Josep Garibaldi

Profession:	sordat
Pais:	Italia
Data de naissenca:	4 de julhet dau 1807
Luec de naissenca:	Nica (actualament part de Franca )
Data de deces:	2 de junh de 1882
Luec de deces:	Isola de Caprera , Italia

Josep Garibaldi ( Jouse Garibaldi en norma mistralenca , Giuseppe Garibaldi en italian ) ( Nica 1807 - Caprera 1882 ) foguet un sordat e patriota italian d'origina nicarda , un dei actors magers de l'unificacion d'Italia, entre lo 1859 e lo 1870 .

Garibaldi nasquet a Nica , coma ciutadan de l'Emperi Frances de Napoleon 1er . En lo 1833 , rescontret Giuseppe Mazzini , defensor de l'unificacion italiana a Marselha , dins lo mitan de la comunitat italiana de la Bela de Mai . En lo 1834 participet a un movement d'implantacion de la republica en Piemont , sensa poder capitar. Condamnat a mort, s'escapet en Tunisia pi en Brasil .

Tanben participet a la Guerra dis Farrapos (tanben coneguda coma Revolucion Farroupilha ), un movement de liberacion de l'estat brasilier dau Rio Grande do Sul . Per aquesti participacions en movements en Italia e Brasil , Garibaldi es conoissut coma eroi de Doi Mondes .

En Brasil, Garibaldi rescontret Anita Ribeiro al Rio Grande do Sul , que venguet mai tardi Anita Garibaldi , la sieu frema. En lo 1841 la cobla foguet a Montevideo , Uruguai , e, en lo 1842 , combatet contra lo dictator argentin Juan Manuel de Rosas .

En lo 1848 tornet en Italia, durant li revolucions dau 1848 . Ofriguet lu sieu servicis au rei Carlo Alberto di Savoia , mas lo monarca refudet. Mentre, una republica foguet proclamada a Roma , capitala dei Estats Papals . Garibaldi defendet Roma emb la sieu frema Anita, mas la ciutat si revoltet. Li tropas de Garibaldi s'escaperon au nord, e Anita moriguet pendent la retirada.

Garibaldi s'escapet tornarmai en America . Demoret a Nova York e en Pero . Tornet en Italia en lo 1854 .

L'unificacion italiana [ modificar | Modificar lo codi ]

En lo 1859 comencet una guerra tra la Sardenha e l' Emperi Austroongres . Garibaldi foguet nomenat Major-general e, embe un grop de volontaris, trionfet dei austriacs a Varese , Como e dins d'autri ciutats. Mas la sieu vila materna, Nica , foguet balhada a Franca , en retorn d'una assistenca militara cruciala.

Au comencament dau 1860 , una revolta contra lo monarca absolutista dau Reiaume dei Doi Sicilias porgiguet l'escasenca d'agir a Garibaldi. Amasset mila omes (conoissuts coma i Mille en italian ) e desembarquet a Marsala , lo ponch mai occidental de Sicilia, l' 11 de mai dau 1860 . Lo 13 de mai portet desfacha a una garnison de 3000 omes mandats dau rei Borbon a Calatafimi . Lo jorn seguent, s'autoproclamet dictator de Sicilia en nom dau rei Victor Emmanuel II . Pilhet Palermo lo 27 de mai .

Cap a la fin dau mes de julhet, la campanha en Sicilia era gaireben acabada. Garibaldi portet pi la sieu atencion devers lo continent. Traverset l' estrech de Messina e, lo 7 de setembre dau 1860 , intrava dins Napoli . Embe l'ajuda de Victor Emmanuel II , lu Sicilians si renderon.

Garibaldi, lo rei de Sardenha, e lu Estats Units [ modificar | Modificar lo codi ]

Garibaldi odiava lo promier ministre de Sardenha, Camillo di Cavour , e avia jamai acceptat la vendita de la vila de la sieu naissenca, Nica , ai frances. Totun, li agradava lo sobeiran de Sardenha, Victor Emmanuel II, que, segon l'idea de Garibaldi, devia venir lo liberator d'Italia. Quora encontret Victor Emmanuel II lo 26 d'octobre dau 1860 a Teano, Garibaldi lo proclamet Rei d'Italia .

Lo 5 d'octobre Garibaldi creet la sieu Liga Internacionala, embe de sordats de nacionalitats diversi, e un eslogan: Liures despi li Alps fins a l'Adriatica . Giuseppe Mazzini contunhet d'agitar l'ideal republican, e Garibaldi, frustrat per l'inaccion dau rei per l'unificacion, organiset una nova expedicion. La tecola era de s'apoderar dei Estats Papals.

Quora la Guerra Civila Americana espetet en lo 1861 , Garibaldi si presentet coma volontari au president Abraham Lincoln . Totun, Lincoln refudet, que Garibaldi avia pauat doi condicions: 1) l'aboliment definitiu de l'esclavatge, e, 2) que li donessen lo comandament complet de l'armada. Li doi condicions eran impossibli da satisfar.

Expedicion contra Roma [ modificar | Modificar lo codi ]

Una expedicion contra lu domenis politicos dau Papa era vista emb una desfidanca grana per lu Catolicos dau monde entier, e l'emperator frances Napoleon III autreget l'independenca de Roma d' Italia , en establir una garnison a Roma. Victor Emmanuel era finda preocupat per aquela expedicion, mas Garibaldi si pensava qu'avia lo sosten secret dau rei.

Roma foguet pilhada en lo 1870 , apres l'esclatament de la guerra francoprussiana, e doncas li tropas francesi podion pas mai ajudar lo Papa contra li forcas italiani, que pilheron pi la vila sensa l'assistenca de Garibaldi.

Garibaldi tanben ajudet la terca Republica Francesa contra li tropas alemandi, en lo 1870 .

Garibaldi moriguet sus l' Isola de Caprera , lo 2 de junh dau 1882 .

• https://www.tuaradio.com.br/Tua-Radio-Garibaldi