| “
|
La ciutat eterna, l'Urbe, Caput Mundi
|
”
|
Roma
(en
italian
?roːma
) es la capitala d'
Italia
, de la region de
Laci
e de la
Ciutat Metropolitana de Roma Capitala
. Dempuei lo 3 d'octobre de
2010
es una comuna de l’estatut especial, jol nom de
Roma Capitala
. Sa
populacion
era estimada a 2 866 733 abitants, en abril de
2014
. Sa
superficia
totala es 1285 km². Es la comuna pus poblada e pus estenduda d'
Italia
.
Roma foguet dins l'
Antiquitat
la capitala de l'
Emperi Roman
. Li digueron adonc correntament
Urbs
(
≪la Vila≫
per bonesa). Li dison sovent la vila dei
set colas
(Aventin, Cælius, Capitoli, Esquilin, Palatin, Quirinal e Viminal); es apelada tanben de cops que i a,
Caput mundi
(
≪capitala dau mond≫
), o
la Citta Eterna
(
≪La ciutat eterna≫
).
Una
enclava
de Roma es l'Estat dau
Vatican
, lo territori sobeiran qu'alberga la
Santa Ses
, lo pus pichon estat dau mond.
Lei
catolics
consideran l'evesque de Roma (lo
papa
) coma lo successor de Sant Peire e la vila de Roma coma lo centre dau
Cristianisme
o aumens dau
catolicisme
.
Vila globala, Roma es la tresena destinacion toristica pus visitada d'
Europa
darrier
Londres
e
Paris
[1]
. Los
museus del Vatican
e lo
Coliseu
son entre los sites pus frequentats. Roma compta tanben nombroses ponts e fonts, 900 gleisas, e un grand nombre de museus e d'universitats. En mai del torisme, l'economia de la vila es virada cap a las novas tecnologias, los medias e las telecomunicacions dempuei las
annadas 2000
. Enrodada per las
set colas
, la vila se situa a l'embocadura de
Tibre
e se devesis en vint e dos
rioni
. Roma organizet tanben los
Jocs Olimpics d'estiu de 1960
.
Roma, vista dau mont Janicul.
Lo territori de la capitala es devesit en
15 municipi
que portan lo nom de Roma seguit d’un numero, tradicionalament escrich en chifras romanas (
Municipio Roma I
a
Municipio Roma XV
). La comuna de Roma era devesida en 20 circonscripcions dempuei mai de 1972. En marc de 1992 la 14
ena
circonscripcion venguet la comuna de
Fiumicino
. En 2001 las ciconscripcions vengueron de comunas o municipis, apeladas de Roma I a
Municipio Roma XX
(sens Roma XIV). En 2013, d'unas comunas fogueron fusionadas e renumerotadas, ara de I a XV sens manca.
La fondacion de Roma qu'ei atrubuida legendariament au personatge de
Romul
. La data retienguda desempuish l'epoca romana edesignada com punt de referencia dab lo nom de
Ab urbe condita
qu'ei
l'annada
-753
. Istoricament, Roma que ho fondada autorn de set comas pobladas per tribus latinas puish reunidas amassas enta formar ua sola ciutat.
Lo purmer regim politic de Roma que ho la monarquia, qui dure dinc a l'annada
-509
.
Sota
August
, la populacion romana s'enaucava a aperaqui un milion d'abitants, atenhent son espandiment maximal a l'era antonina (mitan del segle II apC.), amb entre 1 200 000 e 1 700 000 abitants esquichats dins aperaqui 49 000 bastiments (la mager part amb mantun estatgis). Durant las dooas cents annadas seguentas, la populacion coneguet un cert declin, s'establissent al comencament del segle V entre 700 000 e un milion d'abitants. Al mitan d'aqueste meteis segle, quatre decennis apres lo sac de 410, la metropoli capitolina abrigava encara 650 000 abitants dins sos murs. Lo segond sac dels
vandals
(455), forca pus destructor e sanhos que lo precedent, e las longas annadas de guerra e de famina que seguigueron decimeron la populacion romana. Al comencament dem segle VI, la vila comptava pas pus qu'aperaqui 200 000 personas. Segon Procope, apres son primier sac de Roma en 546, lo got Totila auria pas daissat a Roma que cinc cents abitants gaireben morts de fam. La vila, apres aver patit plusors sacs, tant per los gots que per los bizantins, comptara pas pus que 30 000 abitants a la fin de las guerras goticas, aqueste declin demografic entrainant une retraccion del teissit urban cap a la volta de Tibre e lo camp de Mart. La populacion de la vila es demorada a aquestes nivels pendant gaireben tota l'Edat Mejana. Al segle XI, lo sac de Roma operat pels normands de Robert Guiscard decimet encara mai la pichona comunautat romana. La renaissenca que seguiguet, aprochant al segle XII los 80 000 abitants, s'es pasmens arrestada al segle XIV en rason de la pesta e dels conflictes entre los nobles romans, los papas e la vila. Una forta aumentacion demografica s'es produita al segle XV e dins los primiers decennis del segle seguent. Segon lo recensament pontifical realizat entre la fin de 1526 e lo comencament de 1527, a l'epoca du Sac de Roma, la vila de Roma comptava 55 035 abitants, principalament compausats de colonias originarias de diferentas vilas italianas, a majoritat florentina, mas reduit a 20 000 apres aqueste eveniment tragic, venent una pichona vila.
La represa foguet pr'aquo pron rapida : en 1600 Roma avia atenh 110 000 abitants. L'aumentacion de la populacion s'es pasmens alentida durant lo segle XVI e la primiera mitat del segle XVII : , la vila atenguent pas que 156 000 habitants en 1750. Pus tard aquesta pujada modesta se mantenguet, amb de nauts e de bas determinats per d'unes eveniments istorics importants (dont l’invasion napoleoniana en primier luoc), pendent las cent vint annadas que seguigeron.
Apres l'annexion de Roma al Reialme d'Italia en 1870 e sa causida coma capitala del pais, la vila coneguet un desvolopament espectaculari : los 210 000 abitants que comptava a aquesta epoca eran passats a 500 000 al comencament del segle XX. Lo milion d'abitants foguet passat dins los ans trente, Roma venent la pus granda municipalitat de la peninsula.
Apres la
Segonda Guerra mondiala
, Roma contunhet de se desvolopar e a aumentar sa populacion a la seguida del boom economic, que menet a la construccion de nombrosas zonas suburbanas dins las annadas cinquanta e seissenta. Los 2 milions d'abitants fogueron atenhs en 1960 et en 1980, la vila abrigava 2,8 milions de personas.
- ↑
Caroline Bremner. .
Top 150 City Destinations London Leads the Way
.