La familha ^[1] o familia ^{[2] [3]} es un ensemble de personas unidas per de liames de parentat . Dins una vision pus reducha, es un grop de personas liadas per de liames de parentat que vivon ensemble. Es alora considerada coma una unitat sociala fondamentala presenta dins totei lei societats umanas . D'efiech, permet de metre en placa de liames de solidaritat entre sei membres ( grands , parents , enfants , cosins ...) destinats a assegurar lor proteccion e lor desvolopament fisic , morau e afectiu . En foncion dei luocs e deis epocas, existis mai d'un model familhau coma la familha indivisa , la familha soca e la familha conjugala . Leis autrei sistemas son generalament de combinasons o de variacions d'aquelei tres tipes fondamentaus. La natura matrilineara , patrilineara o multilineara de la familha es tanben una dimension importanta.

Lei sistemas de parentat [ modificar | Modificar lo codi ]

Lo linhatge, lo clan e la tribu [ modificar | Modificar lo codi ]

Tres termes de basa permeton de definir lei diferents sistemas de parentat presents dins la mager part dei societats  : lo linhatge , lo clan e la tribu . Lo linhatge es lo grop d'individus que descendon d'un meteis reire comun. De cops, un linhatge pot esser despartit entre de brancas multiplas e, dins certanei societats , pot esser forca estendut. Per exemple, es possible de remontar fins a la 8 ^a , la 9 ^a o la 10 ^a generacion e coneisser forca collateraus dins leis autrei brancas d'un meteis linhatge .

Lo clan es un grop d'individus que dison descendre d'un meteis reire comun e mai s'es pas possible d'identificar tota l' aubre genealogic . Dins certanei cas, l'existencia d'aqueu reire es forca ipotetica ( eroi legendari , dieu ...). Aqueleis individus son generalament liats entre elei per de tradicions comunas (rites, tabos , restriccions alimentarias ...) o per de simbols comuns ( patronim , totem , sepultura familhala...).

La tribu recampa mai d'un clan e si definis en partida per son territori. Es generalament una estructura mens forta car son organizacion e son mantenement despendon d'elements exteriors a la familha coma la politica o l' economia . Frequentament, s'utiliza lo terme ≪  clan  ≫ per definir una populacion vivent sus un territori donat onte de clans cambian de fremas entre elei. Pasmens, aquela utilizacion es scientificament abusiva.

Lei raports familhaus elementaris [ modificar | Modificar lo codi ]

Dins l'exemple aici dessota, son representats totei lei raports familhaus elementaris dins una familha tipe. Dins la realitat, s'observa de segur forca variacions.

Per rendre compte d'aquela estructura fondamentala, existis dos tipes de sistema d'apelacions dei parents . Lo sistema ≪ descriptiu ≫ depinta la situacion e la posicion deis individus. Es aqueu en vigor dins la societat occitana . Per ieu, ≪ ego ≫, n'ai qu'un paire e, donc, lo mot ≪ paire ≫ definis unicament mon paire. En revenge, podi aver mai d'un oncle car totei lei fraires e lei sorres de mon paire e de ma maire son, a respecte d'ieu, a la meteissa posicion. Lei sistemas ≪ classificatoris ≫ classan lei personas segon una apelacion qu'es pas necessiarament basada sus sa posicion a respecte d'ieu. Per exemple, dins certanei tribus , mon paire e lo fraire de mon paire son considerats coma mon paire . Utilizi lo mot ≪ paire ≫ per m'adreicar a elei e devi adoptar la meteissa conducha amb lei dos ^[4] . En certanei societats regardadas per de sistemas classificatoris, es tanben possible de considerar que lei fraires de sa maire son tanben mei maires ^[5] .

Dins lei dos tipes de sistema, lo genitor es rarament reconegut per la societat . Aquo es verai dins lei societats classificatorias onte la multiplicitat dau nombre de paires fa que totei lei paires podon pas esser lo genitor d'un enfant donat. Pasmens, es tanben lo cas dins mai d'una societat descriptiva. Ansin, dins la societat occitana , s'aplica un vielh principi dau drech roman que dispausa que ≪ Pater is est quem justae nuptiae demostrant ≫ .

Lei sistemas matrilinear, patrilinear e multilinear [ modificar | Modificar lo codi ]

La natura matrilineara o patrilineara dau sistema familhau s'observa en estudiant l'organizacion dau linhatge sus plusors generacions . Dins lo sistema matrilineara, la filha demora dins son ostau . Aquo li permet de gardar son clan e son nom e de transmetre son nom , son clan e sei bens a seis enfants. Generalament, un de sei fraires es considerat coma lo paire de seis enfants. Regardant lo genitor, dos cas principaus existisson. Dins lo pus simple, quita l'ostau de la maire , sovent avans la naissenca . Dins lo segond, dich ≪ matrilocau ≫, lo genitor resta dins l' ostau de la maire dins una situacion d' estrangier o de prince-consort . Existis un tresen cas qu'es dich ≪ patrilocau ≫ : la maire va viure dins l'ostau dau paire. Pasmens, en causa dei complicacions regardant la succession, aquo es forca rar.

Lo sistema patrilinear es similar amb d'adaptacions liadas au sexe dei dos membres dau pareu. Es lo paire que transmet son nom, son clan e sei bens a seis enfants. Dins lei sistemas multilinears, totei lei brancas de la familha son consideradas coma egalas. Ansin, en Occitania , totei mei grands son mei grands e recauprai sei bens d'una meteissa maniera. Pasmens, si fau notar qu'en Occitania , la transmission dau nom d'ostau a luoc de paire en fiu. Lo sistema familhau occitan es donc dich multilinear de preferencia patrilineara ^[6] .

Lei drechs e deures au sen de la familha [ modificar | Modificar lo codi ]

Un sistema de drechs e d'obligacion lia lei diferents membres d'una meteissa familha o, pus largament, d'un meteis clan. Aquelei drechs e deures son forca variats e despendon forca dau tipe de sistema e de la cultura locala. Podon comprendre d'obligacions de cortesia , de respecte , d' ajuda , de proteccion o d' obeissenca . De reglas determinan tanben la transmission dei bens ais enfants a la mort dei parents .

Entre dos membres d'una meteissa familha, lei raports individuaus son tanben forca diversificats : autoritat , respecte, somission, cooperacion, afeccion, agressivitat, joc , galejada... En generau, lei raports son ≪ serios ≫ (autoritat, educacion ...) entre lei parents e leis enfants. Pasmens, dins lei societats agricolas , l'autoritat es frequentament tenguda per lo grand o la granda e lei raports serios alora s'establisson entre lei grands e lei felens. Dins la societat occitana moderna, la relacion seriosa es ansin sovent establida entre lei parents e leis enfants e, totjorn dins lo cas pus generau, lei grands e lei felens e leis oncles e lei nebots an de relacions d'afeccion. Un exemple de relacion de cops agressiva es aqueu de la relacion entre un enfant e sa belamaire .

Alianca e maridatge [ modificar | Modificar lo codi ]

Lei foncions de basa dau maridatge [ modificar | Modificar lo codi ]

Lo maridatge a per foncion fondamentala de liar dos linhatges o doas familhas qu'an pas de liames. Dins la mager dei societats, es la frema qu'assegura la liason entre aquelei doas familhas o aquelei dos linhatges . Ten lo rotle de liame sociau que recampa dins una meteissa societat lei linhatges diferents. Pot alora esser l'objecte de cambis, d'una maniera quasi identica a la moneda dins lei raports economics . Dins lei societats que practican aquelei cambis, cambiar de fremas permet d'entretenir de raports sociaus coma cambiar de sous permet de mantenir de relacions economicas . Dins mai d'una region, un cambi de fremas pot egalament esser compensat per un cambi de bens.

Dins aquelei societats, lo rotle de la frema es donc liat a l' exogamia . L' ome es obligat de trobar una companha dins un linhatge exterior per establir de raports amb d'autrei linhatges . Aquo permet tanben de respondre au tabo de l' inceste . D'efiech, l' exogamia permet pas totjorn de protegir leis essers umans contra lei problemas causats per la consanguinitat . En revenge, permet d'establir de liames de solidaritat amb au mens un autre linhatge ^[7] .

Per resouvre la question de l' inceste , mai d'una societat a adoptat de leis qu'enebisson estrictament lo maridatge entre membre d'un meteis linhatge. En revenge, aquo empacha pas l'existencia de maridatges ≪ recomandats ≫ amb de membres dau clan . Lo cas pus conegut pertoca lo maridatge entre cosins crosats qu'es frequent dins mai d'una societat. Dins d'autrei societats, a la mort dau conjunt, lo subrevivent esposa lo fraire o la sorre de son conjunt defuntat. Aquo permet de mantenir lei liames entre lei linhatges ^[8] .

La natura deis espos [ modificar | Modificar lo codi ]

Dins forca societats, lo maridatge deis enfants es organizat per lei parents o per lei grands, generalament en foncion deis interes dau linhatge . Dins un nombre creissent de societats, lei dos espos son liures de si chausir mutualament. De situacions intermediarias existisson amb una chausida iniciala realizada per lei parents e un drech, mai o mens efectiu, per leis enfants de refusar lo conjunt selectionnat. Pasmens, quin que sieche lo tipe de societat, la chausida de l'espos es circonscricha per leis estructuras e lei costumas socialas. En particular, tenon un rotle decisiu lei grops professionaus, l' estratificacion sociala e la proximitat geografica .

≪ L' omogamia  ≫ significa esposar son semblabla. Un autre terme frequent en materia de maridatge es ≪  endogamia  ≫ que significa si maridar au sen de son grop sociau. L'omogamia geografica es la pus frequenta per de rasons practicas. Pasmens, leis omogamias sociala e culturala son tanben pron desvolopadas coma va mostra lo nombre forca important de maridatges entre individus d'una meteissa categoria socioprofessionala . Dins lei societats de maridatge organizat, aquo s'explica per la presa en compte deis interes dau linhatge dins lei negociacions. Lei familhas pus importantas son sovent pauc desirosas de conclure una ≪ mesalianca ≫. En lei societats liuras, aquo s'explica per lo fach que la mager part dei rescontres an luoc durant d'eveniments sociaus (trabalh, estudis, relacions d'enfanca, relacions de vesinatge...) qu'implican de personas d'estatuts similars.

Lo sexe e lo maridatge [ modificar | Modificar lo codi ]

En mai d'una societat, si fau notar l'importancia de la question de la virginitat deis espos, especialament aquela de la frema. Pasmens, dins lei fachs, aqueu principi es pas totjorn ben respectat. Per exemple, en Franca dins leis ans 1960, una enquista avia conclut que 80% deis estatjants consideravan la virginitat avans lo maridatge coma una vertut importanta. Or, la meteissa enquista avia mostrat que solament 40% a 50% dei Francesas reconoissian esser encara verges lo jorn de la ceremonia . Lei reglas de conducha morala fixadas per una societat son donc pas automaticament traduchas en practicas socialas, compres au sen de la familha. De mai, la virginitat avans lo maridatge es pas una norma presenta dins totei lei societats. En certanei regions, au contrari, la libertat sexuala dei joves es quasi totala avans lo maridatge.

En revenge, dins la mager part dei societats, lei relacions sexualas en defora dau maridatge son normalament enebidas. De segur, d'excepcions existisson. Per exemple, era lo cas dins la ciutat-estat d' Esparta onte, amb l'acordi de son marit, una frema podia aver de relacions sexualas amb un autre ome en vista d'aver un enfant pus fort. Pasmens, mai d'una societat condamna l'adulteri car menaca lei liames establits entre lei linhatges regardats per lo maridatge . En particular, pausa de questions sus la legitimitat deis enfants e, donc, sus la succession e l' eiretatge . Lei ≪  bastards  ≫, enfants eissits de relacions consideradas coma illegitims, son l'objecte de discriminacions dins mai d'un pais.

Lei relacions sexualas dins lo quadre dau maridatge implican pas necessiarament doas personas. D'efiech, la monogamia e la poligamia son doas tradicions forca frequentas. La poliandria existis tanben mai es un fenomen pus rar. Certanei societats an tanben institucionalizat l' omosexualitat . Enfin, dins lei societats aguent instituit un destriament entre lei nocions de paire e de genitor, la nocion d' adulteri es normalament inexistenta.

Estructuras e foncions [ modificar | Modificar lo codi ]

Lei familhas indivisa, soca e conjugala [ modificar | Modificar lo codi ]

Li a tres tipes fondamentaus de cellulas familhalas que son illustrats per lei tres esquemas aici dessota :

• 
  Esquema tipe d'una familha indivisa
• 
  Esquema tipe d'una familha soca
• 
  Esquema tipe d'una familha conjugala

La familha ≪ indivisa ≫ (o familha ≪ estenduda ≫) compren dos grands , seis enfants maridats e sei felens eissits d'aqueleis unions. Totei aquelei gents vivon ensemble per oposicion a la ≪  parentela  ≫ qu'es lo grop dei gents liats entre elei per lo sang . Lo ≪ grop domestic ≫ designa l'ensemble constituit per la familha indivisa e per lei domestics eventuaus que vivon dins la familha. La familha ≪ soca ≫ es pus reducha. Compren tres a quatre generacions mai amb un pareu unic a cada generacion. Dins aqueu sistema, la mager part deis enfants maridats quitan l' ostau familhau. Enfin, la familha conjugala es la pus pichona. Model predominant en Occitania , es compausada dei parents e deis enfants pas encara maridats.

Dins lo premier cas, la familha es nombrosa car pot aisament contenir un vintenau d'individus. Lei dos grands li son unics. Dins lei generacions seguentas, lei parents son d'enfants dei grands qu'an agut d'enfants. A cada generacion, mai d'un individu ocupa donc una meteissa posicion de paire , de maire , d' oncle o de tanta . Dins la darriera, totei leis enfants son tanben fraires , sorres , cosins , nebots o felens d'un autre membre de la familha. Dins un tau quadre, la familha conjugala presentada dins lo tresen cas existis gaire. D'efiech, lei liames d'un enfant amb son paire son quasi identics amb aqueleis entretenguts amb son oncle . De mai, si lei generacions si cavaucan, es possible d'observar de situacions onte leis enfants de la tresena e de la quatrena generacion ocupan de posicions similaras au sen de la familha.

Una autra caracteristica de la familha indivisa es sa continuitat. Gracias a son nombre, pot perdre quauquei membres sensa dispareisser. La situacion es identica s'una branca decidis de quitar l'ostau : lo grop sera demenit mai sa subrevida directa sera pas menacada. Pasmens, la mort dei grands pot pausar de problemas. D'efiech, es lo problema fondamentau d'aqueu tipe de familhas. A lor disparicion, lei diferentei brancas podon decidir de venir independentas, co que causa la separacion dau grop. Dins aquo, es tanben possible que l'ainat sieche reconegut coma ≪ patriarca ≫ o ≪ matriarca ≫. Dins aqueu cas, pot tenir lo rotle d'autoritat ocupat per lei grands e mantenir l'unitat de la familha. Lei doas autrei tipes de familha presentan pas de solucion de continuitat. En particular, la familha conjugala si forma per lo maridatge dei parents e si completa amb la naissenca deis enfants. Si desagrega amb lo maridatge deis enfants e dispareis a la mort d'un dei dos esp??os.

Lo patrimoni e lei liames afectius [ modificar | Modificar lo codi ]

Lo ≪  patrimoni  ≫ es un ben transmissible per lei parents ais enfants. Basa economica de la familha, permet d'assegurar sa subrevida e sa possession e sa gestion son normalament fisadas ai grands dins la familha indivisa e dins la familha soca. Aquo es normalament forca important dins lei mitans paisans, artesans e borges . La continuitat de la familha indivisa e la partenca de la mager part deis enfants maridats permeton d'assegurar l'unitat e la continuitat d'aqueu patrimoni ^[9] . En revenge, dins lei familhas conjugalas, es pusleu l'activitat dei parents que permet d'obtenir lei revenguts necessaris au foncionament ordinari de la cellula familiala ^[10] . La continuitat de la familha i es pauc importanta car cada membre adulte es capable de trabalhar. Per aquo, la mobilitat geografica pot esser un aspecte important.

Dins una familha conjugala, lei liames d'afeccion son normalament importants. D'efiech, dins lei pais onte leis espos podon liurament si chausir, la fondacion d'una familha es basada sus de liames d'aqueu tipe. Puei, aqueu liame afectiu s'estend ais enfants. Dins lei familahs indivisas, aquelei liames son, en revenge, sovent pauc desvolopats en causa de l'autonomia febla dau pareu dins una tala estructura. De mai, l' amor es pas sovent a l'origina d'un maridatge. En placa, si troban de consideracions foncionalas coma la cerca d'una forca de trabalh o d'una extension dau patrimoni . La centralizacion de l'autoritat entre lei mans dau patriarca o de la matriarca accentua sovent aqueu fenomen. De mai, dins un sistema de familha indivisa, l' educacion es donc una carga dei grands e dau resta dau grop familhau. Coma leis enfants son nombros, lor socializacion es collectiva. Totei leis adultes, compres lei domestics eventuaus, educan totei leis enfants e lei grands son lo darrier recors de l'autoritat. L'educacion essent fondada sus un raport sociau collectiu, l'afeccion es pas necessaria. La situacion es, de segur, totalament opausada dins la familha conjugala . L' autoritat e l'educacion li son individualizadas e fondadas sus l'afeccion.

Entre aquelei doas situacions, la familha soca es dins una posicion intermediaria. Coma la familha indivisa, lo patrimoni es sa basa economica e lei logicas afectivas devon donc normalament pas esser importantas. Pasmens, en causa dau nombre de membres pus pichon, l' educacion collectiva es pas possibla. Lo raport paire-enfant li es donc important. Dins aquo, es tanben lo cas per lo raport grand-felen. La posicion dau paire li es donc ambigua. D'una maniera simetrica, pot i aver de questions similaras a prepaus de la relacion entre la maire e seis enfants, la granda e sei felens e la granda e sa nora ^[11] . Lei familhas soca son donc sovent l'objecte de tensions importantas (conflicte economic entre lei grands que tenon lo patrimoni e lei parents qu'asseguran lo trabalh efectiu, conflictes sus l' educacion deis enfants...) que son generalament compensadas per lo respecte de normas estrictas de disciplina .

Lei foncions dei diferents tipes de familha [ modificar | Modificar lo codi ]

Cada tipe de familha es capable de cumplir certanei foncions. Gracias a son nombre, la familha indivisa es aquela que ne'n realiza lo maximom. D'efiech, pot protegir pus aisament seis enfants contra lei menacas exterioras, assegurar l'educacion de sei membres gracias a l'observacion dau rotle tengut per cada adulte ^[12] e metre en placa lei lesers necessaris a cada generacion. Au bot opausat de l'espectre familhau, la familha conjugala es capabla de realizar un nombre limitat de pretzfachs. Aquo necessita donc la creacion d'institucions particularas per educar leis enfants ( escola ...), per assegurar lei lesers necessaris ais adultes e ais enfants e per protegir lei diferents membres.

Dins la societat occitana tradicionala onte la familha conjugala es venguda la norma, lo paire es generalament encargat de trabalhar e la maire s'ocupa de la gestion de l' ostau e de l' educacion deis enfants . Lo paire es alora la figura d' autoritat e la maire la figura de l' afeccion . Pasmens, dempuei la fin dau segle XX, aquelei rotles classics conoisson d'evolucions amb l'extension progressiva dau trabalh dei fremas (sovent una necessitat per assegurar de revenguts sufisents a la familha). De mai, dins certanei cas, la maire aquista una posicion d'autoritat au sen de la familha en causa de son rotle dins la gestion de l'ostau e dins l'educacion deis enfants. Dins aquela mena de ≪  matriarcat  ≫, lo paire pot alora ocupar la figura de la comprenenca e de l'afeccion.

Dins forca societats modernas, si fau egalament notar l'aumentacion dau nombre de familhas recompausadas e de parents celibataris ^[13] . Aquo es una consequencia de l'aumentacion dau nombre de divorci . Entraina de variacions de la familha conjugala causada per l'absencia d'un parent e per la presencia eventuala d'un autre adulte. L'autoritat li es generalament gardada per lo parent originau e lei raports amb l'autre adulte varian generalament entre l' afeccion e l' agressivitat . En revenge, dempuei la fin dau segle XX, la legalizacion progressiva dau maridatge omosexuau s'es globalament inscricha dins lo quadre dau model familhau tradicionau amb un parent que ten la figura de l'autoritat e un autre aquela de l'afeccion.

Familha, parentat e societat [ modificar | Modificar lo codi ]

Lei relacions entre leis estructuras familialas e leis estructuras socialas globalas podon esser forca variadas. En particular, es una error de considerar que l' industrializacion entraina lo desvolopament de la familha conjugala. Pasmens, d'una maniera generala, pot s'observar quauquei trachs pus frequents. Dins lei societats tribalas , la familha conjugala es sovent la norma mai s'integra dins un sistema de parentat fort. L'unitat familiala pot ansin esser descricha coma una unitat restrenha integrada dins un sistema de parentat estenduda. Dins lei mitans paisans e artesanaus , generalament caracterizats per una confusion entre la cellula de produccion e la cellula de consumacion, la familha indivisa e la familha soca es relativament importanta. Enfin, dins lei societats industrialas e urbanas , la familha conjugala es forca comuna. Es sovent acompanhada per un sistema de parentat feble. Pasmens, aquelei trachs frequents son l'objecte de forca adaptacions. Per exemple, dins la societat occitana , lei pareus joves podon demorar dins l' ostau dei parents durant d'annadas, especialament dins lei familhas borgesas e obrieras . La proximitat de grands o de parents (per gardar leis enfants , mantenir un contacte afectiu...) es tanben un parametre important dins la chausida d'un trabalh.

La familha permet tanben de definir l' estatut sociau de seis individus. Un cop de mai, aquela definicion varia forca segon lo model familhau en vigor. Per la familha indivisa, l'estatut sociau globau deis individus es comandat per l'estatut de la familha ela meteissa. En revenge, dins la familha conjugala, es determinada per l'estatut dau parent que trabalha (pus generalament lo paire). A sa naissenca, leis enfants li an generalament l'estatut d'aqueu parent . Pasmens, coma devon intrar dins d'estructuras situadas en defora de la familha per l' educacion o lei lesers, devon rapidament aquistar un autre estatut dins aquelei quadres. Puei, quand quitan la familha, son obligats d'aquistar un estatut noveu a partir de lor trabalh o de lor maridatge . Aquela tension entre la seguretat interna a la familha e l'inseguretat e la conquista d'un estatut a l'exterior marca forca leis adolescents . Dins aquo, li permet egalament d'aprendre a rompre sei liames amb sa familha d'origina e explica l'importancia de la ≪  civilizacion dei joves ≫ dins aqueu tipe de societat .

Dins la familha indivisa, una tala ≪ civilizacion dei joves ≫ es generalament inutila car tota la familha participa a totei lei foncions de civilizacion . Ansin, s'existis normalament de categorias diferentas segon lo temps de cada individu, aquelei distincions evolucionan pas per formar una separacion estricta. Lei joves li an un rotle sociau de cumplir mai aqueu rotle participa a la vida de l'ensemble dau grop familhau.

Annexas [ modificar | Modificar lo codi ]

Liames internes [ modificar | Modificar lo codi ]

Bibliografia [ modificar | Modificar lo codi ]

Notas e referencias [ modificar | Modificar lo codi ]

1. ↑ Congres permanent de la lenga occitana . Multidiccionari Occitan Dicod'Oc . Cerca ≪ Famille ≫ .
2. ↑ Academia Occitana-Consistori del Gai Saber .  Diccionari General de la Lenga Occitana (DPLO) .  
3. ↑ Institut d'Estudis Aranesi-Academia Aranesa dera Lengua Occitana . Diccionari der aranes [1a. ed. novembre de 2019] (Seccion aranesa). ISBN 978-84-09-15095-3 .  
4. ↑ Aqueu tipe de familha era forca frequent dins la societat iroquesa . Totei lei fraires dau paire eran considerats coma de paires e totei lei sorres de la maire eran consideradas coma de maires . En consequencia, leis enfants deis ≪ autrei ≫ paires e maires eran considerats coma de fraires e de sorres . En revenge, aquelei deis oncles e dei tantas , son considerats coma de cosins .
5. ↑ Aqueu sistema conoissia una extension considerabla dins la societat iroquesa . Un enfant donat li considerava totei lei fraires de son paire coma de paires e totei lei sorres de sa maire coma de maires . Lei sorres de son paire eran dichas tantas e lei fraires de sa maire eran dichas tantas. Totei leis enfants eissits d'aquelei paires e maires se consideravan coma de fraires. Leis enfants deis oncles e dei tantas eran normalament considerats coma de cosins (Lafitau, Mœurs des sauvages ameriquains comparees aux mœurs des premiers temps , 1724).
6. ↑ Lei termes ≪  matriarcat  ≫ e ≪  patriarcat  ≫, sovent utilizats per definir lei sistemas familhaus, designan en realitat lei mecanismes de partiment dau poder au sen de la familha.
7. ↑ Aquela vision foncionala dau tabo de l' inceste es ben presenta dins forca societats tribalas. Lo maridatge li es l'ocasion d'obtenir de beufraires , una ajuda utila per la caca, per l'entretenenca dei culturas o per mantenir un liame sociau amb d'autrei linhatges.
8. ↑ Aquo es forca important dins lei societats onte lei maridatges son negociats a l'entorn de cambis de bens. D'efiech, mantenir l'alianca entre lei linhatges permet de defugir una restitucion dei bens cambiats, operacion totjorn complexa.
9. ↑ Aquelei familhas son consideradas coma d'unitats de produccion e de consumacion.
10. ↑ Aquelei familhas son unicament consideradas coma d'unitats de consumacion.
11. ↑ Dins l'ipotesi d'una familha de tipe patriarcala. Dins un sistema matriarcau, lei meteissei problemas s'observan amb d'adaptacions per tradurre la posicion dei diferents sexes .
12. ↑ L'educacion completa deis enfants pot esser diferenta de l'instruccion.
13. ↑ La situacion de parent celibatari es generalament provisoria. Per aquela rason, aqueu model es considerat coma una variacion de la familha conjugala.

v  · m La familha

Membres parents Conceptes relatius a la familha Estructuras familialas Estudis sus la familha Parentat ? Maire ? Paire Enfant ? Filh ? Filha Fratria ? Sor ? Fraire Grands ? Reiregrands Sogres ? Sogra ? Sogre Gendre ? Nora Cosin Oncle ? Tanta Maridatge ? Divorci Matriarcat ? Patriarcat Union civila ? Union liura PACS Celibat Patrilinearitat ? Matrilinearitat ? Bilinearitat Incest ? Exogamia ? Endogamia Monogamia ? Poligamia ? Poliandria Familha nucleara Familha alargada Familha punaluana Familha monoparentala Familha omoparentala Familha recompausada Familha anomica Familha Antropologia de la parentela Sistema familial Sociologia de la familha