klubu parlamentarnego
Platformy Obywatelskiej
, a przed ko?cem kadencji opu?cił UP
[14]
.
W
wyborach prezydenckich w 2010
Unia Pracy popierała kandydatow SLD ? pocz?tkowo Jerzego Szmajdzi?skiego
[15]
, a po jego ?mierci
Grzegorza Napieralskiego
[16]
(ktory zaj?ł 3. miejsce i nie wszedł do drugiej tury). W drugiej turze wyborow UP poparła
Bronisława Komorowskiego
z PO
[17]
. W
wyborach samorz?dowych w 2010
UP startowała z list SLD. Mandat radnego
sejmiku wielkopolskiego
uzyskał ponownie szef partii
Waldemar Witkowski
, ktory stan?ł na czele klubu SLD. Ogołem kandydaci UP zdobyli około 100 mandatow w samorz?dzie.
Ponownie poza parlamentem (2011?2023)
[
edytuj
|
edytuj kod
]
W
wyborach parlamentarnych w 2011
kilkoro reprezentantow UP, kandyduj?cych do
Sejmu
, znalazło si? na listach
SLD
[18]
, jednak ?aden z nich nie uzyskał mandatu. Mandat w
sejmiku łodzkim
obj?ła jednak (w miejsce wybranego do Sejmu
Dariusza Jo?skiego
)
Ewa Kralkowska
, ktora wspołtworzyła klub radnych SLD-UP.
W lutym 2013 Unia Pracy podj?ła wspołprac? programow? z
Ruchem Palikota
,
SDPL
,
UL
i
Racj? Polskiej Lewicy
[19]
w zwi?zku z tworz?cym si? projektem
Europa Plus
. Ostatecznie jednak Unia nie przyst?piła do tej koalicji, podejmuj?c na kongresie 15 czerwca uchwał? o ch?ci wspołpracy z SLD
[20]
. W
wyborach do Parlamentu Europejskiego w 2014
ponownie powołany został komitet
SLD-UP
, w ramach ktorego UP wystawiła czworo kandydatow ? ubiegaj?cego si? o reelekcj?
Adama Gierka
jako lidera listy w okr?gu ?l?skim, a tak?e
Jana Orkisza
, Jolant? Piwcewicz i Karolin? Witkowsk?. Na członkow UP oddano ł?cznie 61 586 głosow (0,87% w skali kraju, przy czym cała koalicja SLD-UP uzyskała 9,44% głosow). Adam Gierek uzyskał jeden z pi?ciu mandatow, ktore koalicja otrzymała w PE.
W
wyborach samorz?dowych w 2014
Unia Pracy była jedn? z trzech partii (wraz z SLD i
KPEiR
), ktore tworzyły komitet
SLD Lewica Razem
(brało w nim udział tak?e szereg innych ugrupowa?).
Waldemar Witkowski
ponownie uzyskał mandat radnego w
sejmiku wielkopolskim
, ktorego został wiceprzewodnicz?cym. Na prezydenta
Piły
z ramienia komitetu Lewica Razem (przy poparciu SLD) startował bez powodzenia jeden z liderow UP Jan Lus. Inny z liderow partii Jan Orkisz zorganizował komitet Gospodarny Samorz?d, ktory z sukcesami startował na terenie
powiatu olkuskiego
(sam Jan Orkisz uzyskał mandat radnego powiatu
[21]
, a 20 stycznia 2015 został wybrany na funkcj? wicestarosty powiatu). Ogołem kandydaci UP zdobyli w samorz?dzie 23 mandaty
[1]
.
11 stycznia 2015 UP zerwała ogolnopolsk? wspołprac? z Sojuszem Lewicy Demokratycznej
[22]
. W lutym jako kandydatka UP na urz?d prezydenta RP została ogłoszona wicemarszałek Sejmu
Wanda Nowicka
[23]
(posłanka niezrzeszona, wybrana z listy Ruchu Palikota), ktora nie zebrała jednak wymaganej liczby podpisow do rejestracji kandydatury. UP nie poparła ?adnego z zarejestrowanych kandydatow.
21 lipca 2015 UP wspołtworzyła wraz z SLD,
Twoim Ruchem
,
Parti? Zieloni
i
Polsk? Parti? Socjalistyczn?
koalicyjny komitet wyborczy
Zjednoczona Lewica
, powołany na
wybory parlamentarne w tym samym roku
. Nie uzyskał on mandatow w parlamencie. Ze wzgl?du na przekroczenie przez Zjednoczon? Lewic? progu 6% poparcia, tworz?ce j? partie otrzymały subwencj? na działalno?? statutow? (w proporcjach ustalonych w umowie koalicyjnej) ? Unia Pracy otrzymała 8%, czyli niespełna 0,5 mln zł
[24]
. Po wyborach koalicja przestała funkcjonowa?.
W maju 2016 UP doł?czyła do koalicji Wolno?? Rowno?? Demokracja, powstałej pod patronatem
Komitetu Obrony Demokracji
. Ponadto wkrotce potem Unia podejmowała wspolne działania z parti?
Biało-Czerwoni
, a w 2017 rozpocz?ła wspołprac? z innymi ugrupowaniami lewicowymi w ramach Rady Dialogu i Porozumienia Lewicy.
Przed
wyborami samorz?dowymi w 2018
UP ponownie wspołtworzyła koalicj? SLD Lewica Razem. Z ramienia tego komitetu Jan Lus kandydował na prezydenta Piły. Z ramienia lokalnego komitetu (zwi?zanego z
PSL
) członek UP startował te? na prezydenta
Piotrkowa Trybunalskiego
. W niektorych miejscach UP podj?ła wspołprac? z
Koalicj? Obywatelsk?
? jej kandydaci startowali z list KO do
sejmiku dolno?l?skiego
, czy te? we
Wrocławiu
, gdzie jej wiceprzewodnicz?cy Andrzej Puzio został radnym miasta (zmarł w 2023). Członkowie UP uzyskali te? inne mandaty radnych powiatowych i gminnych, natomiast po raz pierwszy nie zdobyli mandatu w sejmikach. Dwoje nale??cych do partii byłych parlamentarzystow UP zostało wybranych na burmistrzow ? w
Kowarach
i
Odolanowie
, trzeci (wiceprzewodnicz?cy partii Jan Orkisz) został członkiem zarz?du powiatu olkuskiego. Członek UP został ponadto wicestarost?
powiatu głogowskiego
.
Przed
wyborami do Parlamentu Europejskiego
ugrupowanie weszło wraz z
Parti? Razem
i
Ruchem Sprawiedliwo?ci Społecznej
w skład koalicji
Lewica Razem
[25]
, ktora uzyskała 1,24% głosow (na listach LR było 5 członkow UP, w tym 2 na pierwszych miejscach). Przed
wyborami parlamentarnymi w tym samym roku
UP pocz?tkowo miała bra? udział w projekcie
Lewica
[26]
, jednak wycofała si? z niego i ostatecznie jedyny członek UP wystartował do Sejmu z wrocławskiej listy Koalicji Obywatelskiej (otrzymuj?c najmniej głosow na tej li?cie, 231). Po wyborach UP wspołpracowała z b?d?c? cz??ci? KO parti?
Inicjatywa Polska
[27]
.
W
wyborach prezydenckich w 2020
UP wystawiła kandydatur? przewodnicz?cego Waldemara Witkowskiego (przy wsparciu innych partii lewicy pozaparlamentarnej). Jego kandydatura nie została wowczas zarejestrowana, jednak po nieodbyciu si? wyborow w pierwotnym terminie w zwi?zku z
epidemi? COVID-19
, po przedstawieniu dodatkowej liczby podpisow zarejestrowano jego kandydatur? w
powtorzonych wyborach
, w ktorych zaj?ł przedostatnie, 10. miejsce, z wynikiem 0,14% głosow
[28]
.
Wybory w 2023 i Senat XI kadencji
[
edytuj
|
edytuj kod
]
25 czerwca 2022 partia podpisała wraz z
PPS
(i powołanym przez jej działaczy
Stowarzyszeniem Lewicy Demokratycznej
, nawi?zuj?cym do dawnej partii
SLD
, ktora wspołtworzyła wcze?niej
Now? Lewic?
),
SDPL
,
WiR
oraz m.in. stowarzyszeniem
Ruch Ludzi Pracy
i ?rodowiskiem dawnej partii
Inicjatywa Feministyczna
porozumienie o wspołpracy przed najbli?szymi wyborami parlamentarnymi, opowiadaj?c si? za ?szerokim porozumieniem wyborczym opozycji demokratycznej”
[29]
. 27 lutego 2023 jednak UP i PPS podpisały wraz z NL i Razem porozumienie dotycz?ce wspolnego startu w
wyborach parlamentarnych w 2023
oraz w wyborach samorz?dowych i do
Parlamentu Europejskiego
w 2024
[30]
(przył?czyły si? potem do niego tak?e SDPL i WiR). W wyborach parlamentarnych z ramienia Nowej Lewicy (pod szyldem ktorej wystartowała koalicja
Lewica
) szef UP
Waldemar Witkowski
wystartował do
Senatu
(w ramach tzw.
paktu senackiego
), a 6 kandydatow UP (m.in. wiceszefowie partii Jan Lus i
Jan Orkisz
oraz nienale??cy do partii były poseł
Jacek Najder
) znalazło si? na listach do Sejmu
[31]
. Waldemar Witkowski uzyskał w wyborach mandat senatorski, w zwi?zku z czym Unia Pracy po 12 latach nieobecno?ci zyskała reprezentacj? w parlamencie.
UP uwa?a swoj program za
socjaldemokratyczny
[2]
(wielosektorowa gospodarka, rozbudowany system opieki społecznej, progresja podatkowa, sprzeciw wobec
reprywatyzacji
i ograniczenie
prywatyzacji
), postuluje
rownouprawnienie
kobiet i m??czyzn, popiera dopuszczalno??
aborcji
, domaga si? rozdziału Ko?cioła od pa?stwa.
W kwestiach ustrojowych opowiada si? za jednoizbowym parlamentem z mo?liwo?ci? kontroli i tworzenia prawa. Prezydent pełniłby funkcje reprezentacyjne, podejmuj?c jedynie interwencj? w sytuacjach kryzysowych
[2]
. UP uznaje silny i niezale?ny prawnie i finansowo samorz?d terytorialny
[32]
.
W kwestiach gospodarczych UP opowiada si? za modelem gospodarki gwarantuj?cym zrownowa?enie szans obywateli i rozwoj gospodarki. Partia popiera tzw.
trzeci? drog?
. Uwa?a, ?e trzeba wspiera? wszystkie sektory gospodarki oraz ustali? gorny pułap wynagrodze?
[33]
. Opowiada si? rownie? za progresj? podatkow?.
Przewodnicz?cy
:
Wiceprzewodnicz?cy
:
Sekretarz generalny
:
Skarbnik
:
Pozostały członek
:
Przewodnicz?ca
:
Wiceprzewodnicz?cy
:
- Anna Jagielska
- Piotr Goruk-Gorski
Sekretarz
:
Parlamentarzy?ci z ramienia Unii Pracy
[
edytuj
|
edytuj kod
]
Posłowie do Parlamentu Europejskiego
[
edytuj
|
edytuj kod
]
Wybory do Parlamentu Europejskiego
[
edytuj
|
edytuj kod
]
Liczba członkow UP
Rok
|
Liczba członkow
|
2004
|
ok. 7000
[5]
|
2015
|
ok. 2500
[1]
|
Afiliowana przy UP jako jej oficjalna organizacja młodzie?owa była powołana w 1994 Federacja Młodych Unii Pracy. Miała ona prawo do delegowania swoich przedstawicieli do władz partii na poziomie lokalnym i centralnym. Przez pewien czas znajdowała si? na lewym skrzydle partii i była krytycznie nastawiona do planow zawarcia przez UP koalicji wyborczej z
SLD
, krytykowała te? z lewicowych pozycji rz?d
SLD-UP
. W 2005 nast?pił rozłam, w wyniku ktorego z FMUP odeszło krytyczne wobec SLD i
SDPL
lewe skrzydło organizacji (grupa na czele z przewodnicz?cym FMUP
Adrianem Zandbergiem
powołała Młodych Socjalistow, ktorzy w 2005 zwi?zani byli krotko z
Uni? Lewicy
; rozwi?zali si? w 2015, po utworzeniu przez znaczn? cz??? ich działaczy partii
Razem
). W 2021 zawi?zano now? młodzie?owk? Młodzi Pracy.
Zobacz te? kategori?:
Politycy Unii Pracy
.
- ↑
a
b
c
Agata Nowakowska:
Magdalena Ogorek dzieli lewic?. Czy SLD zacznie si? kruszy??
. wyborcza.pl, 15 stycznia 2015.
- ↑
a
b
c
d
Paszkiewicz 2004 ↓
, s. 194.
- ↑
Paszkiewicz 2004 ↓
, s. 197.
- ↑
Waldemar Witkowski: Chc?, by prezerwatywy były dost?pne w szkołach ?rednich
. rp.pl, 4 lutego 2018.
- ↑
a
b
Paszkiewicz 2004 ↓
, s. 200.
- ↑
Dudek 2013 ↓
, s. 358.
- ↑
a
b
c
d
e
Paszkiewicz 2004 ↓
, s. 198.
- ↑
Dudek 2013 ↓
, s. 416.
- ↑
Wybory do Senatu: wyniki głosowania i wyniki wyborow
. pkw.gov.pl.
- ↑
Posłowie IV kadencji
. sejm.gov.pl.
- ↑
Andrzej Aumiller ? ?yciorys
. wp.pl, 25 maja 2009.
- ↑
Krystian Kuczkowski:
Arłukowicz członkiem Unii Pracy?
. tvp.info, 10 maja 2011.
- ↑
Arłukowicz: Musz? budowa? projekt, ktory wyklucza powrot Kaczy?skiego do władzy
. polskatimes.pl, 12 maja 2011.
- ↑
?l?skie. Zyskała PO, straciły PiS i SLD; dobry wynik Ruchu Palikota
. gazeta.pl, 10 pa?dziernika 2011.
- ↑
Poparcie Unii Pracy dla Jerzego Szmajdzi?skiego jako kandydata na Prezydenta
. lubuskauniapracy.pl, 21 lipca 2012.
- ↑
Unia Pracy poparła Napieralskiego
. lewica.pl, 17 maja 2010.
- ↑
Andrzej Wi?niewski:
Unia Pracy poparła Komorowskiego w II turze wyborow prezydenckich
. lewica.pl, 25 czerwca 2010.
- ↑
Kandydaci UP do Sejmu RP
. uniapracy.org.pl, 30 wrze?nia 2011.
- ↑
Ruch Palikota: b?dzie wspolne stanowisko programowe m.in. z SdPl i UP
. wp.pl, 13 lutego 2013.
- ↑
Uchwały Kongresu Unii Pracy
. lubuskauniapracy.pl, 27 pa?dziernika 2013.
- ↑
Wyborczy sukces w Olkuszu
. uniapracy.org.pl, 13 grudnia 2014.
- ↑
Rozłam na lewicy. Unia Pracy bierze rozwod z SLD
. dziennik.pl, 12 stycznia 2015.
- ↑
Wanda Nowicka ogłasza: b?d? kandydowa? na urz?d prezydenta
. wp.pl, 21 lutego 2015.
- ↑
Informacja o przewidywanej wysoko?ci subwencji na działalno?? statutow?, przysługuj?cych partiom politycznym w latach 2016?2019
. pkw.gov.pl, 25 stycznia 2016.
- ↑
Partia Razem, Unia Pracy i Ruch Sprawiedliwo?ci Społecznej wystartuj? razem w wyborach do PE
. tokfm.pl, 28 lutego 2019.
- ↑
SLD, Wiosna i Razem wystartuj? jako KW Lewica. Baz? organizacyjn? startu struktury SLD
. gazetaprawna.pl, 5 sierpnia 2019.
- ↑
Unia Pracy nawi?zuje wspołprac? z Inicjatyw? Polska Barbary Nowackiej
. uniapracy.org.pl, grudzie? 2019.
- ↑
Wybory Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej 2020 r.
. pkw.gov.pl.
- ↑
Cztery partie lewicowe chc? i?? razem do wyborow
. tvp.info, 25 czerwca 2022.
- ↑
Grzegorz Bruszewski:
Nowa Lewica, Razem, PPS i Unia Pracy pojd? razem do wyborow
. bankier.pl, 27 lutego 2023.
- ↑
Post na profilu oficjalnym
. facebook.com, 9 wrze?nia 2023.
- ↑
Paszkiewicz 2004 ↓
, s. 195.
- ↑
Paszkiewicz 2004 ↓
, s. 196.
- Krystyna Paszkiewicz:
Partie i koalicje polityczne III Rzeczypospolitej
. Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, 2004, s. 194?200.
ISBN
83-229-2493-3
.
- Antoni Dudek
:
Historia polityczna Polski 1989?2012
. Krakow: Znak, 2013.
ISBN
978-83-240-2130-7
.
|
Zobacz wiadomo?? w serwisie Wikinews pt.
Unii Pracy
|
Sejm RP
|
|
---|
Senat RP
|
|
---|
Parlament Europejski
|
|
---|